1. Stoornissen in deStoornissen in de
menstruele cyclusmenstruele cyclus
Dr. R. SchatsDr. R. Schats
IVF CentrumIVF Centrum
VU mcVU mc

2. Indeling regulatieIndeling regulatie
 Centraal orgaanCentraal orgaan
 Uitvoerend orgaanUitvoerend orgaan
 DoelorgaanDoelorgaan
 EindorganenEindorganen

3. Indeling niveau organenIndeling niveau organen
 HypothalamusHypothalamus
 HypophyseHypophyse
 OvariumOvarium
 UterusUterus
 VaginaVagina

4. Hormonen in deHormonen in de
menstruele cyclusmenstruele cyclus
0,1
1
10
100
1000
1 4 7 10 13 16 19 22 25 28
cyclusdag
LH,FSH,P4
0
200
400
600
800
1000
1200
oestradiol
FSH LH Progesteron Oestradiol

5. Indeling niveau organenIndeling niveau organen
 Hypothalame afwijkingenHypothalame afwijkingen
 Hypophysaire afwijkingenHypophysaire afwijkingen
 Ovariële pathologieOvariële pathologie
 Uteriene afwijkingenUteriene afwijkingen
 Afwijkingen aan de vaginaAfwijkingen aan de vagina

6. Indeling niveau organenIndeling niveau organen
 Centraal:Centraal:
hypothalamus en hypophysehypothalamus en hypophyse
Perifeer:Perifeer:
ovarium, uterus en vaginaovarium, uterus en vagina

7. Indeling naar optredenIndeling naar optreden
PrimairPrimair
SecundairSecundair

8. PrimairPrimair
Nog nooit eenNog nooit een
cyclus gehadcyclus gehad

9. SecundairSecundair
Wel een cyclusWel een cyclus
gehad in het verledengehad in het verleden

10. Nadere indelingNadere indeling
 AmenorrhoeAmenorrhoe
 OligomenorrhoeOligomenorrhoe
 PolymenorrhoePolymenorrhoe
 MenorrhagieMenorrhagie
 HypomenorrhoeHypomenorrhoe
 MetrorrhagieMetrorrhagie
 Intermenstrueel bloedverliesIntermenstrueel bloedverlies

11. AmenorrhoeAmenorrhoe
Primair / SecundairPrimair / Secundair
Van belang voor oorzaakVan belang voor oorzaak
Therapie (?)Therapie (?)
Specifieke syndromenSpecifieke syndromen

12. Primaire amenorrhoePrimaire amenorrhoe
 ChromosomaalChromosomaal
 HypothalaamHypothalaam
 OvarieelOvarieel
 UterienUterien
 VaginaalVaginaal

13. Syndroom van TurnerSyndroom van Turner
 Chromosomen: 45, X0Chromosomen: 45, X0
 Dus vrouw: maar…….Dus vrouw: maar…….
 Geen ovaria, infertielGeen ovaria, infertiel
 Andere afwijkingenAndere afwijkingen

14. Syndroom van KallmannSyndroom van Kallmann
 GnRH deficiëntie + anosmieGnRH deficiëntie + anosmie
 Stoornis in bulbus olfactoriusStoornis in bulbus olfactorius
 Geen aansturing hypophyseGeen aansturing hypophyse
 Behandeling: GnRH pompBehandeling: GnRH pomp

15. Testiculaire feminisatieTesticulaire feminisatie
 Chromosomen: 46, XYChromosomen: 46, XY
 Gonade: testisGonade: testis
 Phenotype: vrouwPhenotype: vrouw
 Oorzaak: testosteron werkt nietOorzaak: testosteron werkt niet
 ““Hairless women”Hairless women”

16. Syndroom van Mayer –Syndroom van Mayer –
Rokitansky - KüsterRokitansky - Küster
 Chromosomen: 46, XXChromosomen: 46, XX
 Gonade: ovariumGonade: ovarium
 Phenotype: vrouwPhenotype: vrouw
 Complete fusiestoornis van deComplete fusiestoornis van de
buizen van Müllerbuizen van Müller
 Gevolgen: geen baarmoeder enGevolgen: geen baarmoeder en
daardoor geen bovenste 2/3 deeldaardoor geen bovenste 2/3 deel
van de vaginavan de vagina

17. Secundaire amenorrhoeSecundaire amenorrhoe
 HypothalaamHypothalaam
 HypophysairHypophysair
 OvarieelOvarieel
 UterienUterien

18. Secundaire amenorrhoe:Secundaire amenorrhoe:
hypothalame oorzakenhypothalame oorzaken
 Anorexia nervosaAnorexia nervosa
 Sterke gewichtstoenameSterke gewichtstoename
 ‘‘Atleten’amenorrhoeAtleten’amenorrhoe
 StressamenorrhoeStressamenorrhoe

19. Secundaire amenorrhoe:Secundaire amenorrhoe:
hypophysaire oorzakenhypophysaire oorzaken
 Microadenoom hypophyse:Microadenoom hypophyse:
hyperprolactinaemiehyperprolactinaemie
 HypophysesteellaesiesHypophysesteellaesies
 Syndroom van SheehanSyndroom van Sheehan

20. Secundaire amenorrhoe:Secundaire amenorrhoe:
ovariële oorzakenovariële oorzaken
 IOFIOF
 Menopauze praecoxMenopauze praecox
 Ovariumtumoren:Ovariumtumoren:
hormoonproducerendhormoonproducerend
 PCOPCO

21. Secundaire amenorrhoe:Secundaire amenorrhoe:
uteriene oorzakenuteriene oorzaken
 Tuberculeuze endometritisTuberculeuze endometritis
 Endometritis:Endometritis:
post partum, post curettage:post partum, post curettage:
Syndroom van AshermannSyndroom van Ashermann

22. SamenvattingSamenvatting
CyclusstoornissenCyclusstoornissen
 Hormonale en organischeHormonale en organische
stoornissenstoornissen
 Denken aan de diverse niveausDenken aan de diverse niveaus
voor oplossing probleemvoor oplossing probleem