1. สิงมีชีวตต่าง ๆ ที่อยู่ร่วมกัน เรียกว่า กลุ่มสิ่งมีชวิต
่ ิ ี
บริเวณที่กลุ่มสิ่งมีชวิตเหล่านั้นอาศัยอยู่ เรียกว่า
ี
แหล่งที่อยู่

2. ระบบที่กลุ่มสิ่งมีชีวิตในแหล่งที่อยู่เดียวกัน มีความ
สัมพันธ์ซึ่งกันและกัน และมีความสัมพันธ์กับสิ่งไม่มี
ชีวต ในแหล่งที่อยู่นั้น คือ ระบบนิเวศ
ิ
ระบบนิเวศ แบ่งออกเป็นระบบนิเวศบนบกและระบบ
นิเวศในนำ้า
ระบบนิเวศทั้งหลายมารวมกันเข้าเรียกว่า โลกของสิ่ง
มีชีวิต

3. พืชสีเขียว สามารถสร้างอาหารได้เอง
พืชจึงเป็นอาหารของสิงมีชีวตอื่น พืชสีเขียวจึงเป็นผู้
่ ิ
ผลิต
ผู้ผลิต (producer) คือ พวกที่สามารถนำาเอาพลังงาน
จากแสงอาทิตย์มาสังเคราะห์อาหารขึ้นได้เอง จากแร่
ธาตุและสารที่มีอยูตามธรรมชาติ
่
ได้แก่ พืชสีเขียว แพลงค์ตอนพืช และแบคทีเรียบาง
ชนิด
สัตว์ตองอาศัยอาหารจากพืช ฉะนั้นสัตว์จึงเป็นผู้
้
บริโภค

4. ผู้บริโภคปฐมภูมิ (primary consumer) เป็นสิ่งมีชวิตที่
ี
กินพืชเป็นอาหาร เช่น กระต่าย วัว ควาย และปลาที่
กินพืชเล็ก ๆ ฯลฯ
ผู้บริโภคทุติยภูมิ ( secondary consumer) เป็นสัตว์ที่ได้
รับอาหารจากการกินเนื้อสัตว์ที่กินพืชเป็นอาหาร เช่น
เสือ สุนัขจิ้งจอก ปลากินเนื้อ ฯ

5. ผู้บริโภคตติยภูมิ(Tertiaryconsumer)เป็นพวกที่กิน
ทั้งสัตว์กินพืชและสัตว์กินสัตว์
นอกจากนี้ยังได้แก่สิ่งมีชีวตที่อยู่ในระดับขั้นการกิน
ิ
สูงสุดซึ่งหมายถึงสัตว์ที่ไม่ถูกกินโดยสัตว์อื่น ๆ ต่อไป

6. เป็นสัตว์ที่อยู่ในอันดับสุดท้ายของการถูกกินเป็น
อาหาร เช่น มนุษย์
นอกจากนี้ยังสามารถจำาแนกผู้บริโภคออกเป็น
ประเภทต่างๆ ตามชนิดของอาหารที่กินได้แก่
herbivora ( ผู้บริโภคที่กินพืชเป็นอาหาร)
carnivora ( ผู้บริโภคที่กินสัตว์เป็นอาหาร)
omnivora ( ผู้บริโภคที่กินทั้งพืชและสัตว์เป็น
อาหาร)
detritivora(ผู้บริโภคที่กินซากพืชเป็นอาหาร)
scavenger ( ผู้บริโภคที่กินซากสัตว์เป็นอาหาร)
ผู้ย่อยสลาย (Decomposer) เป็นพวกไม่สามารถปรุง
อาหารได้แต่จะกินอาหารโดย การผลิตเอนไซน์ออก
มาย่อยสลายแร่ธาตุต่าง ๆ ในส่วนประกอบของสิ่งที่มี
ชีวตให้เป็นสารโมเลกุลเล็ก แล้วจึงดูดซึมไปใช้เป็น
ิ
สารอาหารบางส่วน ส่วนที่เหลือปลดปล่อยออกไปสู่
ระบบนิเวศซึ่งผู้ผลิตจะสามารถเอาไปใช้ต่อ จึงนับว่า
ผู้ย่อยสลายเป็นส่วนสำาคัญที่ทำาให้สารอาหารสามารถ

7. หมุนเวียนเป็นวัฏจักรได้ ส่วนใหญ่เป็นพวกสิ่งมีชวิต
ี
ขนาดเล็ก
สิ่งมีชีวิตอาศัยร่วมกันในแหล่งที่อยู่หนึ่ง ๆ จะมีความสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน
ควายกับนกเอี้ยง เป็นการอาศัยแบบพึ่งพา

8. ผีเสื้อกับดอกไม้ เป็นการอาศัยแบบได้ประโยชน์ร่วมกัน
แบบฝึกหัดเรื่อง สิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ ชุดที2 ่
วิธีการ อ่านคำาถามแล้วเลือกคำาตอบที่ถูกต้องโดยการคลิกช่องด้านหน้าตัวอักษร จากนั้น
ลองตรวจผลคะแนนโดยคลิดที่ปุ่ม "ตรวจผลแบบฝึกหัด" ด้านล่างดู
1. จากแผนสายใยอาหาร จงตอบคำาถาม
ถ้าข้าวโพดมีผลผลิตไม่เพียงพอแก่การบริโภคของหนู จะเกิดอะไรขึ้น
ก. นกกางเขนมีจำานวนมากขึ้น เนื่องจากงูจำานวนเพิ่มขึ้น
ข. นกกางเขนมีจำานวนน้อยลง เนื่องจากงูลดจำานวนลง
ค. หนูและงูจะมีปริมาณเท่าเดิม จำานวนนกกางเขนปกติ
ง. หนูและงูจะมีปริมาณลดลง เนื่องจากขาดอาหาร
2. ใครเป็นผู้ทำางายแหล่งนำ้า
ก. วิทย์ทิ้งขยะลงในแหล่งนำ้า
ข. ชัยอาบนำ้าวันละ 2 ครั้ง
ค. วิมลต้องดื่มนำ้าต้มทุกวัน

9. ง. สุนันใช้นำ้าคลองรดนำ้าต้นไม้
3. ถ้านำ้าท่วมจะมีผลต่อสิ่งมีชีวิตในดินอย่างไร
ก. จะมีหนอนเพิ่มมากขึ้น
ข. เกิดการย่อยสลายซากสัตว์มากขึ้น
ค. สิ่งมีชีวิตบริเวณนั้นอาจตายหรือย้ายที่อยู่
ง. ผิดทุกข้อ
4. "ระบบนิเวศหนึ่งดำารงอยู่ได้เป็นเวลาหลายปี โดยมีความสัมพันธ์กันในแง่
อาหาร" จากข้อความข้างต้นควรแสดงแผนภูมิตามข้อใด
ก.
ข.
ค.
ง.
5. ถ้าสิ่งมีชีวิตหนึ่งในสายใยอาหารตายลง สิ่งมีชีวิตอีกชนิดหนึ่งที่มีความ
สำาคัญสืบเนื่องต่อ คือข้อใด
ก. ไส้เดือน
ข. แมลงในดิน
ค. หนอน
ง. แบคทีเรียและเชื้อรา
6. "เปลือกของต้นไม้" มีประโยชน์ตามข้อใด
ก. เป็นที่อยู่อาศัย
ข. เป็นที่หลบภัย
ค. เป็นแหล่งอาหารของสิ่งมีชีวิตหลายชนิด

10. ง. ถูกทุกข้อ
7. ข้อใดจัดเป็นผู้บริโภคสัตว์
ก. กระต่าย
ข. กวาง
ค. เสือ
ง. วัว
8. ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในข้อใดที่ฝ่ายหนึ่ง เสียผลประโยชน์อีก
ฝ่ายได้ผลประโยชน์
ก. นกเอี้ยงกับควาย
ข. หูฉลามกับฉลาม
ค. กาฝากกับต้นมะม่วง
ง. กล้วยไม้กับต้นไม้ใหญ่

11. ระบบนิ เ วศป่ า สนเขา

12. ระบบนิ เ วศป่ า ดงดิ บ เขา
ระบบนิ เ วศป่ า ผสมผลั ด ใบ

13. ระบบนิ เ วศป่ า เต็ ง รั ง
ระบบนิ เ วศป่ า ทุ ่ ง
ระบบนิ เ วศทุ ่ ง หญ้ า เขตร้ อ น

14. ระบบนิ เ วศป่ า ชายเลน
ระบบนิ เ วศป่ า พรุ

15. ระบบนิ เ วศป่ า ชายหาด
ระบบนิ เ วศป่ า ดงดิ บ ชื ้ น

16. ระบบนิ เ วศป่ า ดงดิ บ แล้ ง
้
ระบบนิ เ วศและชนิ ด ป่ า ของประเทศไทย
วั ต ถุ ป ระสงค์
• เพื ่ อ ให้ ท ราบถึ ง ปั จ จั ย แวดล้ อ มของสั ง คมป่ า
ในประเทศไทย
• เพื ่ อ ให้ ท ราบถึ ง ลั ก ษณะป่ า ชนิ ด ต่ า งๆของ
ประเทศไทยและสามารถทำ า การจำ า แนกได้
เนื ่ อ งจากความหลากหลายของปั จ จั ย แวดล้ อ มทั ้ ง ใน
เรื ่ อ งของ
สภาพภู ม ิ ป ระเทศ ปริ ม าณนำ ้ า ฝนความชื ้ น ในอากาศ
อุ ณ หภู ม ิ ช่ ว งฤดู ก าล และลั ก ษณะของดิ น ฯลฯ ที ่ แ ตก
ต่ า งกั น ในแต่ ล ะภู ม ิ ภ าคของประเทศ ทำ า ให้ พ บการ
ปรากฏของชนิ ด สั ง คมพื ช คลุ ม ดิ น อยู ่ ม ากชนิ ด กว่ า
ประเทศอื ่ น ๆ ในแถบเดี ย วกั น สั ง คมป่ า ของ
ประเทศไทยอาจแบ่ ง ตามลั ก ษณะทางสรี ร ะที ่ เ ห็ น ได้
ภายนอกนอกออกเป็ น สองกลุ ่ ม ใหญ่ ๆ คื อ ป่ า ดงดิ บ
(evergreen forests) และป่ า ผลั ด ใบ (deciduous

17. forests) การแบ่ ง เช่ น นี ้ ถ ื อ เอาลั ก ษณะของไม้ ส ่ ว น
ใหญ่ ใ นสั ง คมเป็ น หลั ก ออกเป็ น สองกลุ ่ ม ใหญ่ ๆ คื อ
ป่ า ดงดิ บ (evergreen forests) และป่ า ผลั ด ใบ
(deciduous forests)
การจำ า แนกชนิ ด ป่ า หรื อ สั ง คมพื ช คลุ ม ดิ น ของ
ประเทศไทย
1. ป่ า ดงดิ บ (Evergreen forests)
• ป่าชายเลน (Mangrove forest)
• ป่าพรุนำ้าจืด (Peat swamp forest)
• ป่าชายหาด (Beach forest)
• ป่าดงดิบชื้น (Tropical rain forest)
o ป่าดงดิบชื้นระดับตำ่า (Lower tropical
rain forest)
o ป่าดิงดิบชื้นระดับสูง (Upper tropical
rain forest)
• ป่าดงดิบแล้ง (Dry evergreen forest)
• ป่าสนเขา (Coniferous forest or Pine
forest)
• ป่าดงดิบเขา (Hill evergreen forest)
2. ป่ า ผลั ด ใบ (Deciduous forests)
• ป่ า ผสมผลั ด ใบ (Mixed deciduous
forest)
o ป่ า ผสมผลั ด ใบในระดั บ สู ง (Moist
upper mixed deciduous
forest)
o ป่ า ผสมผลั ด ใบแล้ ง ในระดั บ สู ง
(Dry upper mixed deciduous
forest)

18. o ป่ า ผสมผลั ด ใบระดั บ ตำ ่ า (Lower
mixed deciduous forest)
• ป่ า เต็ ง รั ง (Deciduous Dipterocarp
forest)
• ป่ า ทุ ่ ง (Savannah)
• ทุ ่ ง หญ้ า เขตร้ อ น (Tropical
grassland)