SlideShare a Scribd company logo

5.1 padwk tresc

•
•
Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe

Rozpoznawanie zmian patologicznych

Education
1 of 18
Download to read offline
1 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Źródło: www.fotolia.com KURS Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce MODUŁ Rozpoznawanie zmian patologicznych
2 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce 5. Rozpoznawanie zmian patologicznych 5.1 Najważniejsze choroby skóry 5.1.1 Choroby zakaźne Skóra zdrowa, nieuszkodzona uniemożliwia przenikanie drobnoustrojów chorobotwórczych. Do powstania choroby konieczne są wrota zakażenia, przez które czynniki chorobowe przedostają się do żywych struktur skóry. Do najczęściej występujących zakaźnych czynników chorobotwórczych zaliczamy: bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty. 5.1.2 Choroby bakteryjne Bakteryjne choroby skóry wywołane są najczęściej przez: paciorkowce, gronkowce, zakażenia mieszane i inne bakterie. Róża (Erysipelas) Jest infekcją naczyń limfatycznych i otaczającej je skóry wywołaną przez paciorkowce, które wnikają w głąb skóry właściwej przez uszkodzony naskórek. Wykwitem jest rumień, często żywoczerwony, wyraźnie odgraniczony od zdrowej skóry, obrzęknięty. Zazwyczaj umiejscawia się na: stopach, podudziach i twarzy. Choroba zaczyna się nagle, występują: dreszcze, gorączka, bóle głowy, powiększenie węzłów chłonnych. W leczeniu wykorzystuje się miejscowe stosowanie środków odkażających oraz ogólnoustrojowe przyjmowanie antybiotyków, najczęściej penicyliny1. Zapalenie mieszków włosowych (Folliculitis) Ropna infekcja mieszków włosowych jest zazwyczaj spowodowana gronkowcami. Gronkowiec umiejscawia się w ujściu mieszka włosowego i stopniowo obejmuje cały mieszek wraz z tkankami otaczającymi. Wykwitem jest krosta z ropą nagromadzoną wokół łodygi włosa z rumieniowym obrąbkiem. Wykwity występują zwykle na owłosionej skórze głowy i twarzy, a także na tułowiu – w okolicach poddawanych goleniu i depilacji. Zmiany leczy się miejscowo, środkami odkażającymi z antybiotykami. W stanach nasilonych czasem niezbędne jest leczenie ogólnoustrojowe. Przewlekła odmiana zapalenia mieszków włosowych na twarzy nazywa się figówką. Czyrak (Furunculus) Czyrak to ropne, głębokie zapalenie mieszka włosowego wywołane przez gronkowce. Wykwitem pierwotnym jest przymieszkowy guz. Po około 4–6 dniach pojawia się krosta przebita włosem. Pod krostą powstaje czop martwiczy i dochodzi do rozpadu tkanek. Czop ulega oddzieleniu i powstaje ubytek, który po zagojeniu pozostawia bliznę. Zmianom towarzyszy duża bolesność. Czyraki mogą umiejscawiać się w różnych okolicach. Kiedy na ciele pacjenta występuje wiele czyraków w różnym etapie rozwoju, mówimy o czyraczności. Skupienie się zaś i zlewanie czyraków nazywamy czyrakiem gromadnym. Leczenie czyraków polega na podaniu antybiotyków. 1 Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
3 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Miejscowo stosuje się także okłady z ichtiolu w celu szybszego wytworzenia się czopa martwiczego, a potem chirurgiczne nacięcie. Ropnie mnogie pach (Hidradenitis suppurativa) Przewlekłe ropne zapalnie apokryfowych gruczołów potowych wywołane zwykle przez gronkowiec złocisty. Jako wykwit pierwotny pojawia się guz lub guzek, który ulega rozmiękaniu, w wyniku czego powstają przetoki. Zmiany goją się z pozostawieniem blizn i towarzyszy im duży ból. W leczeniu stosuje się 10% maść ichtiolową, a także antybiotyki miejscowo i ogólnie. Czasem konieczne jest chirurgiczne wycięcie zmian. Zanokcica (Paronychia) Ostra infekcja wału paznokciowego wywołana najczęściej przez gronkowca złocistego. Choroba zaczyna się zwykle od niewielkiego urazu. Na skutek infekcji pojawia się rumień i obrzęk. Przy ucisku z wałów wydobywa się ropa. Zmianom towarzyszy duża bolesność i uczucie napięcia. W leczeniu stosuje się: drenaż, antybiotyki i leki miejscowo odkażające. Czasem konieczne jest zastosowanie antybiotykowego leczenia ogólnego. Liszajec zakaźny (Impetigo contagiosa) Powierzchowna infekcja skóry, wysoce zakaźna, wywołana przez gronkowce i (lub) paciorkowce. Najczęściej chorują dzieci. Zakażenie może odbywać się w sposób bezpośredni (od zakażonych osób) lub pośredni (przez zakażone przedmioty). Wykwitem pierwotnym jest pęcherz wypełniony treścią surowiczo–ropną. Po zaschnięciu pęcherzy tworzą się miodowożółte strupy. Zmiany lokalizują się najczęściej na twarzy w okolicach ust i nosa, a także w okolicach paznokci. Ponieważ dość silnie swędzą, drapanie może powodować ich nadkażanie. Zwykle stosuje się leczenie miejscowe preparatami zawierającymi antybiotyk, a tylko w ciężkich przypadkach antybiotykoterapię ogólną. Niesztowica (Ecthyma) Jest to zakażenie skóry, które charakteryzuje się występowaniem wykwitów pęcherzowo-ropnych i owrzodzeń. Przyczyną mogą być zaniedbania higieniczne lub urazy skóry. Przez uszkodzoną skórę wnikają paciorkowce i rozwija się stan zapalny. Pojawiające się owrzodzenia zasiedlane są przez gronkowce. Wykwitem pierwotnym jest pęcherz. Ma on wiotką pokrywę i jest wypełniony treścią ropną. Jego dno ulega rozpadowi i wytwarza się owrzodzenie. Ustępuje z pozostawieniem blizny. Charakterystycznym obszarem występowania zmian są podudzia. Leczenie jest zwykle ogólnoustrojowe i polega na podawaniu antybiotyków. We wczesnym stadium również rozcina się pęcherze i oczyszcza owrzodzenia. Stosuje się także środki odkażające i miejscowe antybiotyki. 5.1.3 Choroby wirusowe Zakażenia wirusowe skóry występują najczęściej. Bardzo szybko się rozprzestrzeniają. Mogą wywoływać zarówno choroby ostre, jak i przewlekłe. Najczęściej spotykane to: opryszczka zwykła, półpasiec, mięczak i brodawki.
4 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Opryszczka zwykła (Herpes simplex) To wirusowa choroba pęcherzykowa skóry i błon śluzowych, którą cechuje wysoka nawrotowość. Czynnikiem etiologicznym jest wirus HSV1 (głowa, szyja, kończyny i tułów) i HSV2 (narządy płciowe). Zakażenie typem 1 odbywa się zwykle drogą kropelkową, typem 2 – poprzez kontakty seksualne. Wykwitami pierwotnymi są małe, zgrupowane pęcherzyki wypełnione treścią surowiczą, powstające na podłożu rumieniowym. Wysiew pęcherzyków poprzedzają objawy subiektywne w postaci świądu, pieczenia, kłucia. Pęcherzyki zasychają, pozostawiając strupki. Zmiany schodzą, nie bliznowaciejąc. Zdarzają się natomiast powikłania w postaci wtórnego zakażenia bakteryjnego. Niebezpieczne jest natomiast opryszczkowe zapalenie rogówki i spojówek, ponieważ może ono trwale uszkodzić narząd wzroku. W leczeniu stosuje się preparaty przeciwwirusowe i wysuszające. Półpasiec (Herpes zoster) Choroba ta rozwija się u osób, które w przeszłości przebyły ospę wietrzną. Wirus w postaci uśpionej utrzymuje się w zwojach nerwowych i uaktywnia się pod wpływem różnych czynników, zwykle u osób z obniżoną odpornością. Zanim pojawią się zmiany skórne, chory odczuwa dotkliwe nerwobóle. Po upływie 2–3 dni na rumieniowym podłożu pojawiają się pęcherzykowe wykwity. Po kilku dniach ich treść mętnieje, przysycha, pozostawiając strupy lub drobne nadżerki. Zmiany znikają bez bliznowacenia, a cały proces trwa około 2 tygodni. Leczenie półpaśca polega na ogólnoustrojowym stosowaniu leków przeciwwirusowych, witamin z grupy B, a w przypadku zmian nadkażonych również antybiotyków. Miejscowo stosuje się środki przeciwwirusowe, odkażające i znieczulające. Mięczak zakaźny (Molluscum contagiosum) Choroba powodowana przez wirus ospy, charakteryzująca się dużą zakaźnością. Głównie dotyczy dzieci, osób młodych i osób z zaburzoną odpornością. Wykwitem pierwotnym jest guzek w kolorze skóry lub białawoperłowym, z charakterystycznym wgłębieniem w części centralnej, wypełniony kaszkowatą treścią. Wykwity lokalizują się zazwyczaj na twarzy, kończynach i narządach płciowych. W leczeniu stosuje się: środki złuszczające, łyżeczkowanie, krioterapię i laseroterapię. Brodawki (Verrucae) Grupa chorób wywołana wirusem HPV (brodawczaka ludzkiego).
5 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Rysunek 5.1. Podział brodawek wirusowych Źródło: opracowanie własne Brodawki zwykłe Wykwitem są hiperkeratotyczne grudki koloru naskórka o nierównej, szorstkiej powierzchni, które nie dają objawów subiektywnych. Najczęściej gromadzą się na grzbiecie rąk i w okolicach paznokci. Wykazują one tzw. dodatni objaw Koebnera, czyli w przypadku zadrapania zmiany wzdłuż jego linii po około 7 dniach następuje wtórny wysiew. Brodawki płaskie Zwane są także brodawkami płaskimi młodocianych, gdyż dotyczą zazwyczaj osób młodych. Mają postać rozsianych licznych grudek, bardzo drobnych, o gładkiej, lśniącej powierzchni. Umiejscawiają się zwykle na twarzy i rękach. Wykazują dodatni objaw Koebnera. Wykazują tendencję do samoistnego ustępowania2. Brodawki stóp Ta odmiana może występować w dwóch postaciach. Zmiany typu myrmecia są głębokie, powodują dużą bolesność. Są to zwykle pojedyncze grudki umiejscowione na podeszwie stóp. Z czasem mogą samoistnie ustąpić. Rzadko zdarzają się nawroty choroby. Brodawki mozaikowe z kolei szerzą się bardziej powierzchownie. Zmiany zlewają się w większą całość, zwykle nie dają dolegliwości bólowych, ale częściej nawracają. Kłykciny kończyste (brodawki płciowe) Schorzenie przenoszone jest drogą płciową. Wykwitami są uszypułowane, przerosłe grudki umiejscawiające się w okolicach narządów płciowych i odbytu. Kłykciny mają charakter onkogenny, co oznacza, że mogą być prekursorami zmian nowotworowych. Często też towarzyszą nowotworom szyjki macicy. Leczenie brodawek polega na stosowaniu preparatów keratolitycznych. Usuwane są także poprzez: krioterapię, laseroterapię, elektrokoagulację i łyżeczkowanie3. 2 http://www.iwan-chuchla.pl/artykuly/express/3.html. 3 Krajewska-Kułak E., Dermatologia i wenerologia dla pielęgniarek, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2006.
6 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce 5.1.4 Grzybice Grzyby chorobotwórcze można podzielić na trzy grupy: dermatofity, drożdżaki i grzyby pleśniowe. Każda z tych grup najlepiej rozwija się w wilgotnych i ciepłych miejscach, a infekcje najczęściej dotyczą osób z obniżoną odpornością, otyłych, z cukrzycą, z zaburzeniami krążenia, niskim poziomem higieny i nadpotliwością. Także przyjmowanie niektórych leków może powodować rozwój grzybic. Grzybice są chorobami przewlekłymi, gdyż mają one tendencję do nawrotów. Grzybica skóry gładkiej (Tinea corporis) Jest to choroba wywołana przez dermatofity. Zmiany umiejscawiają się zwykle na odsłoniętej skórze. Objawem są rumieniowo-złuszczające ogniska szerzące się obwodowo. Na obwodzie zmian występują drobne pęcherzyki, w części centralnej jest tendencja do zanikania zmiany. Jeśli zakażenie nastąpiło od zwierzęcia, przebieg choroby ma ostrzejszy charakter. Zmianom, szczególnie w początkowym stadium, towarzyszy silny świąd. Grzybica stóp (Tinea pedis) Rysunek 5.2. Rodzaje grzybicy stóp Źródło: opracowanie własne Rodzaje grzybicy stóp:  grzybica międzypalcowa – rozpoczyna się zwykle między trzecim a czwartym palcem i stopniowo przenosi się na pozostałe przestrzenie. Pojawia się zaczerwienienie, maceracja naskórka, drobne pęknięcia. Zmianom towarzyszy silny świąd. Grzybica może się rozprzestrzenić na całą stopę, często jest również źródłem zakażenia płytek paznokciowych;  grzybica potnicowa – charakteryzuje się występowaniem licznych zlewających się pęcherzyków, które pękają, pozostawiając nadżerki. Początkowo zmiany pojawiają się na sklepieniu stopy, potem rozprzestrzeniają się na całą podeszwę;
7 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce  grzybica złuszczająca – często nazywana mokasynową, ze względu na to, że zmiany kształtem przypominają mokasyny. Na podłożu rumieniowym pojawia się nadmierne rogowacenie i złuszczanie. Zaniedbana choroba może powodować pęknięcia w naskórku, z sączeniem i nieprzyjemnym zapachem. Grozi to wtórnymi infekcjami i bardzo poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Grzybica dłoni (Tinea manuum) Choroba ta bardzo często współistnieje z grzybicą stóp. Powszechne jest chorobowe zajęcie obu stóp i jednej ręki. Zmiany zwykle rozpoczynają się na dłoniach i stopniowo przechodzą na grzbiety rąk. Widoczne są ogniska nadmiernego rogowacenia. Czasem pojawiają się pęcherzyki i rumieniowe grudki. Choroba ma charakter przewlekły, często obejmuje również płytki paznokciowe. Grzybica skóry głowy (Tinea capitis) Ten rodzaj grzybicy najczęściej dotyczy dzieci, chociaż sporadycznie zdarza się u osób dorosłych. Można go podzielić na trzy typy:  drobnozarodnikowa – jedno lub kilka ognisk chorobowych z lekkim rumieniem, pokrytych białoszarymi łuskami. W tych miejscach włosy łamią się na równej długości tuż przy powierzchni głowy;  strzygąca – liczne drobne ogniska chorobowe, rumieniowo-złuszczające, z lekkim stanem zapalnym. Włosy ułamane są na różnym poziomie. Choroba ma charakter przewlekły;  woszczynowa – w obrębie ognisk chorobowych występują woszczynowe tarczki, dobrze przylegające do skóry. Ogniska chorobowe ustępują, pozostawiając blizny i powodując trwałe wyłysienie. Grzybica paznokci (Onychomycosis) To najczęstsza przypadłość grzybicza, z jaką pacjenci zgłaszają się do dermatologa. Odpowiedzialne są za nią przede wszystkim dermatofity, a także grzyby z rodzaju Candida. Powstaniu zmian sprzyjają: cukrzyca, zaburzenia krążenia, mikrourazy w obrębie wałów paznokciowych. Pierwszym objawem jest zazwyczaj zmiana zabarwienia płytki i jej zmętnienie. Stopniowo kolor ulega zmianie, staje się żółtobrunatny, zielonkawy, a nawet czarny. Płytka staje się krucha i łamliwa, a pod nią gromadzi się duża ilość zrogowaciałego naskórka. W konsekwencji paznokieć ulega wykruszeniu. Choroba rzadko daje dolegliwości subiektywne. Charakterystyczne jest, że zmiany zaczynają się zwykle od wolnego brzegu paznokcia4. Łupież pstry (Pitiriasis versicolor) Czynnikiem wywołującym łupież są drożdżaki, zachorowaniu natomiast sprzyjają: otyłość, nadpotliwość i zaniedbania higieniczne. Objawami są różowobrunatne, kilkumilimetrowe plamy, mające tendencję do zlewania się w większe. Z czasem, a także pod wpływem promieni słonecznych, ogniska chorobowe ulegają odbarwieniu. Najczęściej umiejscawiają się na górnej części tułowia. W leczeniu stosuje się preparaty przeciwdrożdżakowe, przede wszystkim szampony i maści. W stanach 4 http://portal.abczdrowie.pl/grzybica-stop
8 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce zaawansowanych konieczna może okazać się terapia ogólnoustrojowa. W leczeniu grzybic stosuje się zarówno przeciwgrzybiczne preparaty doustne, jak i preparaty zewnętrzne, w formie maści i aerozoli. Ważne jest ścisłe przestrzeganie higieny i profilaktyka dalszego rozprzestrzeniania się choroby. 5.1.5 Choroby pasożytnicze Do najczęściej występujących pasożytów zalicza się świerzbowiec ludzki i wesz ludzką. Świerzb (Scabies) Świerzb jest chorobą zakaźną przenoszoną przez kontakt bezpośredni i niektóre przedmioty. Przenika do naskórka i drąży w nim kanaliki, co powoduje silne swędzenie, nasilające się nocą. Wykwitami są przecinkowate, kręte korytarzyki z rozszerzeniem na końcu, a także grudki i pęcherzyki. Ze względu na silny świąd widoczne są również przeczosy. Zmiany umiejscawiają się przede wszystkim w fałdach skórnych, a także w przestrzeniach międzypalcowych, zgięciach łokci i nadgarstków, w okolicy lędźwiowej, piersiowej i na brzuchu. Wolne od zakażenia są okolice międzyłopatkowe i twarz. Leczenie polega na stosowaniu preparatów przeciwświerzbowcowych, a przy wtórnych nadkażaniach – na stosowaniu ogólnoustrojowej antybiotykoterapii. Konieczne jest zachowanie najwyższej higieny, wypranie i wygotowanie pościeli, ręczników i odzieży. Leczeniu powinni poddać się wszyscy domownicy. Wszawica (Pediculosis) Wszawica to zakażenie wszą ludzką, które ze względu na umiejscowienie możemy podzielić na głowową, odzieżową i łonową. Rysunek 5.3. Podział wszy ludzkiej ze względu na występowanie Źródło: opracowanie własne
9 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Wszawica głowowa dotyczy owłosionej skóry głowy. Wesz składa jaja nazywane gnidami, które przytwierdzają się do łodygi włosów nad powierzchnią skóry, zazwyczaj w okolicach potylicznych i skroniowych. Na skórze widoczne są grudki rumieniowe, swędzące, które rozdrapane sączą się i mogą ulegać wtórnemu zakażaniu. Epidemie wszawicy pojawiają się w przedszkolach i szkołach. Wszawica odzieżowa występuje zwykle w skupiskach ludzkich w złych warunkach sanitarnych. Wesz przytwierdza się wyłącznie do ubrań, gnidy znajdują się zwykle w okolicach szwów. Na skórze po ukąszeniach pozostają brunatne przebarwienia, przeczosy i drobne blizny po nich. Wszawica łonowa przenoszona jest głównie przez kontakty płciowe. Gnidy przyklejają się do włosów łonowych, a w przypadku rozległego zakażenia do wszystkich włosów na ciele poza włosami głowy. Po ukąszeniach na brzuchu i udach pojawiają się charakterystyczne błękitne plamy. Leczenie wszawicy polega na miejscowym zastosowaniu preparatów przeciwpasożytniczych, mechanicznym usuwaniu gnid, czasem zgoleniu miejsc zajętych przez pasożyty. W przypadku wszy odzieżowej należy wygotować odzież i wyprasować szczególnie okolice szwów. 5.2 Choroby łojotokowe Łojotok to nadmierne wydzielanie sebum tam, gdzie jest najwięcej gruczołów łojowych. Ilość wydzielanego sebum ściśle łączy się z kilkoma czynnikami, m.in. z: wiekiem, aktywnością hormonów, obecnością drobnoustrojów, predyspozycjami genetycznymi. 5.2.1 Łojotokowe zapalenie skóry Choroba ta charakteryzuje się nadmiernym wydzielaniem łoju, któremu towarzyszy lekki stan zapalny. Na rumieniowych ogniskach widoczne jest drobnopłatkowe złuszczanie lub nagromadzenie żółtoszarych łusek (szczególnie na owłosionej skórze głowy). Oprócz wzmożonego łojotoku przyczyną choroby jest obecność drożdżaka Pityrosporum ovale. Zmiany lokalizują się w fałdzie nosowo-wargowym, okolicach uszu, na owłosionej skórze głowy, a także w okolicach mostka i rynnie łojotokowej między łopatkami. Choroba ma charakter przewlekły, często nawrotowy. W leczeniu stosuje się preparaty kortykosteroidowe, przeciwdrożdżakowe, a przy dużym nagromadzeniu łusek również keratolityczne. 5.2.2 Trądzik pospolity Trądzik jest chorobą o złożonej etiologii. Składa się nań szereg czynników, z których najważniejsze to: nadaktywność gruczołów łojowych, nadmierne rogowacenie, aktywność androgenów, obecność bakterii beztlenowej Propionibacterium acnes, czynniki dziedziczne.
10 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Dolegliwość ta dotyka przede wszystkim osoby w okresie dojrzewania. Wykwitami pierwotnym są zaskórniki otwarte i zamknięte, które mogą ewoluować i przekształcać się wówczas w grudki, krosty i cysty. Rysunek 5.4. Powstawanie zaskórników Źródło: opracowanie własne Najczęstsze umiejscowienie zmian to: twarz, plecy oraz górna część klatki piersiowej. Trądzik może mieć różny przebieg. Poniższa tabela pokazuje podział zależnie od odmian klinicznych. Tabela 5.1. Rodzaje trądziku Źródło: opracowanie własne Trądzik może być także wywołany czynnikami zewnętrznymi. Mówimy wówczas o trądziku: zawodowym, polekowym, kosmetycznym lub niemowlęcym. Leczenie tej choroby jest długotrwałe i powinno uwzględniać wszystkie czynniki powodujące chorobę. W zaawansowanych stadiach konieczne jest leczenie ogólnoustrojowe. Zewnętrznie stosuje się: antybiotyki, retinoidy, kwas azelainowy, nadtlenek benzoilu i inne substancje. W leczeniu wewnętrznym najczęściej zalecane są antybiotyki lub retinoidy. U kobiet przepisywane są również leki hormonalne.
11 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce 5.2.3 Trądzik różowaty (Acne rosacea) Przewlekłe schorzenie zapalne o niewyjaśnionej do końca etiologii. Charakteryzuje się wystąpieniem: rumienia, teleangiektazji, grudek i krost. Dotyczy zwykle osób między 30. a 50. rokiem życia, zdecydowanie częściej kobiet niż mężczyzn. Czynnikami wywołującymi mogą być m.in. zaburzenia hormonalne, naczynioruchowe, żołądkowo-jelitowe (infekcja Helicobacter pylori), a także obecność w naskórku nużeńca ludzkiego. Przebieg choroby jest przewlekły, nawrotowy i postępujący. Można w nim wyróżnić cztery fazy: Tabela 5.2. Rozwój zmian w trądziku różowatym Źródło: opracowanie własne W leczeniu stosuje się środki miejscowe, a także wewnętrzne – antybiotyki i retinoidy. W fazie III występuje również leczenie operacyjne. 5.3 Choroby grudkowo-złuszczające 5.3.1 Łuszczyca Ta przewlekła i nawrotowa choroba ma prawdopodobnie podłoże genetyczne, ale jej etiologia do dziś nie jest jednoznacznie ustalona. Wymienia się trzy odmiany łuszczycy:  zwykła – wykwitami są rumieniowe grudki, zlewające się w większe blaszki, ze stanem zapalnym. Na powierzchni grudek pojawiają się srebrzystobiałe łuski.
12 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Obejmuje zazwyczaj: owłosioną skórę głowy, powierzchnie wyprostne kończyn i okolicę krzyżową. Na paznokciach pojawiają się wgłębienia (paznokieć naparstkowy), a także żółtawobrązowe plamy (plamy olejowe);  krostkowa – wykwitami są liczne krosty – skupione, powierzchniowe, często zlewające się ze sobą. Pojawia się także rumień. Krosty umiejscawiają się na całej powierzchni skóry, dłoniach i stopach, a także na opuszkach palców i pod paznokciami. Dają dolegliwości bólowe;  stawowa – objawia się zapaleniem stawów, obrzękiem, zaczerwienieniem, bólem. Często obserwuje się zmiany paznokciowe, może również wystąpić jednoczesny wysiew zmian łuszczycy zwykłej. W leczeniu łuszczycy stosuje się: kortykosteroidy, retinoidy, środki złuszczające na bazie kwasu salicylowego, a także wspomagająco metodę PUVA. 5.3.2 Liszaj płaski Schorzenie o nieustalonej etiologii, najprawdopodobniej o podłożu autoimmunologicznym. Wykwitami pierwotnymi są grudki różowe. Umiejscawiają się one symetrycznie, zwykle na wewnętrznej stronie nadgarstków i w fałdach ciała. Towarzyszy im świąd o różnym nasileniu. Na powierzchni grudek widoczna jest charakterystyczna biaława siateczka (siateczka Wickhama). Zmiany dają dodatni objaw Koebnera. W leczeniu ogólnym stosowane są: kortykosteroidy, retinoidy i leki immunosupresyjne. Miejscowo również stosuje się sterydy i wspomagająco naświetlanie promieniami UVA. 5.4 Choroby alergiczne Alergia to zmieniona reakcja tkanek na czynniki zewnętrzne zwane alergenami. Ma ona podłoże immunologiczne i przebiega w różny sposób. 5.4.1 Atopowe zapalenie skóry Jest to choroba przewlekła i nawrotowa, występująca zwłaszcza u osób predysponowanych genetycznie. Czynnikiem usposabiającym jest uszkodzona bariera naskórkowa, zmniejszona zawartość wody i lipidów w skórze i związana z tym nadmierna suchość. Wykwitami są zmiany grudkowo-pęcherzykowe, często na podłożu rumienionym, które powodują silny, napadowy świąd. W okresie wczesnodziecięcym umiejscawiają się głównie na czole, skórze głowy i policzkach. W późniejszym okresie zmiany dotyczą głównie zgięć łokciowych i dołów podkolanowych, grzbietów rąk i szyi. U dorosłych atopia ma postać zliszajowacenia i suchości skóry, z niewielką reakcją ostrego wyprysku. Aby przyjrzeć się bliżej zagadnieniu skóry atopowej, zapoznaj się z prezentacją multimedialną pt. „Atopowe zapalenie skóry”. W leczeniu AZS zalecana jest prawidłowa pielęgnacja polegająca na stosowaniu emolientów i natłuszczaniu. Stosuje się także kortykosteroidy i fototerapię. Ogólnoustrojowo podaje się: leki przeciwhistaminowe, antybiotyki i cyklosporynę.
13 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce 5.4.2 Pokrzywka (Urticaria) Pokrzywka to ostra lub przewlekła reakcja zapalna związana z tworzeniem krótkotrwałych bąbli pokrzywkowych. Jeśli natomiast zmiany dosięgają tkanki podskórnej, mówimy o obrzęku naczynioruchowym. Wykwitami pierwotnymi są bąble o zabarwieniu różowym lub białym o różnej wielkości. Zwykle towarzyszy im silny świąd. Szybko powstają i ustępują po kilku godzinach bez pozostawienia śladów. Pokrzywka może być: alergiczna, fizykalna (wywołana czynnikami fizycznymi) lub niealergiczna, której mechanizm nie jest do końca wyjaśniony. W leczeniu ważne jest ograniczenie kontaktu z alergenem. Stosuje się preparaty antyhistaminowe, leki uspakajające i dożylnie kortykosteroidy. 5.4.3 Wyprysk kontaktowy Stan zapalny skóry spowodowany wyzwoleniem immunologicznej, obronnej reakcji wywołanej przez kontakt z alergenem zewnętrznym. Podstawowym wykwitem jest wysiękowa grudka, potem może pojawić się ostry stan zapalny z rumieniem, obrzękiem, pęcherzykami i złuszczaniem. Jeśli stan przechodzi w przewlekły, obecne są również: nadmierne rogowacenie, rozpadliny i zliszajowacenie. Leczenie polega na ograniczeniu kontaktu z alergenem, stosowaniu kortykosteroidów i preparatów antyseptycznych. Ogólnoustrojowo podaje się leki przeciwhistaminowe, kortykosteroidy, a w przypadku wtórnego zakażenia – antybiotyki. 5.5 Choroby tkanki łącznej Choroby tego rodzaju nazywane są często kolagenozami. Mają podłoże autoimmunologiczne. Oprócz skóry mogą również atakować narządy wewnętrzne. 5.5.1 Toczeń rumieniowaty Choroba ta występuje w odmianie skórnej i układowej. Jej etiologia nie jest znana, ale zauważono, że często występuje dziedzicznie. W odmianie skórnej zmiany najczęściej umiejscawiają się na twarzy, owłosionej skórze głowy, małżowinach usznych i czerwieni wargowej. Są to rumieniowo-naciekowe ogniska o szorstkiej powierzchni, które szerzą się obwodowo, w centralnej części zanikają i bliznowacieją. W leczeniu stosuje się środki przeciwmalaryczne i duże dawki witaminy PP. Miejscowo zaleca się kortykosteroidy i krioterapię zmian. Toczeń układowy zajmuje narządy wewnętrzne. Charakterystyczne dlań jest wystąpienie rumienia w kształcie motyla na policzkach, a także rumieniowo- krwotocznych zmian na opuszkach palców. Istnieje 11 kryteriów diagnostycznych, z których muszą wystąpić co najmniej 4, żeby można było mówić o toczniu układowym. Leczenie tocznia układowego opiera się na podawaniu kortykosteroidów, środków przeciwmalarycznych, witaminy PP i innych. Miejscowo stosuje się kremy z kortykosteroidami.
14 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce 5.5.2 Twardzina Podobnie jak przy toczniu, także w tej chorobie rozróżniamy odmianę skórną i układową. W odmianie skórnej zmiany obejmują jedynie skórę i tkankę podskórną, które ulegają włóknieniu, przez co powstają stwardniałe, dobrze ograniczone ogniska o porcelanowym lub woskowożółtym zabarwieniu. W fazie aktywnej otacza je sinofioletowa obwódka. Ustępując, zmiany te pozostawiają zanik, przebarwienie, a czasem zniekształcenie prowadzące do przykurczów. W terapii podaje się leki przeciwzwłóknieniowe, duże dawki witaminy E, a w ciężkich przypadkach – kortykosteroidy i leki immunosupresyjne. Odmiana układowa twardziny obejmuje także narządy wewnętrzne. Oprócz stwardnienia skóry i tkanki podskórnej następują ograniczenie ruchomości stawów, zaburzenia przełykania, niewydolność nerek, zaburzenia rytmu serca, włóknienie płuc. Twarz przybiera charakterystyczny wygląd – skóra staje się napięta, wygładzona i stwardniała, zanikają skrzydełka nosa. Zacieśnienie czerwieni wargowej utrudnia otwieranie ust, wokół których pojawiają się promieniste zmarszczki, a na całej twarzy liczne teleangiektazje. Leczenie polega przede wszystkim na zatrzymaniu postępu choroby. W tym celu stosuje się ogólnie penicylinę, kortykosteroidy, leki immunosupresyjne, duże dawki witaminy E. Konieczna jest również rehabilitacja. 5.6 Stany przednowotworowe i nowotwory skóry 5.6.1 Stany przednowotworowe Mówiąc o stanach przednowotworowych, mamy na myśli takie zmiany chorobowe, z których w przyszłości rozwinąć się mogą nowotwory złośliwe. Poniższa tabela charakteryzuje najważniejsze z nich.
15 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Tabela 5.3. Stany przednowotworowe Źródło: opracowanie własne Leczenie stanów przednowotworowych polega na stosowaniu: krioterapii, laseroterapii, zabiegów chirurgicznych i doustnej terapii farmakologicznej. 5.6.2 Nowotwory łagodne i złośliwe Nowotwory łagodne to zmiany, które nie ulegają zezłośliwieniu. Mogą jednak sygnalizować procesy nowotworowe toczące się w organizmie. Zwykle są usuwane ze względów estetycznych. Najczęstsze nowotwory łagodne przedstawia poniższa tabela.
16 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Tabela 5.4. Nowotwory łagodne Źródło: opracowanie własne Do nowotworów złośliwych zalicza się: raka podstawnokomórkowego, kolczystokomórkowego oraz czerniaka złośliwego. Rak podstawnokomórkowy jest nowotworem szerzącym się miejscowo, bardzo rzadko dającym przerzuty. Jego objawem jest guz otoczony charakterystycznym perłowatym wałem. W części środkowej guza widoczna jest teleangiektazja lub niegojące się owrzodzenie. Chirurgiczne usunięcie zmiany zwykle jest wystarczającą metodą leczenia. Rak kolczystokomórkowy jest zwykle konsekwencją pojawienia się zmian przednowotworowych. Wykwitem pierwotnym jest guz, w którego obrębie może pojawić się owrzodzenie lub też nadmierne rogowacenie i brodawkowata powierzchnia. Ta odmiana raka daje przerzuty do wątroby i sąsiadujących węzłów chłonnych. Czerniak złośliwy jest najgroźniejszym nowotworem. Wykwitem pierwotnym jest zwykle zabarwiony na ciemno guzek. Może wystąpić na skórze wcześniej niezmienionej lub na podłożu plamy pigmentacyjnej o różnej etiologii. Pojawieniu się czerniaka sprzyja obecność znamion barwnikowych, niski fototyp, a także nadmierna ekspozycja na działanie promieni UV. W diagnozowaniu czerniaka przydatne są kryteria zmiany nazywane potocznie regułą ABCDE: A – asymetria, B – odgraniczenie, C – barwa, D – średnica, E – wyniosłość. 5.7 Choroby skóry a zagrożenia i skutki dla chorego Choroby skóry stanowią często poważne obciążenie dla psychiki pacjentów. Szczególnie dotyczy to chorób przewlekłych, nawracających, przy których zmiany są mocno widoczne. Utrzymujący się długo spadek nastroju może w efekcie przerodzić się w depresję. Ciągłe wizyty u dermatologa, kolejne nieskuteczne lekarstwa nie sprzyjają samopoczuciu. Osoby chore zaczynają unikać kontaktu z ludźmi, wykształca się u nich fobia społeczna. Problem jest szczególnie silny, kiedy dotyczy nastolatków. Wielu dermatozom towarzyszy świąd, co może zakłócać normalne funkcjonowanie i sen, a to z kolei pogłębia stany depresyjne i sprzyja utrzymywaniu się zaburzonego poczucia własnej wartości. W takich wypadkach leczenie dermatologicznie
17 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce nie jest wystarczające i konieczna okazuje się wizyta u psychiatry lub psychologa. Dziedzina badająca wpływ chorób skóry na psychikę człowieka i odwrotnie – wpływ psychiki na pojawienie się chorób skóry – nazywa się psychodermatologią i zaczyna mieć coraz większe znaczenie. 5.8 Literatura 5.8.1 Literatura obowiązkowa  Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 5.8.2 Literatura uzupełniająca  Adamski Z., Kaszuba A., Dermatologia dla kosmetologów, Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Warszawa 2011;  Krajewska-Kułak E., Dermatologia i wenerologia dla pielęgniarek, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2006;  Michajlik A, Ramotowski W., Anatomia i fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. 5.8.3 Netografia  http://www.iwan-chuchla.pl/artykuly/express/3.html;  http://portal.abczdrowie.pl/grzybica-stop;  http://www.grzybica-leczenie.pl/dermatofity/;  http://zwalczgronkowca.pl/gronkowiec-jedna-bakteria-wiele-chorob/;  http://sjp.pwn.pl/haslo.php?id=2571110;  http://www.hellozdrowie.pl/medycyna/index/indeks-chorob/rumien. 5.9 Spis rysunków i tabel Rysunek 5.1. Podział brodawek wirusowych.......................................................................................5 Rysunek 5.2. Rodzaje grzybicy stóp.........................................................................................................6 Rysunek 5.3. Podział wszy ludzkiej ze względu na występowanie..............................................8 Rysunek 5.4. Powstawanie zaskórników............................................................................................10 Tabela 5.1. Rodzaje trądziku....................................................................................................................10 Tabela 5.2. Rozwój zmian w trądziku różowatym...........................................................................11 Tabela 5.3. Stany przednowotworowe ................................................................................................15 Tabela 5.4. Nowotwory łagodne.............................................................................................................16
18 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce 5.10 Spis treści 5. Rozpoznawanie zmian patologicznych .........................................................................................2 5.1 Najważniejsze choroby skóry......................................................................................................................2 5.1.1 Choroby zakaźne ...............................................................................................................................................................2 5.1.2 Choroby bakteryjne..........................................................................................................................................................2 5.1.3 Choroby wirusowe............................................................................................................................................................3 5.1.4 Grzybice.................................................................................................................................................................................6 5.1.5 Choroby pasożytnicze .....................................................................................................................................................8 5.2 Choroby łojotokowe........................................................................................................................................9 5.2.1 Łojotokowe zapalenie skóry.........................................................................................................................................9 5.2.2 Trądzik pospolity ..............................................................................................................................................................9 5.2.3 Trądzik różowaty (Acne rosacea)............................................................................................................................11 5.3 Choroby grudkowo-złuszczające............................................................................................................11 5.3.1 Łuszczyca...........................................................................................................................................................................11 5.3.2 Liszaj płaski ......................................................................................................................................................................12 5.4 Choroby alergiczne.......................................................................................................................................12 5.4.1 Atopowe zapalenie skóry............................................................................................................................................12 5.4.2 Pokrzywka (Urticaria) .................................................................................................................................................13 5.4.3 Wyprysk kontaktowy ...................................................................................................................................................13 5.5 Choroby tkanki łącznej................................................................................................................................13 5.5.1 Toczeń rumieniowaty...................................................................................................................................................13 5.5.2 Twardzina..........................................................................................................................................................................14 5.6 Stany przednowotworowe i nowotwory skóry................................................................................14 5.6.1 Stany przednowotworowe.........................................................................................................................................14 5.6.2 Nowotwory łagodne i złośliwe.................................................................................................................................15 5.7 Choroby skóry a zagrożenia i skutki dla chorego ............................................................................16 5.8 Literatura..........................................................................................................................................................17 5.8.1 Literatura obowiązkowa.............................................................................................................................................17 5.8.2 Literatura uzupełniająca.............................................................................................................................................17 5.8.3 Netografia..........................................................................................................................................................................17 5.9 Spis rysunków i tabel..................................................................................................................................17

Recommended

6.1 pa dw_k_tresc
6.1 pa dw_k_tresc6.1 pa dw_k_tresc
6.1 pa dw_k_trescSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Choroby skóry
Choroby skóryChoroby skóry
Choroby skórychorobyskory
 
ŚWIERZB
ŚWIERZBŚWIERZB
ŚWIERZBpspwarlubie
 
Świerzb - prezentacja
Świerzb - prezentacjaŚwierzb - prezentacja
Świerzb - prezentacjasp20wek
 
Prezentacja na temat raka skóry
Prezentacja na temat raka skóryPrezentacja na temat raka skóry
Prezentacja na temat raka skóryPrywatne Gimnazjum i Liceum ABiS w Łodzi
 
Wszawica - prezentacja
Wszawica - prezentacjaWszawica - prezentacja
Wszawica - prezentacjasp20wek
 
14 11-12-waglik
14 11-12-waglik14 11-12-waglik
14 11-12-waglikptwp
 
Owsica - prezentacja
Owsica - prezentacjaOwsica - prezentacja
Owsica - prezentacjasp20wek
 

Recommended

6.1 pa dw_k_tresc
6.1 pa dw_k_tresc6.1 pa dw_k_tresc
6.1 pa dw_k_trescSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Choroby skóry
Choroby skóryChoroby skóry
Choroby skórychorobyskory
 
ŚWIERZB
ŚWIERZBŚWIERZB
ŚWIERZBpspwarlubie
 
Świerzb - prezentacja
Świerzb - prezentacjaŚwierzb - prezentacja
Świerzb - prezentacjasp20wek
 
Prezentacja na temat raka skóry
Prezentacja na temat raka skóryPrezentacja na temat raka skóry
Prezentacja na temat raka skóryPrywatne Gimnazjum i Liceum ABiS w Łodzi
 
Wszawica - prezentacja
Wszawica - prezentacjaWszawica - prezentacja
Wszawica - prezentacjasp20wek
 
14 11-12-waglik
14 11-12-waglik14 11-12-waglik
14 11-12-waglikptwp
 
Owsica - prezentacja
Owsica - prezentacjaOwsica - prezentacja
Owsica - prezentacjasp20wek
 
15.kurs masaż tajski stóp
15.kurs masaż tajski stóp15.kurs masaż tajski stóp
15.kurs masaż tajski stópmarcinewnails
 
Czas reakcja, a droga hamowania
Czas reakcja, a droga hamowaniaCzas reakcja, a droga hamowania
Czas reakcja, a droga hamowaniaDariusz Dahm
 
Restart - raport końcowy
Restart - raport końcowyRestart - raport końcowy
Restart - raport końcowypzr
 
Europejskie ściganie karne. Zagadnienia ustrojowe - ebook
Europejskie ściganie karne. Zagadnienia ustrojowe - ebookEuropejskie ściganie karne. Zagadnienia ustrojowe - ebook
Europejskie ściganie karne. Zagadnienia ustrojowe - ebooke-booksweb.pl
 
10
1010
10Dorota
 
Slask 2.0
Slask 2.0Slask 2.0
Slask 2.0Grupa PTWP S.A.
 
Techniki radzenia sobie ze stresem
Techniki radzenia sobie ze stresemTechniki radzenia sobie ze stresem
Techniki radzenia sobie ze stresemConsilia Centrum Wsparcia Rodziny
 
Edytory Grafiki
Edytory GrafikiEdytory Grafiki
Edytory GrafikiSzkoła Podstawowa w Kotomierzu
 
BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative?
BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative? BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative?
BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative?CASE Center for Social and Economic Research
 
3.8_tresc
3.8_tresc3.8_tresc
3.8_trescSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
2.1 pa dw_k_tresc
2.1 pa dw_k_tresc2.1 pa dw_k_tresc
2.1 pa dw_k_trescSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
"Gry Penney'a", Praca dyplomowa
"Gry Penney'a", Praca dyplomowa"Gry Penney'a", Praca dyplomowa
"Gry Penney'a", Praca dyplomowaPiotr Szlagor
 
1. Przygotowywanie do bezpiecznej pracy
1. Przygotowywanie do bezpiecznej pracy1. Przygotowywanie do bezpiecznej pracy
1. Przygotowywanie do bezpiecznej pracyLukas Pobocha
 
Przemysl Drzewny. Research & Development nr 2/2013
Przemysl Drzewny. Research & Development nr 2/2013Przemysl Drzewny. Research & Development nr 2/2013
Przemysl Drzewny. Research & Development nr 2/2013Forestor Communication
 
Solar pl
Solar plSolar pl
Solar plPolskie Centrum Promocji Miedzi
 
Masaz ciała
Masaz ciałaMasaz ciała
Masaz ciałaSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
4.1 pa dw_k_tresc
4.1 pa dw_k_tresc4.1 pa dw_k_tresc
4.1 pa dw_k_trescSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
7
77
7Dorota
 
Flaktwoods fire ventilation guide PORADNIK WENTYLACJI POŻAROWEJ
Flaktwoods fire ventilation guide PORADNIK WENTYLACJI POŻAROWEJFlaktwoods fire ventilation guide PORADNIK WENTYLACJI POŻAROWEJ
Flaktwoods fire ventilation guide PORADNIK WENTYLACJI POŻAROWEJFläktGroup Poland Sp. z o.o.
 
M. Łobocki - ABC wychowania
M. Łobocki - ABC wychowaniaM. Łobocki - ABC wychowania
M. Łobocki - ABC wychowaniaknbb_mat
 
3.1.tresc
3.1.tresc3.1.tresc
3.1.trescSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Odleżyny
OdleżynyOdleżyny
OdleżynySzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 

More Related Content

Viewers also liked

15.kurs masaż tajski stóp
15.kurs masaż tajski stóp15.kurs masaż tajski stóp
15.kurs masaż tajski stópmarcinewnails
 
Czas reakcja, a droga hamowania
Czas reakcja, a droga hamowaniaCzas reakcja, a droga hamowania
Czas reakcja, a droga hamowaniaDariusz Dahm
 
Restart - raport końcowy
Restart - raport końcowyRestart - raport końcowy
Restart - raport końcowypzr
 
Europejskie ściganie karne. Zagadnienia ustrojowe - ebook
Europejskie ściganie karne. Zagadnienia ustrojowe - ebookEuropejskie ściganie karne. Zagadnienia ustrojowe - ebook
Europejskie ściganie karne. Zagadnienia ustrojowe - ebooke-booksweb.pl
 
"Gry Penney'a", Praca dyplomowa
"Gry Penney'a", Praca dyplomowa"Gry Penney'a", Praca dyplomowa
"Gry Penney'a", Praca dyplomowaPiotr Szlagor
 
1. Przygotowywanie do bezpiecznej pracy
1. Przygotowywanie do bezpiecznej pracy1. Przygotowywanie do bezpiecznej pracy
1. Przygotowywanie do bezpiecznej pracyLukas Pobocha
 
Przemysl Drzewny. Research & Development nr 2/2013
Przemysl Drzewny. Research & Development nr 2/2013Przemysl Drzewny. Research & Development nr 2/2013
Przemysl Drzewny. Research & Development nr 2/2013Forestor Communication
 
Flaktwoods fire ventilation guide PORADNIK WENTYLACJI POŻAROWEJ
Flaktwoods fire ventilation guide PORADNIK WENTYLACJI POŻAROWEJFlaktwoods fire ventilation guide PORADNIK WENTYLACJI POŻAROWEJ
Flaktwoods fire ventilation guide PORADNIK WENTYLACJI POŻAROWEJFläktGroup Poland Sp. z o.o.
 
M. Łobocki - ABC wychowania
M. Łobocki - ABC wychowaniaM. Łobocki - ABC wychowania
M. Łobocki - ABC wychowaniaknbb_mat
 

Viewers also liked (20)

15.kurs masaż tajski stóp
15.kurs masaż tajski stóp15.kurs masaż tajski stóp
15.kurs masaż tajski stóp
 
Czas reakcja, a droga hamowania
Czas reakcja, a droga hamowaniaCzas reakcja, a droga hamowania
Czas reakcja, a droga hamowania
 
Restart - raport końcowy
Restart - raport końcowyRestart - raport końcowy
Restart - raport końcowy
 
Europejskie ściganie karne. Zagadnienia ustrojowe - ebook
Europejskie ściganie karne. Zagadnienia ustrojowe - ebookEuropejskie ściganie karne. Zagadnienia ustrojowe - ebook
Europejskie ściganie karne. Zagadnienia ustrojowe - ebook
 
10
1010
10
 
Slask 2.0
Slask 2.0Slask 2.0
Slask 2.0
 
Techniki radzenia sobie ze stresem
Techniki radzenia sobie ze stresemTechniki radzenia sobie ze stresem
Techniki radzenia sobie ze stresem
 
Edytory Grafiki
Edytory GrafikiEdytory Grafiki
Edytory Grafiki
 
BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative?
BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative? BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative?
BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative?
 
3.8_tresc
3.8_tresc3.8_tresc
3.8_tresc
 
2.1 pa dw_k_tresc
2.1 pa dw_k_tresc2.1 pa dw_k_tresc
2.1 pa dw_k_tresc
 
"Gry Penney'a", Praca dyplomowa
"Gry Penney'a", Praca dyplomowa"Gry Penney'a", Praca dyplomowa
"Gry Penney'a", Praca dyplomowa
 
1. Przygotowywanie do bezpiecznej pracy
1. Przygotowywanie do bezpiecznej pracy1. Przygotowywanie do bezpiecznej pracy
1. Przygotowywanie do bezpiecznej pracy
 
Przemysl Drzewny. Research & Development nr 2/2013
Przemysl Drzewny. Research & Development nr 2/2013Przemysl Drzewny. Research & Development nr 2/2013
Przemysl Drzewny. Research & Development nr 2/2013
 
Solar pl
Solar plSolar pl
Solar pl
 
Masaz ciała
Masaz ciałaMasaz ciała
Masaz ciała
 
4.1 pa dw_k_tresc
4.1 pa dw_k_tresc4.1 pa dw_k_tresc
4.1 pa dw_k_tresc
 
7
77
7
 
Flaktwoods fire ventilation guide PORADNIK WENTYLACJI POŻAROWEJ
Flaktwoods fire ventilation guide PORADNIK WENTYLACJI POŻAROWEJFlaktwoods fire ventilation guide PORADNIK WENTYLACJI POŻAROWEJ
Flaktwoods fire ventilation guide PORADNIK WENTYLACJI POŻAROWEJ
 
M. Łobocki - ABC wychowania
M. Łobocki - ABC wychowaniaM. Łobocki - ABC wychowania
M. Łobocki - ABC wychowania
 

Similar to 5.1 padwk tresc

Grzybica stóp
Grzybica stópGrzybica stóp
Grzybica stópJagoda95
 

Similar to 5.1 padwk tresc (7)

3.1.tresc
3.1.tresc3.1.tresc
3.1.tresc
 
Odleżyny
OdleżynyOdleżyny
Odleżyny
 
Odlezyny
OdlezynyOdlezyny
Odlezyny
 
Choroby skóry
Choroby skóryChoroby skóry
Choroby skóry
 
17 3.1 pw_ch_zl_tresc
17 3.1 pw_ch_zl_tresc17 3.1 pw_ch_zl_tresc
17 3.1 pw_ch_zl_tresc
 
Grzybica stóp
Grzybica stópGrzybica stóp
Grzybica stóp
 
Skóra
SkóraSkóra
Skóra
 

More from Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe

More from Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe (20)

k1.pdf
k1.pdfk1.pdf
k1.pdf
 
t1.pdf
t1.pdft1.pdf
t1.pdf
 
Quiz3
Quiz3Quiz3
Quiz3
 
Quiz2
Quiz2Quiz2
Quiz2
 
Quiz 1
Quiz 1Quiz 1
Quiz 1
 
Pytania RODO do prezentacji
Pytania RODO do prezentacjiPytania RODO do prezentacji
Pytania RODO do prezentacji
 
Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)
Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)
Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)
 
Rodo bezpieczenstwo _dla_pracownikow
Rodo bezpieczenstwo _dla_pracownikowRodo bezpieczenstwo _dla_pracownikow
Rodo bezpieczenstwo _dla_pracownikow
 
Rodo reakcja na_naruszenia
Rodo reakcja na_naruszeniaRodo reakcja na_naruszenia
Rodo reakcja na_naruszenia
 
Rodo podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikow
Rodo podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikowRodo podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikow
Rodo podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikow
 
4
44
4
 
3
33
3
 
2
2 2
2
 
1
11
1
 
6
66
6
 
5
55
5
 
4
44
4
 
3
33
3
 
2
22
2
 
1
11
1
 

5.1 padwk tresc

  • 1. 1 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Źródło: www.fotolia.com KURS Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce MODUŁ Rozpoznawanie zmian patologicznych
  • 2. 2 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce 5. Rozpoznawanie zmian patologicznych 5.1 Najważniejsze choroby skóry 5.1.1 Choroby zakaźne Skóra zdrowa, nieuszkodzona uniemożliwia przenikanie drobnoustrojów chorobotwórczych. Do powstania choroby konieczne są wrota zakażenia, przez które czynniki chorobowe przedostają się do żywych struktur skóry. Do najczęściej występujących zakaźnych czynników chorobotwórczych zaliczamy: bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty. 5.1.2 Choroby bakteryjne Bakteryjne choroby skóry wywołane są najczęściej przez: paciorkowce, gronkowce, zakażenia mieszane i inne bakterie. Róża (Erysipelas) Jest infekcją naczyń limfatycznych i otaczającej je skóry wywołaną przez paciorkowce, które wnikają w głąb skóry właściwej przez uszkodzony naskórek. Wykwitem jest rumień, często żywoczerwony, wyraźnie odgraniczony od zdrowej skóry, obrzęknięty. Zazwyczaj umiejscawia się na: stopach, podudziach i twarzy. Choroba zaczyna się nagle, występują: dreszcze, gorączka, bóle głowy, powiększenie węzłów chłonnych. W leczeniu wykorzystuje się miejscowe stosowanie środków odkażających oraz ogólnoustrojowe przyjmowanie antybiotyków, najczęściej penicyliny1. Zapalenie mieszków włosowych (Folliculitis) Ropna infekcja mieszków włosowych jest zazwyczaj spowodowana gronkowcami. Gronkowiec umiejscawia się w ujściu mieszka włosowego i stopniowo obejmuje cały mieszek wraz z tkankami otaczającymi. Wykwitem jest krosta z ropą nagromadzoną wokół łodygi włosa z rumieniowym obrąbkiem. Wykwity występują zwykle na owłosionej skórze głowy i twarzy, a także na tułowiu – w okolicach poddawanych goleniu i depilacji. Zmiany leczy się miejscowo, środkami odkażającymi z antybiotykami. W stanach nasilonych czasem niezbędne jest leczenie ogólnoustrojowe. Przewlekła odmiana zapalenia mieszków włosowych na twarzy nazywa się figówką. Czyrak (Furunculus) Czyrak to ropne, głębokie zapalenie mieszka włosowego wywołane przez gronkowce. Wykwitem pierwotnym jest przymieszkowy guz. Po około 4–6 dniach pojawia się krosta przebita włosem. Pod krostą powstaje czop martwiczy i dochodzi do rozpadu tkanek. Czop ulega oddzieleniu i powstaje ubytek, który po zagojeniu pozostawia bliznę. Zmianom towarzyszy duża bolesność. Czyraki mogą umiejscawiać się w różnych okolicach. Kiedy na ciele pacjenta występuje wiele czyraków w różnym etapie rozwoju, mówimy o czyraczności. Skupienie się zaś i zlewanie czyraków nazywamy czyrakiem gromadnym. Leczenie czyraków polega na podaniu antybiotyków. 1 Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
  • 3. 3 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Miejscowo stosuje się także okłady z ichtiolu w celu szybszego wytworzenia się czopa martwiczego, a potem chirurgiczne nacięcie. Ropnie mnogie pach (Hidradenitis suppurativa) Przewlekłe ropne zapalnie apokryfowych gruczołów potowych wywołane zwykle przez gronkowiec złocisty. Jako wykwit pierwotny pojawia się guz lub guzek, który ulega rozmiękaniu, w wyniku czego powstają przetoki. Zmiany goją się z pozostawieniem blizn i towarzyszy im duży ból. W leczeniu stosuje się 10% maść ichtiolową, a także antybiotyki miejscowo i ogólnie. Czasem konieczne jest chirurgiczne wycięcie zmian. Zanokcica (Paronychia) Ostra infekcja wału paznokciowego wywołana najczęściej przez gronkowca złocistego. Choroba zaczyna się zwykle od niewielkiego urazu. Na skutek infekcji pojawia się rumień i obrzęk. Przy ucisku z wałów wydobywa się ropa. Zmianom towarzyszy duża bolesność i uczucie napięcia. W leczeniu stosuje się: drenaż, antybiotyki i leki miejscowo odkażające. Czasem konieczne jest zastosowanie antybiotykowego leczenia ogólnego. Liszajec zakaźny (Impetigo contagiosa) Powierzchowna infekcja skóry, wysoce zakaźna, wywołana przez gronkowce i (lub) paciorkowce. Najczęściej chorują dzieci. Zakażenie może odbywać się w sposób bezpośredni (od zakażonych osób) lub pośredni (przez zakażone przedmioty). Wykwitem pierwotnym jest pęcherz wypełniony treścią surowiczo–ropną. Po zaschnięciu pęcherzy tworzą się miodowożółte strupy. Zmiany lokalizują się najczęściej na twarzy w okolicach ust i nosa, a także w okolicach paznokci. Ponieważ dość silnie swędzą, drapanie może powodować ich nadkażanie. Zwykle stosuje się leczenie miejscowe preparatami zawierającymi antybiotyk, a tylko w ciężkich przypadkach antybiotykoterapię ogólną. Niesztowica (Ecthyma) Jest to zakażenie skóry, które charakteryzuje się występowaniem wykwitów pęcherzowo-ropnych i owrzodzeń. Przyczyną mogą być zaniedbania higieniczne lub urazy skóry. Przez uszkodzoną skórę wnikają paciorkowce i rozwija się stan zapalny. Pojawiające się owrzodzenia zasiedlane są przez gronkowce. Wykwitem pierwotnym jest pęcherz. Ma on wiotką pokrywę i jest wypełniony treścią ropną. Jego dno ulega rozpadowi i wytwarza się owrzodzenie. Ustępuje z pozostawieniem blizny. Charakterystycznym obszarem występowania zmian są podudzia. Leczenie jest zwykle ogólnoustrojowe i polega na podawaniu antybiotyków. We wczesnym stadium również rozcina się pęcherze i oczyszcza owrzodzenia. Stosuje się także środki odkażające i miejscowe antybiotyki. 5.1.3 Choroby wirusowe Zakażenia wirusowe skóry występują najczęściej. Bardzo szybko się rozprzestrzeniają. Mogą wywoływać zarówno choroby ostre, jak i przewlekłe. Najczęściej spotykane to: opryszczka zwykła, półpasiec, mięczak i brodawki.
  • 4. 4 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Opryszczka zwykła (Herpes simplex) To wirusowa choroba pęcherzykowa skóry i błon śluzowych, którą cechuje wysoka nawrotowość. Czynnikiem etiologicznym jest wirus HSV1 (głowa, szyja, kończyny i tułów) i HSV2 (narządy płciowe). Zakażenie typem 1 odbywa się zwykle drogą kropelkową, typem 2 – poprzez kontakty seksualne. Wykwitami pierwotnymi są małe, zgrupowane pęcherzyki wypełnione treścią surowiczą, powstające na podłożu rumieniowym. Wysiew pęcherzyków poprzedzają objawy subiektywne w postaci świądu, pieczenia, kłucia. Pęcherzyki zasychają, pozostawiając strupki. Zmiany schodzą, nie bliznowaciejąc. Zdarzają się natomiast powikłania w postaci wtórnego zakażenia bakteryjnego. Niebezpieczne jest natomiast opryszczkowe zapalenie rogówki i spojówek, ponieważ może ono trwale uszkodzić narząd wzroku. W leczeniu stosuje się preparaty przeciwwirusowe i wysuszające. Półpasiec (Herpes zoster) Choroba ta rozwija się u osób, które w przeszłości przebyły ospę wietrzną. Wirus w postaci uśpionej utrzymuje się w zwojach nerwowych i uaktywnia się pod wpływem różnych czynników, zwykle u osób z obniżoną odpornością. Zanim pojawią się zmiany skórne, chory odczuwa dotkliwe nerwobóle. Po upływie 2–3 dni na rumieniowym podłożu pojawiają się pęcherzykowe wykwity. Po kilku dniach ich treść mętnieje, przysycha, pozostawiając strupy lub drobne nadżerki. Zmiany znikają bez bliznowacenia, a cały proces trwa około 2 tygodni. Leczenie półpaśca polega na ogólnoustrojowym stosowaniu leków przeciwwirusowych, witamin z grupy B, a w przypadku zmian nadkażonych również antybiotyków. Miejscowo stosuje się środki przeciwwirusowe, odkażające i znieczulające. Mięczak zakaźny (Molluscum contagiosum) Choroba powodowana przez wirus ospy, charakteryzująca się dużą zakaźnością. Głównie dotyczy dzieci, osób młodych i osób z zaburzoną odpornością. Wykwitem pierwotnym jest guzek w kolorze skóry lub białawoperłowym, z charakterystycznym wgłębieniem w części centralnej, wypełniony kaszkowatą treścią. Wykwity lokalizują się zazwyczaj na twarzy, kończynach i narządach płciowych. W leczeniu stosuje się: środki złuszczające, łyżeczkowanie, krioterapię i laseroterapię. Brodawki (Verrucae) Grupa chorób wywołana wirusem HPV (brodawczaka ludzkiego).
  • 5. 5 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Rysunek 5.1. Podział brodawek wirusowych Źródło: opracowanie własne Brodawki zwykłe Wykwitem są hiperkeratotyczne grudki koloru naskórka o nierównej, szorstkiej powierzchni, które nie dają objawów subiektywnych. Najczęściej gromadzą się na grzbiecie rąk i w okolicach paznokci. Wykazują one tzw. dodatni objaw Koebnera, czyli w przypadku zadrapania zmiany wzdłuż jego linii po około 7 dniach następuje wtórny wysiew. Brodawki płaskie Zwane są także brodawkami płaskimi młodocianych, gdyż dotyczą zazwyczaj osób młodych. Mają postać rozsianych licznych grudek, bardzo drobnych, o gładkiej, lśniącej powierzchni. Umiejscawiają się zwykle na twarzy i rękach. Wykazują dodatni objaw Koebnera. Wykazują tendencję do samoistnego ustępowania2. Brodawki stóp Ta odmiana może występować w dwóch postaciach. Zmiany typu myrmecia są głębokie, powodują dużą bolesność. Są to zwykle pojedyncze grudki umiejscowione na podeszwie stóp. Z czasem mogą samoistnie ustąpić. Rzadko zdarzają się nawroty choroby. Brodawki mozaikowe z kolei szerzą się bardziej powierzchownie. Zmiany zlewają się w większą całość, zwykle nie dają dolegliwości bólowych, ale częściej nawracają. Kłykciny kończyste (brodawki płciowe) Schorzenie przenoszone jest drogą płciową. Wykwitami są uszypułowane, przerosłe grudki umiejscawiające się w okolicach narządów płciowych i odbytu. Kłykciny mają charakter onkogenny, co oznacza, że mogą być prekursorami zmian nowotworowych. Często też towarzyszą nowotworom szyjki macicy. Leczenie brodawek polega na stosowaniu preparatów keratolitycznych. Usuwane są także poprzez: krioterapię, laseroterapię, elektrokoagulację i łyżeczkowanie3. 2 http://www.iwan-chuchla.pl/artykuly/express/3.html. 3 Krajewska-Kułak E., Dermatologia i wenerologia dla pielęgniarek, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2006.
  • 6. 6 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce 5.1.4 Grzybice Grzyby chorobotwórcze można podzielić na trzy grupy: dermatofity, drożdżaki i grzyby pleśniowe. Każda z tych grup najlepiej rozwija się w wilgotnych i ciepłych miejscach, a infekcje najczęściej dotyczą osób z obniżoną odpornością, otyłych, z cukrzycą, z zaburzeniami krążenia, niskim poziomem higieny i nadpotliwością. Także przyjmowanie niektórych leków może powodować rozwój grzybic. Grzybice są chorobami przewlekłymi, gdyż mają one tendencję do nawrotów. Grzybica skóry gładkiej (Tinea corporis) Jest to choroba wywołana przez dermatofity. Zmiany umiejscawiają się zwykle na odsłoniętej skórze. Objawem są rumieniowo-złuszczające ogniska szerzące się obwodowo. Na obwodzie zmian występują drobne pęcherzyki, w części centralnej jest tendencja do zanikania zmiany. Jeśli zakażenie nastąpiło od zwierzęcia, przebieg choroby ma ostrzejszy charakter. Zmianom, szczególnie w początkowym stadium, towarzyszy silny świąd. Grzybica stóp (Tinea pedis) Rysunek 5.2. Rodzaje grzybicy stóp Źródło: opracowanie własne Rodzaje grzybicy stóp:  grzybica międzypalcowa – rozpoczyna się zwykle między trzecim a czwartym palcem i stopniowo przenosi się na pozostałe przestrzenie. Pojawia się zaczerwienienie, maceracja naskórka, drobne pęknięcia. Zmianom towarzyszy silny świąd. Grzybica może się rozprzestrzenić na całą stopę, często jest również źródłem zakażenia płytek paznokciowych;  grzybica potnicowa – charakteryzuje się występowaniem licznych zlewających się pęcherzyków, które pękają, pozostawiając nadżerki. Początkowo zmiany pojawiają się na sklepieniu stopy, potem rozprzestrzeniają się na całą podeszwę;
  • 7. 7 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce  grzybica złuszczająca – często nazywana mokasynową, ze względu na to, że zmiany kształtem przypominają mokasyny. Na podłożu rumieniowym pojawia się nadmierne rogowacenie i złuszczanie. Zaniedbana choroba może powodować pęknięcia w naskórku, z sączeniem i nieprzyjemnym zapachem. Grozi to wtórnymi infekcjami i bardzo poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Grzybica dłoni (Tinea manuum) Choroba ta bardzo często współistnieje z grzybicą stóp. Powszechne jest chorobowe zajęcie obu stóp i jednej ręki. Zmiany zwykle rozpoczynają się na dłoniach i stopniowo przechodzą na grzbiety rąk. Widoczne są ogniska nadmiernego rogowacenia. Czasem pojawiają się pęcherzyki i rumieniowe grudki. Choroba ma charakter przewlekły, często obejmuje również płytki paznokciowe. Grzybica skóry głowy (Tinea capitis) Ten rodzaj grzybicy najczęściej dotyczy dzieci, chociaż sporadycznie zdarza się u osób dorosłych. Można go podzielić na trzy typy:  drobnozarodnikowa – jedno lub kilka ognisk chorobowych z lekkim rumieniem, pokrytych białoszarymi łuskami. W tych miejscach włosy łamią się na równej długości tuż przy powierzchni głowy;  strzygąca – liczne drobne ogniska chorobowe, rumieniowo-złuszczające, z lekkim stanem zapalnym. Włosy ułamane są na różnym poziomie. Choroba ma charakter przewlekły;  woszczynowa – w obrębie ognisk chorobowych występują woszczynowe tarczki, dobrze przylegające do skóry. Ogniska chorobowe ustępują, pozostawiając blizny i powodując trwałe wyłysienie. Grzybica paznokci (Onychomycosis) To najczęstsza przypadłość grzybicza, z jaką pacjenci zgłaszają się do dermatologa. Odpowiedzialne są za nią przede wszystkim dermatofity, a także grzyby z rodzaju Candida. Powstaniu zmian sprzyjają: cukrzyca, zaburzenia krążenia, mikrourazy w obrębie wałów paznokciowych. Pierwszym objawem jest zazwyczaj zmiana zabarwienia płytki i jej zmętnienie. Stopniowo kolor ulega zmianie, staje się żółtobrunatny, zielonkawy, a nawet czarny. Płytka staje się krucha i łamliwa, a pod nią gromadzi się duża ilość zrogowaciałego naskórka. W konsekwencji paznokieć ulega wykruszeniu. Choroba rzadko daje dolegliwości subiektywne. Charakterystyczne jest, że zmiany zaczynają się zwykle od wolnego brzegu paznokcia4. Łupież pstry (Pitiriasis versicolor) Czynnikiem wywołującym łupież są drożdżaki, zachorowaniu natomiast sprzyjają: otyłość, nadpotliwość i zaniedbania higieniczne. Objawami są różowobrunatne, kilkumilimetrowe plamy, mające tendencję do zlewania się w większe. Z czasem, a także pod wpływem promieni słonecznych, ogniska chorobowe ulegają odbarwieniu. Najczęściej umiejscawiają się na górnej części tułowia. W leczeniu stosuje się preparaty przeciwdrożdżakowe, przede wszystkim szampony i maści. W stanach 4 http://portal.abczdrowie.pl/grzybica-stop
  • 8. 8 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce zaawansowanych konieczna może okazać się terapia ogólnoustrojowa. W leczeniu grzybic stosuje się zarówno przeciwgrzybiczne preparaty doustne, jak i preparaty zewnętrzne, w formie maści i aerozoli. Ważne jest ścisłe przestrzeganie higieny i profilaktyka dalszego rozprzestrzeniania się choroby. 5.1.5 Choroby pasożytnicze Do najczęściej występujących pasożytów zalicza się świerzbowiec ludzki i wesz ludzką. Świerzb (Scabies) Świerzb jest chorobą zakaźną przenoszoną przez kontakt bezpośredni i niektóre przedmioty. Przenika do naskórka i drąży w nim kanaliki, co powoduje silne swędzenie, nasilające się nocą. Wykwitami są przecinkowate, kręte korytarzyki z rozszerzeniem na końcu, a także grudki i pęcherzyki. Ze względu na silny świąd widoczne są również przeczosy. Zmiany umiejscawiają się przede wszystkim w fałdach skórnych, a także w przestrzeniach międzypalcowych, zgięciach łokci i nadgarstków, w okolicy lędźwiowej, piersiowej i na brzuchu. Wolne od zakażenia są okolice międzyłopatkowe i twarz. Leczenie polega na stosowaniu preparatów przeciwświerzbowcowych, a przy wtórnych nadkażaniach – na stosowaniu ogólnoustrojowej antybiotykoterapii. Konieczne jest zachowanie najwyższej higieny, wypranie i wygotowanie pościeli, ręczników i odzieży. Leczeniu powinni poddać się wszyscy domownicy. Wszawica (Pediculosis) Wszawica to zakażenie wszą ludzką, które ze względu na umiejscowienie możemy podzielić na głowową, odzieżową i łonową. Rysunek 5.3. Podział wszy ludzkiej ze względu na występowanie Źródło: opracowanie własne
  • 9. 9 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Wszawica głowowa dotyczy owłosionej skóry głowy. Wesz składa jaja nazywane gnidami, które przytwierdzają się do łodygi włosów nad powierzchnią skóry, zazwyczaj w okolicach potylicznych i skroniowych. Na skórze widoczne są grudki rumieniowe, swędzące, które rozdrapane sączą się i mogą ulegać wtórnemu zakażaniu. Epidemie wszawicy pojawiają się w przedszkolach i szkołach. Wszawica odzieżowa występuje zwykle w skupiskach ludzkich w złych warunkach sanitarnych. Wesz przytwierdza się wyłącznie do ubrań, gnidy znajdują się zwykle w okolicach szwów. Na skórze po ukąszeniach pozostają brunatne przebarwienia, przeczosy i drobne blizny po nich. Wszawica łonowa przenoszona jest głównie przez kontakty płciowe. Gnidy przyklejają się do włosów łonowych, a w przypadku rozległego zakażenia do wszystkich włosów na ciele poza włosami głowy. Po ukąszeniach na brzuchu i udach pojawiają się charakterystyczne błękitne plamy. Leczenie wszawicy polega na miejscowym zastosowaniu preparatów przeciwpasożytniczych, mechanicznym usuwaniu gnid, czasem zgoleniu miejsc zajętych przez pasożyty. W przypadku wszy odzieżowej należy wygotować odzież i wyprasować szczególnie okolice szwów. 5.2 Choroby łojotokowe Łojotok to nadmierne wydzielanie sebum tam, gdzie jest najwięcej gruczołów łojowych. Ilość wydzielanego sebum ściśle łączy się z kilkoma czynnikami, m.in. z: wiekiem, aktywnością hormonów, obecnością drobnoustrojów, predyspozycjami genetycznymi. 5.2.1 Łojotokowe zapalenie skóry Choroba ta charakteryzuje się nadmiernym wydzielaniem łoju, któremu towarzyszy lekki stan zapalny. Na rumieniowych ogniskach widoczne jest drobnopłatkowe złuszczanie lub nagromadzenie żółtoszarych łusek (szczególnie na owłosionej skórze głowy). Oprócz wzmożonego łojotoku przyczyną choroby jest obecność drożdżaka Pityrosporum ovale. Zmiany lokalizują się w fałdzie nosowo-wargowym, okolicach uszu, na owłosionej skórze głowy, a także w okolicach mostka i rynnie łojotokowej między łopatkami. Choroba ma charakter przewlekły, często nawrotowy. W leczeniu stosuje się preparaty kortykosteroidowe, przeciwdrożdżakowe, a przy dużym nagromadzeniu łusek również keratolityczne. 5.2.2 Trądzik pospolity Trądzik jest chorobą o złożonej etiologii. Składa się nań szereg czynników, z których najważniejsze to: nadaktywność gruczołów łojowych, nadmierne rogowacenie, aktywność androgenów, obecność bakterii beztlenowej Propionibacterium acnes, czynniki dziedziczne.
  • 10. 10 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Dolegliwość ta dotyka przede wszystkim osoby w okresie dojrzewania. Wykwitami pierwotnym są zaskórniki otwarte i zamknięte, które mogą ewoluować i przekształcać się wówczas w grudki, krosty i cysty. Rysunek 5.4. Powstawanie zaskórników Źródło: opracowanie własne Najczęstsze umiejscowienie zmian to: twarz, plecy oraz górna część klatki piersiowej. Trądzik może mieć różny przebieg. Poniższa tabela pokazuje podział zależnie od odmian klinicznych. Tabela 5.1. Rodzaje trądziku Źródło: opracowanie własne Trądzik może być także wywołany czynnikami zewnętrznymi. Mówimy wówczas o trądziku: zawodowym, polekowym, kosmetycznym lub niemowlęcym. Leczenie tej choroby jest długotrwałe i powinno uwzględniać wszystkie czynniki powodujące chorobę. W zaawansowanych stadiach konieczne jest leczenie ogólnoustrojowe. Zewnętrznie stosuje się: antybiotyki, retinoidy, kwas azelainowy, nadtlenek benzoilu i inne substancje. W leczeniu wewnętrznym najczęściej zalecane są antybiotyki lub retinoidy. U kobiet przepisywane są również leki hormonalne.
  • 11. 11 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce 5.2.3 Trądzik różowaty (Acne rosacea) Przewlekłe schorzenie zapalne o niewyjaśnionej do końca etiologii. Charakteryzuje się wystąpieniem: rumienia, teleangiektazji, grudek i krost. Dotyczy zwykle osób między 30. a 50. rokiem życia, zdecydowanie częściej kobiet niż mężczyzn. Czynnikami wywołującymi mogą być m.in. zaburzenia hormonalne, naczynioruchowe, żołądkowo-jelitowe (infekcja Helicobacter pylori), a także obecność w naskórku nużeńca ludzkiego. Przebieg choroby jest przewlekły, nawrotowy i postępujący. Można w nim wyróżnić cztery fazy: Tabela 5.2. Rozwój zmian w trądziku różowatym Źródło: opracowanie własne W leczeniu stosuje się środki miejscowe, a także wewnętrzne – antybiotyki i retinoidy. W fazie III występuje również leczenie operacyjne. 5.3 Choroby grudkowo-złuszczające 5.3.1 Łuszczyca Ta przewlekła i nawrotowa choroba ma prawdopodobnie podłoże genetyczne, ale jej etiologia do dziś nie jest jednoznacznie ustalona. Wymienia się trzy odmiany łuszczycy:  zwykła – wykwitami są rumieniowe grudki, zlewające się w większe blaszki, ze stanem zapalnym. Na powierzchni grudek pojawiają się srebrzystobiałe łuski.
  • 12. 12 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Obejmuje zazwyczaj: owłosioną skórę głowy, powierzchnie wyprostne kończyn i okolicę krzyżową. Na paznokciach pojawiają się wgłębienia (paznokieć naparstkowy), a także żółtawobrązowe plamy (plamy olejowe);  krostkowa – wykwitami są liczne krosty – skupione, powierzchniowe, często zlewające się ze sobą. Pojawia się także rumień. Krosty umiejscawiają się na całej powierzchni skóry, dłoniach i stopach, a także na opuszkach palców i pod paznokciami. Dają dolegliwości bólowe;  stawowa – objawia się zapaleniem stawów, obrzękiem, zaczerwienieniem, bólem. Często obserwuje się zmiany paznokciowe, może również wystąpić jednoczesny wysiew zmian łuszczycy zwykłej. W leczeniu łuszczycy stosuje się: kortykosteroidy, retinoidy, środki złuszczające na bazie kwasu salicylowego, a także wspomagająco metodę PUVA. 5.3.2 Liszaj płaski Schorzenie o nieustalonej etiologii, najprawdopodobniej o podłożu autoimmunologicznym. Wykwitami pierwotnymi są grudki różowe. Umiejscawiają się one symetrycznie, zwykle na wewnętrznej stronie nadgarstków i w fałdach ciała. Towarzyszy im świąd o różnym nasileniu. Na powierzchni grudek widoczna jest charakterystyczna biaława siateczka (siateczka Wickhama). Zmiany dają dodatni objaw Koebnera. W leczeniu ogólnym stosowane są: kortykosteroidy, retinoidy i leki immunosupresyjne. Miejscowo również stosuje się sterydy i wspomagająco naświetlanie promieniami UVA. 5.4 Choroby alergiczne Alergia to zmieniona reakcja tkanek na czynniki zewnętrzne zwane alergenami. Ma ona podłoże immunologiczne i przebiega w różny sposób. 5.4.1 Atopowe zapalenie skóry Jest to choroba przewlekła i nawrotowa, występująca zwłaszcza u osób predysponowanych genetycznie. Czynnikiem usposabiającym jest uszkodzona bariera naskórkowa, zmniejszona zawartość wody i lipidów w skórze i związana z tym nadmierna suchość. Wykwitami są zmiany grudkowo-pęcherzykowe, często na podłożu rumienionym, które powodują silny, napadowy świąd. W okresie wczesnodziecięcym umiejscawiają się głównie na czole, skórze głowy i policzkach. W późniejszym okresie zmiany dotyczą głównie zgięć łokciowych i dołów podkolanowych, grzbietów rąk i szyi. U dorosłych atopia ma postać zliszajowacenia i suchości skóry, z niewielką reakcją ostrego wyprysku. Aby przyjrzeć się bliżej zagadnieniu skóry atopowej, zapoznaj się z prezentacją multimedialną pt. „Atopowe zapalenie skóry”. W leczeniu AZS zalecana jest prawidłowa pielęgnacja polegająca na stosowaniu emolientów i natłuszczaniu. Stosuje się także kortykosteroidy i fototerapię. Ogólnoustrojowo podaje się: leki przeciwhistaminowe, antybiotyki i cyklosporynę.
  • 13. 13 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce 5.4.2 Pokrzywka (Urticaria) Pokrzywka to ostra lub przewlekła reakcja zapalna związana z tworzeniem krótkotrwałych bąbli pokrzywkowych. Jeśli natomiast zmiany dosięgają tkanki podskórnej, mówimy o obrzęku naczynioruchowym. Wykwitami pierwotnymi są bąble o zabarwieniu różowym lub białym o różnej wielkości. Zwykle towarzyszy im silny świąd. Szybko powstają i ustępują po kilku godzinach bez pozostawienia śladów. Pokrzywka może być: alergiczna, fizykalna (wywołana czynnikami fizycznymi) lub niealergiczna, której mechanizm nie jest do końca wyjaśniony. W leczeniu ważne jest ograniczenie kontaktu z alergenem. Stosuje się preparaty antyhistaminowe, leki uspakajające i dożylnie kortykosteroidy. 5.4.3 Wyprysk kontaktowy Stan zapalny skóry spowodowany wyzwoleniem immunologicznej, obronnej reakcji wywołanej przez kontakt z alergenem zewnętrznym. Podstawowym wykwitem jest wysiękowa grudka, potem może pojawić się ostry stan zapalny z rumieniem, obrzękiem, pęcherzykami i złuszczaniem. Jeśli stan przechodzi w przewlekły, obecne są również: nadmierne rogowacenie, rozpadliny i zliszajowacenie. Leczenie polega na ograniczeniu kontaktu z alergenem, stosowaniu kortykosteroidów i preparatów antyseptycznych. Ogólnoustrojowo podaje się leki przeciwhistaminowe, kortykosteroidy, a w przypadku wtórnego zakażenia – antybiotyki. 5.5 Choroby tkanki łącznej Choroby tego rodzaju nazywane są często kolagenozami. Mają podłoże autoimmunologiczne. Oprócz skóry mogą również atakować narządy wewnętrzne. 5.5.1 Toczeń rumieniowaty Choroba ta występuje w odmianie skórnej i układowej. Jej etiologia nie jest znana, ale zauważono, że często występuje dziedzicznie. W odmianie skórnej zmiany najczęściej umiejscawiają się na twarzy, owłosionej skórze głowy, małżowinach usznych i czerwieni wargowej. Są to rumieniowo-naciekowe ogniska o szorstkiej powierzchni, które szerzą się obwodowo, w centralnej części zanikają i bliznowacieją. W leczeniu stosuje się środki przeciwmalaryczne i duże dawki witaminy PP. Miejscowo zaleca się kortykosteroidy i krioterapię zmian. Toczeń układowy zajmuje narządy wewnętrzne. Charakterystyczne dlań jest wystąpienie rumienia w kształcie motyla na policzkach, a także rumieniowo- krwotocznych zmian na opuszkach palców. Istnieje 11 kryteriów diagnostycznych, z których muszą wystąpić co najmniej 4, żeby można było mówić o toczniu układowym. Leczenie tocznia układowego opiera się na podawaniu kortykosteroidów, środków przeciwmalarycznych, witaminy PP i innych. Miejscowo stosuje się kremy z kortykosteroidami.
  • 14. 14 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce 5.5.2 Twardzina Podobnie jak przy toczniu, także w tej chorobie rozróżniamy odmianę skórną i układową. W odmianie skórnej zmiany obejmują jedynie skórę i tkankę podskórną, które ulegają włóknieniu, przez co powstają stwardniałe, dobrze ograniczone ogniska o porcelanowym lub woskowożółtym zabarwieniu. W fazie aktywnej otacza je sinofioletowa obwódka. Ustępując, zmiany te pozostawiają zanik, przebarwienie, a czasem zniekształcenie prowadzące do przykurczów. W terapii podaje się leki przeciwzwłóknieniowe, duże dawki witaminy E, a w ciężkich przypadkach – kortykosteroidy i leki immunosupresyjne. Odmiana układowa twardziny obejmuje także narządy wewnętrzne. Oprócz stwardnienia skóry i tkanki podskórnej następują ograniczenie ruchomości stawów, zaburzenia przełykania, niewydolność nerek, zaburzenia rytmu serca, włóknienie płuc. Twarz przybiera charakterystyczny wygląd – skóra staje się napięta, wygładzona i stwardniała, zanikają skrzydełka nosa. Zacieśnienie czerwieni wargowej utrudnia otwieranie ust, wokół których pojawiają się promieniste zmarszczki, a na całej twarzy liczne teleangiektazje. Leczenie polega przede wszystkim na zatrzymaniu postępu choroby. W tym celu stosuje się ogólnie penicylinę, kortykosteroidy, leki immunosupresyjne, duże dawki witaminy E. Konieczna jest również rehabilitacja. 5.6 Stany przednowotworowe i nowotwory skóry 5.6.1 Stany przednowotworowe Mówiąc o stanach przednowotworowych, mamy na myśli takie zmiany chorobowe, z których w przyszłości rozwinąć się mogą nowotwory złośliwe. Poniższa tabela charakteryzuje najważniejsze z nich.
  • 15. 15 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Tabela 5.3. Stany przednowotworowe Źródło: opracowanie własne Leczenie stanów przednowotworowych polega na stosowaniu: krioterapii, laseroterapii, zabiegów chirurgicznych i doustnej terapii farmakologicznej. 5.6.2 Nowotwory łagodne i złośliwe Nowotwory łagodne to zmiany, które nie ulegają zezłośliwieniu. Mogą jednak sygnalizować procesy nowotworowe toczące się w organizmie. Zwykle są usuwane ze względów estetycznych. Najczęstsze nowotwory łagodne przedstawia poniższa tabela.
  • 16. 16 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce Tabela 5.4. Nowotwory łagodne Źródło: opracowanie własne Do nowotworów złośliwych zalicza się: raka podstawnokomórkowego, kolczystokomórkowego oraz czerniaka złośliwego. Rak podstawnokomórkowy jest nowotworem szerzącym się miejscowo, bardzo rzadko dającym przerzuty. Jego objawem jest guz otoczony charakterystycznym perłowatym wałem. W części środkowej guza widoczna jest teleangiektazja lub niegojące się owrzodzenie. Chirurgiczne usunięcie zmiany zwykle jest wystarczającą metodą leczenia. Rak kolczystokomórkowy jest zwykle konsekwencją pojawienia się zmian przednowotworowych. Wykwitem pierwotnym jest guz, w którego obrębie może pojawić się owrzodzenie lub też nadmierne rogowacenie i brodawkowata powierzchnia. Ta odmiana raka daje przerzuty do wątroby i sąsiadujących węzłów chłonnych. Czerniak złośliwy jest najgroźniejszym nowotworem. Wykwitem pierwotnym jest zwykle zabarwiony na ciemno guzek. Może wystąpić na skórze wcześniej niezmienionej lub na podłożu plamy pigmentacyjnej o różnej etiologii. Pojawieniu się czerniaka sprzyja obecność znamion barwnikowych, niski fototyp, a także nadmierna ekspozycja na działanie promieni UV. W diagnozowaniu czerniaka przydatne są kryteria zmiany nazywane potocznie regułą ABCDE: A – asymetria, B – odgraniczenie, C – barwa, D – średnica, E – wyniosłość. 5.7 Choroby skóry a zagrożenia i skutki dla chorego Choroby skóry stanowią często poważne obciążenie dla psychiki pacjentów. Szczególnie dotyczy to chorób przewlekłych, nawracających, przy których zmiany są mocno widoczne. Utrzymujący się długo spadek nastroju może w efekcie przerodzić się w depresję. Ciągłe wizyty u dermatologa, kolejne nieskuteczne lekarstwa nie sprzyjają samopoczuciu. Osoby chore zaczynają unikać kontaktu z ludźmi, wykształca się u nich fobia społeczna. Problem jest szczególnie silny, kiedy dotyczy nastolatków. Wielu dermatozom towarzyszy świąd, co może zakłócać normalne funkcjonowanie i sen, a to z kolei pogłębia stany depresyjne i sprzyja utrzymywaniu się zaburzonego poczucia własnej wartości. W takich wypadkach leczenie dermatologicznie
  • 17. 17 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce nie jest wystarczające i konieczna okazuje się wizyta u psychiatry lub psychologa. Dziedzina badająca wpływ chorób skóry na psychikę człowieka i odwrotnie – wpływ psychiki na pojawienie się chorób skóry – nazywa się psychodermatologią i zaczyna mieć coraz większe znaczenie. 5.8 Literatura 5.8.1 Literatura obowiązkowa  Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 5.8.2 Literatura uzupełniająca  Adamski Z., Kaszuba A., Dermatologia dla kosmetologów, Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Warszawa 2011;  Krajewska-Kułak E., Dermatologia i wenerologia dla pielęgniarek, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2006;  Michajlik A, Ramotowski W., Anatomia i fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. 5.8.3 Netografia  http://www.iwan-chuchla.pl/artykuly/express/3.html;  http://portal.abczdrowie.pl/grzybica-stop;  http://www.grzybica-leczenie.pl/dermatofity/;  http://zwalczgronkowca.pl/gronkowiec-jedna-bakteria-wiele-chorob/;  http://sjp.pwn.pl/haslo.php?id=2571110;  http://www.hellozdrowie.pl/medycyna/index/indeks-chorob/rumien. 5.9 Spis rysunków i tabel Rysunek 5.1. Podział brodawek wirusowych.......................................................................................5 Rysunek 5.2. Rodzaje grzybicy stóp.........................................................................................................6 Rysunek 5.3. Podział wszy ludzkiej ze względu na występowanie..............................................8 Rysunek 5.4. Powstawanie zaskórników............................................................................................10 Tabela 5.1. Rodzaje trądziku....................................................................................................................10 Tabela 5.2. Rozwój zmian w trądziku różowatym...........................................................................11 Tabela 5.3. Stany przednowotworowe ................................................................................................15 Tabela 5.4. Nowotwory łagodne.............................................................................................................16
  • 18. 18 Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce 5.10 Spis treści 5. Rozpoznawanie zmian patologicznych .........................................................................................2 5.1 Najważniejsze choroby skóry......................................................................................................................2 5.1.1 Choroby zakaźne ...............................................................................................................................................................2 5.1.2 Choroby bakteryjne..........................................................................................................................................................2 5.1.3 Choroby wirusowe............................................................................................................................................................3 5.1.4 Grzybice.................................................................................................................................................................................6 5.1.5 Choroby pasożytnicze .....................................................................................................................................................8 5.2 Choroby łojotokowe........................................................................................................................................9 5.2.1 Łojotokowe zapalenie skóry.........................................................................................................................................9 5.2.2 Trądzik pospolity ..............................................................................................................................................................9 5.2.3 Trądzik różowaty (Acne rosacea)............................................................................................................................11 5.3 Choroby grudkowo-złuszczające............................................................................................................11 5.3.1 Łuszczyca...........................................................................................................................................................................11 5.3.2 Liszaj płaski ......................................................................................................................................................................12 5.4 Choroby alergiczne.......................................................................................................................................12 5.4.1 Atopowe zapalenie skóry............................................................................................................................................12 5.4.2 Pokrzywka (Urticaria) .................................................................................................................................................13 5.4.3 Wyprysk kontaktowy ...................................................................................................................................................13 5.5 Choroby tkanki łącznej................................................................................................................................13 5.5.1 Toczeń rumieniowaty...................................................................................................................................................13 5.5.2 Twardzina..........................................................................................................................................................................14 5.6 Stany przednowotworowe i nowotwory skóry................................................................................14 5.6.1 Stany przednowotworowe.........................................................................................................................................14 5.6.2 Nowotwory łagodne i złośliwe.................................................................................................................................15 5.7 Choroby skóry a zagrożenia i skutki dla chorego ............................................................................16 5.8 Literatura..........................................................................................................................................................17 5.8.1 Literatura obowiązkowa.............................................................................................................................................17 5.8.2 Literatura uzupełniająca.............................................................................................................................................17 5.8.3 Netografia..........................................................................................................................................................................17 5.9 Spis rysunków i tabel..................................................................................................................................17