Ocd
- 6. โรคยํ้าคิดยํ้าทํา(obsessive-compulsive disorder) เป็นโรคที่ผูปวยมีความคิดซํ้าๆ ที่ทําใหเกิดความกังวล
และมีการตอบสนองตอความคิด ดวยการทําพฤติกรรมซํ้าๆ เพื่อลดความไมสบายใจที่เกิดขึ้น ซึ่งตัวผูปวย
เองก็รูสึกวาเป็นสิ่งที่ไมมีเหตุผล แตก็ไมสามารถหยุดความคิดและการกระทําดังกลาวได และตอยอดมาถึง
การตอบสนองทางความคิดดวยการทําพฤติกรรมซํ้า ๆ เพื่อลดความวิตกกังวลนั้นใหหายไป
obsessive-compulsive
disorder(OCD)
อาการโรคยํ้าคิดยํ้าทํา ผูป วยมักจะมีอาการยํ้าคิดรวมกับ
อาการยํ้าทํา
หรืออาจมีเฉพาะอาการอยางใดอยางหนึ่ง ดังนี้
- 8. อาการยํ้าทํา เป็นพฤติกรรมที่ตอบสนองตออาการยํ้าคิด เพื่อป องกันหรือบรรเทาความวิตกกังวลในใจ
รวมทั้งเป็นกฎเกณฑบางอยางที่ผูปวยคิดวาตนเองตองปฏิบัติอยางเครงครัดเพื่อป องกันเหตุราย ผูปวยจึง
มักรูสึกสบายใจเมื่อไดลงมือทํา ผูปวย OCD มักไมสามารถควบคุมความคิดและการกระทําของตนเองได
ทําใหเสียเวลากับอาการยํ้าทําวันละไมตํ่ากวา 1 ชั่วโมงจนมักสงผลเสียตอการใชชีวิตประจําวัน โดย
ตัวอยางอาการยํ้าทํา มีดังนี้
1. ไมกลาหยิบจับสิ่งของหรือสัมผัสผูอื่น เพราะกลัววาจะสกปรกหรือติดเชื้อโรค
2. ลางมือหรืออาบนํ้าบอยเกินจําเป็น
3. ตรวจดูประตูหรือเตาแกสซํ้าแลวซํ้าเลา เพื่อใหแนใจวาไมไดลืมปิด
4. คอยตรวจนับสิ่งของ จัดสิ่งของใหเป็นระเบียบและหันไปทางเดียวกันอยูเสมอ
5. ทองคําพูดหรือบทสวดมนตในใจซํ้า ๆ มีความคิดบางอยางวกวนในหัวจนทําใหนอนไมหลับ
6. ตองทําอะไรใหครบจํานวนครั้งตามที่ตนเองกําหนดไว
7. ชอบเก็บหรือสะสมสิ่งของในบานมากเกินไป
8. บางรายอาจชอบขยับสวนใดสวนหนึ่งของรางกายเป็นจังหวะเร็ว ๆ เชน ขยิบตา ยนจมูก กระตุกมุมปาก ขยับ
หนา ยักไหลหรือศีรษะ กระแอมไอ เป็นตน
2. อาการยําทํา
- 11. 1. ความผิดปกติของการทํางานของสมอง
โดยทางการแพทยพบวาผูปวยโรคยํ้าคิดยํ้าทํามีการทํางานของสมองในสวน orbitofrontal cortex, cingulate
cortex, caudate และ thalamus เพิ่มขึ้น
2. ความผิดปกติของระบบประสาท
ทางการแพทยสันนิษฐานวา ผูปวยโรคยํ้าคิดยํ้าทําอาจมีกลไกการหลั่งสารสื่อนําประสาทในระบบซีโรโทนินผิดปกติ
เนื่องจากพบวาการรักษาโรคยํ้าคิดยํ้าทําดวยยาแกโรคซึมเศราที่ออกฤทธิ์ตอระบบซีโรโทนินไดประสิทธิภาพพอ
สมควร
3. ดานพันธุกรรม
ตามสถิติพบวา อัตราการเกิดโรคในแฝดไขใบเดียวกันสูงถึงรอยละ 60-90 ในขณะที่ประชากรทั่วไปพบในรอยละ
2-3 เทานั้น
4. การติดเชื้อสเตรปโตคอคคัส (Streptococcal infection)
เป็นเชื้อที่สามารถที่จะทําใหเกิดอาการของโรคยํ้าคิดยํ้าทําได (หรือที่รูจักกันในชื่อโรค PANDAS หรือ Pediatric
autoimmune neuropsychiatric disorders associated with streptococcal infections*)
1. ปจจัยทางชีวภาพ
- 17. 1.ยาแก้ซึมเศร้า ยาทีรักษาได้ผลดีใน OCD
เปนยาทีจัดอยู่ในกลุ่มทีออกฤทธิต่อ
ระบบซีโรโตนิน เช่น clomipramine และ
ยาในกลุ่ม selective serotonin reuptake
inhibitors (SSRI) ทุกตัว ได้แก่ fluoxetine,
fluvoxamine, paroxetine, sertraline และ
escitalopram โดยทัวไปมักใช้ในขนาดทีใช้ใน
การรักษาโรคซึมเศร้า อาการข้างเคียงทีอาจพบ
ได้แก่ ปวดศีรษะ คลืนไส้ กระสับกระส่าย นอน
ไม่หลับ.
2.ยาคลายกังวล ในผู้ปวยทีมีความวิตกกังวลอยู่สูงอาจใช้ยา
ในกลุ่ม benzodiazepine ในระยะสันๆ ยาในกลุ่มนีไม่มีผลใน
การรักษาอาการยําคิด หรืออาการยําทํา.
การรักษาด้วยยา
3.ยาต้านโรคจิต ในผู้ปวยบางรายทีได้รับการรักษาด้วยยา
แก้เศร้าแล้ว อาการยังไม่ดีขึน แพทย์อาจพิจารณาให้ยาต้าน
โรคจิต เช่น risperidone ควบคู่ไปกับยาแก้ซึมเศร้า เพือ
เพิมประสิทธิภาพในการรักษา.
- 18. ซึงอาการของผู้ปวยมักดีขึนหลังจากรับประทานยา
ติดต่อกันอย่างน้อย 8-12 สัปดาห์ โดยอาจมีอาการ
ดีขึนในเวลาน้อยกว่าหรือมากกว่านัน ทังนี ผู้ปวยต้อง
คํานึงถึงข้อควรระวังและผลข้างเคียงจากการใช้ยา
ด้วย โดยเฉพาะผู้ทีมีอายุตํากว่า 25 ปซึงมีความ
เสียงต่อการฆ่าตัวตายในช่วงแรกของการรับประทาน
ยาและช่วงทีต้องปรับเปลียนยา ยิงไปกว่านัน การรับ
ประทานยาต้านเศร้าอาจช่วยลดการฆ่าตัวตายได้เมือ
รับประทานติดต่อกันเปนเวลานาน.
- 20. การรักษาทีได้ผลดีคือ พฤติกรรมบําบัด โดยการให้ผู้ปวยเผชิญ กับสิงทีทําให้กังวลใจและ
ปองกันไม่ให้มีพฤติกรรมยําทํา ทีเคยกระทํา ตัวอย่างเช่น ผู้ปวยทีมักล้างมือ ก็ให้จับของทีผู้ปวย
รู้สึกว่าสกปรก ให้รออยู่ช่วงหนึงจึงอนุญาตให้ล้างมือ การฝกจะทําตามลําดับขัน เริมจากสิงทีผู้
ปวยรู้สึกกังวลน้อยไปหามาก และระยะเวลาทีไม่ให้ล้างมืออาจเริมจาก 10-15 นาที ไปจนเปน
ชัวโมง หากการรักษาได้ผลผู้ปวยจะกังวลน้อยลงเรือยๆ จนสามารถจับสิงต่างๆ ได้โดยไม่ต้อง
รีบไปล้างมือก่อน.
นอกจากนี การให้ความรู้แก่สมาชิกในครอบครัวผู้ปวย มีความสําคัญอย่างยิง แพทย์ควรแนะนําสมาชิกใน
ครอบครัว ถึงอาการของโรค แนวทางการรักษาและการดูแลผู้ปวย รวมทังแนะนําให้มีท่าทีเปนกลางต่ออาการ
ของผู้ปวย โดย ไม่ร่วมมือและช่วยเหลือผู้ปวยเมือผู้ปวยมีอาการ ในขณะเดียวกัน ก็ไม่ต่อว่าผู้ปวย เนืองจาก
อาจทําให้ผู้ปวยเครียด และยิงกระตุ้นให้อาการเปนมากขึนได้.
การรักษาด้วยพฤติกรรมบําบัด
- 22. OCD อาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนซึงเปนอาการ
หรือปญหาในการใช้ชีวิตประจําวัน ดังต่อไปนี
1. เปนผืนแพ้สัมผัสจากการล้างมือบ่อยเกินไป
2. ไม่สามารถใช้ชีวิตประจําวันตามปกติได้ โดยมีปญหาด้านการเรียน
การทํางาน การเข้าสังคม รวมทังด้านความสัมพันธ์กับผู้อืน ซึงส่งผล
เสียต่อคุณภาพชีวิตโดยรวม
3. มีพฤติกรรมการรับประทานอาหารทีเปลียนไป เพราะมีทัศนคติในเรือง
อาหารทีต่างไปจากเดิม
4. คิดว่าตนเองมีรูปลักษณ์บกพร่องหรือมีตําหนิ ทังทีไม่ได้มีความผิด
ปกติใด ๆ
5. ชอบเก็บสะสมสิงของรวมถึงขยะมูลฝอยทีอาจก่อโรคตามมาได้
ภาวะแทรกซ้อนของโรคยําคิดยําทํา
- 23. 6. วิตกกังวลในหลาย ๆ เรืองมากเกินควร โดยไม่สามารถควบคุมความรู้สึกนันได้
7. ซึมเศร้า สินหวัง หรือสูญเสียความสนใจในสิงทีตนเองชอบ หากมีอาการ
รุนแรงอาจนําไปสู่การฆ่าตัวตายได้
OCD อาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนซึงเปนอาการ
หรือปญหาในการใช้ชีวิตประจําวัน ดังต่อไปนี
ภาวะแทรกซ้อนของโรคยําคิดยําทํา
- 24. ยังไม่มีวิธีการปองกัน OCD
ที ได้ผลอย่างแน่ชัด แต่ การ
เข้ารับการรักษาอย่างเหมาะ
สมเมือพบว่าตนเองมีอาการ
ยําคิดยําทําก็อาจช่วยลดความ
รุนแรงของโรค และอาจช่วย
ลดผลกระทบด้านต่ าง ๆ ใน
การใช้ชีวิตประจําวันได้.
อย่างไรก็ตาม เพือปองกันอาการของโรคแย่ลง ผู้ปวย
OCD ควรดูแลตนเองด้วยวิธีต่าง ๆ ดังต่อไปนี.
การปองกันโรคยําคิดยําทํา