2. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
Tajuk ini membincangkan maksud reka bentuk mekanikal, komponen yang
terlibat dalam reka bentuk mekanikal serta fungsi setiap komponen di dalam
sistem mekanikal. Berfokuskan kemahiran lakaran bahagian reka bentuk
produk yang akan diubahsuai berdasarkan hasil analisis kesesuaian
komponen yang dijalankan. Turut dibincangkan mengenai penambahbaikan
kepada produk berdasarkan lakaran 3D. Seterusnya membuat penilaian
kefungsian produk yang telah diubahsuai.
Peneraju Pendidikan Neg
3. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
Reka bentuk mekanikal ialah
membina peranti baharu
menggunakan sistem mekanikal
bagi melakukan tugas yang
dikehendaki.
Peneraju Pendidikan Neg
4. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
STANDARD KANDUNGAN STANDARD PEMBELAJARAN CATATAN
2.2 Reka Bentuk
Mekanikal
Murid boleh:
2.2.1 Mengenal pasti komponen
mekanikal.
2.2.2 Menjelaskan bagaimana sistem
mekanikal berfungsi pada produk yang
dipilih.
2.2.3 Menghasilkan lakaran 3D reka
bentuk gajet yang menggunakan
komponen sistem mekanikal yang
dipilih.
2.2.4 Menganalisis kesesuaian
komponen yang digunakan untuk
membina gajet.
NOTA:
Komponen seperti gear, pautan (linkage), tuil/
tuas (liver),takal (pulley), tali sawat
(belting),sesondol (cam), engkol (crank),
gelongsor (slider), galas (ball bearing), bindu
(chuck) dan rantai (chain).
Reka bentuk mekanikal merupakan satu proses
kawalan dan pemindahan tenaga melalui
pergerakan mekanikal seperti tuas, gear, mesin
atau jentera.
Contoh reka bentuk mekanikal produk seperti
pintu pagar automatik, tingkap nako, tingkap
kereta, bidai, basikal, kasut roda, mesin getah
dan pemutar tali pancing.
Peneraju Pendidikan Neg
5. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
STANDARD KANDUNGAN STANDARD PEMBELAJARAN
Murid boleh:
2.2.5 Membuat rumusan kekuatan
dan kelemahan komponen sistem
mekanikal yang dipilih untuk
membina gajet.
2.2.6 Membina gajet mekanikal
berfungsi
2.2.7 Memberi cadangan untuk
penambahbaikan kepada sistem
tersebut berdasarkan pandangan
murid.
CATATAN
Cadangan Aktiviti:
• Menonton tayangan video komponen sistem
mekanikal itu berfungsi dalam produk sedia
ada.
(a) Perbincangan kumpulan.
(b) Membuat ulasan.
(c) Membuat pembentangan.
• Melayari laman sesawang yang berkaitan
sistem mekanikal.
• Menghasil gajet mekanikal berfungsi.
• Menghasilkan laporan projek.
Peneraju Pendidikan Neg
6. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
2.2.1 Mengenal pasti komponen mekanikal
Terbahagi kepada tiga kategori:
i) Gerakan berputar
ii) Gerakan bersudut
iii) Gerakan lelurus
Peneraju Pendidikan Neg
7. 2.2.1 Mengenal pasti komponen mekanikal
i) Gerakan Berputar
Gerakan berputar terdiri
daripada dua jenis iaitu
gerakan putaran separa
dan lengkap. Gerakan
putaran separa
merupakan pergerakan
yang berputar dengan
sudut terhad manakala
gerakan putaran lengkap
adalah pergerakan penuh
bersudut 360ᵒ.
Gerakan Putaran Separa
Gear Rak dan Pinan
Gerakan Putaran Lengkap
Gear Taji
Peneraju Pendidikan Neg
8. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
ii) Gerakan bersudut
Mekanisme
bergerak dalam
sudut yang telah
ditentukan.
Sesondol (cam) Pautan (linkage)
Peneraju Pendidikan Neg
9. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
iii) Gerakan lelurus
Menghasilkan
gerakan dalam satu
arah yang lurus
Gelongsor (slider) Rantai (chain)
Peneraju Pendidikan Neg
10. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
2.2.2 MENJELASKAN BAGAIMANA SISTEM MEKANIKAL
BERFUNGSI PADA PRODUK YANG DIPILIH
CONTOH SISTEM MEKANIKAL PADA PRODUK
Gabungan komponen mekanikal yang mempunyai fungsi
pelbagai terdapat dalam sesebuah produk. Input ini akan
menggerakkan keseluruhan sistem mekanikal untuk melakukan
tugas tertentu.
Peneraju Pendidikan Neg
11. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
KOMPONEN ASAS BASIKAL
Sistem Mekanikal berfungsi pada produk Contoh 1 - Basikal
P
13. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
Contoh 2: Monopod
Pedal
Gelongsor
Pautan
Peneraju Pendidikan Neg
14. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
2.2.3 MENGHASILKAN LAKARAN 3D REKA BENTUK GAJET YANG MENGGUNAKAN
KOMPONEN SISTEM MEKANIKAL PRODUK YANG DIPILIH
Monopod - pautan
Peneraju Pendidikan Neg
15. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
2.2.4 MENGANALISIS KESESUAIAN KOMPONEN YANG DIGUNAKAN
UNTUK MEMBINA GAJET
Monopod
Pedal
Pautan
Gelongsor
ARAHAN: Murid diminta melihat dan
menilai bagaimana bahagian pautan
dan gelongsor (komponen mekanikal)
beroperasi mengikut fungsi sistem
mekanikal yang digunakan pada
monopod. Faktor penggunaan fungsi
komponen dipilih harus dilihat dari
apsek elemen dan prinsip reka bentuk
semasa penggunaan. Murid
melengkapkan jadual yang diberi.
Peneraju Pendidikan Neg
16. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
CONTOH: Menganalisis Kesesuaian Komponen Sistem Mekanikal
Komponen Fungsi Sesuai/ tidak Catatan
sistem sesuai
mekanikal
Pautan
Gelongsor
Memegang
telefon ketika
digunakan
Melancarkan
pergerakan turun
naik batang
monopod
Tidak
sesuai
Tidak sesuai
i. Penggunaan yang kerap akan
menyebabkan pautan akan rosak atau
patah kerana diperbuat daripada
bahan plastik.
ii. Penggunaan juga terhad kepada
telefon bersaiz sederhana.
i. Penggunaan yang kerap boleh menyebabkan
komponen gelongsor mengalami kehausan.
Menyebabkan batang monopod tidak dapat
berfungsi seperti keadaan asal.
17. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
NOTA:
•Guru boleh menggunakan pelbagai produk
sedia ada dipersekitaran murid untuk
menganalisis kesesuaian komponen sistem
mekanikal yang dipilih serta mengisi jadual
contoh di atas. Jadual ini boleh dilukis dalam
buku nota murid.
Peneraju Pendidikan Neg
18. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
2.2.5 MEMBUAT RUMUSAN KEKUATAN DAN KELEMAHAN KOMPONEN SISTEM
MEKANIKAL YANG DIPILIH UNTUK MEMBINA GAJET
Contoh 1:
Murid diminta melihat dari segi reka
bentuk binaan pautan dan gelongsor
pada monopod. Murid perlu melihat
sama ada terdapat kekuatan dan
kelemahan terhadap komponen sistem
mekanikal produk. Murid seterusnya
membuat rumusan dari hasil
pemerhatian dengan mencatat dalam
jadual yang dicadangkan.
Pedal
Pautan
Gelongsor
P endidikan Negar
19. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
Ujian Penilaian Objek/Kefungsian
• Ujian penilaian objek atau kefungsian dilakukan untuk mengenal pasti sama
ada objek yang dihasilkan menepati ciri yang dikehendaki oleh pereka cipta
seperti kekuatan bahan, kekuatan cantuman, daya penyerapan, kekenyalan,
keteguhan atau kekonduksian.
• Untuk menjalankan ujian penilaian objek/fungsi, parameter yang diukur
perlu ditetapkan terlebih dahulu. Parameter ialah nilai pengukuran yang ingin
diambil dalam sesuatu kajian.
• Berikut adalah contoh ujian penilaian yang boleh dilakukan ke atas
kefungsian komponen yang dihasilkan.
Peneraju Pendidikan Neg
20. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
Contoh:
Ujian kestabilan
Jenis Ujian Parameter Keputusan
Ujian kestabilan 1.Bahagian pautan - Tertarik - rosak
penggunaan yang dan patah
kerap
Peneraju Pendidikan Neg
21. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
Rumusan kekuatan dan kelemahan komponen dalam sistem Mekanikal
Contoh 1: Komponen pautan
Komponen Kekuatan Kelemahan Penambahbaikan
Pautan
Pautan memaut
fungsi monopod
untuk memegang
telefon
i. Penggunaan yang
kerap akan menyebabkan
pautan akan rosak atau
patah kerana diperbuat
daripada bahan plastik.
ii. Penggunaan juga terhad
kepada telefon bersaiz
sederhana.
i. Komponen pautan boleh
digantikan dengan bahan
yang lebih kuat seperti
bahan logam.
ii. Saiz pautan boleh
dibesarkan mengikut
kesesuaian telefon yang
digunakan.
22. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
Rumusan kekuatan dan kelemahan komponen dalam sistem Mekanikal
Contoh 2: Komponen gelongsor
Komponen Kekuatan Kelemahan Penambahbaikan
Gelongsor Melancarkan
pergerakan turun
naik monopod
Penggunaan yang kerap
boleh menyebabkan
komponen gelongsor
mengalami kehausan.
Menyebabkan batang
monopod tidak dapat
berfungsi seperti keadaan
asal
Batang gelongsor
monopod perlu
diletakkan kekunci
untuk memegang
batang monopod
dengan lebih kuat.
23. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
2.2.6 MEMBINA GAJET MEKANIKAL BERFUNGSI.
CARTA ALIR PROSES KERJA MEMBINA MODEL
Sediakan bahan dan alatan
Membina dan mencantum
Gajet baharu dihasilkan
Menguji gajet P ju Pendidikan Negar
24. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
CONTOH PRODUK INOVASI MONOPOD
Peneraju Pendidikan Neg
25. Crack Your Head
Berdasarkan rajah produk di bawah, terangkan kesesuaian komponen mekanikal
yang digunakan berdasarkan prinsip reka bentuk.
Komponen Fungsi Sesuai/ Catatan
sistem tidak
mekanikal sesuai
Pautan
Gelongsor
Peneraju Pendidikan Neg
26. 2.2: REKA BENTUK MEKANIKAL
2.2.7 MEMBERI CADANGAN UNTUK PENAMBAHBAIKAN KEPADA
SISTEM TERSEBUT BERDASARKAN PANDANGAN MURID
Pedal
Contoh 1:
Murid juga perlu mencadangkan
penambahbaikan yang sesuai untuk
mengatasi kelemahan komponen sistem
mekanikal. Jadual boleh dibina atau ditulis
dalam buku nota murid.
Pautan
Gelongsor
P endidikan Negar
27. Contoh:
Ujian kestabilan
Jenis Ujian Parameter Keputusan
Ujian kestabilan 1. Bahagian pautan - Tertarik - rosak dan
penggunaan yang kerap patah
Berdasarkan hasil pengujian, cadangan penambahbaikan perlu disenaraikan dan
dilaksana
jika perlu, antaranya seperti:
i. mengganti/mengubahsuai komponen yang tidak berfungsi,
ii. menambah baik komponen / bahan,
iii. mengganti komponen dengan komponen yang lebih baik
Peneraju Pendidikan Neg
28. STANDARD PRESTASI
TP TAFSIRAN
1
Mengetahui nama komponen mekanikal dan fungsinya yang terdapat dalam sesuatu
produk.
2 Menerangkan sistem mekanikal yang terdapat dalam gajet yang dipilih.
3
Memberi contoh bagaimana komponen dalam sistem mekanikal berfungsi berdasarkan
kepada produk yang dipilih.
4 Menganalisis fungsi komponen sistem mekanikal pada sesuatu produk.
5 Memberi justifikasi kepada komponen sistem mekanikal yang dipilih.
6
Membina gajet mekanikal berfungsi dan mencadangkan penambahbaikan setelah
pengujian ke atas kefungsian dibuat.
Peneraju Pendidikan Neg
