Παρουσίαση - Επανάληψη στην ύλη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών

1. - Πιπεράκη Ελένη

2. Ουσίες που βρίσκουμε στα τρόφιμα
και είναι απαραίτητες
για τον ανθρώπινο οργανισμό
γιατί δεν μπορεί να τις συνθέσει
από μόνος του.
- Πιπεράκη Ελένη

3. Κ Α Τ Η Γ Ο Ρ Ι Ε Σ
 Πρωτεΐνες
 Υδατάνθρακες
 Λίπη
 Βιταμίνες και
 Ανόργανα συστατικά
Απαραίτητα θρεπτικά συστατικά θεωρούνται και:
 Το νερό και
 Οι άπεπτες φυτικές ίνες

4. - Πιπεράκη Ελένη

5. Ρ Ο Λ Ο Σ
 Αποτελούν βασικό δομικό συστατικό όλων των κυττάρων
 Απαραίτητες για την ανάπλαση κατεστραμμένων
κυττάρων
 Βοηθούν στην ανανέωση των ιστών
 Βοηθούν τον οργανισμό να δημιουργήσει αντισώματα
 Χρησιμοποιούνται ως πηγή ενέργειας όταν δεν επαρκούν
οι υδατάνθρακες ή η πρόσληψη είναι μεγαλύτερη
Δ Ο Μ Η
Οι πρωτεΐνες αποτελούνται από αλυσίδες αμινοξέων.
Τα αμινοξέα χωρίζονται σε:
 Απαραίτητα: Δεν μπορεί να τα συνθέσει ο οργανισμός
 Μη απαραίτητα: Μπορεί να τα συνθέσει ο οργανισμός

6. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ
Όσο πιο πολλά απαραίτητα αμινοξέα αποτελούν μία
πρωτεΐνη, τόσο μεγαλύτερη είναι η βιολογική αξία της.
Οι πρωτεΐνες χωρίζονται σε:
 ζωικές και
 φυτικές.
Οι φυτικές πρωτεΐνες είναι χαμηλότερης βιολογικής
αξίας απ’ ότι οι ζωικές. Εξαίρεση αποτελεί η φυτική
σόγια, η οποία περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα.
Υπάρχουν συνδυασμοί φυτικών πρωτεϊνών που
μπορούν να γίνουν ίσης ποιότητας με τις ζωικές
(π.χ. συνδυασμός οσπρίου με δημητριακού).

7. ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ:
Η ημερήσια ανάγκη σε πρωτεΐνες είναι:
 0.8 γρ-1,2 γρ./κιλό βάρους ή
 το 10-15% των ημερήσιων θερμίδων.
Αυξημένες ανάγκες σε πρωτεΐνες έχουν:
 Άτομα που βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης
(βρέφη, παιδιά, έφηβοι)
 Εγκυμονούσες και θηλάζουσες
 Αθλητές
 Άτομα σε μετεγχειρητικό στάδιο ή σε εμπύρετο
κατάσταση.

8. - Πιπεράκη Ελένη

9. ΡΟΛΟΣ:
 Είναι βασική πηγή ενέργειας.
 Είναι απαραίτητοι για την καλή λειτουργία του
εγκέφαλου και του νευρικού συστήματος.
ΔΟΜΗ :
Τα μόρια των υδατανθράκων περιέχουν μόνο C, Η,
Ο και είναι πολύ-αλκοόλες.

10. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Μονοσακχαρίτες: ● γλυκόζη (φρούτα, μέλι)
● φρουκτόζη (φρούτα, μέλι)
● γαλακτόζη (γάλα)
Δισακχαρίτες: ● σουκρόζη (ζάχαρη)
● μαλτόζη (μπύρα)
● λακτόζη (γάλα)
Πολυσακχαρίτες: ● άμυλο (δημητριακά, λαχανικά)
● άπεπτες φυτικές ίνες (φρούτα,
λαχανικά,όσπρια,φλοιός δημητριακών)
● γλυκογόνο (συκώτι)
ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ
 Τo 50-55% των ημερήσιων θερμίδων πρέπει να
αποτελείται από υδατάνθρακες και μόνο το 10% των
ημερήσιων θερμίδων από ζάχαρη.

11. - Πιπεράκη Ελένη

12. ΡΟΛΟΣ
 Αποτελούν κύρια μορφή αποθήκευσης ενέργειας
 Ο λιπώδης ιστός βοηθά στη στήριξη και προφύλαξη
διαφόρων οργάνων
 Βοηθούν στη διατήρηση της θερμοκρασίας του
οργανισμού
 Βοηθούν στη μεταφορά και αποθήκευση των
λιποδιαλυτών βιταμινών
 Αποτελούν πρόδρομες ουσίες για τη σύνθεση
σημαντικών βιολογικών μορίων (π.χ. ορμόνες)
 Πέπτονται αργά, άρα συμβάλουν στο αίσθημα
κορεσμού

13. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
 Ζωικής προέλευσης  Λίπη
 Φυτικής προέλευσης  Έλαια
Τα λιπαρά οξέα χωρίζονται σε :
 Κορεσμένα (συνήθως ζωικής προέλευσης)
 Μονοακόρεστα (π.χ. το ελαιόλαδο)
 Πολυακόρεστα (π.χ. τα σπορέλαια)
ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ
Η πρόσληψη σε λιπίδια δεν πρέπει να ξεπερνά το
30-35% των ημερήσιων θερμίδων. Μόνο το 10% πρέπει
να αποτελείται από κορεσμένα λιπαρά οξέα.

14.  Η μεγάλη πρόσληψη λιπών ζωικής προέλευσης
έχει σχέση με τη παχυσαρκία, την αυξημένη
χοληστερόλη στο αίμα και τις καρδιοπάθειες.
 Για τον ίδιο λόγο κατηγορούνται και τα κορεσμένα
λιπαρά οξέα τα οποία βέβαια βρίσκονται στα
ζωικής προέλευσης λίπη.
 Καλύτερης ποιότητας λιπαρά οξέα είναι τα
μονοακόρεστα στα οποία ανήκει και το εγχώριο
ελαιόλαδο
Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η

15. Photographer Klaus Enrique

16. ΡΟΛΟΣ ΠΗΓΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Α
Ρετινόλη
Καλή υγεία ματιών &
δέρματος
Προφύλαξη από λοιμώξεις
του αναπνευστικού
Αντικαρκινική δράση
Σκούρα πράσινα & κόκκινα
λαχανικά (σπανάκι,
μαρούλι, ντομάτα, λάχανο),
γάλα, γιαούρτι, συκώτι, ψάρι
Ξηροφθαλμία
Νυχταλωπία
Παθήσεις δέρματος,
Ξηροδερμία
D
Καλσιφερόλη
Βοηθά στην απορρόφηση
ασβεστίου (Ca) & φωσφόρου
(Ρ)
Σχηματίζει οστά & δόντια
Κρόκος αβγού, γάλα,
γιαούρτι, τυρί, βούτυρο,
συκώτι, μουρουνέλαιο
Ραχίτιδα (παιδιά),
Οστεοπόρωση (ενήλικες)
Υπερασβέστωση
Ε
(Τοκοφερόλη
Απαραίτητη για τη σύσταση
μεμβρανών των κυττάρων
Αντιοξειδωτική &
Αντιγηραντική δράση
Βοηθά στην αναπαραγωγή
Ελαιόλαδο, δημητριακά,
ψωμί, αβγά, σπανάκι, ξηροί
καρποί
Στειρότητα στα ζώα
Αναιμία στον άνθρωπο
χοληστερίνη
Κ
Μεναδιόνη
Κατάλληλη για πήξη του
αίματος
Βοηθά στην αποφυγή
εσωτερικών αιμορραγιών
Μειώνει την υπερβολική
έμμηνο ρύση
Φυλλώδη πράσινα λαχανικά
(σπανάκι), μπρόκολο,
κουνουπίδι, κρόκος αβγού,
σπορέλαιο, δημητριακά,
ξηροί καρποί
Περιέχεται στη χλωρίδα
του εντέρου άρα σπάνια
έχουμε έλλειψη
=>διαταραχές στην πήξη
του αίματος
ΛΙΠΟΔΙΑΛΥΤΕΣ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ

17. ΡΟΛΟΣ ΠΗΓΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Β1
Θειαμίνη
Μεταβολισμός υδατανθράκων
Υγεία νευρικού συστήματος
Καταπολέμηση κόπωσης &
ανορεξίας
Γάλα, κρέας, συκώτι, αβγά,
όσπρια, ξηροί καρποί, μαύρο
ψωμί, δημητριακά, μη
αποφλοιωμένο ρύζι, λάχανο,
φασολάκια
Καταστρέφεται από υψηλή
θερμοκρασία.
Έλλειψη: μπέρι-μπέρι, διαταραχές
νευρικού συστήματος
Β2
Ριβοφλαβίνη
Υγεία δέρματος – μαλλιών
Βοηθά σε στοματικά οιδήματα
Καλή λειτουργία μυϊκού &
νευρικού συστήματος
Γάλα, γαλακτοκομικά, συκώτι,
αβγά, μαγιά, όσπρια, πράσινα
φυλλώδη λαχανικά, κρέας,
ψάρι
Καταστρέφεται από ηλιακή
ακτινοβολία
Δερματικές παθήσεις
Β3
Νιασίνη
Παραγωγή ενέργειας από τροφές
Μείωση ημικρανιών,
χοληστερόλης, υψηλής πίεσης
Υγεία δέρματος & νευρικού
συστήματος
Ψάρι, πουλερικά, βοδινό, αβγό
χουρμάδες, σύκα, δαμάσκηνα,
πατάτες
Πελάγρα
Δερματικές, νευρικές & ψυχικές
παθήσεις
Β6
Πυριδοξίνη
Μεταβολισμός αμινοξέων
Σύνθεση νιασίνης
Σχηματισμός αιμοσφαιρίνης
Δημιουργία αντισωμάτων
Κρέας, ψάρι, δημητριακά,
λάχανο, όσπρια, μπανάνα,
πεπόνι, μαγιά
Αναιμία
Νευροπάθεια
Κατάθλιψη
Β12
Κυανοκοβαλαμίνη
Καλή λειτουργία των κυττάρων
Σχηματισμός ερυθρών
αιμοσφαιρίων
Βελτίωση μνήμης,
αυτοσυγκέντρωσης
Γάλα, συκώτι, αβγά, κρέας,
ψάρι, τυρί Μεγαλοβλαστική αναιμία
Β5
Παντοθενικό οξύ
Μεταβολισμός λιπών &
υδατανθράκων
Βοηθά στην επούλωση πληγών
Προλαμβάνει την κόπωση
Σιτάρι ολικής αλέσεως, όσπρια,
καρύδια, συκώτι, αβγά
Σπάνια έλλειψη
Διαταραχές μεταβολισμού
Φυλλικό οξύ
Προστασία από τροφικές
δηλητηριάσεις
Σχηματισμός ερυθροκυττάρων
Μεταβολισμός θρεπτικών
συστατικών
Καρότα, κολοκύθια, ροδάκινα,
αβοκάντο, κρόκος αβγού,
σκούρα – φυλλώδη λαχανικά
Μακροκυτταρική αναιμία
Διαταραχές μεταβολισμού
C
Ασκορβικό οξύ
Καλή κατάσταση αιμοφόρων
αγγείων
Προστασία από λοιμώξεις
Πιθανή αντικαρκινική δράση
Απαραίτητη για την απορρόφηση
Fe, P, Ca
Φρέσκα φρούτα & λαχανικά,
εσπεριδοειδή, φράουλες,
κεράσια, ντομάτα, πιπεριά
Σκορβούτο
Αναιμία
Βλάβη στα τοιχώματα των αιμοφόρων
αγγείων
ΥΔΑΤΟΔΙΑΛΥΤΕΣ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ

19. ΡΟΛΟΣ ΠΗΓΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Ca
Ασβέστιο
Μαζί με το φώσφορο (Ρ) σχηματίζει
οστά & δόντια
Ρυθμίζει τη λειτουργία της καρδιάς
Βοηθά στην επούλωση πληγών
Βοηθά στη καλή λειτουργία μυών &
νεύρων
γάλα, τυρί, γιαούρτι,
κρόκος αβγού, όσπρια,
καρύδια, αμύγδαλα,
σκούρα πράσινα
λαχανικά, σαρδέλες
Ραχίτιδα ( παιδιά )
Οστεοπόρωση (ενήλικες)
Χαλασμένα δόντια
Προβλήματα καρδιάς
Ατελή πήξη αίματος
Σπασμένα νύχια
P
Φώσφορος
Σχηματίζει οστά & δόντια
Ρυθμίζει τη λειτουργία καρδιάς &
νεφρών
Βοηθά στο μεταβολισμό
Ενισχυτικό των κυττάρων
Ψάρι, τυρί, γάλα,
γιαούρτι,
αβγά, κρέας, πουλερικά,
καρύδια, μαγιά
Ατελής σκελετός & δόντια
Κακός μεταβολισμός
Mg
Μαγνήσιο
Συστατικό των οστών
Απαραίτητο συστατικό των κυττάρων
Ενεργοποιεί ένζυμα για την
παραγωγή ενέργειας
Αντικαταθλιπτικό
Βοδινό κρέας, ελιές,
γάλα, αβγό, ξηροί
καρποί, σκούρα πράσινα
λαχανικά
Η έλλειψη είναι πολύ
σπάνια, παρατηρείται σε
ασθένειες (διάρροιες)
Μυϊκές & νευρικές
παθήσεις
Fe
Σίδηρος
Βοηθά στη μεταφορά οξυγόνου στα
κύτταρα
Σχηματίζει την αιμοσφαιρίνη του
αίματος
Απαραίτητος για το σωστό
μεταβολισμό των βιταμινών Β
Συκώτι, σπλήνα, κόκκινο
κρέας, αποξηραμένα
βερίκοκα, ξηροί καρποί,
μαύρο ψωμί, φακές,
σπανάκι
Κόπωση, ζαλάδες,
Μειωμένη αντοχή σε
ασθένειες
Κακή οξυγόνωση του
αίματος
Σιδηροπενική αναιμία
NaCl
Χλωριούχο
Νάτριο
Δρουν σαν ηλεκτρολύτες
Na: Καλή λειτουργία του νευρικού &
μυϊκού συστήματος
Cl: Παραγωγή γαστρικού υγρού,
απαραίτητο για την πέψη
Μαγειρικό αλάτι, ψάρια,
κρέας,
ψωμί, φρυγανιές,
ελιές, τυρί φέτα,
Ατελής μεταβολισμός
Υπέρταση
Παθήσεις νεφρών
Κατακράτηση υγρών
K
Κάλιο
Δρα σαν ηλεκτρολύτης
Περιέχεται στα ενδοκυτταρικά υγρά
Βοηθά στη μείωση της υπέρτασης
δημητριακά, πατάτα,
μανιτάρια, μπανάνα,
σκούρα πράσινα
λαχανικά, γάλα
Κακός μεταβολισμός
Νευρικές & μυϊκές
διαταραχές
ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

20. ΡΟΛΟΣ ΠΗΓΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
I
Ιώδιο
 Καθορίζει τη σωστή
λειτουργία του θυρεοειδή
αδένα => Μεταβολισμός
 Συντελεί στη σωματική και
πνευματική ανάπτυξη
Θαλασσινά,
λαχανικά που
καλλιεργούνται σε
παραθαλάσσια μέρη,
εμπλουτισμένο αλάτι
 Διαταραχές
θυρεοειδούς
αδένα
 Προβλήματα
βασικού
μεταβολισμού
 Βρογχοκήλη
F
Φθόριο
 Προλαβαίνει τη φθορά των
δοντιών
 Συστατικό οστών και
δοντιών
Θαλασσινά, τσάι
 Φθορά στα
δόντια
(αντιμετωπίζεται
με φθορίωση)
Zn
Ψευδάργυ
ρος
 Συμμετέχει σε μεταβολικές
διεργασίες
 Συμμετέχει στη σύνθεση
θρεπτικών συστατικών
από τον οργανισμό
Θαλασσινά, κρέας,
ψάρι,
αβγό
 Καθυστέρηση
ανάπτυξης σε
παιδιά & εφήβους

21. ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΛΙΠΗ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ
ΑΝΟΡΓΑΝΑ
ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Ομάδα
Γάλακτος    Α, D, Β2, Β6, Β12
Ασβέστιο,
Φώσφορος,
Μαγνήσιο,
Κάλιο
Ομάδα
Δημητριακών   --- Β1, Β3, Ε
Μαγνήσιο,
Κάλιο
Ομάδα Φρούτων
&
Λαχανικών
 -- --- Α, C, Φυλλικό οξύ
Νάτριο, Κάλιο,
Φώσφορος
Μαγνήσιο
Ομάδα
Κρέατος
---
 
Β1, Β6, Β12,
(Α, D => αβγό,
συκώτι )
Σίδηρος,
Νάτριο,
Μαγνήσιο,
Ιώδιο
(Θαλασσινά)
Ομάδα
Λίπους
--- ---
 Ε ---
- Πιπεράκη Ελένη