Thời Hùng Vương qua truyền thuyết và huyền thoại 2

1. Chöông II:
TRUYEÀN THUYEÁT
CON ROÀNG CHAÙU TIEÂN
&
LAÏC THÖ - HAØ ÑOÀ
LAÏC THÖ - HAØ ÑOÀ
TIEÀN ÑEÀ CUÛA KHOA THIEÂN VAÊN HOÏC
N
THÔØI HUØNG VÖÔNG
eáu thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh chæ giôùi haïn ôû vieäc giaûi
thích söï hình thaønh vuõ truï, thì duø ñoù laø moät söï lyù giaûi hôïp lyù
cuõng khoù coù theå toàn taïi vôùi thôøi gian gaàn 4000 naêm, neáu tính töø Huøng
Vöông thöù VI. Do ñoù, thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh phaûi chöùng toû khaû
naêng öùng duïng cuûa noù trong moïi lónh vöïc lieân quan ñeán ñôøi soáng con
ngöôøi; ít nhaát trong thôøi kyø maø con ngöôøi chöa quan taâm ñeán baûn nguyeân
cuûa vuõ truï baèng nhöõng nhu caàu phuïc vuï cho cuoäc soáng ngaén nguûi cuûa
mình. Nhöng thöïc teá ñaõ khoâng phaûi vaäy. Treân cô sôû cuûa thuyeát AÂm
Döông Nguõ haønh, toå tieân ngöôøi Vieät ñaõ öùng duïng trong vieäc tìm hieåu
söï vaän haønh cuûa nhöõng ngoâi sao trong Thieân haø, töùc laø söï vaän ñoäng cuûa
vuõ truï vaø aûnh höôûng cuûa nhöõng hieäu öùng vuõ truï ñoái vôùi töï nhieân, cuoäc
soáng vaø con ngöôøi. Baét ñaàu cuûa söï theå hieän naøy chính laø Laïc thö - Haø
ñoà.
Theo truyeàn thuyeát Trung Hoa: Haø ñoà do vua Phuïc Hy (nieân ñaïi
khoaûng 3500 naêm tr.CN; coù saùch cheùp hôn 4000 tr.CN) phaùt hieän khi
ñi tuaàn thuù ôû soâng Hoaøng Haø. Ngaøi thaáy Long Maõ töø döôùi soâng hieän
leân, treân löng coù Haø ñoà ghi vieäc trôøi ñaát môû mang. Laïc thö laø do vua
Ñaïi Vuõ (2205 naêm tr.CN) khi ñi trò thuûy, ngaøi thaáy con ruøa thaàn noåi
leân, treân mình veõ Laïc thö.
Heä töø thöôïng cheùp: “Thò coá thieân sinh thaàn vaät, thaùnh nhaân taéc
chi, thieân ñòa bieán hoùa, thaùnh nhaân hieäu chi; thieân thuøy töôïng, hieän caùt
hung, thaùnh nhaân töôïng chi. Haø xuaát ñoà, Laïc xuaát thö, thaùnh nhaân taéc
chi”.
57

2. (Cho neân trôøi sinh ra thaàn vaät, thaùnh nhaân aùp duïng theo; trôøi ñaát
bieán hoùa, thaùnh nhaân baét chöôùc; trôøi baøy ra hình töôïng. Hieän ra söï toát
xaáu, thaùnh nhaân phoûng theo yù töôïng. Böùc ñoà hieän ra ôû soâng Hoaøng Haø,
hình chöõ hieän ra ôû soâng Laïc, thaùnh nhaân aùp duïng theo). (Chu Dòch vuõ
truï quan - saùch ñaõ daãn)
Nhö phaàn treân ñaõ trình baøy, vaán ñeà taùc giaû cuûa Heä töø thöôïng
chöa coù söï thoáng nhaát, ngöôøi baûo cuûa Cô Töû vieát vaøo thôøi Chu; ngöôøi
baûo cuûa Khoång Töû vieát; ngöôøi baûo do hoïc giaû ñôøi sau theâm vaøo... (Cuoán
saùch naøy minh chöùng thöïc traïng xaõ hoäi Vaên Lang qua truyeàn thuyeát
cuûa cha oâng ñeå laïi, cho neân noù phaûi baét ñaàu baèng söï toân troïng ñoái vôùi
truyeàn thuyeát, duø laø cuûa daân toäc khaùc).
Veà truyeàn thuyeát Haø ñoà – Laïc thö coù theå giaûi thích nhö sau: Vua
Phuïc Hy, Ñaïi Vuõ ñaõ bieát ñeán bieåu töôïng cuûa Haø ñoà – Laïc thö do tieáp
xuùc vôùi vaên minh Vaên Lang, khi ñi tuaàn thuù vaø trò thuûy. Nhöng neáu hai
ngaøi phaùt minh ra Haø ñoà vaø Laïc thö thì thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh
chaéc chaén ñaõ ñöôïc phaùt trieån hoaøn chænh, chöù khoâng theå laø moät söï mô
hoà nhö ñaõ trình baøy ôû treân. Do ñoù, Haø ñoà – Laïc thö ñöôïc hình thaønh
trong vieäc quan saùt thieân haø vôùi söï aùp duïng cuûa thuyeát AÂm Döông Nguõ
haønh thì phaûi laø cuûa ngöôøi Vieät Nam. Bôûi nhöõng lyù do sau ñaây:
Veà cuïm danh töø Haø ñoà – Laïc thö
YÙ nghóa cuûa cuïm töø “Haø ñoà – Laïc thö” coù theå giaûi thích nhö sau:
Truyeàn thuyeát ñaõ ghi nhaän vaøo thôøi Huøng Vöông – töôùng vaên goïi laø
Laïc haàu; töôùng voõ goïi laø Laïc töôùng; daân goïi laø Laïc daân, ruoäng goïi laø
Laïc ñieàn... taát nhieân saùch thuoäc veà vaên minh chính thoáng cuûa Vaên
Lang phaûi goïi laø “Laïc Thö”. Nghóa chöõ Haø ñoà coù theå hieåu laø Ngaân
Haø hoaëc Thieân Haø. Nhö vaäy coù theå hieåu Haø ñoà laø nhöõng ñoà hình mieâu
taû söï vaän ñoäng cuûa vuõ truï lieân quan ñeán Ngaân Haø. Toaøn boä cuïm töø Haø
ñoà – Laïc thö, coù theå hieåu laø saùch cuûa ngöôøi Laïc Vieät ghi laïi nhöõng tri
kieán vuõ truï lieân quan ñeán giaûi Thieân Haø (hoaëc Ngaân Haø).
Veà noäi dung Haø ñoà – Laïc thö
Baïn ñoïc so saùnh Laïc thö (töông truyeàn do vua Ñaïi Vuõ phaùt hieän
ôû treân vaø Laïc thö Cöûu tinh ñoà mieâu taû vò trí cuûa 9 choøm sao vaø caên cöù
vaøo vò trí cuûa sao Baéc cöïc ñeå ñònh vò caùc sao trong thieân haø sau ñaây.
58

3. HÌNH LAÏC THÖ
Töông truyeàn do vua Ñaïi Vuõ phaùt hieän treân löng ruøa thaàn
HÌNH LAÏC THÖ CÖÛU TINH ÑOÀ (*)
Qua hình treân, baïn ñoïc cuõng nhaän thaáy: Sao Nguõ Ñeá Toïa laø trung
cung; Baéc cöïc: phöông Baéc; Thieân Kyû: phöông Nam; Haø Baéc: phöông
Ñoâng; Thaát Coâng: phöông Taây. Boán choøm sao chính höôùng Ñoâng –
Taây – Nam – Baéc vaø toøa Nguõ Ñeá Toïa thuoäc Döông (chaám traéng treân
* Chuù thích: Tö lieäu trong “Chu Dòch - Vuõ truï quan”, saùch ñaõ daãn.
59

4. Laïc thö). Boán choøm sao ôû caùc höôùng phuï thuoäc AÂm (chaám ñen treân
Laïc thö).
Nhö vaäy, Laïc thö töông truyeàn do vua Ñaïi Vuõ phaùt hieän treân
löng ruøa ôû soâng Laïc, thöïc chaát laø hình veõ coâ ñoïng cuûa Laïc thö Cöûu tinh
ñoà, mieâu taû vò trí cuûa caùc choøm sao treân baàu trôøi ñeå ñònh höôùng vò trí
töông quan caùc vì sao treân vuõ truï. Laïc thö Cöûu tinh ñoà thì laïi khoâng
phaûi do vua Ñaïi Vuõ tìm ra (Laïc Thö Cöûu tinh ñoà khoâng roõ taùc giaû, chæ
bieát laø saùch xöa truyeàn laïi). Bôûi neáu do vua Ñaïi Vuõ tìm ra thì oâng seõ
khoâng phaûi veõ laïi treân löng con ruøa laøm gì. Cho raèng ñuùng laø vua Ñaïi
Vuõ phaùt hieän nhöõng chaám ñen traéng treân löng con ruøa thaàn ôû soâng Laïc.
Nhöõng chaám ñen traéng ñoù do söï ngaãu nhieân truøng hôïp vôùi vò trí caùc sao
treân baàu trôøi vaø cuõng ngaãu nhieân teân soâng Laïc truøng vôùi teân Laïc thö
cuûa ngöôøi Laïc Vieät, thì ñieàu ñoù cuõng chaúng noùi leân ñöôïc caùi gì. Laïc thö
do vua Ñaïi Vuõ tìm ra seõ khoâng coù nghóa, neáu nhö khoâng coù Laïc thö
Cöûu tinh ñoà dieãn taû noäi dung cuûa noù vaø Haø ñoà, töùc laø caùi coù sau Laïc thö
theå hieän tính öùng duïng cuûa noù. Nhöng thaät voâ lyù! Haø ñoà laïi do vua
Phuïc Hy tìm ra tröôùc vua Ñaïi Vuõ hôn 1000 naêm. Ñeå chöùng minh ñieàu
naøy, xin so saùnh hai hình veõ döôùi ñaây cuûa Laïc thö vôùi Haø ñoà.
HÌNH LAÏC THÖ
60

5. HÌNH HAØ ÑOÀ
Töông truyeàn do vua Phuïc Hy tìm ra treân löng long maõ
Nhö phaàn treân ñaõ trình baøy vaø cuõng chöùng minh töông töï nhö ñoái
vôùi Laïc thö: töï baûn thaân nhöõng chaám ñen traéng treân löng con ruøa thaàn
noåi leân ôû soâng Laïc do vua Vuõ phaùt hieän; cuõng nhö nhöõng chaám ñen
traéng treân löng con Long Maõ maø vua Phuïc Hy phaùt hieän goïi laø Haø ñoà
ôû soâng Hoaøng Haø, seõ khoâng coù nghóa gì neáu nhö khoâng coù noäi dung
cuûa noù.
Tröôùc khi dieãn taû noäi dung cuûa Haø ñoà, xin ñöôïc trình baøy vôùi baïn
ñoïc veà phöông phaùp tính giôø cuûa AÂm lòch.
AÂm lòch chia 1 ngaøy thaønh 12 giôø goïi teân theo 12 con Giaùp laø Tyù,
Söûu, Daàn, Maõo, Thìn, Tî, Ngoï, Muøi, Thaân, Daäu, Tuaát, Hôïi. Moãi giôø
AÂm lòch baèng 2 giôø Döông lòch, theo qui öôùc baét ñaàu töø giôø Tyù (23g -
1g), Söûu (1g - 3g), Daàn (3g - 5g), Maõo (5g - 7g), Thìn (7g - 9g), Tî (9g
- 11g), Ngoï (11g - 13g), Muøi (13g - 15g), Thaân (15g - 17g), Daäu (17g
- 19g), Tuaát (19g - 21g), Hôïi (21g - 23g).
Vôùi söï phaân chia thôøi gian theo AÂm lòch noùi treân vaø söï ñònh höôùng
phöông vò cuûa Laïc thö, thì caùc ngoâi sao quen thuoäc trong Thaùi Döông
heä laø: Sao Kim(*), sao Thuûy(*), sao Hoûa, sao Moäc, sao Thoå laàn löôït
xuaát hieän treân baàu trôøi ñöôïc ghi laïi theo ñoä soá cuûa Haø ñoà nhö sau:
Vò trí xuaát hieän cuûa sao Thuûy ôû phöông Baéc treân baàu trôøi
Trong ngaøy: giôø thöù nhaát (giôø Tyù); giôø thöù saùu (giôø Tî).
* Chuù thích: Theo Haùn thö Ngheä vaên chí thì sao Kim ngaøy nay, ngöôøi xöa goïi laø sao
Thuyû; sao Thuyû ngaøy nay, ngöôøi xöa goïi laø sao Kim (“Chu Dòch - Vuõ truï quan”, saùch
ñaõ daãn) .
61

6. Trong thaùng: ngaøy muøng 1, 6, 11, 16, 21, 26. maët Trôøi, maët
Traêng gaëp sao Thuûy ôû phöông Baéc.
Trong naêm: Thaùng 11, 6. Luùc hoaøng hoân thaáy ôû phöông Baéc.
Vò trí cuûa sao Thuûy theo ñoä soá cuûa sao Thuûy treân Haø ñoà (1 - 6),
öùng vôùi phöông Baéc cuûa Laïc thö.
Vò trí xuaát hieän cuûa sao Hoûa ôû phöông Nam treân baàu trôøi
Trong ngaøy: giôø thöù hai (giôø Söûu); giôø thöù baûy (giôø Ngoï).
Trong thaùng: ngaøy 2, 7, 12, 17, 22, 27. maët Trôøi, maët Traêng gaëp
sao Hoûa ôû phöông Nam.
Trong naêm: Thaùng 2, 7. Luùc hoaøng hoân thaáy ôû phöông Nam.
Vò trí cuûa sao Hoûa theo ñoä soá cuûa sao Hoûa treân Haø ñoà (2 - 7),
öùng vôùi phöông Nam cuûa Laïc thö.
Vò trí xuaát hieän cuûa sao Moäc ôû phöông Ñoâng treân baàu trôøi
Trong ngaøy: giôø thöù ba (giôø Daàn); giôø thöù taùm (giôø Muøi).
Trong thaùng: ngaøy muøng 3, 8, 13, 18, 23, 28. maët Trôøi, maët
Traêng gaëp sao Moäc ôû phöông Ñoâng.
Trong naêm: thaùng 3, 8. Luùc hoaøng hoân thaáy ôû phöông Ñoâng.
Vò trí cuûa sao Moäc theo ñoä soá cuûa sao Moäc treân Haø ñoà (3 - 8),
öùng vôùi phöông Ñoâng cuûa Laïc thö.
Vò trí xuaát hieän cuûa sao Kim ôû phöông Taây treân baàu trôøi
Trong ngaøy: giôø thöù tö (giôø Maõo); giôø thöù chín (giôø Thaân)
Trong thaùng: ngaøy muøng 4, 9, 14, 19, 24, 29. maët Trôøi, maët
Traêng gaëp sao Kim ôû phöông Taây.
Trong naêm: thaùng 4, 9. Luùc hoaøng hoân thaáy ôû phöông Taây.
Vò trí cuûa sao Kim theo ñoä soá cuûa sao Kim treân Haø ñoà (4 - 9),
öùng vôùi phöông Taây cuûa Laïc thö.
Vò trí xuaát hieän cuûa sao Thoå ôû giöõa baàu trôøi
Trong ngaøy: giôø thöù naêm (giôø Thìn); giôø thöù möôøi (giôø Daäu).
Trong thaùng: ngaøy muøng 5, 10, 15, 20, 25, 30. maët Trôøi, maët
Traêng gaëp sao Thoå ôû giöõa.
Trong naêm: thaùng 5, 10. Luùc hoaøng hoân thaáy ôû giöõa trôøi.
Vò trí cuûa sao Thoå theo ñoä soá cuûa sao Thoå treân Haø ñoà (5 - 10),
öùng vôùi Laïc thö ôû giöõa. (Theo Chu Dòch vuõ truï quan - saùch ñaõ daãn).
62

7. Treân cô sôû cuûa AÂm Döông Nguõ haønh söï phaân chia caùc haønh theo
ñoä soá cuûa Haø ñoà nhö sau:
* Döông Nguõ haønh laàn löôït coù ñoä soá laø:
Thuûy - 1; Moäc - 3; Hoûa - 7; Kim - 9; Thoå - 5 (chaám traéng treân Haø
ñoà).
* AÂm Nguõ Haønh laàn löôït coù ñoä soá laø:
Thuûy - 6; Hoûa - 2; Moäc - 8; Kim - 4; Thoå - 10 (chaám ñen treân Haø
ñoà).
Qua phaàn giôùi thieäu noäi dung nhö treân, thì baïn ñoïc cuõng nhaän
thaáy raèng:
Laïc thö phaûi coù tröôùc ñeå ñònh daïng phöông vò cho Haø ñoà. Chöùng
toû vieäc vua Phuïc Hy tìm ra Haø ñoà tröôùc vua Vuõ tìm ra Laïc thö 1000
naêm laø voâ lyù. Noäi dung cuûa Laïc thö – Haø ñoà hoaøn toaøn mang yù nghóa
quan saùt thieân vaên, phaùt trieån treân cô sôû cuûa thuyeát AÂm Döông Nguõ
haønh, töø ñoù tìm ra nhöõng hieäu öùng vuõ truï taùc ñoäng vaøo söï vaän ñoäng cuûa
töï nhieân, xaõ hoäi vaø con ngöôøi.
Töø haøng thieân nieân kyû, nhöõng nhaø Lyù hoïc thuoäc caùc trieàu ñaïi
phong kieán Trung Hoa cho raèng: vua Phuïc Hy döïa vaøo Haø ñoà ñeå laøm
ra Tieân thieân Baùt Quaùi:
Phuïc Hy taéc Haø ñoà hoaïch quaùi (vua Phuïc Hy baét chöôùc Haø ñoà
ñeå vaïch queû). (*)
Coøn Laïc thö thì ñöôïc coi laø nguoàn goác cuûa Haäu thieân Baùt quaùi.
Baûo Ba – moät nhaø Lyù hoïc Trung Hoa chuyeân lyù giaûi Dòch hoïc noùi:
Thöû Haäu thieân baûn Laïc Thö giaû (Saép ñaët nhö theá, ñaáy chính laø
Haäu thieân goác Laïc Thö).(*)
Nhö phaàn treân ñaõ chöùng minh: Laïc thö phaûi coù tröôùc Haø ñoà. Neân
vua Phuïc Hy döïa vaøo Haø ñoà laøm ra Tieân thieân; coøn vua Vaên Vöông
döïa vaøo Laïc thö laøm ra Haäu thieân thì cöïc voâ lyù.
Trong saùch Chu Dòch vuõ truï quan (saùch ñaõ daãn) giôùi thieäu moät
hình veõ laø ma traän Laïc thö (töông truyeàn cuõng do vua Ñaïi Vuõ tìm ra -
* Chuù thích: “Kinh Dòch vôùi Vuõ truï quan Ñoâng phöông”, Nguyeãn Höõu Löôïng, Nxb Tp
Hoà Chí Minh 1992, trang 158).
63

8. xem hình veõ döôùi ñaây). Ma traän Laïc thö coù 9 oâ, ñoä soá laø 45 taïo ra moät
ma phöông caáp 3, soá ngang doïc, cheùo goäp laïi laø 15 goïi laø Laïc thö cöûu
cung. Töø ma phöông caáp 3, söï bieán dòch cuûa ñoä soá Laïc thö raát vi dieäu,
taïo neân nhieàu ma phöông meânh moâng kyø aûo theo moät quy luaät nhaát
ñònh laø: toång caùc oâ doïc, ngang, cheùo ñeàu baèng nhau, thuoäc veà moät
daïng cuûa toaùn hoïc cao caáp. Taát nhieân, ma traän Laïc thö phaûi thuoäc veà
neàn vaên minh Vaên Lang, khi Laïc thö cuûa neàn vaên minh naøy.
Ñeå minh hoïa cho söï vaän ñoäng cuûa Nguõ haønh trong Laïc thö cöûu
cung vaø söï töông quan giöõa Laïc thö vaø Haø ñoà thuoäc veà vaên minh Vaên
Lang. Xin ñöôïc trình baøy moät troø chôi cuûa treû em Vieät Nam, cho ñeán
nhöõng naêm 60 cuûa theá kyû naøy vaãn coøn phoå bieán. Troø chôi coù teân goïi laø
“Kim - Moäc - Thuûy - Hoûa - Thoå” vaø so saùnh vôùi cöûu cung cuûa Laïc thö
ñöôïc theå hieän baèng hình veõ vaø trình baøy döôùi ñaây, seõ minh chöùng cho
söï töông quan giöõa thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh vaø Laïc thö Haø ñoà ñaõ
trình baøy ôû treân. Neáu nhö trong queû Dòch ngöôøi ta coù theå dieãn giaûi moät
caùch ñôn giaûn vaïch ñöùt laø AÂm, vaïch lieàn laø Döông, thì söï töông quan
giöõa troø chôi naøy vôùi hoïc thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh coøn nhieàu ñieåm
truøng khôùp chöùng toû söï lieân heä cuûa noù.
Troø naøy ñöôïc chôi nhö sau:
HÌNH LAÏC THÖ CÖÛU CUNG Troø chôi
Ñaõ boå sung KIM MOÄC THUÛY HOÛA THOÅ
Nguõ haønh theo soá Haø ñoà
64

9. Coù hai ngöôøi chôi. Moãi beân 4 quaân ñöôïc saép xeáp trong moät hình
chöõ thaäp ñöôïc caáu taïo do 5 hình vuoâng nhö hình treân. Laàn löôït töøng
ngöôøi chôi, moãi laàn chôi chæ ñi ñöôïc moät quaân. Khi nhaác quaân ñi thì hoâ:
“Kim, Moäc, Thuûy,...” . Moãi teân moät haønh khi hoâ thì ñöa quaân ñi laàn
löôït vaøo töøng giao ñieåm cuûa hình vuoâng, khoâng ñöôïc ñi xeùo: giao ñieåm
thöù nhaát (khoâng tính vò trí cuûa quaân) hoâ: “Kim”; giao ñieåm thöù hai hoâ:
“Moäc”... toái ña chæ ñöôïc 5 nöôùc, ñeán Thoå hoaëc vöôùng quaân ñoái phöông
phaûi ngöøng laïi. Khoâng ñöôïc luøi laïi, nhöng nhöõng böôùc ñi coù theå theo
nhieàu höôùng. Neáu quaân ñoái phöông ñöùng ôû vò trí thöù 5 thì ñöôïc aên (loaïi
ra ngoaøi). Ngöôøi naøo heát quaân thì thua.
Haøm nghóa cuûa troø chôi naøy theå hieän söï lieân quan AÂm Döông
Nguõ haønh vaø Laïc thö nhö sau:
@ Moãi beân 4 quaân töông töï vôùi söï vaän ñoäng cuûa 4 choøm sao AÂm
vaø boán choøm sao Döông trong Laïc thö cöûu tinh ñoà.
@ Teân troø chôi vaø lôøi hoâ: “Kim - Moäc - Thuûy - Hoûa - Thoå” chính
laø chieàu ngöôïc kim ñoàng hoà cuûa Nguõ haønh baét ñaàu töø haønh Kim treân
Laïc thö cöûu cung (xem hình veõ treân).
@ Naêm hình vuoâng naèm trong chöõ thaäp cuûa troø chôi laø söï coâ
ñoïng Laïc thö cöûu cung (goäp hai cung AÂm Döông laøm moät). Söï vaän
ñoäng cuûa Nguõ haønh treân Laïc thö theo chieàu ngöôïc kim ñoàng hoà (ñaây
cuõng chính laø chieàu vaän ñoäng cuûa caùc haønh tinh trong Thaùi döông heä,
theå hieän söï töông khaéc cuûa Nguõ haønh nhö sau: Kim khaéc Moäc, Moäc
khaéc Thoå, Thoå khaéc Thuûy, Thuûy khaéc Hoûa, Hoûa khaéc Kim).
Nhöõng troø chôi nhö “OÂ aên Quan” vaø “Kim, Moäc, Thuûy, Hoûa,
Thoå” khoâng theå do caùc nhaø Lyù hoïc Trung Hoa töø thôøi Haäu Haùn trôû veà
sau phaùt minh ra ñöôïc. Bôûi vì, neáu do moät ngöôøi naøo ñoù thuoäc khoaûng
thôøi gian naøy phaùt minh thì moïi vaán ñeà ñaõ ñöôïc saùng toû, ít nhaát cuõng ôû
söï lieân heä giöõa AÂm Döông vaø Nguõ haønh. Ñieàu naøy chæ coù theå giaûi thích
moät caùch hôïp lyù laø: nhöõng troø chôi naøy do caùc nhaø Lyù hoïc Vaên Lang
taïo ra ñeå löu truyeàn trong ñôøi. Qua ñoù baïn ñoïc thaáy ñöôïc trí tueä sieâu
ñaúng cuûa caùc taùc gia thôøi Huøng.
Baïn ñoïc coù theå cho raèng: Nhaän ñònh veà baùnh chöng, baùnh daày,
troø “OÂ aên Quan”, “Kim, Moäc, Thuûy, Hoûa, Thoå” mang tính chuû quan
vaø nhöõng vaán ñeà treân chæ laø moät söï ngaãu nhieân truøng hôïp. Caùch ñaët vaán
ñeà ñoù coù theå ñuùng, ngöôøi vieát cuõng ñaõ töï ñaët vaán ñeà cho mình. Nhöng
65

10. nhöõng ñieàu ngaãu nhieân truøng hôïp chæ coù theå xaûy ra ôû nhöõng hieän
töôïng ñôn giaûn. Ñieàu naøy khoâng theå xaûy ra cho nhöõng saûn phaåm trí
tueä löu truyeàn trong vaên hoaù daân gian, maø coù söï truøng laëp gaàn nhö
hoaøn toaøn veà nhieàu maët cuûa nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán moät hoïc
thuyeát, nhöng laïi khoâng coù söï lieân quan ñeán noù.
Qua phaàn chöùng minh treân veà söï lieân heä cuûa Laïc thö – Haø ñoà vaø
söï boå trôï cho nhau cuûa noù, chöùng toû noù phaûi laø moät söï lieân heä noái tieáp
cuøng thôøi, khoâng theå coù tröôùc sau haøng ngaøn naêm ñöôïc.
Keå töø thôøi Haùn, caùc nhaø nghieân cöùu Lyù hoïc gheùp Haø ñoà vôùi Tieân
thieân Baùt quaùi; Laïc thö vôùi Haäu thieân Baùt quaùi. Söï gaùn gheùp khieân
cöôõng ñoù ñaõ löu truyeàn hôn 2000 naêm, maëc duø khoâng coù cô sôû naøo ñeå
coù söï lieân heä giöõa Haø ñoà vaø Tieân thieân, hoaëc Laïc thö vôùi Haäu thieân,
nhö coå thö chöõ Haùn ñaõ noùi tôùi. OÂng Thieäu Vó Hoa, trong taùc phaåm Chu
Dòch vôùi döï ñoaùn hoïc (Nxb Vaên Hoaù Haø Noäi – 1995; trang 24) cuõng
vieát:
Kinh Dòch ra ñôøi sôùm hôn “Truyeän Dòch” baûy, taùm traêm naêm, neân
baùt quaùi khoâng phaûi döïa theo “Haø ñoà”, “Laïc thö” maø veõ. Ñoù laø ñieàu
khoâng ai phuû nhaän ñöôïc.
Quan ñieåm cuûa oâng Thieäu Vó Hoa xuaát phaùt töø chính söï sai leäch
trong söï lieân quan maø coå thö chöõ Haùn cho raèng: Haø Ñoà laø caên nguyeân
cuûa Tieân thieân Baùt quaùi (caùi coù tröôùc, do vua Phuïc Hy saùng taùc); Laïc
thö laø caên nguyeân cuûa Haäu thieân Baùt quaùi (caùi coù sau, do vua Chu Vaên
Vöông saùng taùc). Trong laàn taùi baûn naøy, sau khi tìm hieåu kyõ veà kinh
Dòch, ngöôøi vieát cho raèng Laïc thö – Haø ñoà coù lieân quan raát höõu cô vôùi
Baùt quaùi. Nhöng khoâng phaûi nhö coå thö chöõ Haùn ñaõ noùi, maø laø Haäu
thieân Baùt quaùi lieân quan tôùi Haø ñoà (*).
Nhöng chính söï gaùn gheùp voâ lyù ñoù ñaõ chöùng toû nhöõng vaán ñeà
sau:
Khaúng ñònh vua Ñaïi Vuõ khoâng phaûi laø taùc giaû cuûa Nguõ haønh nhö
Kinh Thö noùi ñeán. Bôûi vì ñoä soá cuûa Haø ñoà ñöôïc coi laø do vua Phuïc Hy
phaùt hieän xaùc ñònh phöông vò Nguõ haønh. Nhö vaäy ít nhaát Nguõ haønh
phaûi ñöôïc vua Phuïc Hy nghó ra tröôùc khi ñònh phöông vò cho noù. Nhöng
vua Phuïc Hy laïi khoâng phaûi laø ngöôøi dieãn giaûi thuyeát Nguõ haønh, maëc
* Chuù thích: Vaán ñeà naøy ñaõ ñöôïc trình baøy trong cuoán “Tìm veà coäi nguoàn kinh
Dòch”, Nxb VHTT 2002.Taùi baûn laàn thöù 1, coù söûa chöõa vaø boå sung.
66

11. duø theo truyeàn thuyeát tìm ra Haø ñoà. Ñieàu naøy ñaõ chöùng toû truyeàn thuyeát
ñöôïc ghi nhaän trong coå thö chöõ Haùn, ñaõ gaùn gheùp moät caùch phi lyù cho
vieäc phaùt hieän ra Laïc thö - Haø ñoà vaø caùc vaán ñeà lieân quan. Ñoàng thôøi
cuõng chöùng toû raèng: Thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh vaø Laïc thö - Haø ñoà
laø saûn phaåm trí tueä cuûa ngöôøi Laïc Vieät. Töø ñoù neàn vaên minh Vaên Lang
ñaõ tìm ra nhöõng hieäu öùng vuõ truï taùc ñoäng leân töï nhieân, cuoäc soáng, xaõ
hoäi, con ngöôøi vaø ñaõ ñeå laïi cho nhaân loaïi hieän ñaïi caû moät kho taøng lyù
luaän Ñoâng y ñoà soä, phöông phaùp döï ñoaùn töông lai qua Thaùi AÁt Thaàn
kinh, Kyø moân Ñoän giaùp... vaø moät kho taøng tri thöùc veà thôøi tieát, lòch soá söû
duïng trong noâng nghieäp. Taát caû ñeàu baét ñaàu töø nguyeân lyù vaän ñoäng cuûa
thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh.
TRUYEÀN THUYEÁT “CON ROÀNG CHAÙU TIEÂN” - SÖÏ KHAÚNG
ÑÒNH NGUOÀN GOÁC CUÛA THUYEÁT AÂM DÖÔNG NGUÕ HAØNH
VAØ LAÏC THÖ – HAØ ÑOÀ
Truyeàn thuyeát “Con Roàng, chaùu Tieân” laø truyeàn thuyeát lòch söû
ñaàu tieân trong cuïm truyeàn thuyeát lòch söû thôøi Huøng Vöông. Ngoaøi yù
nghóa tröïc tieáp nhaéc ñeán lòch söû giai ñoaïn ñaàu laäp quoác cuûa daân toäc
Vieät, thì trong truyeàn thuyeát naøy coøn haøm chöùa nhöõng maät ngöõ ghi
nhaän coäi nguoàn vaø lyù giaûi söï huyeàn bí cuûa neàn vaên hoaù Ñoâng phöông.
Truyeàn thuyeát “Con Roàng chaùu Tieân” ñaõ ghi nhaän:
Kinh Döông Vöông ñi tuaàn ôû Ñoäng Ñình Hoà, gaëp baø Vuï Tieân sinh
Laïc Long quaân, Toå phuï Laïc Long Quaân thuoäc gioáng Roàng laáy Toå maãu
AÂu Cô thuoäc gioáng Tieân, sanh ñöôïc moät boïc chöùa 100 tröùng, nôû thaønh
100 ngöôøi con trai. Toå phuï ñöa 50 ngöôøi con xuoáng bieån. Toå maãu ñöa
50 ngöôøi con leân nuùi, laäp nöôùc Vaên Lang vaø ngöôøi con caû leân ngoâi vua
laø Huøng Vöông thöù nhaát. Nöôùc Vaên Lang chia laøm 15 boä…
Ñaây laø hình aûnh bieåu töôïng ñöôïc thaàn thoaïi hoùa, trong ñoù göûi
gaám nhöõng yù töôûng cuûa cha oâng truyeàn laïi cho ñôøi sau veà nguoàn goác
Laïc thö – Haø ñoà vaø thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh, khaúng ñònh söï kyø vó
cuûa neàn vaên minh Vaên Lang, nieàm töï haøo cuûa ngöôøi Laïc Vieät. Hình
aûnh bieåu töôïng naøy ñöôïc lyù giaûi vaø trình baøy nhö sau:
@ Caùi boïc tröùng laø söï theå hieän tính bao truøm cuûa vuõ truï vôùi söùc
maïnh kyø vó trong ñoù chöùa ñöïng tri thöùc cuûa moät neàn vaên minh maø söï
phaùt xuaát nguyeân thuûy cuûa noù chính laø Thaùi cöïc. Töôïng cuûa Thaùi cöïc
laø hình troøn, ñoàng thôøi laø Döông khi phaân bieät AÂm Döông.
67

12. @ Moät traêm quaû tröùng (töùc laø 100 voøng troøn): Ñoù laø toång ñoä soá
cuûa Laïc thö – Haø ñoà, goàm: Ñoä soá cuûa Laïc thö laø 45; ñoä soá cuûa Haø ñoà laø
55; toång ñoä soá cuûa Laïc thö – Haø ñoà ñuùng 100 voøng troøn. Trong ñoù coù
50 voøng troøn ñen thuoäc AÂm, töông öùng vôùi 50 ngöôøi con trai theo Toå
maãu AÂu Cô vaø 50 voøng troøn traéng thuoäc Döông, töông öùng vôùi 50
ngöôøi con theo Toå phuï Laïc Long Quaân.
@ Laïc thö thuoäc Döông (caùi coù tröôùc) vôùi ñoä soá Döông 25 so vôùi
ñoä soá AÂm laø 20; nhöng theå hieän lyù töông khaéc thuoäc AÂm. Haø ñoà thuoäc
AÂm (caùi coù sau) vôùi ñoä soá AÂm laø 30 so vôùi ñoä soá Döông laø 25. Trong
AÂm coù Döông, trong Döông coù AÂm laø nguyeân lyù baûn caên cuûa lyù hoïc
Ñoâng phöông; töông öùng vôùi 50 ngöôøi con theo Meï (AÂm) leân nuùi
(Döông). Vaø 50 ngöôøi con theo Cha (Döông) xuoáng bieån (AÂm).
@ AÂm thuoäc hình theå neân nhöõng ngöôøi con theo Meï leân laõnh ñaïo
ñaát nöôùc Vaên Lang.
@ Trong truyeàn thuyeát “Con Roàng, chaùu Tieân” thì
* Roàng laø bieåu töôïng cuûa söùc maïnh vuõ truï.
* Tieân laø bieåu töôïng cuûa söï thoâng thaùi, saùng suoát thuoäc veà tri
thöùc cuûa con ngöôøi.
* Söï keát hôïp Roàng Tieân laø hình aûnh bieåu töôïng cuûa söï keát hôïp
giöõa tri thöùc con ngöôøi vaø söùc maïnh vuõ truï; baét nguoàn töø söï nhaän thöùc
cuûa con ngöôøi vôùi söï vaän ñoäng cuûa vuõ truï,ï maø tieàn ñeà caên baûn cuûa noù laø
thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh vaø Laïc thö Haø ñoà.
Sôû dó 100 tröùng khoâng nôû ra 50 con trai (Döông) vaø 50 con gaùi
(AÂm), vì Laïc thö Haø ñoà thuoäc giaù trò tinh thaàn neân ñöôïc hình töôïng
baèng con trai (Döông). Con soá 15 boä haønh chính cuûa nöôùc Vaên Lang,
chính laø toång ñoä soá cuûa ma phöông Laïc thö khi coäng ngang, doïc, cheùo.
Ñaây laø söï vaän duïng nhöõng qui luaät vuõ truï trong vieäc ñieàu haønh ñaát
nöôùc. Trong Laïc thö Haø ñoà ñaõ bao goàm lyù cuûa AÂm Döông Nguõ haønh
nhö ñaõ trình baøy ôû treân. Xin xem hình sau ñaây:
68

13. ÑOÄ SOÁ LAÏC THÖ = 45
ÑOÄ SOÁ HAØ ÑOÀ = 55
Toång ñoä soá cuûa Laïc thö vaø Haø ñoà ñuùng baèng 100
69

14. BIEÅU TÖÔÏNG LAÏC THÖ
45 voøng troøn
BIEÅU TÖÔÏNG HAØ ÑOÀ
55 voøng troøn
Nam
ñoä soá sao Hoûa
Ñoâng Trung Cung Taây
ñoä soá ñoä soá
sao Moäc Ñoä soá sao Thoå
sao Kim
Baéc
Ñoä soá sao Thuûy
Toång soá voøng troøn trong Laïc thö vaø Haø ñoà baèng 100
Trong ñoù:
50 voøng troøn ñen (AÂm) vaø 50 voøng troøn traéng (Döông)
70

15. @ Phaû heä cuûa vua Huøng coøn lieân heä vôùi chu kyø caùc sao Thieân
cöïc Baéc ñöôïc trình baøy nhö sau:
Theo caùc nhaø thieân vaên hieän ñaïi thì caùc choøm sao Thieân cöïc Baéc
thay ñoåi vôùi chu kyø 26000 naêm. Trong ñoù:
* Khoaûng hôn 7000 naêm Tr.CN laø sao “t”, thuoäc choøm sao Vuõ
Tieân.
* Gaàn 3000 naêm Tr.CN laø sao “a”, thuoäc choøm sao Thieân Long
* Hieän taïi laø sao “a”, thuoäc choøm sao Tieåu Huøng Tinh.
(Theo saùch Vuõ truï quanh em, taäp I – Nxb Giaùo Duïc – 1998, trang
23)
So saùnh vôùi phaû heä cuûa vua Huøng , chuùng ta laïi thaáy moät söï truøng
khôùp sau ñaây:
Theá heä thöù nhaát:
– Hoaøng haäu Vuï Tieân vaø choøm sao Vuõ Tieân
Theá heä thöù hai:
– Toå phuï Laïc Long Quaân vaø choøm sao Thieân Long.
Theá heä thöù ba:
– Quoác toå Huøng Vöông vaø choøm sao Tieåu Huøng Tinh.
Nhö vaäy, qua phaàn chöùng minh
treân, baïn ñoïc cuõng nhaän thaáy söï truøng
khôùp hoaøn toaøn cuûa truyeàn thuyeát
“Con Roàng, chaùu Tieân” trong söï lyù
giaûi nhöõng nguyeân lyù khôûi nguyeân cuûa
vuõ truï theo thuyeát AÂm Döông Nguõï
haønh vaø nhöõng söï vaän ñoäng cuûa caùc
choøm sao trong vuõ truï gaàn guõi vôùi Ñòa
caàu. Baïn ñoïc cuõng löu yù raèng vieäc phaùt
hieän ra caùc choøm sao thieân cöïc Baéc
cuûa khoa hoïc hieän ñaïi chæ khoaûng moät
hoaëc hai theá kyû gaàn ñaây.
Giaû thuyeát veà Laïc thö - Haø ñoà
phaùt hieän ngay töø thôøi ñaàu laäp quoác
71

16. ñöôïc boå trôï baèng moät di vaät khaûo coå laø moät chieác rìu ñaù tìm thaáy ôû
Baéc Sôn, treân ñoù khaéc choøm sao Vuõ Tieân (Hercules), coù nieân ñaïi töø
5000 naêm tr.CN, ñöôïc minh hoïa ôû beân. (theo Tìm veà baûn saéc vaên hoùa
Vieät Nam, Gs. Traàn Ngoïc Theâm - Nxb T/p Hoà Chí Minh, In laàn thöù
2,1997). Khoa thieân vaên hoïc hieän ñaïi ñaõ xaùc nhaän: Choøm sao Vuõ
Tieân caùch ñaây 7000 naêm chính laø choøm sao Thieân cöïc Baéc treân baàu
trôøi nhìn töø traùi Ñaát. Ñieàu naøy chöùng toû raèng: töø thôøi toái coå, nhöõng con
ngöôøi ñaàu tieân ôû vuøng ñaát naøy ñaõ quan saùt thieân vaên, ñeå hôn 2000
naêm sau ñeán khoaûng ñaàu thieân nieân kyû thöù 3 tr.CN ñaõ taïo döïng neân
moät neàn vaên minh kyø vó vôùi beà daøy tính baèng thieân nieân kyû coøn truyeàn
laïi ñeán taän baây giôø.
Söï vaän ñoäng cuûa vuõ truï (caùi coù tröôùc – Döông – Roàng) keát hôïp
vôùi tri thöùc cuûa con ngöôøi (caùi coù sau – AÂm – Tieân) ñaõ môû ñaàu cho neàn
vaên minh Vaên Lang kyø vó. Thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh vaø nhöõng tri
kieán qua vieäc tìm hieåu thieân vaên vôùi nhöõng hieäu öùng vuõ truï taùc ñoäng
leân thieân nhieân, cuoäc soáng vaø con ngöôøi chính laø neàn taûng caên baûn cuûa
neàn vaên hieán Vaên Lang. Söï keát hôïp cuûa Roàng Tieân chính laø nieàm töï
haøo cuûa ngöôøi daân Laïc Vieät. Daân toäc Vieät Nam hoaøn toaøn xöùng ñaùng
vôùi nieàm töï haøo ñoù. Theo söï lyù giaûi treân thì thuyeát AÂm Döông Nguõ
haønh laø moät hoïc thuyeát nhaát quaùn vaø hoaøn chænh, Laïc thö – Haø ñoà phaûi
xuaát hieän ñoàng thôøi vaø laø giaù trò cuûa neàn vaên minh Vaên Lang ñaõ coù
ngay töø buoåi ñaàu laäp quoác. Neàn vaên minh aáy bao truøm treân moät vuøng
roäng lôùn: Baéc giaùp Ñoäng Ñình hoà; Taây giaùp Ba Thuïc; Nam giaùp Hoà
Toân; Ñoâng giaùp Ñoâng Haûi. Ñaát nöôùc aáy döôùi quyeàn cai trò cuûa caùc thôøi
vua Huøng noái tieáp nhau trò vì, baét ñaàu töø thôøi Huøng Vöông thöù I (giaû
thuyeát treân seõ xin ñöôïc tieáp tuïc boå sung qua nhöõng phaàn ñöôïc trình baøy
ôû nhöõng chöông sau).
LÒCH PHAÙP VAØ KHOA THIEÂN VAÊN COÅ VAÊN LANG
Qua noäi dung cuûa Laïc thö - Haø ñoà, moät vaán ñeà chöùng toû tieáp theo
laø: ngöôøi Laïc Vieät ñaõ phaùt minh ra lòch, cuï theå laø AÂm Döông lòch sôùm
nhaát theá giôùi. Bôûi vì phaûi coù söï phaùt minh ra lòch thì môùi coù caên cöù ñeå
xaùc ñònh ñoä soá cuûa Haø ñoà. Ñieàu naøy ñaõ chöùng toû qua saùch Thoâng Chí
cuûa Trònh Tieàu, theo ñoù thì:
Ñôøi Ñaøo Ñöôøng (vua Nghieâu - naêm 2253 tr.CN) phöông Nam coù
boä Vieät Thöôøng cöû söù boä qua hai laàn phieân dòch sang chaàu, daâng con
72

17. ruøa thaàn coù leõ ñaõ soáng treân 1000 naêm, mình daøi hôn 3 thöôùc, treân löng
coù khaéc vaên khoa ñaåu ghi vieäc trôøi ñaát môû mang. Vua Nghieâu sai cheùp
(Baøn veà Vaïn nieân lòch, taùc giaû Taân Vieät
laáy goïi laø Qui Lòch.
Thieàu Phong, Nxb Vaên hoùa Daân toäc 1995)
Thôøi vua Nghieâu ñöôïc öôùc tính coù nieân ñaïi 2253 tr.CN; töùc laø
sau thôøi Huøng Vöông laäp quoác 600 naêm. Ñieàu hieån nhieân laø khoâng
phaûi ñeán luùc taëng lòch ngöôøi Vieät môùi bieát laøm lòch maø phaûi laøm ra töø
tröôùc ñoù. Caên cöù vaøo noäi dung cuûa Haø ñoà vaø vieäc taëng lòch cuûa ngöôøi
Vieät Thöôøng cho vua Nghieâu; cuøng vôùi vieäc phaùt hieän ra choøm sao Vuõ
Tieân ñaõ chöùng toû: Ngöôøi Vieät ñaõ phaùt minh ra AÂm Döông lòch sôùm
nhaát theá giôùi, töùc laø tröôùc thôøi ñieåm phaùt minh ra Laïc thö – Haø ñoà. Vì
noäi dung cuûa AÂm Döông lòch khoâng phaûi chæ caên cöù ñôn thuaàn vaøo söï
vaän ñoäng cuûa maët Trôøi vaø maët Traêng maø coøn coù söï töông öùng vôùi vò trí
cuûa nhöõng choøm sao treân Thieân haø gaàn Thaùi Döông Heä.
Caùc truyeàn thuyeát töø coå thö Trung Hoa löu truyeàn töø ñôøi Haùn veà
sau cho raèng: lòch phaùp coå Trung Hoa do vua Nghieâu sai hai ñaïi thaàn
cuûa mình laø hoï Hy vaø hoï Hoøa laøm ra. Nhöng ñieàu naøy ñaõ bò caùc hoïc giaû
Vaên Lang phaûn baùc. Trong daân gian Vieät Nam coøn truyeàn tuïng moät
caâu ca dao ñoäc ñaùo:
Ai veà nhaén hoï Hy Hoøa
Nhuaän naêm sao chaúng nhuaän vaø troáng canh?
Hai caâu ca dao naøy khoâng theå xuaát hieän töø thôøi Vieät Nam höng
quoác trôû veà sau. Bôûi vì neáu xuaát hieän vaøo khoaûng thôøi gian naøy thì ñaõ
khoâng coù vieäc söû duïng lòch cuûa caùc vöông trieàu Trung Hoa; caøng khoâng
theå xuaát hieän vaøo thôøi Baéc thuoäc töø sau Coâng nguyeân. Hai caâu ca dao
naøy chæ coù khaû naêng xuaát hieän trong giai ñoaïn ñaàu cuûa thôøi Baéc thuoäc
döôùi trieàu Haùn; ñoù laø luùc Nho giaùo ñöôïc ñoäc toân vaø nhöõng kinh ñieån
cuûa Nho giaùo coi lòch phaùp laø phaùt minh cuûa trieàu ñaïi vua Nghieâu. Ñaây
cuõng laø luùc cheá ñoä Laïc haàu, Laïc töôùng vaãn coøn ñöôïc duy trì ôû nhöõng
vuøng coøn laïi cuûa Vaên Lang; hay noùi moät caùch khaùc laø nhöõng cô sôû haï
* Chuù thích: Töø nhöõng yù töôûng trong phaàn naøy, ngöôøi vieát ñaõ tieáp tuïc trình baøy roõ hôn
trong saùch “Thôøi Huøng Vöông vaø bí aån Luïc thaäp hoa giaùp”. Nxb VHTT 2002.Taùi
baûn laàn thöù 1, coù söûa chöõa vaø boå sung.
73

18. taàng cuûa xaõ hoäi Vaên Lang ôû moät möùc ñoä naøo ñoù vaãn toàn taïi (*)
CHÍNH SÖÏ DUØNG LOÁI THAÉT NUÙT
SÖÏ ÖÙNG DUÏNG QUI LUAÄT VUÕ TRUÏ TRONG VIEÄC
ÑIEÀU HAØNH ÑAÁT NÖÔÙC DÖÔÙI THÔØI HUØNG VÖÔNG
Caùc thôøi vua Huøng noái tieáp nhau trò vì Vaên Lang ñaõ coi AÂm
Döông Nguõ haønh vaø nhöõng tri thöùc veà thieân vaên ñöôïc phaùt hieän töø caên
baûn cuûa Laïc thö – Haø ñoà nhö laø moät heä tö töôûng chính thoáng, laøm chuû
ñaïo cho vieäc ñieàu haønh oån ñònh vaø phaùt trieån xaõ hoäi. Vaø ñoù laø nguyeân
nhaân cuûa vaán ñeà ñöôïc noùi tôùi trong coå söû Vieät Nam “Chính söï duøng loái
thaét nuùt”. Ñaây laø moät trong nhöõng vaán ñeà ñöôïc nhieàu ngöôøi quan taâm
khi tìm hieåu veà thöïc traïng xaõ hoäi Vaên Lang, nhöng chöa coù söï lyù giaûi
thoûa ñaùng. Vôùi quan nieäm cho raèng thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh vaø
Laïc thö Haø ñoà thuoäc veà neàn vaên minh Vaên Lang vaø laø heä tö töôûng
chính thoáng, laøm chuû ñaïo cho vieäc ñieàu haønh xaõ hoäi thì “Chính söï duøng
loái thaét nuùt” coù theå giaûi thích nhö sau:
Trong caùc saùch söû khi noùi tôùi söï laïc haäu cuûa thôøi ñaàu laäp quoác,
thöôøng thí duï qua moät caâu trong truyeàn thuyeát “Con Roàng, chaùu Tieân”
laø “Chính söï duøng loái thaét nuùt”.
Phaûi chaêng vaøo buoåi ñaàu laäp quoác caùch ñaây gaàn 5000 naêm, khi
vieäc söû duïng chöõ vieát chöa phaûi laø moät hieän töôïng phoå bieán trong sinh
hoaït xaõ hoäi; “Chính söï duøng loái thaét nuùt” maø coå söû nhaéc tôùi, töùc laø söï
theå hieän quan ñieåm vuõ truï quan qua loái thaét nuùt ñeå chöùng minh cho
vieäc ñieàu haønh xaõ hoäi thuaän theo qui luaät töï nhieân, chöù khoâng phaûi laø
vaên töï theå hieän baèng thaét nuùt. Qua nhöõng chaám ñen, traéng ñöôïc noái
nhau cuûa Laïc thö Haø ñoà – laø nhöõng tieàn ñeà khôûi nguyeân cho khoa
thieân vaên cuûa neàn vaên minh Vaên Lang – maø nhöõng phaùt hieän cuûa noù
ñaõ goùp phaàn quyeát ñònh cho chính söï Vaên Lang (theå hieän ôû söï phaän
ñònh ñòa lyù haønh chính: chia nöôùc thaønh 15 boä); phaûi chaêng toå tieân ta
ñaõ duøng nuùt daây ñeå bieåu töôïng cho ñoä soá cuûa AÂm Döông Nguõ haønh vaø
khoa thieân vaên cuûa neàn vaên minh Vaên Lang, ñeå truyeàn ñaït nhöõng tri
thöùc caên baûn cuûa heä tö töôûng chính thoáng thuoäc neàn vaên minh naøy.
74

19. BIEÅU TÖÔÏNG LAÏC THÖ THEÅ HIEÄN BAÈNG GUÙT THAÉT
Hình döôùi ñaây minh hoïa cho giaû thuyeát neâu treân, theå hieän nhöõng nuùt
thaét töông öùng vôùi Laïc thö (moät guùt laø Döông, hai guùt laø AÂm).
Nhö vaäy, qua vaán ñeà “Chính söï duøng loái thaét nuùt” trình baøy ôû
treân, chöùng toû laø caùc vua Huøng ñaõ thuaän theo quy luaät vaän ñoäng cuûa
vuõ truï ñeå öùng duïng vaøo vieäc ñieàu haønh ñaát nöôùc. Caên cöù treân cô sôû
naøy lyù giaûi vieäc caùc vua Huøng chia nöôùc laøm 15 boä nhö sau:
Nhö phaàn treân ñaõ trình baøy, toång ñoä soá cuûa Laïc thö cöûu cung
ngang, doïc, cheùo laø 15. Do ñoù vieäc chia nöôùc laøm 15 boä laø moät vieäc
thuaän theo töï nhieân ñöôïc ghi nhaän ôû Laïc thö cöûu cung; khaùc haún vôùi yù
nghóa: taäp hôïp 15 boä laïc ñeå trôû thaønh lieân minh boä laïc goïi laø Vaên Lang,
nhö moät soá nhaø nghieân cöùu hieän ñaïi ñaõ quan nieäm ñeå minh chöùng cho
söï laïc haäu cuûa thôøi Huøng Vöông.
75

20. Töø ñoù suy ra nhöõng vaán ñeà chính söï maø coå söû Trung Hoa nhaéc tôùi
lieân quan ñeán Laïc thö – Haø ñoà, thí duï nhö: “Vua Vuõ ñònh ra pheùp coáng
chín chaâu...”. Hoaøn toaøn coù cô sôû ñeå cho raèng: ñoù laø vieäc laøm caùc vua
Huøng, vì noù lieân quan ñeán Laïc thö cöûu cung.
TÖÛ VI ÑAÅU SOÁ - MOÄT VÍ DUÏ KHAÚNG ÑÒNH
TÍNH NHAÁT QUAÙN VAØ HOAØN CHÆNH
CUÛA THUYEÁT AÂM DÖÔNG NGUÕ HAØNH
VÔÙI NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ LIEÂN QUAN
Ngöôøi ta khoâng theå tìm thaáy söï lieân quan ñeán nhau giöõa thuyeát
AÂm Döông vaø thuyeát Nguõ haønh trong coå thö chöõ Haùn tröôùc thôøi Taàn.
Nhöng nhöõng phöông phaùp öùng duïng cuûa hoïc thuyeát naøy laïi phoå bieán
trong moïi lónh vöïc hoïc thuaät coå Ñoâng phöông nhö: Y lyù, lòch soá, döï
ñoaùn hoïc... vaø ñaëc bieät trong Töû vi. Ñieàu naøy ñaõ chöùng toû tính nhaát
quaùn cuûa thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh treân thöïc teá.
Töû vi ñaåu soá laø moät cuoán saùch coù tham voïng döï ñoaùn töông lai
cho soá phaän con ngöôøi. Soá Töû vi döïa treân söï phaân boá cuûa hôn 100 vì
sao treân 12 cung Töû vi, söï döï ñoaùn cuûa noù treân cô sôû sinh khaéc cuûa AÂm
Döông Nguõ haønh ñöôïc theå hieän trong tính chaát cuûa caùc cung vaø caùc vì
sao töông quan ñeán nhau. Ngöôøi coâng boá cuoán saùch naøy theo truyeàn
thuyeát Trung Hoa laø Traàn Ñoaøn laõo toå vaøo ñaàu thôøi Toáng. Nhöng chính
söï lieân quan vaø khoaûng troáng trong vieäc öùng duïng phöông phaùp luaän
thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh trong Töû vi ñaõ chöùng toû nhöõng vaán ñeà seõ
ñöôïc trình baøy sau ñaây.
YÙ nghóa söï lieân quan vaø khoaûng troáng giöõa nhöõng yù nieäm
baûn caên cuûa thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh vôùi nhöõng vaán ñeà
thuoäc phaïm truø cuûa noù trong söï öùng duïng qua Töû vi ñaåu soá
Moân Töû vi ñaåu soá ñöôïc coâng boá vaøo ñaàu ñôøi Toáng, sau khi Vaên
Lang vaø söï tieáp noái cuûa noù laø AÂu Laïc bò tieâu dieät hôn 1000 naêm. Nhöng
giöõa moân Töû vi ñaåu soá cuõng nhö haàu heát caùc moân öùng duïng thuyeát AÂm
Döông Nguõ haønh cuûa vaên minh Ñoâng Phöông coå nhö: thieân vaên, ñòa lyù
(phong thuûy), y lyù, lòch soá ... vaø Laïc thö – Haø ñoà coù söï lieân quan vaø
khoaûng troáng xin ñöôïc trình baøy qua moân Töû vi ñaåu soá nhö sau:
76

21. Söï lieân quan
Söï lieân quan deã nhaän thaáy laø thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh laø
phöông phaùp luaän duy nhaát lyù giaûi, luaän ñoaùn laù soá Töû vi. Nhöõng söï
lieân quan khaùc trong tính ñaëc thuø cuûa laù soá Töû vi xin ñöôïc daãn chöùng
nhö sau:
@ So saùnh ñoà hình Haø ñoà cöûu cung vôùi ñoà hình Töû vi baïn ñoïc seõ
nhaän thaáy moãi haønh goàm hai cung AÂm vaø Döông. Söï vaän ñoäng cuûa
Nguõ haønh trong Haø ñoà cöûu cung theo chieàu thuaän kim ñoàng hoà theå
hieän söï töông sinh cuûa Nguõ haønh: Kim sinh Thuûy; Thuûy sinh Moäc;
Moäc sinh Hoaû; Hoûa sinh Thoå (Trung cung). So saùnh ñoà hình Töû vi ñaåu
soá thì: moãi haønh cuõng goàm hai cung AÂm vaø Döông. vaän ñoäng theo
chieàu kim ñoàng hoà theå hieän Nguõ haønh töông sinh.
@ Ñoà hình Haø ñoà coù noäi dung theå hieän söï vaän ñoäng, töông taùc
cuûa Nguõ haønh trong vuõ truï qua caùc sao gaàn guõi vôùi traùi ñaát trong Thaùi
Döông heä. Ñoà hình Töû vi ñaåu soá laø söï phaùt trieån cuûa Haø ñoà cöûu cung
(coù noäi dung theå hieän söï taùc ñoäng do aûnh höôûng cuûa Nguõ haønh qua caùc
ÑOÀ HÌNH HAØ ÑOÀ
77

22. ÑOÀ HÌNH TÖÛ VI ÑAÅU SOÁ
sao treân), boû trung cung thuoäc Thoå, theâm 4 cung Thoå laø Thìn, Tuaát,
Söûu, Muøi sau moãi Haønh, thaønh 12 cung ñeå caân baèng AÂm Döông vaø theå
hieän qui luaät sinh, vöôïng, moä trong söï vaän ñoäng cuûa Nguõ haønh. Xin
xem hình veõ döôùi ñaây:
@ 12 cung cuûa Töû vi ñöôïc saép theo thöù töï cuûa 12 con giaùp baét
ñaàu töø Tyù khôûi töø cung thöù hai haøng döôùi töø beân phaûi sang, keát thuùc laø
Hôïi theo chieàu kim ñoàng hoà. Teân cuûa caùc cung trong Töû vi laø teân goïi
cuûa caùc naêm AÂm lòch, maø tính chaát cuûa noù chính laø chu kyø töông öùng
12 naêm Ñòa caàu quay quanh maët Trôøi vôùi naêm cuûa sao Moäc ( töùc sao
Thaùi tueá, laø moät trong nhöõng haønh tinh lôùn trong heä maët Trôøi gaàn traùi
Ñaát nhaát). Ñoàng thôøi ñaây cuõng chính laø chu kyø thôøi gian thu nhoû, ñoàng
daïng theo chu kyø thôøi gian vaän ñoäng vuõ truï trong Thaùi AÁt vaø Kyø Moân
( Trong Thaùi AÁt: Moät nguyeân = 180 naêm, chia laøm thöôïng, trung, haï; 6
Nguyeân laø moät vaän = 1080 naêm; 12 Vaän laø moät Hoäi = 12.960 naêm; 12
Hoäi laø moät Ñaïi Nguyeân, ñöôïc ñaët teân theo 12 con giaùp. Chu kyø cuûa
moät Ñaïi Nguyeân baét ñaàu töø Hoäi Tyù, keát thuùc ôû Hoäi Hôïi. Theo Thaùi AÁt
thì hieän nay ñang ôû trong Hoäi Ngoï thuoäc Hoûa – saéc hoàng cuûa thòt heo
trong baùnh chöng, baùnh daày, phaûi chaêng theå hieän ñieåm xuaát phaùt vaø söï
chi phoái cuûa haønh Hoûa trong hoäi naøy).
@ Haàu heát caùc vì sao ñöôïc phaân boá treân 12 cung Töû vi döïa treân
döõ kieän laø ngaøy, giôø, thaùng, naêm sinh cuûa ngöôøi laäp laù soá ñeàu coù trong
78

23. Thaùi AÁt vaø Ñoän Giaùp. Thí duï: sao Töû vi chính laø Nguõ Ñeá Toïa, hoaëc
sao Phaù Quaân (Boä Saùt, Phaù, Lieâm, Tham) chính laø vò sao ñaàu tieân
thuoäc choøm sao Ñaïi Huøng hay Hoa Caùi, Thieân Truø (trong Laïc thö cöûu
tinh ñoà) ñaõ daãn trong saùch naøy v.v...
Khoaûng troáng
Trong Töû vi chæ coù phöông phaùp öùng duïng maø khoâng coù lyù giaûi,
thí duï nhö:
@ Quy luaät phaân boá caùc sao döïa treân ngaøy, giôø, thaùng , naêm sinh
cuûa laù soá.
@ Nguõ haønh trong Töû vi ñaåu soá ñaõ ñöôïc phaùt trieån chi tieát hôn
goàm 6 tính chaát cho moãi haønh. Thí duï nhö haønh Hoûa thì goàm: Tích
Lòch Hoûa (löûa saám seùt); Sôn Ñaàu Hoûa (löûa treân nuùi - nham thaïch);
Thieân Thöôïng Hoûa (löûa treân trôøi); Phuùc Ñaêng Hoûa (löûa trong ñeøn); Lö
Trung Hoûa (löûa trong loø). Söï phaân chia moãi haønh thaønh 6 tính chaát laïi
lieân quan ñeán vieäc öùng duïng thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh trong AÂm
lòch; töùc laø lieân quan ñeán vieäc naïp aâm Nguõ haønh trong Luïc thaäp hoa
giaùp. Nhöng hieän töôïng naïp aâm Nguõ haønh trong AÂm lòch, cho ñeán baây
giôø vaãn coøn laø moät vaán ñeà bí aån cuûa vaên minh Ñoâng phöông (vaán ñeà
naøy, ngöôøi vieát ñaõ haân haïnh trình baøy vôùi baïn ñoïc trong saùch “Thôøi
Huøng Vöông vaø bí aån Luïc thaäp hoa giaùp”).
@ Tính chaát vaø söï töông taùc cuûa caùc sao ñeå taïo neân hieäu quaû döï
ñoaùn cuûa laù soá. Tham voïng döï ñoaùn raát chi tieát: Ñeán töøng ngaøy cuûa laù
soá.
Tính nhaát quaùn vaø hoaøn chænh cuûa
thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh vaø vaán ñeà taùc giaû Töû vi ñaåu soá
Thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh ñaõ chöùng toû söï öùng duïng cuûa noù
roäng khaép trong nhieàu lónh vöïc: y hoïc, thieân vaên, lòch soá... Thaäm chí
trong caû nhöõng lónh vöïc thuoäc söï vaän ñoäng cuûa xaõ hoäi vaø con ngöôøi,
nhö ñaõ trình baøy ôû treân. Tuy nhieân, nhöõng taøi lieäu lieân quan ñeán nhöõng
lónh vöïc naøy, chæ noùi ñeán phöông phaùp thöïc hieän vaø thieáu phaàn lyù giaûi
lieân heä. Khoâng rieâng gì moân Töû vi, maø coùù theå khaúng ñònh raèng: Taát caû
caùc moân coå hoïc Ñoâng phöông öùng duïng phöông phaùp luaän cuûa thuyeát
AÂm Döông Nguõ haønh ñeàu ôû trong moät tình traïng thieáu haún moät heä
luaän lieân heä vôùi moät heä thoáng lyù luaän caên baûn (voán raát mô hoà). Nhöõng
79

24. khoaûng troáng naøy, khoâng phaûi vì khoâng coù söï lieân quan trong quaù
trình phaùt trieån lyù thuyeát vaø söï quan saùt thöïc teá ñeå öùng duïng, naèm
trong phaïm truø cuûa thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh vôùi nhöõng phöông
phaùp thöïc hieän. Chính nhöõng khoaûng troáng lyù thuyeát lieân heä vaø söï
huyeãn aûo cuûa heä thoáng lyù luaän caên baûn ñaõ chöùng toû moät caùch saâu saéc
raèng:
Thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh laø moät hoïc thuyeát nhaát quaùn vaø
hoaøn chænh, khi phöông phaùp luaän cuûa hoïc thuyeát naøy phoå bieán roäng
khaép treân haàu heát moïi lónh vöïc lieân quan ñeán con ngöôøi. Nhöng heä
thoáng lyù luaän caên baûn cuûa hoïc thuyeát naøy ñaõ bò thaát truyeàn vaø coäi
nguoàn cuûa noù khoâng theå thuoäc veà vaên minh Hoa Haï. Bôûi vì, neáu noù
thuoäc veà vaên minh Hoa Haï, thì khoâng theå coù khoaûng troáng trong quaù
trình phaùt trieån lyù thuyeát vaø söï öùng duïng cuûa hoïc thuyeát naøy (möùc ñoä
taøn phaù cuûa lòch söû ñoái vôùi neàn vaên minh Trung Hoa vaø vaên minh Vaên
Lang hoaøn toaøn khaùc nhau).
Vì vaäy, maëc duø cho ñeán taän ngaøy hoâm nay – khi baïn ñoïc ñang
coi cuoán saùch naøy – caùc nhaø Lyù hoïc Trung Hoa noùi rieâng vaø caû nhöõng
nhaø nghieân cöùu treân theá giôùi, vaãn coøn chöa tìm ñöôïc baûn chaát söï lieân
heä giöõa thuyeát AÂm Döông vaø Nguõ haønh – thì thaät laø voâ lyù, laïi coù moät
boä moân öùng duïng hoïc thuyeát naøy trong vieäc döï ñoaùn töông lai, ñöôïc
tính ñeán ñôn vò thôøi gian nhoû nhaát laø giôø, nhö Töû vi ñaåu soá.
Cho duø xuaát phaùt töø nhöõng caùi nhìn khaùc nhau, hoaëc veà tính khoa
hoïc (treân cô sôû hieäu quaû döï ñoaùn toàn taïi haøng ngaøn naêm nay), hay phi
khoa hoïc (treân cô sôû khoa Töû vi thieáu haún moät heä thoáng lyù luaän caên
baûn, maø chæ coù phöông phaùp öùng duïng) thì thöïc teá vaãn laø: nhöõng phöông
phaùp öùng duïng trong Töû vi ñaåu soá coù nhöõng qui taéc haún hoi vaø raát phöùc
taïp (cho duø moät soá qui taéc vaãn gaây söï baøn caõi). Hoaøn toaøn khoâng theå
cho raèng: Ñoù chæ laø moät phöông phaùp thoáng keâ, moät heä quaû cuûa kinh
nghieäm, moät troø chôi toaùn hoïc … Bôûi vì, khoâng moät phöông phaùp thoáng
keâ naøo, hoaëc söï toång hôïp nhöõng kinh nghieäm, hay moät lyù thuyeát toaùn
hoïc naøo ñöôïc thöïc hieän ngay trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi hieän ñaïi vôùi taát caû
phöông tieän toát nhaát coù theå coù, ñeå taïo ra nhöõng phöông phaùp thöïc hieän
moät laù soá vôùi tham voïng döï ñoaùn töông lai cho moät con ngöôøi ñeán ñôn
vò thôøi gian nhoû nhaát laø giôø nhö Töû vi ñaåu soá. Söï toàn taïi vaø löu truyeàn
haøng ngaøn naêm (ít nhaát töø ñôøi Toáng, keå töø khi Traàn Ñoaøn laõo toå coâng
boá moân naøy) vôùi daáu aán cuûa moät hoïc thuyeát vuõ truï quan coå laø thuyeát
80

25. AÂm Döông Nguõ haønh ñaõ chöùng toû raèng: Töû vi ñaåu soá ñöông nhieân
phaûi laø heä luaän vaø laø söï phaùt trieån cuûa hoïc thuyeát naøy. Vì vaäy, chính
söï toàn taïi cuûa Töû vi ñaåu soá ñaõ chöùng toû tính thoáng nhaát vaø hoaøn chænh
cuûa thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh vaø khaû naêng phaùt trieån lyù thuyeát cuûa
noù. Neáu quan nieäm cho raèng: “Thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh chæ laø
moät hoïc thuyeát vuõ truï quan thoâ sô, söï phaùt trieån cuûa hoïc thuyeát naøy
(neáu coù) chæ laø hieän töôïng duy lyù vôùi söï chaët cheõ coù tính hình thöùc”,
thì ngöôøi ta cuõng khoâng theå phaùt trieån ñöôïc heä quaû cuûa moät hoïc thuyeát
töø moät söï mô hoà cuûa noù nhö moân Töû vi ñaåu soá maø hieäu quaû cuûa noù ñaõ
chöùng toû vaø ñöôïc löu truyeàn haøng ngaøn naêm nay.
Vì vaäy, treân thöïc teá cho ñeán ngaøy hoâm nay, khi thuyeát AÂm
Döông Nguõ haønh vaãn coønï chöùa ñaày söï huyeãn aûo, thì maëc duø trong Töû
vi ñaàu soá coù nhöõng yeáu toá chöa noùi ñeán ôû nhöõng saùch Lyù hoïc lieân
quan ñeán AÂm Döông Nguõ haønh ñöôïc phaùt hieän tröôùc ñoù; nhöng hoaøn
toaøn coù cô sôû ñeå hoaøi nghi Traàn Ñoaøn laõo toå khoâng phaûi laø taùc giaû cuûa
Töû vi. OÂng chæ laø ngöôøi coâng boá söï phaùt hieän cuûa mình ñoái vôùi nhöõng
giaù trò cuûa neàn vaên minh Vaên Lang vaãn coøn toàn taïi, löu truyeàn trong
daân gian. OÂng ta khoâng theå phaùt trieån taïo neân moät heä quaû cuûa moät
hoïc thuyeát trong Töû vi ñaåu soá, töø moät söï huyeãn aûo cuûa hoïc thuyeát
naøy. (xin xem theâm phaàn “Moät heä thoáng chöõ vieát chính thöùc cuûa neàn
vaên minh Vaên Lang” ôû phaàn sau). Ñeå minh hoïa ñieàu naøy xin ñöôïc
trình baøy moät ñoaïn trích daãn töø saùch Ñòa lyù toaøn thö (taùc giaû Löu Baù
OÂn, Nxb VHTT 1996, dòch giaû Leâ Khaùnh Tröôøng, Leâ Vieät Anh):
Löu Coâng hoïc xong hoïc thuaät phong thuûy naêm 40 tuoåi, duøng
thuaät ñoù haønh ngheà 22 naêm, ñöôïc moïi ngöôøi toân kính, vì oâng ñem laïi
cho hoï nhieàu ích lôïi. Taát caû nhöõng vieäc naøy ñeàu ñöôïc ghi laïi. Tröôùc thö
laäp thuyeát laø ñaïi söï cuûa ñôøi oâng, leõ naøo ngöôøi ñôøi boû queân?
Chuùng ta haõy xem nguoàn goác cuûa thuaät phong thuûy maø oâng hoïc
ñöôïc töø ñaâu?
Löu Coâng hoïc töø con gaùi cuûa Ngoâ Caûnh Loan.
Ngoâ Caûnh Loan hoïc ñöôïc töø Hy Di Traàn Ñoaøn.
Traàn Ñoaøn hoïc töø Taêng Vaên Ñòch.
Taêng Vaên Ñòch hoïc töø Döông Quaân Tuøng.
Döông Quaân Tuøng vaø Taêng Caàu Kyû voán laø choã thaâm giao. Vaøo
khoaûng naêm cuoái ñôøi cuûa Ñöôøng Hy Toâng, loaïn Hoaøng Saøo noåi leân,
81

26. ñaùnh tôùi kinh ñoâ Tröôøng An. Hai ngöôøi Döông, Taêng nhaân luùc chieán
tranh loaïn laïc leân ñaùnh caép “Quoác Noäi Thieân Cô thö” trong Quyønh
Laâm khoá. Hoïc xong môùi bieát cuoán saùch naøy nguyeân laø cuûa Khaâu Ñình
Haøn daâng cho trieàu ñình.
Khaâu Ñình Haøn voán laø ngöôøi huyeän Vaân Hyû tænh Haø Ñoâng töøng
ñöôïc thaàn tieân truyeàn cho kinh saùch neân thoâng hieåu ñaïo lyù AÂm Döông
Söï sai leäch giöõa ñoä soá Nguõ haønh treân Haø Ñoà vaø ñoä soá Cuïc
trong Töû vi ñaåu soá.
Moät yeáu toá cuûng coá theâm giaû thuyeát cho raèng: Traàn Ñoaøn laõo toå
khoâng phaûi laø taùc giaû cuûa Töû vi vaø töø ñoù chöùng toû söï phaùt hieän rôøi raïc
nhöõng phöông phaùp öùng duïng thuoäc phaïm truø cuûa thuyeát AÂm Döông
Nguõ haønh. Ñoù laø söï sai leäch veà haønh theo ñoä soá cuûa Cuïc trong Töû vi
ñaåu soá so vôùi Haø ñoà. Ñaây laø moät yeáu toá sai leäch raát caên baûn, ít nhaát cho
nhöõng ngöôøi coù soá cuïc thuoäc Thuûy vaø Hoûa. Töø ñoù, hoaøn toaøn coù cô sôû
ñeå hoaøi nghi nhöõng vaán ñeà sai leäch coù theå coù trong Töû vi ñaåu soá, lieân
quan ñeán döï ñoaùn töông lai cho soá phaän cuûa con ngöôøi. Baïn ñoïc coù theå
tham khaûo theâm cuoán “Nguyeân lyù thôøi sinh hoïc phöông Ñoâng” (GS. Leâ
82

27. BAÛNG LAÄP CUÏC CUÛA TÖÛ VI THEO COÅ THÖ CHÖÕ HAÙN
Tö lieäu cuûa giaùo sö Leâ Vaên Suûu trong saùch Nguyeân lyù thôøi sinh hoïc phöông Ñoâng
Meänh cung Tuoåi Tuoåi Tuoåi Tuoåi Tuoåi
laäp taïi Giaùp, Kyû AÁt , Canh Bính, Taân Ñinh, Nhaâm Maäu, Quyù
Thuûy Hoûa Thoå Moäc Kim
Tyù, Söûu
Nhò Cuïc Luïc Cuïc Nguõ Cuïc Tam Cuïc Töù Cuïc
Daàn, Maõo Hoûa Thoå Moäc Kim Thuûy
Tuaát , Hôïi Luïc Cuïc Nguõ Cuïc Tam Cuïc Töù Cuïc Nhò Cuïc
83
Moäc Kim Thuûy Hoûa Thoå
Thìn, Tî
Tam Cuïc Töù Cuïc Nhò Cuïc Luïc Cuïc Nguõ Cuïc
Thoå Moäc Kim Thuûy Hoûa
Ngoï, Muøi
Nguõ Cuïc Tam Cuïc Töù Cuïc Nhò Cuïc Luïc Cuïc
Kim Thuûy Hoûa Thoå Moäc
Thaân, Daäu
Töù Cuïc Nhò Cuïc Luïc Cuïc Nguõ Cuïc Tam Cuïc

28. Vaên Söûu - Nxb VHTT 1996). Trong cuoán saùch naøy, giaùo sö Leâ Vaên
Söûu ñaõ phaùt hieän ra nhieàu vaán ñeà baát hôïp lyù cuûa khoa Töû vi ñaåu soá.
Ngöôøi vieát chæ xin ñöôïc boå sung moät vaán ñeà sau:
Theo saùch “Nguyeân lyù thôøi sinh hoïc phöông Ñoâng” (Saùch ñaõ daãn,
trang 48) caên cöù theo Töû vi ñaåu soá phoå bieán ôû Vieät Nam hieän nay, thì
töông quan Haønh vaø ñoä soá Cuïc theo baûng sau.
Ñoä soá vaø haønh cuûa Cuïc trong Töû vi ñaåu soá ñöôïc trình baøy ôû baûng
treân ñaõ ñöôïc söû duïng qua nhieàu theá kyû coøn ñöôïc löu truyeàn ñeán baây
ÑOÀ HÌNH HAØ ÑOÀ SO SAÙNH VÔÙI ÑOÄ SOÁ CUÏC CUÛA TÖÛ VI
Kim - Töù cuïc
Moäc - Tam cuïc
Thuûy - Nhò cuïc (Haø ñoà - 6)
Hoûa - Luïc cuïc (Haø ñoà - 2)
Thoå - Nguõ cuïc
84

29. giôø, nhöng khoâng coù söï lyù giaûi. Töø quan ñieåm cho raèng: Laïc thö - Haø
ñoà laø nguoàn goác cuûa khoa Thieân vaên hoïc thuoäc neàn vaên minh Vaên
Lang baét nguoàn töø thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh, thì taát yeáu ñoä soá haønh
cuûa Cuïc phaûi coù söï lieân heä vôùi Laïc thö - Haø ñoà. Ñeå baïn ñoïc tieän vieäc
theo doõi, ngöôøi vieát xin ñöôïc trình baøy toùm löôïc ñoä soá cuûa cuïc theo Töû
vi ñaåu soá ôû baûng treân vaø so saùnh vôùi ñoä soá Nguõ haønh theo Haø ñoà nhö
sau:
85

30. BAÛNG LAÄP CUÏC CUÛA TÖÛ VI THEO SOÁ HAØ ÑOÀ
Tuoåi
Meänh cung Tuoåi Tuoåi Tuoåi Tuoåi
Ñinh,
laäp taïi Giaùp, Kyû AÁt, Canh Bính, Taân Maäu, Quyù
Nhaâm
Hoûa (Thuûy) Thuûy (Hoûa) Thoå Moäc Kim
Tí, Söûu
Nhò Cuïc Luïc Cuïc Nguõ Cuïc Tam Cuïc Töù Cuïc
Daàn, Maõo Thuûy (Hoûa) Thoå Moäc Kim Hoûa (Thuûy)
Tuaát, Hôïi Luïc Cuïc Nguõ Cuïc Tam Cuïc Töù Cuïc Nhò Cuïc
86
Moäc Kim Hoûa (Thuûy) Thuûy (Hoûa) Thoå
Thìn, Tî
Tam Cuïc Töù Cuïc Nhò Cuïc Luïc Cuïc Nguõ Cuïc
Thoå Moäc Kim Hoûa (Thuûy) Thuûy (Hoûa)
Ngoï, Muøi
Nguõ Cuïc Tam Cuïc Töù Cuïc Nhò Cuïc Luïc Cuïc
Kim Hoûa (Thuûy) Thuûy (Hoûa) Thoå Moäc
Thaân, Daäu
Töù Cuïc Nhò Cuïc Luïc Cuïc Nguõ Cuïc Tam Cuïc
Chieàu Nguõ haønh töông khaéc khi ñoåi laïi haønh theo Laïc thö Hoa giaùp

31. Nhö vaäy soá Cuïc cuûa haønh trong Töû vi ñaåu soá sai leäch vôùi ñoä soá
Nguõ haønh treân Haø ñoà ôû hai haønh laø Thuûy vaø Hoûa. Neáu hieäu chænh laïi
haønh theo Cuïc cuûa baûng tra Nguõ haønh ñaõ daãn theo ñoä soá cuûa Haø ñoà; ta
seõ coù moät quy luaät Nguõ haønh töông khaéc töø phaûi sang traùi theo haøng
ngang cuûa baûng, phuø hôïp vôùi söï saép xeáp tuoåi theo Thieân can cuûa baûng
ñaõ daãn ôû treân. Baûng söûa ñoåi döôùi ñaây do ngöôøi vieát hieäu chænh laïi
haønh theo ñoä soá cuûa Haø ñoà (chöõ ñaäm). Teân haønh cuõ cuûa Töû vi ñaåu soá
(chöõ thöôøng trong ngoaëc keøm theo) ñeå ñoäc giaû tieän theo doõi:
Nhö vaäy, vieäc söûa laïi haønh cho phuø hôïp vôùi ñoä soá cuûa Haø ñoà
cuõng hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi tieân ñeà cuûa quy taéc laäp cuïc laø:
Theo thuaän töï, thaäp Thieân Can coù quy luaät Nguõ haønh töông sinh
saép xeáp töø traùi sang phaûi nhö sau:
Nhöng khi laäp cuïc, tuoåi tính theo thaäp Thieân can laïi saép xeáp
theo quy taéc töøng caëp töông hôïp theo chieàu töông khaéc töø phaûi sang
traùi – khi phaân Thieân can AÂm vaø Döông (Tieân ñeà quy taéc laäp cuïc) nhö
sau:
Nhö vaäy, vieäc söûa laïi haønh theo ñoä soá Haø ñoà (laø nguyeân lyù caên
baûn cuûa khoa thieân vaên coå Vaên Lang) cuõng hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi
87

32. nguyeân taéc xeáp tuoåi ñeå laäp cuïc cuûa Töû vi. Coøn caùch saép xeáp cuïc cuûa
Töû vi ñaåu soá hieän haønh maø ngaøi Traàn Ñoaøn laõo toå coâng boá thì khoâng
theo quy taéc naøo.
Qua söï söûa ñoåi döïa treân ñoä soá cuûa Haø ñoà phuø hôïp vôùi qui taéc saép
xeáp theo chieàu töông khaéc cuûa thaäp Thieân can ñaõ minh hoïa roõ neùt
nhöõng vaán ñeà sau ñaây:
Laïc thö – Haø ñoà laø tieàn ñeà caên baûn cho khoa thieân vaên hoïc coå
Vaên Lang – xuaát phaùt töø thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh – chöùng toû thuyeát
AÂm Döông Nguõ haønh laø moät hoïc thuyeát hoaøn chænh nhaát quaùn töø nguyeân
lyù caên baûn ñeán söï öùng duïng cuûa noù (*). Ñieàu naøy chöùng toû raèng: Traàn
Ñoaøn laõo toå khoâng phaûi laø ngöôøi phaùt minh moân Töû vi naøy maø chæ
coâng boá laïi moät cuoán saùch ñaõ löu truyeàn haøng ngaøn naêm sau khi Vaên
Lang bò tieâu dieät, neân ñaõ bò tam sao thaát baûn daãn ñeán sai laàm treân.
OÂng khoâng theå coù söï phaùt minh ra moät caùi hôïp lyùù baèng söï baét ñaàu töø
moät caùi sai leäch. Vaø ñoù cuõng chæ laø moät thí duï.
Qua phaàn trích daãn vaø chöùng minh ôû treân thì baïn ñoïc cuõng nhaän
thaáy raèng: trong khi cho ñeán taän baây giôø, caùc nhaø Lyù hoïc vaãn chöa giaûi
thích ñöôïc nhöõng nguyeân lyù vaø söï lieân heä cuûa thuyeát AÂm Döông Nguõ
haønh (cho duø theo giaû thuyeát cuûa caùc nhaø nghieân cöùu hieän ñaïi: Thuyeát
AÂm Döông Nguõ haønh töøng böôùc hoaø nhaäp vaøo thôøi Haùn). Thaät laø söï voâ
lyù khi nhöõngï phaùt minh cho nhöõng phöông phaùp öùng duïng cuûa lyù thuyeát
ñoù laïi phoå bieán roäng khaép moïi lónh vöïc. Söï voâ lyù taàm côõ vó moâ naøy, chæ
coù theå giaûi thích raèng: taát caû nhöõng phöông phaùp öùng duïng ñang phoå
bieán cuûa hoïc thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh ñeàu ñaõ ñöôïc hình thaønh töø
neàn vaên minh Vaên Lang. Khi nöôùc Vaên Lang bò tieâu dieät, nhöõng phöông
phaùp öùng duïng naøy truyeàn sang Trung Hoa vaø ñöôïc caùc nhaø Lyù hoïc
Trung Hoa lyù giaûi theo caùch hieåu cuûa hoï qua kinh nghieäm thöïc teá öùng
duïng.
Cho ñeán taän cuoái ñôøi nhaø Ñöôøng, ñaàu ñôøi nhaø Toáng, nhöõng tröôùc
taùc thuoäc veà neàn vaên minh Vaên Lang vaãn tieáp tuïc ñöôïc phaùt hieän vaø
truyeàn baù ôû ñôøi qua hình aûnh thaàn tieân truyeàn cho kinh saùch (ñieàu ñaùng
* Chuù thích: Vieäc ñoåi hai haønh Thuûy vaø Hoûa cuûa cuïc trong Töû vi seõ daãn ñeán vieäc thay
ñoåi hai haønh Thuûy vaø Hoûa töông öùng trong Luïc thaäp Hoa giaùp (60 naêm, keå töø Giaùp Tí
ñeán Quyù Hôïi). Vaán ñeà naøy ñaõ ñöôïc chöùng minh trong cuoán: “Thôøi Huøng Vöông vaø bí
aån Luïc thaäp Hoa giaùp”, Nxb VHTT 2002.Taùi baûn laàn thöù 1, coù söûa chöõa vaø boå sung.
88

33. quan taâm laø caùc saùch do thaàn tieân truyeàn laïi ñeàu coù söï nhaát trí cao ôû
vieäc söû duïng phöông phaùp luaän cuûa thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh).
Hieän töôïng naøy seõ minh chöùng cho vieäc chöõ Khoa Ñaåu xuaát hieän trong
truyeän Thuûy Höû ñöôïc trích daãn trong phaàn “Moät heä thoáng chöõ vieát
chính thöùc cuûa neàn vaên minh Vaên Lang” ôû phaàn tieáp theo.
Phaàn trình baøy ôû treân chæ laø moät thí duï qua Töû vi, khoa döï ñoaùn
töông lai döïa treân cô sôû thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh. Treân thöïc teá
khoaûng troáng lyù thuyeát naøy laø voâ cuøng lôùn. Coù theå noùi: haàu heát phöông
phaùp luaän cuûa thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh theå hieän trong phöông
phaùp öùng duïng ñeàu khoâng coù söï lieân heä xuaát phaùt töø lyù thuyeát caên baûn
(voán ñaõ raát mô hoà) ñeå chöùng toû xuaát xöù. Neáu cho raèng söï öùng duïng voán
xuaát phaùt töø kinh nghieäm cuûa cuoäc soáng sau ñoù môùi ñöôïc giaûi thích
baèng thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh, nhö vaäy thì hoïc thuyeát naøy seõ
khoâng coù cô sôû toàn taïi tröôùc moät söï öùng duïng roäng raõi nhieàu maët thuoäc
phaïm truø cuûa noù vôùi moät beà daøy gaàn 5000 naêm.
Veà vaán ñeà naøy xin ñöôïc lyù giaûi roõ hôn vaø cuï theå nhö sau: Ngöôøi
ta coù theå quan saùt thieân vaên ñeå xaùc ñònh söï vaän ñoäng cuûa caùc vì sao ñaõ
ñöôïc neàn thieân vaên coå Vaên Lang noùi tôùi. Nhöng nhöõng hieäu öùng vuõ truï
taùc ñoäng leân töï nhieân, cuoäc soáng vaø con ngöôøi treân traùi ñaát thì vaãn
khoâng coù söï lyù giaûi, maëc duø vaãn coù söï öùng duïng treân thöïc teá. Baïn ñoïc
coù theå tham khaûo moät ñoaïn trong Thaùi AÁt dò giaûn luïc (saùch ñaõ daãn -
tr.89) nhö sau:
Khi coù sao Thaùi Baïch xuaát hieän ôû phía Taây thì nöôùc phía Ñoâng
baïi hoaïi tröôùc, nöôùc phía Taây baïi hoaïi sau; neáu sao choåi xuaát hieän ôû
phía Ñoâng thì ngöôïc laïi vaø chuû cho söï binh ñao, taät dòch, löu vong.
Nhöõng nhaän ñoaùn döïa treân söï vaän ñoäng cuûa caùc vì sao ñöôïc thí
duï ôû treân khoâng phaûi do kinh nghieäm, khi ñaõ coù caû moät quaù trình nghieân
cöùu thieân vaên coù heä thoáng baét ñaàu töø Laïc thö - Haø ñoà vaø moät hoïc thuyeát
lieân quan ñeán noù. Nhöng roõ raøng khoâng heà coù söï lyù giaûi minh chöùng
treân cô sôû cuûa hoïc thuyeát naøy. Ñoaïn trích daãn treân khoâng phaûi laø moät
ñoaïn ñöôïc choïn löïa ñeå chöùng minh moät caùch chuû quan. Neáu baïn ñoïc
coù dòp ñöôïc xem baát cöù moät cuoán saùch naøo lieân quan ñeán thuyeát AÂm
Döông – Nguõ haønh thì ñeàu coù theå deã daøng tìm thaáy nhöõng khoaûng
troáng lyù thuyeát nhö treân.
Hôn 2000 naêm ñaõ troâi qua – keå töø thôøi Haùn Vuõ Ñeá tieâu dieät Nam
89

34. Vieät – maëc duø ñaõ coù nhieàu coá gaéng, nhöng nhöõng nhaø Lyù hoïc döôùi
caùc trieàu ñaïi phong kieán Trung Hoa vaãn khoâng theå laáp ñöôïc khoaûng
troáng giöõa caùc phöông phaùp öùng duïng thuoäc phaïm truø cuûa thuyeát AÂm
Döông Nguõ haønh vôùi heä thoáng lyù thuyeát cuûa noù. Cuõng nhö cho ñeán
taän baây giôø, hoï vaãn chöa lyù giaûi ñöôïc söï vaän ñoäng töø coäi nguoàn cuûa
hoïc thuyeát naøy vì söï sai leäch ngay töø nguyeân lyù khôûi nguyeân cuûa noù:
taùch AÂm Döông ra khoûi Nguõ haønh. AÂm Döông ñöôïc gaùn vaøo Baùt
quaùi, coøn Nguõ Haønh thì chôi vôi. Nguyeân nhaân cuûa hieän töôïng naøy
toàn taïi treân 2000 naêm cho ñeán taän baây giôø, raát ñôn giaûn: Neàn vaên
minh Hoa Haï ñaõ tieáp thu moät caùch rôøi raïc, khoâng hoaøn chænh nhöõng
thö tòch coå coøn soùt laïi cuûa moät neàn vaên minh ñaõ maát; laïi theâm söï hieäu
chænh vaø caùch hieåu sai leäch, neân ñaõ khieán cho moät hoïc thuyeát vuõ truï
quan coå ñaïi ñi vaøo söï huyeãn aûo, huyeàn bí. Ñieàu naøy ñaõ chöùng toû raèng:
Coäi nguoàn cuûa thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh khoâng thuoäc veà neàn vaên
minh coå Hoa Haï maø thuoäc veà vaên minh Vaên Lang; neân chính nhöõng
con ngöôøi tieáp noái neàn vaên hieán gaàn 5000 naêm ñoù môùi coù caâu traû lôøi
ngay trong cuoäc soáng cuûa mình.
Caûm ñoäng thay! Nhöõng baø meï Vieät Nam, qua bao thaêng traàm
cuûa lòch söû, vaãn laëng leõ goùi chieác baùnh chöng, baùnh daày töø ñôøi naøy qua
ñôøi khaùc, vaø moãi khi coù moät baø meï naøo vaøo thôøi kyø sinh nôû laïi nhaéc
nhôû baèng caâu chuùc laønh cho nhau: “Meï troøn, con vuoâng!” – nguyeân lyù
cuûa caû moät heä thoáng vuõ truï quan töø thôøi caùc vua Huøng.
MOÄT HEÄ THOÁNG CHÖÕ VIEÁT CHÍNH THÖÙC
CUÛA NEÀN VAÊN MINH VAÊN LANG
Vôùi keát luaän veà söï toàn taïi moät neàn vaên minh tö töôûng ñaït ñeán
ñænh cao cuûa xaõ hoäi Vaên Lang so vôùi caùc xaõ hoäi coå ñaïi cuøng thôøi treân
theá giôùi, nhö: Ai Caäp, Babilon, Hy - La, AÁn Ñoä, Hoa Haï… thì nhöõng
vaán ñeà lieân heä caàn thieát phaûi coù laø: Moät heä thoáng chöõ vieát cuûa thôøi ñaïi
Huøng Vöông, laø ñieàu kieän taát yeáu ñeå phaùt trieån neàn vaên minh moät caùch
coù heä thoáng vôùi soá löôïng töø ngöõ phong phuù, ñuû khaû naêng dieãn ñaït
nhöõng khaùi nieäm tröøu töôïng cuûa thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh vaø nhöõng
vaán ñeà cuûa noù.
Caû moät thôøi ñaïi ñaõ thuoäc veà huyeàn söû trong moät thôøi gian tính
baèng thieân nieân kyû, thì vieäc chöùng minh cho söï toàn taïi cuûa chöõ vieát cuûa
thôøi ñaïi ñoù cöïc kyø khoù khaên. Nhöng nhöõng tia saùng moûng manh haét laïi
90

35. qua maøn thôøi gian coù ñoä daøy hôn 2000 naêm, vaãn coøn ñuû ñeå ñaët vaán ñeà
cho chöõ vieát cuûa thôøi Huøng Vöông vôùi söï lyù giaûi hôïp lyù trong söï töông
quan cuûa noù. Ñoù laø nhöõng hieän töôïng sau:
1 – Daáu aán xöa nhaát ghi nhaän veà chöõ vieát cuûa ngöôøi Laïc Vieät laø
saùch Thoâng Chí cuûa Trònh Tieàu (Trung Quoác) cheùp raèng:
“Ñôøi Ñaøo Ñöôøng (vua Nghieâu – naêm 2253 tr.CN) phöông Nam
coù boä Vieät Thöôøng cöû söù boä qua hai laàn phieân dòch sang chaàu, daâng
con ruøa thaàn coù leõ ñaõ soáng 1000 naêm, mình daøi hôn 3 thöôùc, treân löng
coù khaéc vaên Khoa Ñaåu ghi vieäc trôøi ñaát môû mang. Vua Nghieâu sai cheùp
laáy goïi laø Qui Lòch (töùc lòch ruøa)”.
Khi vieát laïi ñoaïn naøy trong baøi “Vaøi neùt veà vaên hoùa thôøi Huøng
Vöông” cuûa giaùo sö Buøi Vaên Nguyeân ñaêng trong taïp chí Vaên Hoïc soá
ra thaùng 9 – thaùng 10/1973, taùc giaû ñaõ ñaët vaán ñeà:
“ÔÛ ñaây chöa roõ vaên Khoa Ñaåu (chöõ hình con noøng noïc) treân löng
con ruøa laø vaên saün treân mai noù maø caùc nhaø laøm lòch nöôùc Vieät Thöôøng
nghieân cöùu theo söï tieán trieån cuûa noù haøng ngaøn naêm ñeå ruùt ra qui luaät
veà söï tuaàn hoaøn cuûa thôøi tieát, hay ñoù laø moät thöù kyù hieäu ta goïi laø chöõ
Khoa Ñaåu maø caùc nhaø laøm lòch nöôùc ta vaïch leân mai ruøa”. (Saùch Baøn
veà vaïn nieân lòch. Taùc giaû Taân Vieät, Thieàu Phong. Nxb Vaên Hoùa
CHÖÕ KHOA ÑAÅU TREÂN BAÕI ÑAÙ COÅ SAPA
Baûn daäp cuûa Vieän baûo taøng Laøo Cai
91

36. Daân Toäc 1995).
Nhö vaäy, ñaây laø tö lieäu coå nhaát noùi veà vaên Khoa Ñaåu maø nieân
ñaïi xuaát hieän cuûa loaïi vaên naøy ñöôïc ghi nhaän töø naêm 2253 tr.CN. Maëc
duø tö lieäu naøy chöa chaéc chaén vaên Khoa Ñaåu töùc laø chöõ Khoa Ñaåu hay
laø veát töï nhieân treân mai ruøa. Tuy nhieân coù theå khaúng ñònh raèng: vaên
Khoa Ñaåu ñöôïc noùi ñeán trong saùch Thoâng Chí laø chöõ Khoa Ñaåu. Bôûi
vì, neáu laø veát töï nhieân treân mai ruøa thì noù khoâng phaûi laø tín hieäu qui
öôùc, ñeå coù caáu truùc hoaøn chænh truøng khôùp vôùi tín hieäu ngoân ngöõ cuûa
ngöôøi Vieät Thöôøng, nhaèm dieãn taû moät caùch coù heä thoáng quan nieäm
vuõ truï quan (vieäc trôøi ñaát môû mang) vaø phöông phaùp laøm lòch ñöôïc.
2- Gaàn ñaây caùc nhaø khaûo coå Vieät Nam ñaõ ñeà nghò cô quan vaên
hoùa Lieân Hôïp Quoác ghi nhaän di tích vaên hoùa ôû Sapa – Laøo Cai (“baõi
ñaù coå Sapa”, trong ñoù coù nhieàu taûng ñaù ghi chöõ Khoa Ñaåu) laø di saûn
vaên hoùa theá giôùi.
3- Trong taùc phaåm vaên hoïc noåi tieáng Thuûy Höû cuûa taùc giaû Thi
Naïi Am vieát vaøo cuoái ñôøi Nguyeân ñaàu ñôøi Minh (Trung Quoác) ôû hoài
cuoái coù ñoaïn xin ñöôïc toùm taét vaø ghi laïi nhö sau:
Khi caùc vò anh huøng Löông Sôn Baïc phaân ngoâi thöù xong coù khoái
löûa lôùn laën xuoáng döôùi ñaát phía chính Nam, beøn ñaøo leân ñeå tìm.
“Khi ñaøo tôùi ba thöôùc ñaát, chôït thaáy moät mieáng bia ñaù chaïm
Thieân Thö ôû maët giöõa vaø caû hai beân. Toáng Giang sai ñem veà laøm leã taï
ñaøn, roài saùng hoâm sau ñöa tieàn coâng quaû ñeå taëng cho caùc ñaïo traøng vaø
ñem bia ñaù ra xem.
Khi nom ñeán bia ñaù thaáy chöõ ngoaèn ngoeøo khaùc haún loái thöôøng
khoâng coøn ai bieát nghóa lyù ra sao caû. Sau ñoù moät ngöôøi ñaïo traøng hoï
Haø teân Dieäu Thoâng noùi vôùi Toáng Giang raèng:
- Toå phuï nhaø toâi khi xöa coù moät boä saùch chuyeân ñeå caét nghóa
caùc loái chöõ Thieân Thö, vaäy loái chöõ ñaây laø loái chöõ Khoa Ñaåu, toâi coù
theå hieåu ñöôïc, xin ngaøi ñeå toâi dòch giuùp”.
Thuûy Höû laø moät taùc phaåm vaên hoïc, do ñoù vieäc taûng ñaù xuaát hieän
nhö moät caûm öùng cuûa trôøi ñaát coù theå laø söï hö caáu cuûa taùc giaû; nhöng
chaát lieäu hieän thöïc trong vieäc söû duïng chöõ Khoa Ñaåu laø moät loaïi chöõ
treân thöïc teá ñaõ toàn taïi (chöùng toû qua di vaät Sapa – Laøo Cai) ñaõ cho
thaáy: gaàn nhaát laø thôøi ñaïi cuûa Thi Naïi Am (thôøi ñaïi cuûa taùc giaû cuoái ñôøi
Nguyeân) xa hôn laø cuoái thôøi Baéc Toáng (thôøi cuûa caùc vò anh huøng Thuûy
Höû), chöõ Khoa Ñaåu vaãn coøn toàn taïi tính töø khi AÂu Laïc bò Nam Vieät
92

37. Trieäu Ñaø tieâu dieät hoaëc khi Nam Vieät bò Haùn Vuõ Ñeá thoân tính ñaõ hôn
1000 naêm. Ñieàu naøy chöùng toû: cho ñeán cuoái ñôøi Baéc Toáng khoâng phaûi
taát caû nhöõng giaù trò cuûa neàn vaên minh Vaên Lang ñaõ ñöôïc phaùt hieän - ñoù
laø cô sôû ñeå cho raèng Töû vi tuy xuaát hieän ñaàu ñôøi Toáng, nhöng chæ laø söï
phaùt hieän tieáp tuïc veà moät neàn vaên minh ñaõ maát (ñieàu naøy ñaõ ñöôïc minh
hoïa trong phaàn trích daãn trong Ñòa lyù toaøn thö ôû treân).
Taïi sao chöõ Khoa Ñaåu voán ñaõ khoâng ñöôïc söû duïng maø laïi löu
truyeàn vôùi moät thôøi gian tính baèng thieân nieân kyû vôùi nhöõng nhaø nghieân
cöùu? Seõ khoù coù caâu traû lôøi hôïp lyù hôn neáu nhö loaïi vaên töï Khoa Ñaåu ñoù
khoâng ghi laïi nhöõng giaù trò vaên hoùa lôùn, thoûa maõn nhu caàu tri thöùc cuûa
con ngöôøi maø ñôøi sau phaûi ngôõ ngaøng coi nhö saùch cuûa trôøi (Thieân
Thö).
Vaäy chöõ Khoa Ñaåu ñöôïc nhaéc tôùi trong Thuûy Höû, ngoaøi söï minh
chöùng cho heä thoáng chöõ vieát chính thöùc döôùi thôøi Huøng Vöông, coøn
minh chöùng cho moät neàn vaên minh bò huûy hoaïi, chæ coøn soùt laïi döôùi
daïng nhöõng cuoán saùch coå löu truyeàn trong daân gian. Söï phaùt hieän töøng
maûng cuûa neàn vaên minh ñoù, qua nhöõng cuoán saùch coøn löu truyeàn, ñaõ
taïo neân nhöõng khoaûng troáng cuûa moät heä thoáng vuõ truï quan hoaøn chænh
vaø phaïm vi öùng duïng roäng raõi cuûa noù, nhö ñaõ trình baøy ôû treân. Ñeå minh
hoïa cho giaû thuyeát naøy, xin baïn ñoïc so saùnh nhöõng hình veõ döôùi ñaây
treân troáng ñoàng, phaûi chaêng laø nhöõng hình aûnh theå hieän söï toàn taïi cuûa
vaên töï thôøi Huøng Vöông?
93

38. Hình döôùi ñaây laø tö lieäu trong cuoán Vieät söû giai thoaïi - Taäp I
(Nxb Giaùo Duïc 1997 - Nguyeãn Khaéc Thuaàn). Ñöôïc chuù thích laø hình
vuõ só.
So saùnh vôùi hình tö lieäu döôùi ñaây trích laïi töø trong cuoán Tìm veà
baûn saéc vaên hoùa Vieät Nam (saùch ñaõ daãn) ñöôïc chuù giaûi: “Ngöôøi caàm
HÌNH COÙC TREÂN TROÁNG ÑOÀNG VAØ THAÏP ÑOÀNG
rìu xeùo ñang muùa”. Chuùng ta cuõng nhaän thaáy hình naøy môùi thöïc söï laø
nhöõng hình theå hieän ngöôøi chieán binh thôøi Huøng Vöông. Coøn hình
trong Vieät söû giai thoaïi thaät khoù lyù giaûi vôùi moät hình chöõ nhaät ñaõ caùch
ñieäu caàm ôû tay traùi ngöôøi naøy laø moät thöù voõ khí, hoaëc laø hình aûnh cuûa
moät vuõ coâng. Phaûi chaêng ñaây laø hình aûnh cuûa moät ngöôøi ñoïc vaên baûn?
(ñieàu naøy seõ ñöôïc minh chöùngï roõ hôn ôû phaàn “Y phuïc thôøi Huøng
Vöông“)
Ngoaøi nhöõng vaán ñeà ñaõ trình baøy ôû treân, xin ñöôïc minh hoïa roõ
hôn veà vieäc chöõ Khoa Ñaåu ñöôïc söû duïng döôùi thôøi Huøng Vöông qua
94

39. hình töôïng vaø ca dao daân gian Vieät Nam hieän coøn löu truyeàn, ñoù laø:
Treân nhöõng chieác troáng ñoàng thôøi Huøng Vöông maø ngaøy nay ñaõ
tìm ñöôïc, coù nhieàu hình töôïng ñuùc noåi treân troáng ñoàng.
Qua hình minh chöùng ôû treân, baïn ñoïc cuõng nhaän thaáy raèng: Moät
trong nhöõng hình töôïng ñoù laø con coùc. Ñieàu naøy coù lieân quan gì ñeán
caâu ca dao:
Con Coùc laø caäu oâng Trôøi
Ai maø ñaùnh Coùc thì Trôøi ñaùnh cho.
Moät caâu ca dao ñaày bí aån töông töï nhö caâu tuïc ngöõ (maø luùc ñaàu laø
thaønh ngöõ) “Meï troøn, con vuoâng”.
Caâu ca dao treân, coù ngöôøi giaûi thích raèng: bôûi vì con Coùc aên saâu
boï phaù hoaïi muøa maøng, neân oâng cha ta ñaët ra caâu ca dao ñoù laø muoán
nhaéc nhôû phaûi baûo veä coùc. Hoaëc cuõng coù theå giaûi thích khaùc laø: nhaân
truyeän coå tích “Coùc kieän Trôøi”. Coùc thaéng kieän, Trôøi neå, phaûi goïi baèng
Caäu. Nhöng caâu ca dao naøy khoâng phaûi laø söï keát thuùc cho moät truyeän
coå tích, do noäi dung cuûa noù khoâng aên nhaäp gì vôùi caâu chuyeän. Maø
chính caâu chuyeän coå tích laø phöông tieän chuyeån taûi hai caâu ca dao naøy.
Bôûi vì, neáu ñöùng moät mình, caâu ca dao naøy seõ toái nghóa vaø khoù hieåu.
Vôùi keát caáu cuûa noäi dung caâu chuyeän thì chöa lyù giaûi ñöôïc taïi sao oâng
Trôøi laïi goïi Coùc baèng Caäu? Taïi sao khoâng phaûi laø baùc, laø boï, laø chuù?
95

40. 96
THAÀY ÑOÀ COÙC
Tranh daân gian Vieät Nam thuoäc doøng tranh Ñoâng Hoà

41. Vaø chæ caàn laø con hoaëc chaùu oâng trôøi cuõng ñuû ñaùng sôï roài, taïi sao phaûi
laø Caäu? Phaûi chaêng vì ñaïi töø Caäu khaúng ñònh roõ neùt Coùc thuoäc veà beân
ngoaïi thuoäc AÂm, töùc laø hình töôïng cuûa moät giaù trò tinh thaàn naøo ñoù, maø
phaàn beân noäi (oâng Trôøi) thuoäc Döông (thuoäc veà giaù trò tinh thaàn). Ñeán
ñaây coù hai khaû naêng lyù giaûi cho vaán ñeà naøy:
1) Coùc laø linh vaät (AÂm) coù giaù trò tín ngöôõng (Döông).
2) Con Coùc maø con cuûa noù laø con noøng noïc (Khoa Ñaåu), hình
töôïng cuûa loaïi vaên töï chính thoáng cuûa ngöôøi Vieät, laø moät loaïi chöõ vieát
ñeå dieãn taû nhöõng giaù trò tinh thaàn: Söï hình thaønh vuõ truï (trôøi ñaát môû
mang. “Thoâng Chí”, saùch ñaõ daãn), söï vaän ñoäng cuûa töï nhieân, xaõ hoäi vaø
con ngöôøi... neân ñöôïc coi laø Caäu oâng Trôøi. Caùch lyù giaûi 2 coù khaû naêng
hôïp lyù hôn, do söï boã trôï baèng böùc tranh daân gian “Thaày ñoà Coùc”. Xin
xem hình veõ döôùi ñaây:
Coù leõ khoâng phaûi ngaãu nhieân treân böùc tranh coù doøng chöõ “Laõo
Oa ñoäc giaûng”. Töùc laø oâng Coùc giaø ñoäc quyeàn giaûng daïy. Bôûi vì, chæ coù
Coùc môùi coù chöõ ñeå daïy cho ñôøi (con cuûa Coùc laø noøng noïc, töùc Khoa
Ñaåu). Maëc duø böùc tranh daân gian noåi tieáng “Thaày ñoà Coùc” coù theå ñöôïc
veõ sau thôøi gian nöôùc Vaên Lang bò maát töø laâu (*).
Nhö vaäy, ngöôøi Vieät ñaõ söû duïng chöõ Khoa Ñaåu laø chöõ vieát chính
thöùc ñeå ghi nhaän nhöõng giaù trò neàn vaên minh cuûa mình. Moät trong
nhöõng giaù trò aáy chính laø thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh vaø söï öùng duïng
roäng lôùn cuûa noù trong vieäc lyù giaûi töï nhieân, xaõ hoäi vaø con ngöôøi, keå caû
döï ñoaùn töông lai. Thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh coù theå thích hôïp, hoaëc
khoâng coøn thích hôïp trong cuoäc soáng hieän ñaïi cuûa con ngöôøi; tuyø theo
nhöõng nhaän ñònh cuûa caùc hoïc giaû veà tính khoa hoïc hay phi khoa hoïc
cuûa hoïc thuyeát naøy. Nhöng vôùi moät heä thoáng lyù luaän hoaøn chænh ñöôïc
chöùng toû ôû nhöõng heä quaû laø nhöõng phöông phaùp luaän cuûa noù ñöôïc theå
hieän treân thöïc teá öùng duïng vôùi quy moâ lôùn trong thôøi gian tính baèng
* Chuù thích: Ngöôøi vieát coù yù nieäm cho raèng nhöõng böùc tranh daân gian ñaõ xuaát hieän
vaøo nhöõng giai ñoaïn cuoái cuûa nöôùc Vaên Lang vaø ñieàu ñoù coù nghóa laø ngöôøi Laïc Vieät
ñaõ laøm ra giaáy vaøo thôøi kyø naøy. Söï lieân heä naøy ngoaøi nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán chöõ
vieát (giöõa hình aûnh con noøng noïc – chöõ Khoa Ñaåu – vaø con Coùc laïi coù maët trong söï
giaûng daïy) coøn lieân heä ñeán raát nhieàu vaán ñeà töông quan khaùc ñöôïc trình baøy trong
saùch naøy. Hieän töôïng naøy giaûi thích hình töôïng con Coùc ñuùc noåi treân troáng ñoàng,
chính laø söï theå hieän neàn vaên minh ñaõ coù chöõ vieát cuûa daân toäc Vieät.
97

42. thieân nieân kyû, cuõng chöùng toû ñöôïc raèng: Neàn vaên minh chính thoáng
cuûa Vaên Lang döôùi thôøi caùc vua Huøng, khoâng theå laø moät neàn vaên minh
hoang sô vôùi hình aûnh sinh hoaït cuûa con ngöôøi nhö vöøa thoaùt thai khoûi
xaõ hoäi boä laïc nguyeân thuûy.
Vôùi keát luaän chöõ Khoa Ñaåu laø vaên töï chính thoáng cuûa xaõ hoäi
Vaên Lang, ñieàu ñoù vaãn coù nghóa laø: trong xaõ hoäi Vaên Lang, ngoaøi chöõ
Khoa Ñaåu hoaøn toaøn coù theå toàn taïi nhöõng heä thoáng chöõ vieát khaùc treân
moät nöôùc roäng lôùn: Baéc giaùp Ñoäng Ñình Hoà, Taây giaùp Ba Thuïc, Nam
giaùp Hoà Toân, Ñoâng giaùp Ñoâng Haûi.
Söï xuaát hieän cuûa chöõ Khoa Ñaåu töø thôøi Ñaøo Nghieâu (2253 Tr.CN)
vôùi noäi dung vaên Khoa Ñaåu ghi treân löng ruøa ghi vieäc “trôøi ñaát môû
mang” vaø “vieäc laøm lòch” ñaõ chöùng toû ngöôøi Laïc Vieät coù moät hoïc
thuyeát vuõ truï quan vaø moät tri kieán thieân vaên lieân quan, khaúng ñònh moät
neàn vaên minh phaùt trieån töø raát laâu tröôùc ñoù. Hoïc thuyeát vuõ truï quan cuûa
ngöôøi Laïc Vieät ñaõ ñöôïc minh chöùng trong saùch naøy chính laø thuyeát
AÂm Döông Nguõ haønh. Ñoái vôùi moät daân toäc, maø hình thaùi yù thöùc xaõ hoäi
chính thoáng ñaõ coù moät heä thoáng lyù hoïc hoaøn chænh veà vuõ truï quan theå
hieän ôû thuyeát AÂm Döông Nguõ haønh vôùi söï öùng duïng haàu heát trong moïi
maët chuû yeáu cuûa cuoäc soáng; taát yeáu daân toäc ñoù phaûi coù moät neàn vaên
hoùa, khoa hoïc kyõ thuaät vôùi nhöõng moái quan heä xaõ hoäi töông öùng, ñeå
ñaûm baûo tính haøi hoøa caân ñoái, nhö laø moät söï taát yeáu ñeå toàn taïi vaø phaùt
trieån trong ñieàu kieän cuûa thôøi ñaïi ñoù.
Nhöõng chöông tieáp theo sau ñaây seõ tieáp tuïc chöùng minh cho
nhöõng yù töôûng treân.
98

43. Chöông III:
TRUYEÀN THUYEÁT
PHUØ ÑOÅNG THIEÂN VÖÔNG
T
SÖÏ THU HEÏP LAÕNH THOÅ VAÊN LANG
ruyeà n thuyeá t Phuø Ñoå n g Thieâ n Vöông choá n g giaë c
AÂn, ghi nhaän söï kieän xaûy ra vaøo cuoái thôøi Huøng Vöông thöù
VI. Söû cuõ vaãn cho raèng giaëc AÂn trong truyeàn thuyeát chính laø nhaø AÂn
Thöông thuoäc coå söû Trung Hoa (1766 - 1122 tr.CN).
Nhöng theo quan nieäm môùi cho raèng: Thôøi Huøng Vöông chæ toàn
taïi hôn 300 naêm. Vaøo thôøi ñieåm ñoù, nhaø AÂn Thöông ñaõ keát thuùc töø laâu.
Vì vaäy, ñeå giaûi thích hieän töôïng giaëc AÂn sang cöôùp nöôùc ta trong truyeàn
thuyeát “Phuø Ñoång Thieân Vöông” - vôùi quan nieäm môùi chæ coù hai giaûi
phaùp laø: hoaëc laø phuû nhaän tính thöïc teá cuûa truyeàn thuyeát; hoaëc laø coi
giaëc AÂn laø boä toäc AÂn naøo ñoù ôû mieàn Baéc Vaên Lang. Do ñoù vieäc ñaàu
tieân phaûi lyù giaûi laø:
Giaëc AÂn laø boä toäc AÂn hay laø nhaø AÂn Thöông
thuoäc coå söû Trung Hoa
Veà söï vieäc naøy, caên cöù vaøo truyeàn thuyeát coù theå daãn chöùng nhöõng
ñieåm nhö sau:
@ Söï töông quan nieân ñaïi giöõa thôøi Huøng Vöông thöù VI vaø nhaø AÂn
Thöông
So vôùi söû cuõ thôøi Huøng Vöông keùo daøi 2622 naêm. Neáu laáy söï
trung bình toaùn hoïc ta seõ coù thôøi ñieåm ôû cuoái thôøi Huøng Vöông thöù VI
laø:
(2622 x 12 : 18) + 258 (hoaëc 208 theo quan nieäm môùi) ta seõ ñöôïc
2006 (neáu coäng 258) hoaëc 1956 (neáu coäng 208) naêm tr.CN.
Trong ñoù: 18 laø con soá chæ 18 thôøi Huøng Vöông.
12 laø caùc thôøi vua Huøng tieáp noái tính töø thôøi Huøng Vöông thöù VII
99

44. 258 (hoaëc 208) tr.CN laø nieân ñaïi keát thuùc cuûa thôøi Huøng Vöông.
Ta seõ coù con soá khoaûng 2000 naêm tr.CN cho nieân ñaïi keát thuùc
cuûa thôøi Huøng Vöông thöù VI - cheânh leäch 300 naêm so vôùi con soá tuyeät
ñoái neáu coù cuûa nieân ñaïi baét ñaàu nhaø AÂn Thöông. Nhö vaäy, giöõa thôøi
Huøng Vöông thöù VI vaø ñôøi AÂn Thöông thuoäc coå söû Trung Hoa coù söï
töông ñöông veà nieân ñaïi (do chæ laáy söï trung bình toaùn hoïc thuaàn tuùy,
coù theå 6 thôøi Huøng Vöông - keå töø Huøng Vöông thöù I - coù nieân ñaïi trung
bình laâu hôn vaø nhaø AÂn coù nieân ñaïi baét ñaàu sôùm hôn. Thöïc teá veà nieân
ñaïi trong coå söû Trung Hoa ñöôïc coi laø töông ñoái chính xaùc chæ töø thôøi
Chu Leä Vöông (khoaûng 850 tr.CN), coøn tröôùc ñoù chæ laø nhöõng con soá
giaû ñònh theo truyeàn thuyeát. Söï töông ñöông veà nieân ñaïi naøy khoâng theå
coi laø ngaãu nhieân, hoaëc do caùc nhaø cheùp söû thôøi Ñinh - Leâ - Lyù - Traàn...
veà sau gaùn gheùp moät caùch chuû quan. Bôûi vì oâng cha ta ngaøy xöa vieát söû
bieân nieân chæ döïa vaøo nieân hieäu cuûa caùc vò vua. Do ñoù neáu tính toaùn
moät caùch chuû quan ñeå thôøi Huøng Vöông thöù VI töông ñöông vôùi nieân
ñaïi nhaø AÂn Thöông laø moät vieäc raát khoù thöïc hieän, khi chính nhaø AÂn
Thöông cuõng chöa khaúng ñònh ñöôïc nieân ñaïi chính xaùc cuûa noù, ít nhaát
tröôùc khi coù khoa lòch söû hieän ñaïi. Vì vaäy chæ coù theå khaúng ñònh raèng:
truyeàn thuyeát ñaõ ghi nhaän söï vieäc xaûy ra ñuùng vaøo nieân ñaïi cuûa thôøi
AÂn Thöông.
Truyeàn thuyeát “Phuø Ñoång Thieân Vöông” cuõng ghi nhaän: sau
cuoäc chieán AÂn Thöông - Vaên Lang thì AÂn Thöông hôn 600 naêm khoâng
daùm ra quaân (coù saùch noùi 400 naêm). Coå söû Trung Hoa cho raèng nhaø AÂn
Thöông chæ toàn taïi 600 naêm (1766 - 1122 tr.CN - Lòch söû Trung Quoác
5000 naêm, Taäp I, Laâm Haùn Ñaït, Taøo Dö Chöông, Nxb VHTT 1997,
dòch giaû Traàn Ngoïc Thuaän). Nhöng neáu tính töø vua Baøn Canh nhaø
Thöông dôøi ñoâ sang AÂn Khö , vì vaäy goïi laø nhaø AÂn thì khoaûng xaáp xæ
400 naêm.
Do ñoù, cuoäc chieán naøy coù theå khaúng ñònh dieãn ra vaøo ñaàu thôøi AÂn
vaø cuoái thôøi Huøng Vöông thöù VI. Neáu thôøi Huøng Vöông chæ toàn taïi
300 naêm, thì khoâng coù cô sôû naøo giaûi thích ñöôïc söï truøng hôïp veà thôøi
gian maø truyeàn thuyeát nhaéc tôùi vôùi nhöõng vaán ñeà lòch söû lieân quan.
Söï lieân quan qua khoâng gian lòch söû
Theo Ñaïi Vieät söû kyù (Nxb T/p Hoà Chí Minh 1993 - dòch giaû
Nguyeãn Gia Töôøng):
100

45. Vieät Vöông Caâu Tieãn (505 - 465 tr.CN) thöôøng sai söù sang duï,
Huøng Vöông choáng cöï laïi.
Nöôùc Vieät cuoái thôøi Xuaân Thu laø moät nöôùc ôû vuøng Trieát Giang
Trung Hoa ngaøy nay (töùc laø vuøng ñaát cuûa Vaên Lang cuõ theo truyeàn
thuyeát “Con Roàng Chaùu Tieân”), vaøo thôøi Caâu Tieãn laø moät quoác gia
huøng maïnh, baù chuû cuûa caùc nöôùc chö haàu thuoäc vuøng Nam Trung Quoác
cuoái thôøi Xuaân Thu cuûa nhaø Chu. Nöôùc Vieät coù moät neàn khoa hoïc kyõ
thuaät phaùt trieån maïnh meõ. Ñaëc bieät laø kyõ thuaät luyeän kim, nhöõng thanh
kieám baùu noåi tieáng trong truyeàn thuyeát Trung Hoa laø Can Töông vaø
Maïc Da ñeàu ñöôïc saûn xuaát töø nöôùc naøy. Vôùi moät thöïc löïc huøng haäu
nhö vaäy, maø chöa heà coù moät truyeàn thuyeát, di vaät hoaëc thö tòch naøo
chöùng toû coù moät cuoäc chieán giöõa Vieät Caâu Tieãn vaø Vaên Lang. Do ñoù,
thaät laø khoù lyù giaûi khi gaàn 100 naêm sau laïi coù moät boä toäc AÂn naøo ñoù,
taán coâng khieán nöôùc Vaên Lang phaûi khoán ñoán.
Söï kieän naøy cuõng chöùng toû raèng bieân giôùi cuûa Vaên Lang cuõng raát
gaàn, hoaëc ngay saùt bieân giôùi cuûa Vieät Vöông Caâu Tieãn. Khoâng theå coù
lyù do gì nöôùc Vaên Lang ôû taän Vieät Trì vaø chæ laø moät boä laïc laïc haäu, laïi
ñöôïc söï quan taâm mong muoán trôû thaønh ñoàng minh cuûa Caâu Tieãn trong
vieäc baù chuû Trung Nguyeân.
@ Tö lieäu Trung Hoa lieân quan
* Trong Chu Dòch veà yù nghóa cuûa queû Kyù Teá, phaàn Töôïng truyeän,
haøo 3 coù noùi:
Cöûu tam: Cao Toân phaït Quæ phöông,tam nieân khaéc chi, tieåu
nhaân vaät duïng.
Vua ñaùnh caùc vuøng nöôùc Quyû, ba naêm môùi ñöôïc, chôù duøng tieåu
nhaân.
Bò chuù haøo naøy: trong baûn Chu Dòch hieän löu haønh, vua ôû ñaây ghi
laø Cao Toâng töùc vua Cao Toâng nhaø AÂn Thöông... Thuaät ngöõ: Quyû
Phöông chæ caùc phöông gioáng ngöôøi quyû töùc ngöôøi coøn man rôï nhö
phía treân ñaõ noùi: Nam Man, Baéc Ñòch, Ñoâng Di, Taây Nhung. Nöôùc Vieät
Thöôøng chuùng ta thôøi Kinh Döông Vöông cuõng bò nhaø Chu goïi laø nöôùc
Xích Quyû ... nhaø AÂn Thöông coù ñieàu quaân ñi ñaùnh boán phöông ñeàu deïp
loaïn, coù xuoáng ñeán tænh Quyù Chaâu. ÔÛ ñaây coù boä toäc Thi La Quyû, thôøi
Huøng Vöông thöù VI, vaøo ñaùnh nöôùc ta nhaân danh nhaø AÂn Thöông
(Theo Vuõ Quyønh trong saùch Taân ñính Lónh Nam Chích Quaùi).
Vua Cao Toâng nhaø AÂn Thöông teân laø Vuõ Ñinh, con Ñeá Tieåu AÁt
vaø chaùu vua Baøn Canh. Vuõ Ñinh coù ñaùnh deïp quanh hoà Ñoäng Ñình
101