Masaz ciała

1
Kurs: Zasady wykonywania zabiegów na ciało
Źródło: http://pl.fotolia.com/id/45613400
KURS
Zasady wykonywania zabiegów na
ciało
MODUŁ Masaż poszczególnych części ciała

2
4 Masaż poszczególnych części ciała
4.1 Rodzaje masażu
Masaż jest jedną z najstarszych dziedzin lekarskich. Podczas rytuałów
religijnych po raz pierwszy stosowano go w Indiach oraz Chinach. Masaż jednak
zakończył swoje istnienie w obrzędach religijnych, po czym w 1800 roku p.n.e. Hindusi
opisali dokładne wykorzystywanie masażu w swojej księdze Weda. Rozwój masażu
leczniczego nastąpił na początku XIX wieku, kiedy to szwedzcy lekarze opracowali
metodę terapeutyczną i higieniczną, nazywając ją „szwedzką gimnastyką”. Utworzono
również pierwsze szkoły masażu klasycznego w 1839 r., dokładnie opracowując
masaż, jego metody, wskazania, jak i przeciwwskazania1.
4.1.1 Masaż klasyczny
Pomimo wprowadzenia wielu coraz to nowszych metod masażu masaż
klasyczny nie stracił swego znaczenia i ciągle jest chętnie używany do leczenia
chorób narządów ruchu. Ten rodzaj masażu powinien być wykonywany zgodnie
z kierunkiem przepływu krwi. Siła oraz czas trwania masażu powinna być
uzależniona od pacjenta (jego wieku, płci, zawodu, budowy ciała, stanu zdrowia).
Masaż klasyczny może obejmować całe ciało, jak i poszczególne jego części. Działa
przeciwbólowo, polepsza odżywianie tkanek, regeneruje mięśnie, reguluje napięcie
mięśniowe, zwiększa elastyczność mięśni, zmniejsza tkankę tłuszczową, uaktywnia
przepływ krwi i limfy, odpręża i polepsza samopoczucie2.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o masażu klasycznym, zachęcam Cię
zapoznania się z prezentacją pt. „Masaż klasyczny”.
Rysunek 4.1 Masaż klasyczny
1 Zborowski A., Masaż klasyczny, AZ, Kraków 1998, s.9-13

3
4.1.2 Masaż relaksacyjny
Jest to połączenie masażu klasycznego i energetyzującego, czasem gimnastyki.
Polega na intuicyjnym wykorzystaniu technik masażu w celu rozluźnienia, uspokojenia
i zmniejszenia bólu. Podstawą tego rodzaju masażu jest atmosfera. Odpowiednie
warunki i komfort osoby masowanej jest ważnym jego aspektem. Temperatura
pomieszczenia powinna wahać się między 22-25° C, światło rozproszone, najlepiej
różnego rodzaju, tj. zielone, żółte, czerwone czy niebieskie (działają uspokajająco
i regenerująco). Zaleca się również użycie zapachów w guście pacjenta, jak i muzyki
relaksacyjnej. W trakcie masowania wykorzystywane są techniki rozluźniające,
przyjmujące postać głaskania, ugniatania i rozcierania. Wszystkie ruchy powinny być
wykonywane spokojnie, ostrożnie, płynnie, miękko i precyzyjnie3.
4.1.3 Masaż segmentalny
Głównym założeniem tego masażu jest opracowanie każdej odruchowej zmiany
tkankowej (wrażliwość na dotyk, ból przy dotyku, zmiany ukrwienia) przez
zastosowanie odpowiedniej techniki. Przed przystąpieniem do masażu należy
wyszukać zmiany odruchowe, po czym wykonać masaż korzeni nerwowych po obu
stronach kręgosłupa. Stosuje się go przede wszystkim przy zaburzeniach krążenia,
zmianach urazowych, zmianach wegetatywnych układu nerwowego, przewlekłych
chorobach narządów wewnętrznych. Przeciwwskazaniami do zastosowania masażu
segmentalnego są ostre stany zapalne tkanek i narządów, choroby nowotworowe,
krwotoki i świeże zakrzepy.
4.1.4 Masaż siatsu
Jest to uzdrawianie rękoma. Polega na stosowaniu ucisku dłoni i technik
manipulacyjnych. Ma za zadanie pobudzić samouzdrawiające siły naszego organizmu.
Utrzymuje ciało w harmonii, poprawia samopoczucie, zachowuje zdrowie, poprawia
koncentrację i sprawność intelektualną, usuwa emocje. Siatsu polega na wykonywaniu
kilku technik spokojnego, wręcz leniwego, łagodnego ucisku kciukami bądź dłońmi
różnych punktów na ciele. Jest to bardzo bezpieczny rodzaj masażu, którego nie należy
stosować tylko w czasie ciąży, u osób z nadciśnieniem oraz chorych na padaczkę.
4.1.5 Masaż tajski
Wykonywany jest na podłodze, bez użycia środków wspomagających i przez
luźne ubranie. Są to techniki naciskania ciałem z elementami rozciągania. Masaż tajski
wykonywany jest od stóp do głowy, wykorzystuje się do tego całe ręce masażysty,
a nawet nogi (palce, nadgarstki, łokcie, kolana, stopy). Następuje rozciągnięcie
i rozluźnienie mięśni. Jego zadaniem jest odprężenie, tworzenie wewnętrznej harmonii
i redukcja zmęczenia mięśni oraz stawów.
4.1.6 Masaż sportowy
Do tego masażu wykorzystuje się technikę rozcierania, ugniatania i wyciskania,
aby osiągnąć mocniejsze, silniejsze oddziaływanie na mięśnie. Jego zadaniem jest jak
najszybciej usunąć napięcie i bez utraty energii podwyższyć zdolność do pracy całego
3 Magiera L., Relaksacyjny masaż leczniczy, BIO-STYL, Kraków 2006, s.7

4
organizmu. Elementy i forma masażu dobierane są indywidualnie do sportowca. Masaż
leczniczy powinien trwać 40-60 min, z czego 60% stanowi ugniatanie. Stosowany jest
w 15-20 seriach, po których powinna nastąpić dwutygodniowa przerwa, ażeby nie
obniżyć efektywności.
4.1.7 Masaż wibracyjny
Narzędziem wykorzystywanym do masażu są aparaty wibrujące pod wpływem
prądu, powietrza sprzężonego czy ciśnienia wody. Podczas wibracji wytwarzane jest
500 drgań na minutę o amplitudzie ok. 1cm. Im bardziej napięte są masowane mięśnie,
tym wibracje powinny być mniejsze. Stosuje się go w stanach napięcia, przy redukcji
tkanki tłuszczowej oraz cellulicie. Niewskazany jest w stanach chorobowych w obrębie
miednicy i jamy brzusznej.
4.1.8 Masaż pneumatyczny
Jest to rodzaj masażu próżniowo-ciśnieniowego, podobnego do techniki
ugniatania. Masaż wykonywany jest za pomocą specjalnej końcówki wytwarzającej
podciśnienie i nadciśnienie. Zasysany fałd skóry ulega przekrwieniu pod wpływem
podciśnienia, gdy następuje nadciśnienie, przemieszcza się krew i chłonka. Ten rodzaj
masażu pobudza układ krążenia, zwiększa przemianę materii, modeluje sylwetkę,
zwalcza cellulit. Stosowany jest w zaburzeniach krążenia obwodowego, zaleganiu
limfy. Działa regeneracyjnie na mięśnie. Nie jest on wskazany dla osób o kruchych
naczyniach krwionośnych.
4.1.9 Masaż gorącymi kamieniami
Opiera się na hinduskiej filozofii medycyny tradycyjnej. Oddziaływać na ciało
można przy użyciu kamieni szlachetnych i półszlachetnych przy ich odpowiednim
ułożeniu i obracaniu, co jest ściśle powiązane z płcią pacjenta. Podczas masażu
gorącymi kamieniami wytwarzane są miejscowe przekrwienia, które wpływają na
proces detoksykacji i odżywienia tkanek. Przy zastosowaniu zimnych kamieni
następuje schłodzenie miejscowe przekrwionych, zmęczonych miejsc. Wskazaniem do
masażu są napięcia mięśniowe, zmęczenie psychiczne, stres.
Rysunek 4.2 Masaż kamieniami

5
4.1.10 Masaż ajurwedyjski
Ajurweda uznana jest przez Światową Organizację Zdrowia za najstarszy
system medyczny świata, nazwa powstała z połączenia słów z sanskrytu: ayuh – życie
i veda – wiedza. W masażu ajurwedyjskim wyróżniamy masaż Abhyanga, który
doskonale poprawia samopoczucie i zdrowie, harmonizuje ciało. Wykorzystuje się do
tego celu terapeutyczne właściwości olejków oraz ziół. Działa na punkty energetyczne.
4.1.11 Masaż bańkami
Jest to terapia próżniowa. Wyróżnić można bańki gorące, zimne, chińskie i cięte.
Masaż polega na przesuwaniu baniek wraz z zassanym fałdem skóry pacjenta. Wpływa
to na zakończenia nerwowe, poprawiając działania narządów wewnętrznych
związanych z fragmentem masującego ciała. Wyssane przez podciśnienie z naczyń
krwionośnych składniki krwi stają się dla organizmu obce, co mobilizuje go do walki
z bólem i stanami zapalnymi. Silne przekrwienie i miejscami popękane drobne
naczynia krwionośne podczas swojej regeneracji dostarczają organizmowi tlen,
substancje odżywcze, jak i odprowadzają przy tym toksyny4.
4.1.12 Masaż wirowy
Przeprowadzany jest w środowisku wodnym przy użyciu specjalnych wanien
wyposażonych w urządzenia wprawiające wodę w ruch wirowy. Podczas takiego
zabiegu temperatura wody powinna wynosić nie mniej niż 36°C i nie więcej niż 38°C.
Masowane części ciała należy całkowicie zanurzyć i nie opierać się o dno wanny. Masaż
może być przeprowadzany na dwóch kończynach jednocześnie, jednak w osobnych
wannach. Ruchy wirowe wody doskonale wpływają na zmniejszenie napięcia
mięśniowego, zastoju żylnego, obrzęków, przykurczów tkanek, poprawę kondycji
mięśniowo-nerwowej i rozluźnienie zbliznowaceń.
4.1.13 Masaż wodny
Używane są do niego strumienie wody nazywane „biczami wodnymi”. Mają one
odpowiednie ciśnienie natrysku wody zimnej i ciepłej wykorzystywanych na przemian.
Pacjent podczas masażu nie jest zanurzony w wodzie.
4 Zychowicz B., Wykonywanie masażu pielęgnacyjnego, ITE-PIB, Radom 2006, s.28-30, 48-54

6
Rysunek 4.3 Masaż wodny
Źródło: http://masazbeztajemnic.blogspot.com/2012/09/masaz-ogolny-podzia.html
4.1.14 Masaż kontrlateralny
Polega na oddziaływaniu masażem na zdrową kończynę poprzez
aktywizowanie przepływu krwi i bodźców nerwowych za pośrednictwem skrzyżowań
naczynioruchowych odruchów fizjologicznych po stronie przeciwnej w około 30%.
Polega to na intensywnym ugniataniu, oklepywaniu, jak i rozcieraniu zdrowej
kończyny dokładnie na wysokości urazu kończyny chorej. Bezwzględnym warunkiem
wystąpienia reakcji kończyny chorej jest wykonywanie masażu na granicy bólu.
Stosuje się go w przypadkach, kiedy uniemożliwiony jest masaż chorej kończyny ze
względu na przeciwwskazania5.
4.1.15 Drenaż limfatyczny
Drenaż limfatyczny polega na przepychaniu chłonki i udrożnianiu węzłów
chłonnych, przy czym wymaga dużej precyzji i płynności ruchów. Wskazaniami do
zastosowania masażu tego rodzaju są obrzęki, wysięki oraz wszelkie zmiany skórne
wynikające z zaburzeń krążenia limfy. Układ naczyń limfatycznych w przeciwieństwie
do naczyń krwionośnych nie stanowi układu zamkniętego – brak mu pompy
napędzającej, jaką jest serce, i ma specjalną część, jaką są węzły limfatyczne.
Zasady stosowania drenażu limfatycznego:
stosuje się zgodnie ze wskazaniami i przeciwwskazaniami;
wykonuje się go od obwodu w kierunku ujść żylnych;
klient powinien znajdować się w pozycji drenażowej, ułatwiającej odpływ
chłonki (wykonać niewielkie zgięcie w stawach, aby zmniejszyć napięcie
mięśniowe, ułatwiając odpływ, kończyny ułożyć powyżej tułowia);
5 Szuper W., Wykonywanie różnych rodzajów masażu leczniczego, ITE-PIB, Radom 2007, s.18-21

7
tempo drenażu musi być powolne (od 10 do 15 ruchów/min), gdyż prąd chłonki
jest bardzo wolny;
cały masaż musi być wykonany płynnie i miękko;
wykorzystywane techniki muszą mieć przepychający charakter;
aby nie doprowadzić do przegrzania tkanek, należy masować z umiarkowaną
siłą;
drenaż ogólny powinien trwać maksymalnie 60 min, natomiast częściowy
maksymalnie 20 min. Czas dobierany jest indywidualnie;
duże węzły chłonne należy opracować przynajmniej dwukrotnie;
drenaż można wykonywać codziennie, jednak częstotliwość należy ustalić
z lekarzem;
ilość zabiegów w serii jest nieograniczona i zależy od postępów w leczeniu oraz
schorzenia;
obszar ciała objęty drenażem uzależniony jest od stanu chorobowego, jednostki
chorobowej i reakcji pacjenta;
nie zaleca się łączenia chwytów drenażu limfatycznego z silnie rozgrzewającymi
technikami innych metod masażu.
Drenaż limfatyczny obejmuje techniki:
głaskania;
rozcierania kolistego;
rozcierania spiralnego;
ugniatania;
ucisku.
Przeciwwskazania do wykonania drenażu limfatycznego:
ostre stany zapalne;
choroby zakaźne;
nowotwory;
ropne stany skóry6.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat masażu kontrlateralnego lub
innych, wejdź na stronę http://www.masuje.eu/masaz-kontralateralny.html.
6 Zborowski A., Drenaż limfatyczny, AZ, Kraków 2008 s. 59-66

8
4.2 Wpływ masażu na ustrój
4.2.1 Wpływ masażu na tkanki
bezpośredni wpływ na tkankę łączną polega na jej uelastycznieniu, a poprzez
poprawę jej uelastycznienia i ukrwienia wpływa na poprawę jej funkcji
życiowych;
podczas masażu następuje odżywienie tkanki chrzęstnej, zapobiegając tym
samym procesowi zwyrodnienia lub powstrzymując już istniejący;
w tkance tłuszczowej podczas masażu dochodzi do usunięcia tłuszczu oraz
poprzez poprawę przemiany materii następuje jej spalanie;
usuwane są produkty przemiany materii oraz jest przyspieszony wypoczynek
tkanki mięśniowej i doprowadzenie do niej produktów odżywczych. Rozgrzewa
tkankę mięśniową, ujędrnia, uelastycznia, utlenia, obniża napięcie, następuje
przyrost tkanki.
4.2.2 Wpływ masażu na skórę
przyczynia się do szybszej jej odbudowy, odżywienia, przyspiesza proces
rogowacenia naskórka;
powoduje wyciśnięcie na zewnątrz zawartości gruczołów potowych i łojowych,
udrożniając ich kanały;
oczyszcza skórę;
usuwa zrogowaciały naskórek;
umożliwia wprowadzenie substancji leczniczych;
zapobiega zanikaniu włókien kolagenowych;
ma pobudzający lub uspokajający wpływ na zakończenia nerwowe w skórze.

9
Rysunek 4.4 Masaż dłońmi
4.2.3 Wpływ masażu na układ nerwowy
działając na centralny układ nerwowy, powoduje wysyłanie bodźców do mięśni,
gruczołów wydzielania wewnętrznego oraz poszczególnych narządów ustroju;
w zależności od potrzeby działa on pobudzająco bądź uspokajająco;
za pośrednictwem układu krwionośnego wpływa na odżywienie i lepsze
ukrwienie układu nerwowego;
wpływa na przewodnictwo nerwów ruchowych i czuciowych.
4.2.4 Wpływ masażu na układ krążenia
zmienia ciśnienie tętnicze krwi;
przyspiesza on pracę serca;
wspomaga proces wymiany gazowej;
poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych ułatwia przepływ tlenu i substancji
odżywczych;
uelastycznia układ krążenia;
wspomaga działanie histaminy, która zwiększa przepuszczalność naczyń
włosowatych;
reguluje pracę serca;
uruchamia wszystkie sieci naczyń, tym samym usprawniając i uelastyczniając
naczynia krwionośne.

10
4.2.5 Wpływ masażu na układ limfatyczny
przyspiesza przepływ chłonki w przestrzeniach międzykomórkowych
i naczyniach krwionośnych;
uaktywnia go;
usuwa zastoje i obrzęki.
4.2.6 Wpływ masażu na układ oddechowy
ułatwiając przepływ krwi, polepsza wymianę gazową w pęcherzykach płucnych;
uelastycznia mięśnie oddechowe;
zwiększa ruchomość w stawach mostkowo-żebrowych i żebrowo-
kręgosłupowych;
pobudza oddychanie;
zwiększa wydzielanie śluzu, który później może być usunięty techniką
oklepywania;
poprawia wentylację;
zwiększa wydolność układu oddechowego.
4.2.7 Wpływ masażu na układ pokarmowy
pośrednio doprowadza do odżywienia;
stymuluje pracę i napięcie mięśni przewodu pokarmowego;
przyspiesza proces przemiany materii;
poprzez bezpośrednie drażnienie jamy brzusznej wpływa on na wydzielanie
hormonów żołądkowo-jelitowych;
przepycha zalegające masy kałowe w jelicie grubym.
4.2.8 Wpływ masażu na układ moczowo-płciowy
pośrednio masaż wpływa na poprawę filtracji w kłębuszkach;
poprawia się oczyszczanie osocza krwi;
bezpośrednio wpływa na funkcjonowanie zwieraczy;
za pośrednictwem układu krążenia poprawia ukrwienie i odżywienie narządów
płciowych7.

11
4.3 Techniki masażu
Podczas masażu wykorzystywane są techniki:
− głaskanie;
− rozcieranie;
− ugniatanie;
− ucisk;
− oklepywanie;
− wibracja;
− roztrząsanie;
− wałkowanie.
4.3.1 Głaskanie
Rozpoczyna, jak i kończy każdy masaż. Jego działanie polega na przepchnięciu
krwi żylnej oraz chłonki w kierunku serca, po czym następuje pobudzenie układu
krążenia. Niweluje zastoje oraz obrzęki. W zależności od siły, pobudza lub obniża
pobudliwość nerwów czuciowych skóry. Głaskanie powinno być wykonywane
kilkakrotnie, lekko i miarowo od obwodu do kierunku dosercowego, należy
dopasowywać przy tym dłoń do kształtu masowanej części ciała. Uwzględniając
kierunek ruchów oraz siłę wykonywania masażu tą techniką, możemy wyróżnić
głaskanie:
ze względu na siłę wykonywania:
− bardzo łagodne (wykonywane opuszkami)
− średniej mocy (wykonywane całą dłonią),
− głaskanie mocne (wykonywane kłębami).
Ze względu kierunek wykonywania:
− podłużne (wykonywane wzdłuż mięśni),
− poprzeczne (wykonywane poprzecznie do mięśni),
− okrężne (wykonywane ruchami okrężnymi).
4.3.2 Rozcieranie
Jest techniką mającą na celu przesuwanie ruchami kolisto-posuwistymi
głębszych warstw części masowanej, wywołując tym samym fałdy, na których
powstają rozcierane i rozciągane tkanki. Wchłanianie się zmian skórnych (np. narośli)
przy wykorzystaniu tej techniki jest możliwe dzięki wytwarzaniu odpowiednio dużej
ilości ciepła oraz przekrwieniu tkanek masowanych. Możemy wyróżnić rozcieranie
koliste (polega na trzykrotnym roztarciu masowanej tkanki, a tym samym
dochodzeniu do coraz to głębszych warstw) oraz rozcieranie spiralne (poprawia
ukrwienie, odżywienie i metabolizm tkanek). Rozcieranie może być wykonywane
opuszkami palców (powierzchniowe), jak i kłębami (głębokie).

12
4.3.3 Ugniatanie
W ugniataniu możemy wyróżnić dwie funkcje: przepychającą krew i chłonkę
oraz ssącą, która ma na celu wytworzenie próżni oraz doprowadzenie krwi i chłonki
właśnie do tego miejsca. Ugniatanie usuwa z tkanek zbędne produkty przemiany
materii, umożliwiając wytworzenie nowych substancji odżywczych. Technika ta ma na
celu pobudzenie mięśni do działania, powoduje przyrost tkanki mięśniowej i wzrost
siły wytrzymałości mięśni. Sposoby ugniatania mogą być różne, dlatego też można je
podzielić:
ugniatanie poprzeczne – którego celem jest wyciskanie substancji z tkanek;
ugniatanie podłużne – polega na przepchnięciu substancji, które wcześniej
zostały wyciśnięte metodą ugniatania poprzecznego;
ugniatanie pionowe – wykonywane jednocześnie działa rozluźniająco,
a przemiennie pobudzająco;
ugniatanie „esowate” – jego cel jest taki sam, jak ugniatania poprzecznego;
ugniatanie ze skręceniem – również polega na wyciśnięciu substancji z tkanek
z jedną różnicą, że ma szersze zastosowanie;
„mieszenie” – jest formą ugniatania poprzecznego, lecz podczas używania tej
techniki ważne jest, aby obie ręce pracowały jednocześnie.
Jeżeli osoba masowana nie jest dzieckiem ani nie wykazuje żadnych
przeciwwskazań (rwa kulszowa, porażenie spastyczne) do użycia techniki ugniatania
poprzecznego i podłużnego, to należy pamiętać o poprawnej kolejności. Najpierw
wykonywane powinno być ugniatanie poprzeczne, gdyż należy wycisnąć substancje
z tkanek, a następnie przy użyciu ugniatania podłużnego należy przepchnąć je
w kierunku dosercowym.
4.3.4 Oklepywanie
Jest techniką mającą na celu poprawę stanów troficznych mięśni, zmniejszenie
lub zwiększenie pobudliwości nerwowej w zależności od siły (lekkie lub silne
oklepywanie), jak i bólów neuralgicznych. Polega na wykonywaniu szybkich,
sprężystych, rytmicznych, uderzeń rąk, co wywołuje bardzo silne bodźce oraz skurcze
i rozkurcze naczyń krwionośnych. Pomimo stosowania trzech częstotliwości siły
oklepywania (lekkie, średniej mocy, silne) po zastosowaniu tej techniki powstają
przekrwienia oraz zmiany pobudliwości obwodowego układu nerwowego, zatem ma
ona dość długą listę przeciwwskazań, na której znajduje się m.in. skaza naczyniowa,
otyłość, obrzęk, żylaki, porażenia spastyczne, ostre rwy, nerwobóle, niektóre choroby
reumatyczne.
4.3.5 Wibracja
Wibracja polega na przekazywaniu drgań mechanicznych o małej amplitudzie
i dużej częstotliwości z rąk masażysty, które wprawiają masowaną część ciała
w wibracje. Powoduje pobudzenie mięśni gładkich i poprzecznie prążkowanych, a jej
bezpośrednie działanie wywołuje: zwiększenie napięcia naczyń krwionośnych,
podniesienie ciśnienia krwi, jak i zwolnienie tętna. Technika ta znalazła swoje

13
zastosowanie podczas leczenia otyłości, gdyż doprowadza do drżenia tkanki głęboko
znajdujące się, przyspieszając w ten sposób przemianę materii. Możemy wyróżnić trzy
stosowane sposoby wykonywania wibracji:
pionową – której to ruch wykonywany jest prostopadle do powierzchni ciała.
Bezpośrednia wibracja wykonywana wibratorem mechanicznym lub ręką działa
pobudzająco, a pośrednia wibracja wykonywana wibratorem przez ręcznik
działa uspokajająco na układ nerwowy i mięśniowy pacjenta;
podłużną – wykonywaną równolegle do ciała (pobudza układ nerwowy oraz
mięśnie);
poprzeczną – podobnie jak podłużną, wykonuje się ją równolegle, lecz
w poprzek przebiegu włókien mięśniowych (uspokaja układ nerwowy oraz
mięśnie).
4.3.6 Roztrząsanie
Roztrząsanie wprawia masowane mięśnie w drżący, łagodny ruch.
Wykonywane spokojnie, działa bardzo rozluźniająco na masowane tkanki,
a wykonywane energicznie, pobudza je.
4.3.7 Wałkowanie
Wałkowanie jest połączeniem głaskania, ugniatania i rozcierania, a co za tym
idzie, działanie wałkowania jest takie samo jak działanie tych trzech technik. Często
używane jest do masażu ramion, palców i ud oraz stosowane przez sportowców, kiedy
to nie ma czasu oraz sposobności na wykonanie dokładnego masażu8.
4.4 Literatura
4.4.1 Literatura obowiązkowa
Magiera L., Relaksacyjny masaż leczniczy, BIO-STYL, Kraków 2006;
Szuper W., Wykonywanie różnych rodzajów masażu leczniczego, ITE-PIB, Radom
2007;
Zborowski A., Drenaż limfatyczny, AZ, Kraków 2008;
Zborowski A., Masaż klasyczny, AZ, Kraków, 1998.
4.4.2 Literatura uzupełniająca
Zychowicz B., Wykonywanie masażu pielęgnacyjnego, ITE-PIB, Radom 2006.
4.5 Spis rysunków
Rysunek 4.1 Masaż klasyczny..................................................................................................................2
Rysunek 4.2 Masaż kamieniami..............................................................................................................4

14
Rysunek 4.3 Masaż wodny........................................................................................................................6
Rysunek 4.4 Masaż dłońmi .......................................................................................................................9
4.6 Spis treści
4 Masaż poszczególnych części ciała...............................................................................................2
4.1 Rodzaje masażu..............................................................................................................................................2
4.1.1 Masaż klasyczny.............................................................................................................................................................2
4.1.2 Masaż relaksacyjny.......................................................................................................................................................3
4.1.3 Masaż segmentalny.......................................................................................................................................................3
4.1.4 Masaż siatsu.....................................................................................................................................................................3
4.1.5 Masaż tajski......................................................................................................................................................................3
4.1.6 Masaż sportowy..............................................................................................................................................................3
4.1.7 Masaż wibracyjny ..........................................................................................................................................................4
4.1.8 Masaż pneumatyczny...................................................................................................................................................4
4.1.9 Masaż gorącymi kamieniami ....................................................................................................................................4
4.1.10 Masaż ajurwedyjski ..................................................................................................................................................5
4.1.11 Masaż bańkami ...........................................................................................................................................................5
4.1.12 Masaż wirowy..............................................................................................................................................................5
4.1.13 Masaż wodny ...............................................................................................................................................................5
4.1.14 Masaż kontrlateralny ...............................................................................................................................................6
4.1.15 Drenaż limfatyczny ...................................................................................................................................................6
4.2 Wpływ masażu na ustrój............................................................................................................................8
4.2.1 Wpływ masażu na tkanki...........................................................................................................................................8
4.2.2 Wpływ masażu na skórę.............................................................................................................................................8
4.2.3 Wpływ masażu na układ nerwowy........................................................................................................................9
4.2.4 Wpływ masażu na układ krążenia .........................................................................................................................9
4.2.5 Wpływ masażu na układ limfatyczny................................................................................................................10
4.2.6 Wpływ masażu na układ oddechowy ................................................................................................................10
4.2.7 Wpływ masażu na układ pokarmowy ...............................................................................................................10
4.2.8 Wpływ masażu na układ moczowo-płciowy..................................................................................................10
4.3 Techniki masażu.........................................................................................................................................11
4.3.1 Głaskanie ........................................................................................................................................................................11
4.3.2 Rozcieranie....................................................................................................................................................................11
4.3.3 Ugniatanie......................................................................................................................................................................12
4.3.4 Oklepywanie .................................................................................................................................................................12
4.3.5 Wibracja..........................................................................................................................................................................12
4.3.6 Roztrząsanie..................................................................................................................................................................13
4.3.7 Wałkowanie ..................................................................................................................................................................13
4.4 Literatura.......................................................................................................................................................13
4.4.1 Literatura obowiązkowa .........................................................................................................................................13
4.4.2 Literatura uzupełniająca .........................................................................................................................................13
4.5 Spis rysunków..............................................................................................................................................13

Masaz ciała

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Masaz ciała

Similar to Masaz ciała (20)

More from Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe

More from Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe (20)

Masaz ciała