Nui Da Bia Phu Duong luat

1. 14
NUÙI ÑAÙ BIA
(Thaïch Bi Sôn)
 Phuù
Đường luật
Kính daâng leân Anh linh
Thaày Ñaø Giang(1)
Traàn Só
Thaân taëng cöïu hoïc sinh
Trung hoïc Nguyeãn Hueä,
Boà Ñ eà, Ñaëng Ñöùc Tuaán,
Vaên Minh , Taân Daân .
(1) A . Keà bieån : Ñaù Bia ,
B. Löûng trôøi : Bia Ñaù
(2) A. Ngaøn thu ñöøng söõng vôùi vaân phong (3)
,
B . Vaïn thuôû vöõng beàn cuøng nguyeät tueá (3)
…
(3) A . Meù taây , quanh co ñöôøng Ñeøo Caû ;
giaùp phía caøn(3)
long laùnh nöôùc Vuõng Roâ ;
B . Mieàn baéc , thaáp thoaùng cöûa Ñaø Noâng ;
xuoâi phöông hoaû (3)
nhaáp nhoâ ñeøo Coå Maõ
(4) A. Voïng ngaém xuoáng mieàn Haûo Sôn xa traïm ,
röïc rôõ thaûm thöïc vaät vaây Bieån Hoà ;
B. Xa nhìn töø truï Ñaïi Laõnh haûi ñaêng ,
meânh moâng röøng trieàu ba phuû Ñoâng Haûi .
(5) A. Trôû laïi thôøi Chu Kyû ,
trôøi ñaát long lôû ,
saám daäy muoân coõi ,
bieån Nam Phöông chuyeån mình hoaù nuùi ,
heä Nam Sôn nhoâ neáp ,
raëng Ñeøo Caû loä daïng cuøng
Thaïch Bi Sôn giaùp caän Bieån Ñoâng(4)
;
B . Quay veà thuôû Trieäu Vöông ,
nöôùc nhaø ngaû nghieâng ,
binh traøn khaép nôi ;
quaân Taây Haùn coâng luyõ vaây ñoàn ,
thôøi Noäi Thuoäc môû maøn ,

2. 15
mieàn Nhöït Nam ra ñôøi vôùi
Töôïng Laâm Huyeän keà beân Ñeøo Caû (5)
(6) A. Roài höng binh , Nhò Tröng Vöông ;
B. Laïi ñoaït ñòa , Haäu Haùn Ñeá .
(7 ) A. Ñoàng Truï Maõ Vieän giöõa Coå Maõ (6)
,
lo baáy(7)
,
ñaø döïng vôùi lôøi truø Phuïc Ba(8)
;
B. Tieåu Vöông Taây Ñoà nam Töôïng Laâm ,
laï sao ,
vaãn coøn sau voù ngöïa Maõ Thò .
(8) A . Ñoàng caùnh baéc coøn chìm saâu trong nöôùc lôï ,
vui reo luõ soùng ,
ngoïn trieàu leân ;
B. Nuùi beân ñoaøi vaãn khuaát kín döôùi röøng giaø ,
chôït ñoäng ngaøn caây ,
côn gioù laïi …
(9) A. Cuoái Ñoâng Haùn , Khu Lieân khôûi loaïn,
gieát Huyeän Leänh ,
xaây mieàn Laâm Aáp ly khai nôi Töôïng Laâm(9)
;
B . Ñaàu Haäu Leâ , Hoàng Ñöùc thaân chinh ,
vaøo Chieâm Thaønh ,
döïng nöôùc Hoa Anh(10)
chaén ñoän(11)
giaùp Ñeøo Caû .
(10) A. Chia ñaát phong vöông(12)
:
(10 A) A Nam, Chieâm Quoác – Boà Trì Trì thuï phong ;
B Taây , Nam Baøn _ Vua Thuyû Hoaû quaùn xuyeán .
B. Chaïm bia ñònh giôùi(13)
:
(10B) A “ Chieâm Thaønh quaù thöû , binh baïi quoác vong ;
B An Nam quaù thöû , tröôùng tru binh chieát(14)
”
(11) A. Coå Maõ _ Ñeøo Caû :
Hai dieän tieàn haäu cuûa aûi ngö ïphoøng tieàn phöông
ñeá quoác Nhaø Haùn sau buoåi Phuïc Ba ñieàu binh(6)
.
B. Ñeøo Caû – Hoa Anh :
Caëp theá yû doác nôi tuyeán phoøng thuû chieán
löôïc giang sôn Ñaïi Vieät keá thôøi Hoàng Ñöùc ngöï giaù(6)

3. 16
(12) A Suoát daõy Ñeøo Caû , röøng giaø hoang vaéng ;
söông sôùm ngöng ñoïng treân muoân caønh hoa noäi ;
töïa tan hoaø , döôùi tia naéng sôùm ;
trong tröôøng ca chim nuùi ;
ríu ríu khaép cuøng …
B . Quanh mieàn Ñaù Bia , ñoäng leû quaïnh coâ;
khoùi chieàu toaû vöôn töï maáy cuïm xoùm Chaøm ;
nhö quyeän laãn , theo boùng maøn ñeâm ;
vôùi ñieäp khuùc troáng ñoàng ,
ngaân ngaân ñaâu ñoù …
(13) A. Roài Chieâm Thaønh veà mieàn xöa ;
B. Ñoaïn Chuùa Nguyeãn ñeán choán cuõ …
(14) A. Taàng ñaát phuø sa ñaõ noåi ,
caây laù bieác um ;
B. Khoái ngöôøi vieãn xöù caøng taêng ,
xoùm laøng ñoâng ñaûo .
(15) A. Lónh ñoà Ñeøo Caû cheânh veânh khuùc khuyûu ,
sôùm hoâm maáy ñoaøn thöông khaùch ngöôïc xuoâi ;
B. Böu traïm Phuù Hoaø nhoän nhòp oàn aøo (15)
,
ñaây ñoù nhieàu ngöïa traïm phu phi kieäu .
(16) A. Nôi Bieån Hoà, luõ saáu saùng chieàu nhaân nhaû;
xoùm laøng e sôï ,
khieán Cuï Thöôïng tieàn gieo(16)
…
B. Goùc Haûo Sôn , ñaøn huøm naêm thaùng raäp rình;
giaø treû ngaïi lo ,
laøm Taây Döông suùng noå .
(17) A. Nghe maây che Bia Ñaù ,
khaép chôï goïp haøng mau leï ,
chaúng muoän gioù möa sang :
A 1 “Choùp Chaøi ñoäi muõ ,
Maây phuû Ñaù Bia .”
B. Thaáy muõ ñoäi Choùp Chaøi ,
toaøn nhaø vun luùa voäi vaøng ,
khoâng laâu möa gioù laïi :
B1 “ Eách nhaùi keâu lia ,
Trôøi möa nhö ñoå ! “
(18) A. Thôøi Minh Maïng , ôû Tuyeân Ñænh, Ñaïi Laõnh daïng ghi ;
B. Buoåi Töï Ñöùc, vaøo ñieån thôø , Ñeøo Caû danh ñeå(17)

4. 17
(19) A. Ngöôi Phi Tín(18)
ñeán Chieâm Thaønh thuôû tröôùc , vònh caûnh Linh
sôn (19)
:
“ Linh Sôn phöông thaïch lónh ,
Kyø haï höõu truyeàn löu.
Lieâu laïc cö daân thieåu ,
Phong ñaêng coác meã ñieàu .
Phoùng ñaêng kyø Phaät phuùc ,
Traïi nguyeän tieän thöông chu.
Ñaèng tröôïng sôn trung xuaát ,
Ngö haø haûi noäi caàu .
Phaïn kinh taèng ñoå thöû ,
Kim nhaät mhaát ngao du(20)
… “ TYÙ
***
‘ Ñaàu Linh Sôn , taûng ñaù ;
Chaân nuùi suoái tuoân mau .
Thöa xoùm , ngöôøi daân ít ;
Ñöôïc muøa , vöïa luùa ñaày .
Ñoáùt ñeøn caàu phöôùc Phaät ,
Ñeán beán nguyeän böôøm taøu.
Maây giöõa traûng , non laáy ;
Caù trong soâng , bieån caâu .
Xöù ghi nôi saùch Phaïn(21)
,
Nay gheù ñeán ngao du… ‘ SÖÛU
***
Ñænh Linh Sôn taûng ñaù vuoâng vuoâng ,
Nöôùc suoái chaân non ñoå cuoän cuoàng…
Ñoäng xoùm löa thöa , laøm raãy khaép ;
Luùa khoai ñaày daãy, ñöôïc muøa luoân.
Ñoát ñeøn thaønh kính caàu Thaàn , Phaät ;
Ñeán beán bình an nguyeän maûng , xuoàng .
Caù ngaäp bieån soâng , maây ngaäp traûng ;
Phaïn kinh ghi roõ , gheù xem töôøng. DAÀN
B. Cuï Löông Kheâ(22)
qua Ñaïi Laõnh thôõi sau , ñeà thô Bia Ñaù :
“ Nhaát phieán sôn ñaàu thaïch ,
Cao quyeàn xuaát bích tieâu.
Phaân cöông Haùn truï laäp,
Truù taát Ñöôøng binh löu .
Coå trieän baïch vaân aùm ,
Thaàn coâng thanh söû phieâu .
Laëc bi nhaân haø khöù ?
Haønh khaùch töù thieàu thieàu(23)
… “ TAÂN

5. 18
***
“ Taûng ñaù treân ñaàu nuùi ;
Vöông trôøi thaúm tònh thanh…
Haùn xaây truï giôùi tuyeán ,
Ñöôøng truù ñoaøn löông binh.
Phuû coå töï , maây traéng ;
Ghi danh thaàn, söû xanh .
Chaïm bia ngöôøi veà choán ?
Buoàn löõ khaùch moâng meânh … “NHAÂM
***
Ñænh non Bia Ñaù phuû muø söông ,
Ñöøng söõng taàng cao trôøi moät phöông(24)
.
Ñeøo caû hoâm nao troàng coät Haùn ,
Röøng saâu buoåi aáy truù xe Ñöôøng(25)
.
Ngaøn thu bi töï maây maøi neùt ,
Muoân thuôû danh thaàn söû roïi göông .
Ai keû chaïm bia giôø khuaát boùng ,
Khieán ngöôøi qua ñoù caûm hoaøi vöông … “QUYÙ
(20) A. Thôøi noâ leä Phaùp :
röøng xao uoán khuùc ñeøo thoâng ñaïo ,
mìn noå , xaây haàm thieát loä Ñeøo Caû ,
naêm baéc nhieàu giao thöông ;
B. Buoåi thöïc daân Taây :
gioù loäng nhoâ hình soùng ñaïi döông ,
nuùi san , ñuùc truï haûi ñaêng Keâ Ga(26)
,
haïm taøu deã ñònh vò .
(21) A. Luùc chieán tranh buoåi aáy ,
taøu Khoâng Soá ,
nhieàu dòp vaøo ;
B. Thôøi xaây döïng giôø ñaây ,
caûng Vuõng Roâ ,
laém taøu gheù .
( 22) A. Ñoä tröôùc ,
cuøng toaøn moân sinh Nguyeãn Hueä ,
töø ngaõ Hoaø Taâm chinh phuïc Bia Ñaù,
theo chaân ngöôøi höôùng ñaïo ,
phaùt caønh reõ laù ,

6. 19
ù truoâng(27)
môû vaãn nhoâ ñaày gai goác,
khi qua khe khi vöôït suoái,
aøo aøo töïa quaân chuyeån ,
voäi vaøng !
B. Laàn keà ,
vôùi maáy ñeä töû Nguyeân , Trang…
töï nôi Quoác Loä laõm du Ñaù Bia ,
ñeám caáp loái ñaêng sôn ,
leân doác qua caàu ,
loái ñi haàu phuû kín laù caønh ,
luùc ñoùn gioù luùc vôøn maây ,
chaäm chaäm nhö khaùch du,
nhaøn nhaõ !
( 23 ) A. Laïc loaøi vaøi choøm queá nuùi giöõa trieàn Ñaù Bia ,
B. Thoai thoaûi moät ñaùm traø röøng gaàn chaân Bia Ñaù .
(24 ) A. Ñoä tröôùc ,
leân keà ñænh ,
phieân löu rieâng maét :
Coõi Trôøi moäng mô meânh moâng lieàn nuùi !
nghe laïnh laønh tònh khieát ,
laù ngaäp ñaàu caønh xao xuyeán,
laù phuû söôøn non töø vaïn thuôû ,
röïc rôõ hoa mua(28)
tím ,
um tuøm loaøi truùc moïc ,
gioù bieån ngaäp ngöøng troâng ñaù döïng,
moä vuõ chen chaân vôùi raùng söông …
B. Laàn ba ,
ñeán taän nôi,
kích ñoäng chuùt loøng :
Bia Ñaù ñoà soä choùt voùt giaùp trôøi !
thaáy söøng söõng oai nghieâm,
maây vöông ñænh ngoïn chaäp chôøn,
maây maøi neùt chöõ doïc ngaøn thu ,
xa xoâi goác ñaùc(29)
giaø ,
roän raõ tieáng ve keâu ,
söông chieàu e aáp thaáy ngöôøi leân ,
taø döông traûi boùng treân caây laù .

7. 20
(25) A. Nôi khe ñaù heïp ,
chöøng maáy goác hoa kyø laï ,
maøu thanh khieát ,
mô hoà höông daõ noäi ,
döôøng chæ sinh soáng nôi naøy …
B. ÔÛ ñænh ñoài xa ,
töïa moät hoa ñaù khoång loà ,
veû aûo huyeàn ,
thaáp thoaùng aùnh döông quang ,
haún rieâng keát thaønh choán aáy ?
(26 ) A. Bia Ñaù hình dung Phaät Chæ(30)
,
ñaát trôøi lieân keát,
ngöôøi duø phöùc giaùo,
daï daï traân troïng kính yeâu …
B . Ñaù Bia bieåu töôïng Phuù Yeân ,
söong khoùi phuû vöôn,
keû daãu tha phöông ,
loøng loøng vónh haèng hoaøi nhôù !
Thơ kết:
Lên thăm Bia Đá có Nguyên ,Trang..….………
Mười sáu, mong xem nguyệt ánh vàng.
Ve gọi , cầu xây thay sạn đạo(31)
;
Cành che, đá lót kết hành lang .
Bia chiều mây phủ, sương giăng núi ;
Lửa tối rừng vây, khói ngập hang.
Chuyện vãn năm canh nhoà bão thét ,
Đêm tàn mưa trút để mai lan.…..…(32)
……
An Lãnh Nguyễn Đảm
14-5-2006 )
CHUNG

8. 21