ĐỀ ÁN THÀNH LẬP, TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG Y KHOA QUỐC GIA

1. 1
BỘ Y TẾ
Dự thảo ngày 3016/7/2018
lấy ý kiến Bộ, ngành, địa phương
ĐỀ ÁN
THÀNH LẬP, TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA
HỘI ĐỒNG Y KHOA QUỐC GIA
(Phê duyệt kèm theo Quyết định số /QĐ-TTg
ngày tháng năm 2018 của Thủ tướng Chính phủ)
Hà Nội, tháng 76 năm 2018

2. MỤC LỤC
I. SỰ CẦN THIẾT THÀNH LẬP HỘI ĐỒNG Y KHOA QUỐC GIA VÀ
TỔ CHỨC THI ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC HÀNH NGHỀ
II. CƠ SỞ PHÁP LÝ:
I. MỤC TIÊU THÀNH LẬP
II. TÊN GIAO DỊCH:
III. VỊ TRÍ, CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN:
IV. CƠ CẤU TỔ CHỨC HỘI ĐỒNG Y KHOA QUỐC GIA
1. Tổ chức của Hội đồng Y khoa quốc gia:
2. Chủ tịch Hội đồng Y khoa quốc gia: Có 2 phương án
3. Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa quốc gia:
4. Các ủy viên Hội đồng Y khoa quốc gia:
5. Văn phòng Hội đồng Y khoa quốc gia:
V. NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA THÀNH VIÊN HỘI ĐỒNG Y
KHOA QUỐC GIA:
VI. NHIỆM VỤ CỦA VĂN PHÒNG HỘI ĐỒNG Y KHOA QUỐC GIA:
VII. CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG Y KHOA QUỐC GIA:
1. Nguyên tắc hoạt động của Hội đồng Y khoa quốc gia
2. Phương thức hoạt động của Hội đồng Y khoa quốc gia:
VIII. CƠ CHẾ TÀI CHÍNH, KINH PHÍ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG
Y KHOA QUỐC GIA
1. Cơ chế tài chính:
2. Kinh phí hoạt động:
IX. MỐI QUAN HỆ GIỮA HỘI ĐỒNG Y KHOA QUỐC GIA VỚI CƠ
QUAN, ĐƠN VỊ, TỔ CHỨC
X. PHƯƠNG ÁN TỔ CHỨC VÀ LỘ TRÌNH THỰC HIỆN:
1. Phương án tổ chức
2. Lộ trình thực hiện:
XI. HIỆU QUẢ VÀ TÁC ĐỘNG KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA ĐỀ ÁN:
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
3
18
21
21
22
26
27
28
31
34
35
36
40
41
42
2

3. PHẦN I
SỰ CẦN THIẾT, KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ CƠ SỞ PHÁP LÝ
THÀNH LẬP HỘI ĐỒNG Y KHOA QUỐC GIA VÀ
TỔ CHỨC KỲ THI QUỐC GIA ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC HÀNH NGHỀ
I. SỰ CẦN THIẾT
← 1. Việc tổ chức mô hình Hội đồng Y khoa quốc gia để thi chứng nhận
năng lực chuyên môn làm cơ sở đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề KBCB là
yêu cầu cần thiết để nâng cao chất lượng chuyên môn của người hành nghề,
từ đó góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ KBCB
Trong công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân, nhân
lực y tế đóng vai trò quan trọng vì phục vụ trực tiếp cho người dân, liên quan
trực tiếp đến sinh mạng người dân. Để góp phần nâng cao chất lượng KBCB tại
các cơ sở KBCB, tạo được niềm tin cho người bệnh, bên cạnh việc đầu tư, xây
dựng về cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, đổi mới thái độ phục vụ của nhân
viên y tế…thì việc nâng cao chất lượng chuyên môn của người hành nghề
KBCB là yếu tố mấu chốt, quan trọng.
Các cơ sở KBCB là nơi tiếp nhận, sử dụng nguồn nhân lực y tế đang trực
tiếp bị tác động bởi chất lượng chuyên môn người hành nghề KBCB vì khi năng
lực của người hành nghề KBCB còn hạn chế sẽ ảnh hướng đến sự an toàn của
người bệnh và việc tiếp cận với các dịch vụ y tế có chất lượng của người dân.
Đồng thời, năng lực chuyên môn của người hành nghề cũng là một trong những
yếu tố chính gây nên tình trạng "quá tải" của các bệnh viện tuyển trung ương do
các bệnh viện tuyến cơ sở còn thiếu đội ngũ người hành nghề KBCB có năng
lực chuyên môn chất lượng.
Việc hành nghề KBCB đòi hỏi người hành nghề phải có cả năng lực
chuyên môn về lý thuyết và thực hành cũng như đạo đức nghề nghiệp do công
tác KBCB liên quan trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng của người bệnh. Việc cấp
chứng chỉ hành nghề KBCB (chứng chỉ hành nghề) là biện pháp bắt buộc để
kiểm soát chất lượng hành nghề phù hợp với kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp
đã được đào tạo, trong đó đặc biệt chú trọng đến kỹ năng thực hành, vận dụng
kiến thức để xử lý các tình huống chuyên môn, ứng xử nghề nghiệp phát sinh
trong thực tiễn hành nghề. Để kiểm tra, sát hạch được năng lực chuyên môn của
3

4. người hành nghề thì việc thay đổi quy định từ cấp chứng chỉ hành nghề dựa trên
hồ sơ, văn bằng chứng chỉ sang hình thức thi sát hạch năng lực hành nghề trên
phạm vi quốc gia được thực hiện bởi một tổ chức độc lập với cơ quan quản lý
nhà nước là việc làm cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Việc đổi hình thức thi
chứng nhận năng lực hành nghề làm cơ sở cho việc cấp chứng chỉ hành nghề
khám bệnh, chữa bệnh sẽ giúp kiểm tra, sát hạch được năng lực chuyên môn,
năng lực ứng dụng thực tiễn, xử lý tình huống của người hành nghề, từ đó lựa
chọn được đội ngũ nhân lực y tế thực sự có chất lượng nhằm nâng cao chất
lượng khám bệnh, chữa bệnh, đem lại an toàn cho người bệnh, hạn chế những
hậu quả, tai biến có thể xảy ra trong công tác khám, chữa bệnh,
Hội đồng Y khoa quốc gia sẽ xây dựng các chuẩn kiến thức, kỹ năng
chung của người hành nghề và phạm vi hoạt động chuyên môn tương ứng trên
cơ sở kết quả thi đánh giá năng lực hành nghề của từng cá nhân, làm cơ sở cho
cơ quan quản lý nhà nước cấp chứng chỉ hành nghề phù hợp, góp phần phản ánh
đúng năng lực, phân loại được người hành nghề, nâng cao chất lượng hành nghề.
Việc tổ chức kỳ thi quốc gia độc lập thông qua Hội đồng Y khoa quốc gia
sẽ giúp các cơ quan quản lý nhà nước đánh giá một cách khách quan về thực
trạng chất lượng người hành nghề từ đó góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ
KBCB. Người dân sẽ được hưởng lợi từ việc được sử dụng các dịch vụ KBCB
có chất lượng tốt, hài lòng hơn với thái độ phục vụ tận tình, chu đáo của người
hành nghề. Việc được hưởng những dịch vụ có chất lượng cao sẽ giúp tạo niềm
tin cho người dân đối với hệ thống y tế nước nhà.
32. Thực trạng chất lượng đào tạo y khoa còn có sự chưa cân đối, chưa
bảo đảm mặt bằng chất lượng, chuẩn năng lực đầu ra giữa các cơ sở đào tạo
nên cần phải có hình thức thi chứng nhận năng lực hành nghề để sàng lọc
các trường hợp không đạt yêu cầu, phân loại năng lực hành nghề, góp phần
thúc đẩy đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo y khoa
Chất lượng chuyên môn của người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh liên
quan trực tiếp đến chất lượng đào tạo y khoa. Ở Việt Nam, đào tạo nhân lực y tế
đã được đặc biệt chú trọng trong những năm gần đây thông qua việc đa dạng hóa
các hình thức, cùng với đào tạo chính quy còn có nhiều hình thức đào tạo khác
như: cử tuyển, đào tạo theo địa chỉ, đào tạo liên thông… với sự tham gia ngày
càng nhiều của các cơ sở đào tạo công lập và ngoài công lập. Mặc dù tiêu chuẩn
đầu vào và chương trình giảng dạy của các loại hình đào tạo bác sỹ và của các
cơ sở đào tạo còn chưa đồng nhất nhưng số lượng cơ sở đào tạo gia tăng đã góp
4

5. phần cung cấp đủ nhân lực y tế. Theo thống kê, đến hết năm 2017, cả nước có
gần 200 cơ sở đào tạo nhóm ngành sức khỏe, riêng ngành y đa khoa có 24
trường, trong đó có 06 trường ngoài công lập. Nhờ liên tục tăng số cơ sở và tăng
chỉ tiêu đào tạo, đến hết năm 2017, Việt Nam đã đạt 8 bác sĩ/10 nghìn dân, dự
kiến sẽ tăng lên 10 bác sĩ/10 nghìn dân vào năm 2020. Tuy tăng về số lượng bác
sĩ nhưng chất lượng nhân lực y tế nói chung hiện nay vẫn còn nhiều bất cập mà
một trong những nguyên nhân là do chất lượng đào tạo y khoa.
Bên cạnh những kết quả rất đáng khích lệ về tăng trưởng nhanh số lượng
nhân lực y tế, vấn đề đảm bảo về chất lượng đào tạo mặc dù đang ngày càng
được Đảng, Chính phủ và toàn xã hội quan tâm nhưng vẫn tồn tại một số bất
cập, khó khăn.
Theo quy định của Luật Giáo dục đại học thì Bộ Giáo dục và đào tạo chịu
trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục đại học,
trong khi đó theo quy định của Luật Giáo dục nghề nghiệp thì Bộ Lao động -
Thương binh và Xã hội chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà
nước về giáo dục nghề nghiệp. Cùng thuộc lĩnh vực đào tạo nhưng đào tạo bác
sỹ, thạc sỹ, tiến sỹ thuộc quản lý của Bộ Giáo dục và Đào tạo còn đào tạo kỹ
thuật viên, điều dưỡng từ cao đẳng trở xuống lại thuộc quản lý của Bộ Lao động
- Thương binh và Xã hội. Cơ chế quản lý hoạt động đào tạo khác nhau trong
cùng chuyên ngành đào tạo sẽ ảnh hưởng đến chất lượng, tính thống nhất, liên
thông trong đào tạo.
Cũng theo quy định của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, các trình
độ đào tạo của giáo dục đại học gồm trình độ đại học, trình độ thạc sỹ và trình
độ tiến sỹ, không có trình độ đào tạo chuyên khoa đặc thù ở một số ngành, lĩnh
vực như y tế. Điều này dẫn đến thực trạng là trong ngành y đào tạo đính hướng
nghiên cứu trình độ thạc sỹ, tiến sỹ đang được chú trọng hơn đào tạo kỹ năng
thực hành chuyên khoa, trong khi đó, theo Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 25
tháng 10 năm 2017 của Hội nghị lần thứ sau Ban chấp hành Trung ương khoá
XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân
trong tình hình mới đã đưa ra quan điểm chỉ đạo (mục 1, nội dung II): “Nghề y
là một nghề đặc biệt. Nhân lực y tế phải đáp ứng chuyên môn và y đức…” cho
nên trong đào tạo nhân lực y tế, nội dung đào tạo thực hành có vai trò rất quan
trọng, chiếm phần lớn thời gian đào tạo và cơ sở giáo dục đào tạo nhân lực y tế
cũng cần phải đáp ứng các điều kiện đặc thù về cơ sở vật chất, cơ sở thực hành,
đội ngũ giảng viên…Vì vậy, việc chỉ đơn thuần đi theo xu hướng đào tạo nghiên
cứu trình độ thạc sỹ, tiến sỹ ngành y sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng đào
5

6. tạoviệc tạo ra năng lực thực hành, từ đó ảnh hưởng đến năng lực, kỹ năng hành
nghề, năng lực xử lý các tình huống của người ngành nghề , qua đó ảnh hưởng
đến và chất lượng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh.
Theo quy định của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và các văn bản
hướng dẫn thi hành, các cơ sở đào tạo được tự xây dựng chương trình, chuẩn
năng lực, tự đánh giá kết quả và tự công bố chất lượng nhân lực do cơ sở đào
tạo. Thực tế, chuẩn năng lực đầu ra của các cơ sở đào tạo có những yêu cầu khác
nhau tùy thuộc vào mục tiêu chất lượng của từng cơ sở đào tạo. Việc đánh giá
sinh viên chưa phản ánh hết quá trình hình thành và phát triển năng lực của
người học, kết quả đào tạo mới chú trọng vào cung cấp và tiếp thụ kiến thức, kỹ
năng ứng dụng nghề nghiệp chưa được đầu tư sâu, chưa gắn chặt với những yêu
cầu về tiêu chuẩn năng lực hành nghề trong thực tiễn. Ðánh giá năng lực thực
hành của sinh viên y khoa chủ yếu vẫn dựa vào phương pháp truyền thống, bản
thân sinh viên cũng chưa có điều kiện thực hành một cách đầy đủ tại các cơ sở
KBCB phù hợp, chưa đo lường đầy đủ các yêu cầu năng lực sinh viên cần đạt
được trong quá trình đào tạo; chưa chuẩn hóa và thật sự trở thành động lực thúc
đẩy việc cải tiến quá trình dạy và học. Tiêu chí kiểm định cơ sở, chương trình
đào tạo y khoa đã được xây dựng và triển khai nhưng chưa được thực hiện đầy
đủ bởi các tổ chức kiểm định uy tín, chưa đảm bảo tính công khai, minh bạch và
chưa thường xuyên; chưa thực hiện được việc kiểm chuẩn thống nhất về chương
trình đào tạo, về năng lực đào tạo của các trường y khoa trong phạm vi cả nước.
Việc kiểm định năng lực của các cơ sở đào tạo chưa được quan tâm đúng mức.
Ngoài ra, hiện nay còn có một số lượng lớn sinh viên Việt Nam ra nước ngoài
đào tạo với nội dung, chương trình đào tạo không bảo đảm về chất lượng, đặc
biệt là nội dung đào tạo thực hành rất hạn chế. Chính sự khác nhau về chất
lượng của các cơ sở đào đạo y khoa dẫn đến cùng trình độ, chuyên ngành, văn
bằng đào tạo nhưng năng lực chuyên môn của người học ở các cơ sở đào tạo
khác nhau sẽ không tương đương, ảnh hưởng lớn đến năng lực hành nghề của
mỗi cá nhân nên rất cần một công cụ độc lập để đánh giá.
Đồng thời, thực tiễn cũng cho thấy, dù có cùng trình độ, chuyên ngành
đào tạo, trong một môi trường, cơ sở đào tạo, giảng viên như nhau, cùng được
thực hành tại cơ sở KBCB có điều kiện chuyên môn tương ứng nhưng trình độ,
nhận thức, năng lực thực hiện kỹ thuật của mỗi người hành nghề cũng khác nhau
nên vẫn cần có cơ chế để rà soát, đánh giá kỹ năng, trình độ của mỗi người hành
nghề từ đó xác định được phạm vi hành nghề phù hợp đối với mỗi người hành
nghề một cách chính xác, khách quan và khoa học nhất.
6

7. Một số văn bằng, chứng chỉ do cơ sở đào tạo cấp có nội dung ghi trong
văn bằng không thống nhất, không ghi rõ chuyên ngành đào tạo, thời gian đào
tạo gây khó khăn cho việc xác định phạm vi hoạt động chuyên môn nếu không
qua đánh giá thực tiễn năng lực hành nghề (Hộ sinh trung học đi học cử nhân
điều dưỡng chuyên ngành sản khoa, trong văn bằng không ghi rõ là điều dưỡng
chuyên khoa sản hay cử nhân hộ sinh, Bằng đại học hệ chuyên tu của Học viện
quân y ghi bác sỹ tuyến cơ sở, văn bằng cử nhân y khoa do nước ngoài cấp…)
Nhiều chuyên khoa mới được đào tạo không có trong đối tượng cấp
CCHN, chưa có chuẩn năng lực đầu ra, chưa có phạm vi hoạt động chuyên môn
thống nhất như: cử nhân khúc xạ, kỹ thuật viên khúc xạ, chỉnh quang viên, cử
nhân phục hồi chức năng, cư nhân tâm lý liệu pháp, cử nhân phục hình răng, thư
ký y khoa…. Một số chức danh đã làm trong cơ sở KBCB, được phép hành nghề
nhưng không thuộc diện cấp CCHN là cử nhân tâm lý, cử nhân tâm lý lâm sàng,
cử nhân xạ trị, thư ký y khoa, nhân viên y tế học đường, Y tế thôn bản cử nhân
dinh dưỡng, kỹ thuật viên xoa bóp, kỹ sư sinh học, kỹ sư hóa học Luật cũng
chưa quy định cụ thể thời gian đào tạo sơ bộ, định hướng tối thiểu đối với Bác sĩ
đa khoa, y sĩ đa khoa học sơ bộ, định hướng chuyên khoa, muốn được cấp
CCHN chuyên khoa hoặc muốn bổ sung phạm vi hoạt động chuyên môn trong
CCHN. Do đó việc đánh giá trình độ, năng lực chuyên môn để xác định năng
lực hành nghề, phạm vi hoạt động chuyên môn cho các đối tượng này là rất khó
khăn nếu không qua thi sát hạch trực tiếp.
Một thực trạng đáng lưu tâm khác là mặt bằng trình độ, năng lực đầu vào
của các cơ sở đào tạo y khoa cũng rất khác nhau. Có những cơ sở với bề dày
truyền thống, kinh nghiệm, có đội ngũ giảng viên chất lượng caoáo, uy tín, có cơ
sở vật chất, trang thiết bị, chương trình đào tạo tiên tiến có tiêu chuẩn đầu vào
với sinh viên điểm số rất cao. Nhưng cũng có một số cơ sở mặt bằng đầu vào
của người học thấp hơn, các điều kiện đào tạo còn hạn chế, nhất là về nhân lực
và chương trình đào tạo, thời lượng kỹ năng thực hành…. dẫn đến chất lượng
đào tạo cũng khác nhau. Sinh viên ra trường có thể có bằng cấp nhưng trình độ
kỹ năng thực hành nghề nghiệp còn rất hạn chế. Hiện nay, với cơ chế cấp CCHN
còn khá lỏng đã tạo điều kiện cho các sinh viên từ các trường có chất lượng đào
tạo chưa cao vẫn được cấp CCHN, vô tình đã hạn chế chất lượng đào tạo, không
có cơ chế để sàng lọc các sinh viên, các cơ sở đào tạo kém chất lượng, tạo sự bất
bình đẳng giữa người học, người hành nghề, cơ sở đào tạo; đánh đồng chất
7

8. lượng, năng lực hành nghề và cuối cùng là ảnh hưởng không tốt đến an toàn
người bệnh. Việc tổ chức thi đánh giá năng lực hành nghề sẽ góp phần khắc
phục những bất cập này, tạo động lực thúc đẩy để các cơ sở đào tạo nỗ lực cải
thiện điều kiện và chất lượng đào tạo nói riêng cũng như nâng cao chất lượng
đào tạo nhân lực y tế nói chung.
Không chỉ trong lĩnh vực KBCB, một số lĩnh vực khác như cấp phép hành
nghề luật sư, cấp giấy phép lái xe ngoài việc xét xuyệt qua hồ sơ hành chính,
văn bằng, chứng chỉ đào tạo thì đều phải trải qua kỳ thi sát hạch chuyên môn cả
về lý thuyết và thực hành. Trong khi đó, KBCB là lĩnh vực liên quan trực tiếp
đến tính mạng, sức khỏe - vốn quý nhất của mỗi con người, cộng đồng và xã hội
lại càng cần thiết phải có sự đánh giá một cách chặt chẽ.
3. Thực trạng thi hành Luật Khám bệnh, chữa bệnh cho thấy hoạt
động hành nghề và cấp chứng chỉ hành nghề KBCB không qua hình thức thi
đánh giá năng lực hành nghề đã bộc lộ những hạn chế, bất cập cần phải
được khắc phục sớm để bảo đảm an toàn cho người bệnh và chất lượng
chuyên môn của người hành nghề
Luật Khám bệnh, chữa bệnh được Quốc hội thông qua ngày 23/11/2009,
trong đó có quy định về việc cấp chứng chỉ hành nghề cho người hành nghề
KBCB đã tạo được cơ sở pháp lý cho công tác quản lý hành nghề trong lĩnh vực
KBCB, góp phần nâng cao hiệu quả, trật tự, kỷ cương của hoạt động quản lý nhà
nước về KBCB. Trong hơn 07 năm thực hiện Luật KBCB, công tác cấp chứng
chỉ hành nghề (CCHN), quản lý người hành nghề, cơ sở KBCB đã cơ bản được
tăng cường hơn trước khi ban hành Luật cả về số lượng và chất lượng. Người
hành nghề được cấp CCHN, được KBCB đúng với văn bằng chuyên môn đào
tạo và phải không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, thông qua việc bắt buộc
cập nhật kiến thức y khoa liên tục. Để cung cấp dịch vụ có chất lượng cho cộng
đồng, cơ sở KBCB phải không ngừng đáp ứng các điều kiện về cơ sở vật chất,
trang thiết bị, nhân lực chuyên môn, kỹ thuật.... Các cơ sở KBCB được thành
lập, cấp giấy phép hoạt động ngày càng tăng, đa dạng hóa về hình thức tổ chức,
quy mô hoạt động, đáp ứng nhu cầu KBCB của đông đảo người dân. Cơ sở
KBCB tư nhân từng bước tăng về số lượng và nâng cao chất lượng dịch vụ. Đội
ngũ người hành nghề phát triển cả về số lượng và chất lượng. Đạo đức, phong
cách, thái độ phục vụ, trình độ, kiến thức chuyên môn của người hành nghề
được chú trọng, cập nhật thường xuyên, liên tục. Bệnh viện ngày càng được cải
thiện với phương châm xanh - sạch - đẹp, an toàn, văn minh, hướng tới thực
8

9. hiện chăm sóc toàn diện người bệnh. Tỉ lệ hài lòng của người dân với dịch vụ y
tế đạt gần 80%. Cũng trong 7 năm thực hiện Luật KBCB, Việt Nam đã hình
thành một hệ thống tổ chức cấp CCHN, GPHĐ với đội ngũ cán bộ chuyên trách
ngày càng chuyên nghiệp, tính đến tháng 6/2017, toàn quốc đã cấp CCHN cho
363.407 người hành nghề và GPHĐ cho 49.983 cơ sở KBCB, đạt tỷ lệ khoảng
97%. Trong đó, số lượng bác sỹ được cấp CCHN là gần 79.000 người, điều
dưỡng gần 128.000 người, y sỹ gần 55,000 trường hợp, số lượng còn lại là các
đối tượng khác gồm: hộ sinh, kỹ thuật viên, lương y, người có bài thuốc gia
truyền, phương pháp chữa bệnh gia truyền1
.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, thực tiễn thi hành Luật
KBCB cho thấy đã phát sinh nhiều tồn tại, vướng mắc cần phải được khắc phục,
tháo gỡ để nâng cao chất lượng, hiệu quả dịch vụ KBCB cũng như công tác
quản lý nhà nước đối với hoạt động KBCB. Một trong những nội dung đó là quy
định về điều kiện cấp chứng chỉ hành nghề không qua hình thức thi đánh giá
năng lực hành nghề.
a) Điều kiện cấp chứng chỉ hành nghề hiện nay theo quy định của Luật
KBCB chủ yếu xem xét về thủ tục hành chính, dựa trên hồ sơ, giấy tờ về văn
bằng, chứng chỉ do cơ sở đào tạo cấp, giấy xác nhận thời gian thực hành của cơ
sở KBCB mà không dựa trên việc đánh giá năng lực chuyên môn thông qua kỳ
thi quốc gia như nhiều nước trên thế giới đã thực hiện2
, vì vậy chưa đánh giá
được người hành nghề có đủ năng lực chuyên môn thực sự để đạt được chuẩn
kiến thức, kỹ năng tối thiểu thực hiện hoạt động KBCB hay không. Việc xem xét
cấp CCHN chỉ dựa vào hồ sơ, giấy tờ cũng sẽ đánh đồng trình độ của những
người hành nghề, không phân biệt được người hành nghề có trình độ chuyên
môn, kỹ năng hành nghề cao với người có trình độ, kỹ năng hạn chế. Điều này
sẽ ảnh hưởng lớn đến chất lượng hành nghề sau này cũng như sự an toàn của
người bệnh.
b) Đối với quy định người đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề phải có Giấy
xác nhận thực hành do cơ sở KBCB cấp có thời gian thực hành 18 tháng đối với
bác sỹ, 09 tháng đối với điều dưỡng, kỹ thuật viên mới chỉ xác định được về mặt
thời gian, chưa cụ thể về nội dung thực hành3
, tiêu chuẩn năng lực nghề nghiệp
cần phải đạt được sau khi hoàn thành thời gian thực hành và cơ chế theo dõi,
1
Số liệu do Phòng Quản lý hành nghề, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh cung cấp.
2
Trong khối các nước thuộc cộng đồng ASEAN thì Việt Nam là một trong số ít những nước (cùng với
Myanmar và Brunei) đang cấp phép hành nghề Y với những điều kiện đơn giản nhất.
3
Chỉ có đối tương muốn hành nghề với phạm vi chuyên môn bác sỹ đa khoa là Nghị định số
109/2017/NĐ-CP có quy định phải thực hành ít nhất mỗi hệ nội nhi và ngoại sản đủ 9 tháng.
9

10. đánh giá năng lực chuyên môn và kỹ năng thực hành. Hơn nữa, thời gian này
cũng không quy định là liên tục hay không, thực hành tối thiểu bao nhiêu
giờ/ngày, bao nhiêu ngày/tháng nên có trường hợp người hành nghề chỉ cần thực
hành 01 hoặc 02 tiếng một ngày, thậm chí cá biệt chỉ "đánh trống ghi tên" cũng
có thể được cấp Giấy xác nhận thực hành. Thực tế cho thấy, để có được các giấy
tờ hành chính hợp lệ xin cấp chứng chỉ hành nghề, nhiều trường hợp có thể làm
giả giấy tờ hoặc xin, mua giấy xác nhận quá trình thực hành tại cơ sở khám,
chữa bệnh mà thực tế họ không hề tham gia thực hành tại cơ sở đó. Do đó, quy
định này cũng chỉ mang tính hình thức, chưa xác định được về mặt chất lượng
hành nghề. Nếu trong trường hợp cả văn bằng chuyên môn và giấy xác nhận
thực hành không bảo đảm năng lực thực chất của người hành nghề thì rất dễ để
lọt và cấp chứng chỉ cho người không đủ năng lực chuyên môn, có nguy cơ ảnh
hưởng lớn đến chất lượng hành nghề sau khi được cấp chứng chỉ, thậm chí có
thể gây hậu quả nghiêm trọng, không thể khắc phục được.
c) Quy định cấp chứng chỉ hành nghề một lần và có giá trị vĩnh viễn4
cũng
gây khó khăn cho việc bảo đảm chất lượng hành nghề nhất là khi điều kiện cấp
CCHN chủ yếu dựa vào hồ sơ hành chính và các quy định về cập nhật kiến thức
y khoa liên tục chưa bảo đảm tính khả thi (hầu hết người hành nghề chưa tuân
thủ việc cập nhật đủ 48 tiết trong 2 năm liên tục). Điều này dẫn đến nguy cơ nếu
người được cấp CCHN không bảo đảm năng lực hành nghề thì chưa đủ cơ chế
để theo dõi, giám sát và thu hồi CCHN trừ khi phát hiện họ có sai sót chuyên
môn gây hậu quả nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe người bệnh. Điều này
cho thấy, việc cấp chứng chỉ hành nghề chỉ dựa vào giấy tờ hành chính sẽ có
nguy cơ mất an toàn cho người bệnh do không sàng lọc và xác định được năng
lực thực chất của người hành nghề, trong đội ngũ người hành nghề luôn tồn tại
một số lượng không nhỏ có trình độ chuyên môn hạn chế, khi phát hiện ra thì
hậu quả đã rất nghiêm trọng và khó có thể khắc phục được.
d) Năng lực của hệ thống quản lý nhà nước về cấp CCHN hiện nay còn
thiếu về số lượng và hạn chế về chất lượng nên công tác tổ chức thực hiện hoạt
động cấp CCHN còn nhiều khó khăn, bất cập.
Việc cấp CCHN được giao thẩm quyền cho nhiều cơ quan: Bộ trưởng Bộ Y
tế cấp đối với người làm việc trong các cơ sở KBCB thuộc Bộ Y tế; Bộ trưởng
Bộ Công an cấp đối với người làm việc trong các cơ sở KBCB thuộc Bộ Công
an; Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cấp đối với người làm việc trong các cơ sở
4
Hầu hết các nước đều cấp có thời hạn 05 năm hoặc 03 năm và tại một số quốc gia chứng chỉ hành
nghề được cấp lại hằng năm.
10

11. KBCB thuộc Bộ Quốc phòng; Giám đốc Sở Y tế cấp đối với người làm việc
trong các cơ sở KBCB thuộc Sở Y tế, cơ sở y tế tư nhân trên địa bàn và người đề
nghị chưa có nơi làm việc cư trú trên địa bàn. Giúp việc trực tiếp cho các cơ
quan này là các cơ quan, công chức làm công tác quản lý nhà nước về y tế phụ
trách thêm việc thẩm định hồ sơ cấp chứng chỉ hành nghề như Phòng Quản lý
Hành nghề và Phòng Nghiệp vụ Y Dược thuộc Cục Quản lý khám chữa bệnh -
Bộ Y tế; Cục Y tế Bộ Công an; Cục Quân y Bộ Quốc phòng; Phòng Nghiệp vụ Y
hoặc Phòng hành nghề y tư nhân thuộc Sở Y tế.
Nhân lực thực hiện việc thẩm định hồ sơ và làm thủ tục cấp CCHN của các
cơ quan này rất mỏng (hiện nay Bộ Y tế có 10 công chức; Bộ Công an, Bộ Quốc
phòng, các Sở Y tế có khoảng 3-5 công chức) và đa phần là công chức kiêm
nhiệm các nhiệm vụ khác về quản lý nhà nước trong lĩnh vực KBCB, rất ít công
chức được giao chuyên trách về cấp CCHN. Số lượng nhân lực này không đủ để
kiểm tra, đánh giá đầy đủ năng lực, tính chính xác và chất lượng hồ sơ của người
đề nghị cấp CCHN. Hoạt động thẩm định chủ yếu tập trung vào việc kiểm tra
thành phần hồ sơ, đối chiếu các văn bằng, chứng chỉ, giấy xác nhận thực hành
trong hồ sơ với các quy định của pháp luật để đồng ý cấp hoặc không cấp
CCHN. Trong thực tế, hầu hết các hồ sơ đầy đủ các thành phần giấy tờ và có văn
bằng phù hợp, đúng với phạm vi thực hành là được cấp CCHN, chỉ một số ít
trường hợp không đáp ứng rõ ràng yêu cầu về hồ sơ (trình độ chuyên môn trên
văn bằng khác với chức danh đề nghị cấp chứng chỉ hoặc giấy xác nhận thực
hành, thời gian thực hành chưa đủ...) mới bị từ chối cấp CCHN. Do vậy, việc
cấp CCHN chưa thực sự tạo ra được hàng rào về chất lượng, chủ yếu là hàng rào
hành chính.
Bên cạnh đó, nhân lực làm công tác hậu kiểm sau khi cấp CCHN cũng còn
hạn chế. Lực lượng làm công tác kiểm tra, thanh tra chủ yếu là nhân lực làm
công tác cấp CCHN kiêm nhiệm và thanh tra y tế. Do nhân lực ít, công tác hậu
kiểm chưa được thực hiện thường xuyên, các hoạt động thanh tra, kiểm tra đối
với việc tuân thủ quy định, quy chế chuyên môn, phạm vi, điều kiện hành nghề,
cập nhật kiến thức y khoa liên tục, sai sót chuyên môn kỹ thuật... còn hạn chế,
tính chủ động chưa cao, chủ yếu thực hiện khi phát hiện có tai biến, sai sót, số
lượng cơ sở thanhtra, kiểm tra hằng ăm còn khiêm tốn so với tổng số cơ sở,
người hành nghề. Có tới 32 Sở Y tế (chiếm 51%) báo cáo tình trạng thiếu nhân
lực cho việc cấp CCHN và thanh tra, kiểm tra. Hệ thống quản lý hành nghề từ
cấp Sở Y tế tới xã, phường còn có nhiều hạn chế. Một số phòng y tế quận, huyện
chưa có đủ nhân lực chuyên môn. Vai trò tư vấn, phản biện, phối hợp của các
11

12. Hội nghề nghiệp liên quan đến y dược còn hạn chế. Hệ thống phần mềm phục
vụ việc quản lý cấp phép hành nghề ra đời muộn gây nhiều khó khăn trong quản
lý. Trình độ tin học của một số cán bộ đầu mối cấp CCHN còn hạn chế, chưa
nhiệt tình với công việc hướng dẫn thủ tục hồ sơ và cập nhật vào phần mềm cấp
CCHN. Một số Sở Y tế còn chưa chủ động bố trí nhân sự, kinh phí để cập nhập
dữ liệu cấp CCHN và GPHĐ vào hệ thống. Lãnh đạo một số cơ sở KBCB chưa
hiểu rõ các quy định của pháp luật về thủ tục hành chính trong việc xin CCHN
và giấy phép hoạt động KBCB.
Những hạn chế trong công tác quản lý cấp CCHN cho thấy nếu không tăng
cường rà soát, đánh giá năng lực hành nghề trước khi cấp CCHN sẽ rất khó cải
thiện và nâng cao chất lượng người hành nghề nói riêng cũng như chất lượng
dịch vụ y tế nói chung.
đ) Kết quả thanh tra, kiểm tra, theo dõi thi hành pháp luật về KBCB cho
thấy tình trạng vi phạm đáng báo động5
: Xuất hiện một số giấy tờ giả mạo để
cấp CCHN (Giấy xác nhận thực hành làm giả hoặc xác nhận khống, giả
báo mất giấy tờ), cho thuê văn bằng, hành nghề quá phạm vi chuyên môn,
hành nghề chui khi chưa được cấp phép, người hành nghề không cập nhật
kiến thức y khoa liên tục trong thời gian 02 năm liên tiếp (chiếm đến hơn 70%
người hành nghề)…. Tình trạng người hành nghề vi phạm các quy chế
chuyên môn, sai sót chuyên môn trong hành nghề, đặc biệt là vi phạm về
giao tiếp, ứng xử với người bệnh, thủ tục hành chính trong KBCB vẫn còn
là vấn đề nhức nhối cần có giải pháp để hạn chế mà một trong những
nguyên nhân quan trọng là chưa có cơ chế quản lý, kiểm soát.
4. Mô hình Hội đồng Y khoa quốc gia là cơ chế hiệu quả, linh hoạt,
tiết kiệm để huy động sự tham gia và tận dụng, kết hợp hiệu quả nguồn lực
chung từ các cơ sở KBCB, cơ sở đào tạo y khoa, các tổ chức hội nghề nghiệp
trong đánh giá năng lực người hành nghề; phù hợp với chủ trương cải cách
hành chính, tinh gọn bộ máy
Việc thành lập Hội đồng Y khoa quốc gia để thực hiện chức năng tổ chức
thi đánh giá năng lực hành nghề với sự tham gia đại diện của Bộ Y tế, tổ chức xã
hội nghề nghiệp về y khoa, cơ sở đào tạo y khoa, cơ sở KBCB, luật gia, đại diện
người hành nghề, sử dụng hệ thống cơ sở đào tạo, cơ sở KBCB sẵn có cùng
5
Theo số liệu về Thanh tra, kiểm tra, tính đến tháng 6/2016 đã kiểm tra, các tỉnh đã thực hiện thanh tra
được 5.707 lượt. Trong đó: 11.354 cơ sở được kiểm tra; 297 cơ sở bị xử phạt cảnh cáo; 712 cơ sở bị xử
phạt hành chính; 42 cơ sở bị đình chỉ; 622 cơ sở bị xử phạt tiền với tổng số tiền xử phạt là
10.664.370.000 (Mười tỉ sáu trăm sáu mươi bốn triệu ba trăm bảy mươi nghìn); Thu hồi 153 chứng chỉ
hành nghề và 359 giấy phép hoạt động.
12

13. tham gia vào quá trình tổ chức thi đánh giá năng lực dưới sự điều phối hợp Hội
đồng Y khoa quốc gia và phê duyệt chủ trương, kế hoạch của Bộ Y tế…. sẽ giúp
huy động và tận dụng được nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị, kinh nghiệm,
năng lực chuyên môn mang tính chất xã hội hóa, hiệu quả hơn, tiết kiệm cho
ngân sách. Cơ chế Hội đồng Y khoa quốc gia "mềm" sẽ bảo đảm tính linh hoạt,
không làm tăng đầu mối quản lý, không tuyển công chức, viên chức (một số
nhân viên cơ hữu tối thiểu cần có sẽ làm việc theo chế độ hợp đồng lao động,
nhân lực tham gia tổ chức thi sẽ liên kết với các cơ sở đào tạo y khoa, cơ sở
KBCB có uy tín), không sử dụng ngân sách nhà nước (Hội đồng Y khoa quốc
gia và Văn phòng thường trực sẽ có kinh phí hoạt động lấy từ nguồn thu lệ phí
cấp phép, bảo vệ quyền lợi cho người hành nghề...) sẽ phù hợp với chủ trương
cải cách hành chính, đặc biệt là cải cách bộ máy hành chính nhà nước.
Hiện nay, Bộ Y tế, Sở Y tế và y tế các bộ, ngành đang thực hiện chức năng
quản lý nhà nước về y tế với rất nhiều nhiệm vụ liên quan đến hoạt động KBCB
như cấp CCHN, GPHĐ, ban hành và tổ chức thực hiện pháp luật về KBCB,
thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật về KBCB. Với khối lượng công
việc lớn nhưng nhân lực lại hạn chế trong bối cảnh Đảng và Chính phủ có chủ
trương tinh gọn bộ máy, nhân lực thì rất khó để có đủ năng lực thực hiện việc tổ
chức thi đánh giá năng lực hành nghề làm cơ sở để cấp CCHN. Nếu để Bộ Y tế
và Sở Y tế làm các công việc này sẽ phình thêm bộ máy tổ chức, nhân lực y tế,
ngân sách nhà nước... đi ngược lại xu hướng cải cách hành chính hiện nay. Đồng
thời, do hiện nay, khoảng 90% người hành nghề làm việc tại các cơ sở KBCB
của Nhà nước nên để Bộ Y tế và Sở Y tế thực hiện nhiệm vụ này sẽ có thể ảnh
hưởng đến tính khách quan, minh bạch trong đánh giá, ảnh hưởng đến sự bình
đẳng giữa những người hành nghề với nhau.
Việc tổ chức thi đánh giá năng lực hành nghề là một hoạt động mang tính
chất dịch vụ công, thuần túy về chuyên môn kỹ thuật nên để cho các tổ chức có
tính chất độc lập tương đối như Hội đồng Y khoa quốc gia triển khai thực hiện
sẽ tránh được việc cơ quan quản lý nhà nước phải ôm đồm, sa đà vào các hoạt
động sự nghiệp, tác nghiệp cụ thể. Bộ Y tế, Sở Y tế sẽ giữ vai trò là "hoa tiêu",
hạn chế trực tiếp "lái tàu", có điều kiện để tập trung vào định hướng, quản lý nhà
nước đối với các hoạt động KBCB thông qua công cụ chính sách, pháp luật, kế
hoạch, kiểm tra, thanh tra….và quan trọng nhất là Bộ Y tế sẽ giữ vai trò kiểm
tra, thanh tra việc bảo đảm chất lượng, sự công bằng, chính xác của kỳ thi quốc
gia do Hội đồng Y khoa quốc gia thực hiện và xử lý nghiêm minh nếu có hành vi
sai phạm. Nếu để Bộ Y tế và Sở Y tế vừa tổ chức thi đánh giá năng lực vừa cấp
CCHN, quản lý năng lực chuyên môn, đạo đức của người hành nghề cùng với
13

14. các hoạt động khác như tổ chức cập nhật kiến thức y khoa liên tục, giải quyết
khiếu nại của người bệnh, giải quyết các sai sót chuyên môn kỹ thuật y tế của
người hành nghề... thì sẽ là một khối lượng công việc khổng lồ. Trong khi đó,
nhiều vấn đề quan trọng của sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe
nhân dân cần Bộ Y tế và Sở Y tế phải quan tâm hơn.
Trong giai đoạn này, trước những yêu cầu cấp bách về đổi mới cơ chế,
phương thức quản lý nhà nước theo hướng phục vụ và kiến tạo, nâng cao hiệu
quả hoạt động của bộ máy hành chính thì cần phải có bước đột phá về tư duy và
nhận thức để tạo ra cú hích mới trong nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ
KBCB cũng như đổi mới phương thức quản lý nhà nước đối với người hành
nghề y. Pháp luật cần khẳng định và thừa nhận từng bước sự chung tay tham gia
của các tổ chức hội nghề nghiệp, cơ sở đào tạo, cơ sở KBCB trong việc bảo đảm
chất lượng hành nghề KBCB, phù hợp với chủ trương xã hội hóa trong lĩnh vực
y tế. Trong đó, Bộ Y tế vẫn giữa vai trò quản lý nhà nước để định hướng, điều
tiết theo chính sách, chiến lược, mục tiêu của công tác y tế. Từ đó giúp tăng
cường vai trò của các hội nghề nghiệp, cơ sở đào tạo, cơ sở KBCB và chính
người hành nghề trong nâng cao chất lượng dịch vụ KBCB, bảo đảm quyền của
người dân được sử dụng dịch vụ KBCB chất lượng, an toàn và hiệu quả.
5. Thi chứng nhận năng lực của người hành nghề KBCB làm cơ sở cấp
CCHN thông qua mô hình Hội đồng Y khoa quốc gia là phù hợp với xu
hướng hội nhập quốc tế trong lĩnh vực hành nghề KBCB, có kinh nghiệm từ
nhiều quốc gia đã thực hiện hiệu quả
Việc thành lập Hội đồng Y khoa quốc gia và tổ chức thi sát hạch chuyên
môn làm cơ sở cấp CCHN đã được hầu hết các nước trên thế giới áp dụng và là
một xu thế tất yếu trong việc quản lý hành nghề KBCB. Qua việc tiến hành tổng
quan kinh nghiệm của 23 nước trên thế giới, mô hình này được áp dụng tại đa số
các nước chậm phát triển, đang phát triển trên thế giới, kể cả các quốc gia phát
triển thuộc khối thịnh vượng chung. Trong khi đó, Việt Nam là một trong 3 nước
có điều kiện để cấp phép hành nghề đơn giản nhất trong khu vực Đông Nam Á
và trên thế giới.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay, với việc là thành viên của Tổ
chức Thương mại thế giới, Việt Nam phải tuân thủ theo các hiệp định của Tổ
chức này, trong đó có các quy định về dịch vụ y tế. Mặt khác, cùng với việc
tham gia vào cộng đồng chung ASEAN, Việt Nam đã ký kết các Thỏa thuận
công nhận lẫn nhau trong đó có việc cho phép CCHN Y và Nha khoa được cấp
14

15. bởi các cơ quan chức năng tại một quốc gia sẽ được thừa nhận bởi các nước
thành viên khác trong khu vực. Do đó, Việt Nam cần phải có những quy định về
cấp CCHN bảo đảm tương thích và phù hợp với thông lệ quốc tế và khu vực để
phù hợp với bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay. Đặc biệt, sẽ điều kiện để di
chuyển thể nhân, các cá nhân hành nghề của các nước đến Việt Nam để tham gia
vào hoạt động KBCB và ngược lại, người hành nghề của Việt Nam có thể ra
nước ngoài để hành nghề, nhân lực KBCB của Việt Nam có thể tham gia hội
nhập ngày càng nhiều hơn với các nước trong khu vực cũng như trên thế giới.
15

16. II. TỔNG QUAN KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ HỘI ĐỒNG Y
KHOA QUỐC GIA; KỲ THI QUỐC GIA ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC HÀNH
NGHỀ VÀ KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM
1. Về kỳ thi quốc gia đánh giá năng lực hành nghề:
Thực tế tại nhiều quốc gia cho thấy, cùng với sự phù hợp về số lượng, sự
cân đối về cơ cấu và phân bố; năng lực của người hành nghề là tiền đề quan
trọng tạo nên chất lượng dịch vụ y tế. Vì vậy, các quốc gia trên thế giới rất chú
trọng thực hiện những giải pháp về chuẩn hóa chương trình đào tạo và cơ sở đào
tạo nhằm bảo đảm cho nhân lực y tế đạt được những chuẩn năng lực cơ bản
trước và trong khi tham gia vào mạng lưới KBCB. Bên cạnh đó, để bảo đảm an
toàn cho người bệnh, việc sát hạch năng lực hành nghề cũng đã được nhiều nước
trên thế giới và hầu hết các nước trong khu vực Đông Nam Á đặc biệt quan tâm,
coi đây là điều kiện bắt buộc để được cấp phép hành nghề. Một số nước còn
quan tâm kiểm định bệnh viện nhằm bảo đảm cho người hành nghề được làm
việc trong môi trường có đủ điều kiện để duy trì năng lực hành nghề. Những
hoạt động này còn nhằm hỗ trợ cơ sở KBCB trong quản lý, kiểm tra/thanh tra
(audit) và nâng cao chất lượng phục vụ của đội ngũ nhân viên y tế.
Thi cấp phép hành nghề y hay thi đánh giá năng lực hành nghề trước khi
cấp phép là kỳ thi lớn với quy mô quốc gia được nhiều nước thực hiện như một
phương thức bắt buộc nhằm quy chuẩn năng lực hành nghề thiết yếu cần có của
từng chức danh chuyên môn, góp phần bảo đảm chất lượng của dịch vụ y tế và
thông qua đó để không ngừng hoàn thiện chương trình, nâng cao năng lực của
các cơ sở đào tạo y khoa. Mục đích của kỳ thi quốc gia cấp giấy phép hành nghề
với tất cả các nước trước hết đều vì lợi ích của cộng đồng (giúp cho người dân
được tiếp cận với dịch vụ y tế có chất lượng), tiếp đến là vì lợi ích của chính cơ
sở y tế với đội ngũ nhân lực chuyên nghiệp (điều kiện để cung cấp dịch vụ y tế
có chất lượng) và vì mục đích đảm bảo chất lượng của các cơ sở đào tạo y khoa
(thông qua việc không ngừng hoàn thiện chương trình giảng dạy, đào tạo phù
hợp với mong đợi trong thực tế hành nghề), nhằm chuẩn hóa năng lực đầu ra của
sinh viên y khoa, bảo đảm khi đã hành nghề dù có học ở bất cứ trường đại học
nào cũng đều có năng lực hành nghề đạt ở một mức chuẩn nhất định. Theo kinh
nghiệm các nước thì người hành nghề chỉ cần có năng lực kiến thức, năng lực
thực hành khoảng 60%-80% so với nội dung đào tạo thì đã đủ điều kiện để phép
hành nghề. Nhiều nước còn thực hiện song song vừa kiểm chuẩn chương trình
16

17. đào tạo và vừa kiểm soát chất lượng đầu ra thông qua kỳ thi quốc gia cấp phép
hành nghề.
Đối tượng của kỳ thi quốc gia cấp phép hành nghề bao gồm tất cả những
người đã tốt nghiệp các chuyên ngành y ở trong nước và nước ngoài, bao gồm
cả người nước ngoài vào hành nghề tại quốc gia có nhu cầu đăng ký hành nghề
tại quốc gia.
Tại Mỹ, kỳ thi quốc gia cấp phép hành nghề cho bác sỹ Đa khoa (BSĐK)
được thực hiện nhằm bảo đảm cho những người hành nghề BSĐK ở tất cả các
vùng, miền trong cả nước đều có được năng lực tối thiểu chung; cộng đồng,
người dân cũng được biết về chuẩn năng lực này; đồng thời giúp các trường đại
học y nhận biết điểm mạnh, điểm yếu trong chương trình đào tạo, chất lượng
đào tạo thông qua đó giúp cải tiến chương trình đào tạo nhằm đáp ứng tiêu
chuẩn năng lực cần có của BSĐK khi hành nghề, bao gồm: kiến thức y khoa,
chăm sóc bệnh nhân, kỹ năng giao tiếp, an toàn cho bệnh nhân và y học chứng
cứ.
Ở Nhật, kỳ thi quốc gia được tổ chức để kiểm chứng những kiến thức y
học lâm sàng và y tế công cộng cần thiết mà một người bác sỹ nhất thiết phải am
hiểu cả về kiến thức lẫn kỹ năng thực hiện. Kỳ thi còn giúp quy chuẩn năng lực
hành nghề cho bác sỹ trên cơ sở kiểm chứng lại 60% dung lượng kiến thức mà
họ đã được lĩnh hội tại các cơ sở đào tạo y khoa. Đồng thời, còn giúp các cơ sở
đào tạo không ngừng hoàn thiện chương trình bảo đảm chất lượng đầu ra của
các sinh viên phù hợp với chuẩn năng lực hành nghề chung.
Tại Hàn Quốc, mục đích của kỳ thi quốc gia cấp phép hành nghề nhằm
bảo vệ cộng đồng thông qua việc giúp người dân được tiếp cận với dịch vụ y tế
có chất lượng, bảo đảm cho nhân viên y tế hành nghề có chất lượng và bảo đảm
chất lượng của giáo dục đào tạo.
Ở Hong Kong và Úc kỳ thi cấp phép hành nghề được thực hiện nhằm bảo
đảm chất lượng hành nghề của những sinh viên được đào tạo tại các trường y ở
nước ngoài không cùng hệ thống kiểm chuẩn đào tạo với Hong Kong, Úc …
Ngoài việc kiểm tra cấp giấy phép, các quốc gia như Vương quốc Anh,
Mỹ, Úc và Đức, đang xúc tiến các chương trình kiểm tra liên tục chất lượng lâm
sàng của các chuyên gia y tế thông qua đăng ký chất lượng lâm sàng (Clinical
Quality Registries) cho từng lĩnh vực chuyên môn. Dữ liệu ghi lại được phân
tích và đánh giá để xác định các thay đổi giữa các chương trình. Điều này cung
17

18. cấp bằng chứng để thúc đẩy cải tiến trong việc đào tạo nhân viên y tế và nghiên
cứu khoa học.
Trong số 11 nước khu vực Đông nam Á, trừ Brunei 100% bác sĩ là từ
nước ngoài vào, hiện còn duy nhất chỉ có Việt Nam , Cambodia và Myanmar là
chưa thi chứng chỉ hành nghề. Trong khi Việt Nam chưa kiểm chuẩn, chưa thống
nhất được chương trình của các trường đào tạo y khoa lại vừa chưa đánh giá chất
lượng đầu ra nên nhiều ý kiến từ các cơ quan quản lý, chuyên gia trong nước và
quốc tế cho rằng cần bổ sung những quy định về kiểm soát chất lượng nguồn
nhân lực trước và trong khi tham gia cung ứng dịch vụ y tế cho người dân như
các nước để bảo đảm chất lượng dịch vụ y tế và an toàn cho người bệnh.
2. Về đơn vị tổ chức kỳ thi quốc gia đánh giá năng lực hành nghề:
a) Về mô hình:
Các nước có quy định, lựa chọn khác nhau về đơn vị tổ chức kỳ thi quốc
gia đánh giá năng lực hành nghề nhưng có thể xếp vào 3 nhóm: (1) Tổ chức độc
lập với cơ quan quản lý nhà nước (Mỹ, Canada, Anh, Zambia, Thái Lan,….)
hoặc (2) Cơ quan quản lý nhà nước chịu trách nhiệm (Nhật Bản, Trung Quốc)
hoặc (3) phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước với hội nghề nghiệp. Dù có
độc lập hay không thì các nước đều có những quy định, chế tài giám sát chặt chẽ
và phân công, phân trách nhiệm rõ ràng.
Mô hình một tổ chức độc lập được nhiều nước áp dụng nhưng mức độ độc
lập cũng khác nhau tùy từng nước. Độc lập ở mức đơn giản nhất là hai cơ quan
độc lập trong Bộ Y tế (một đơn vị tổ chức thi, một đơn vị cấp phép). Độc lập cao
hơn là Hội đồng Y khoa quốc gia, hội điều dưỡng, hội bác sỹ hoặc các hội nghề
nghiệp khác hoàn toàn chịu trách nhiệm tổ chức thi và cấp phép hành nghề.
Nhưng mô hình độc lập ở mức cao thường đi kèm với điều kiện là hội nghề
nghiệp ở các quốc gia này rất độc lập, tập trung hội viên, có cơ cấu tổ chức chặt
chẽ, có nguồn lực mạnh cả về chuyên môn và tài chính. Mô hình này có nhiều
ưu điểm nhất, được nhiều nước lựa chọn hơn cả nhưng có nhược điểm là dễ phát
sinh nhóm lợi ích, cạnh tranh không lành mạnh, độc quyền và Nhà nước khó can
thiệp cho các mục đích công cộng.
Mô hình cơ quản quản lý nhà nước thì một cơ quan thuộc Bộ Y tế sẽ vừa
tổ chức thi, vừa tiến hành cấp phép. Với mô hình này Nhà nước chịu trách
nhiệm rõ ràng về chất lượng chăm sóc y tế. Ưu điểm tất yếu của mô hình này là
hệ thống y tế không bị lợi dụng hay bị kiểm soát bởi bất kỳ một nhóm lợi ích
18

19. cục bộ nào. Nhưng nhược điểm là có thể xuất hiện khuynh hướng phân biệt đối
xử giữa người hành nghề ở khu vực công và tư, thường khu vực công được ưu ái
hơn khu vực tư. Hiện nay, rất ít nước duy trì, mô hình này.
Mô hình phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước với hội nghề nghiệp:
một bên chịu trách nhiệm tổ chức thi đánh giá năng lực (hội nghề nghiệp) một
bên chịu trách nhiệm cấp phép dựa trên kết quả thi (cơ quan quản lý nhà nước).
Kinh nghiệm các nước cho thấy, với mô hình tổ chức có nhiều cơ quan tham gia
vào quá trình kiểm tra chất lượng đầu ra và cấp chứng chỉ hành nghề sẽ bảo đảm
được cả tính khách quan và chất lượng đầu vào của nguồn nhân lực KBCB.
b) Về chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức:
- Chức năng, nhiệm vụ của đơn vị tổ chức kỳ thi quốc gia cấp CCHN dù
được tổ chức theo mô hình nào thì cũng đều bao gồm: Xây dựng (ban hành)
chuẩn năng lực nghề nghiệp của từng chức danh chuyên môn, tổ chức thi và
chứng nhận năng lực hành nghề, kiểm định chất lượng dịch vụ, chất lượng đào
tạo chuyên khoa, tư vấn các chính sách liên quan đến đảm bảo chất lượng hành
nghề của nhân viên y tế… và nhiều nước còn có chức năng cấp chứng chỉ hành
nghề và giám sát người hành nghề.
Ở nhiều nước như Hong Kong, Thái lan, Malaysia, Canada, Zambia…,
Hội đồng Y khoa quốc gia là cơ quan ban hành tiêu chuẩn năng lực hành nghề
và tổ chức kỳ thi quốc gia cấp phép hành nghề.
Chức năng của Hội đồng Y khoa quốc gia tại Hong Kong được quy định
cụ thể như: tổ chức thi chứng chỉ hành nghề, tổ chức kiểm định các chương trình
đào tạo Y khoa (Medical Council đánh giá chương trình học tập theo giai đoạn 5
năm/lần, phối hợp với chuyên gia bên Anh, Úc với nhóm đánh giá bao gồm 5
người và báo cáo đánh giá khoảng 500 trang) và kiểm định chất lượng bệnh
viện.
Chức năng của Hội đồng Y khoa quốc gia tại Úc được quy định gồm: ban
hành các tiêu chuẩn; hướng dẫn chuẩn hành nghề trong đó có quá trình học tập,
lịch sử phạm pháp, trình độ tiếng Anh; hướng dẫn thực hành nghề tốt; xác định
các tiêu chí cho kỳ thi đăng ký hành nghề; kiểm định và thông qua chương trình
đào tạo; đánh giá những cán bộ y tế được đào tạo ở nước ngoài; điều tra và quản
lý các thông báo, các vấn đề liên quan tới sức khỏe cộng đồng; xác định lệ phí
đăng ký cấp phép hành nghề.
19

20. Chức năng của Hội đồng Y khoa quốc gia tại Thái Lan bao gồm: thực
hiện kiểm định thường xuyên nhằm đảm bào chất lượng đào tạo của các trường
y khoa (21 trường); xác định danh mục tiêu chuẩn về kiến thức, kỹ năng cơ bản
cho bác sĩ; triển khai các kỳ thi cấp chứng chỉ quốc gia, đóng vai trò chính trong
bảo đảm chất lượng đào tạo y khoa và chất lượng bác sĩ được đào tạo ở người
ngoài nhưng hành nghề tại Thái Lan.
Chức năng của Hội đồng Y khoa quốc gia Zambia bao gồm: đăng ký
người hành nghề; quy định hành vi chuyên môn của người hành nghề; ban hành
chứng chỉ hành nghề; phê chuẩn các chương trình đào tạo nghề nghiệp bắt buộc
như là điều kiện đăng ký hoặc để cấp chứng chỉ hành nghề; cấp phép cho cở sở
y tế; theo dõi việc kiểm soát và bảo đảm chất lượng của các cơ sở y tế; kiểm
định hoặc công nhận các cơ sở y tế có giấy phép để thực hiện các dịch vụ y tế
đặc biệt; điều tra các khiếu nại đối với những người hành nghề và cơ sở y tế có
phép; điều tra các khiếu nại về các hành vi sai sót chuyên môn đối với những
người hành nghề có giấy phép và áp đặt các hình phạt trong các trường hợp cần
thiết; tư vấn cho Bộ trưởng về các vấn đề liên quan đến hành nghề y tế....
Tại một số nước, việc xây dựng tiêu chuẩn và thực hiện kiểm định năng
lực hành nghề của nhân viên y tế do Bọ Y tế thực hiện: ở Nhật Bản do Bộ Y tế
và Phúc lợi xã hội đảm nhận, ở Hàn Quốc hoạt động này cũng do Bộ Y tế và
Phúc lợi xã hội thực hiện thông qua việc ủy quyền cho một đơn vị sự nghiệp.
- Về cơ cấu tổ chức, các nước đều có quy định cơ cấu tổ chức bảo đảm sự
tham gia của cơ quan quản lý (thiểu số), các trường, bệnh viện, hội nghề nghiệp,
chuyên gia pháp lý, bảo vệ người bệnh,…. để bảo đảm cân bằng lợi ích, sự phối
hợp và tính minh bạch.
Hội đồng Y khoa quốc gia Hồng Kông bao gồm các Hội đồng Y khoa
quốc gia của nhiều chuyên ngành khác nhau: Hội hành nghề Tây y, Hội Điều
dưỡng, Hội Đông y, Hội Răng Hàm Mặt, … Cơ cấu nhân lực của Hội đồng Y
khoa quốc gia Hong Kong khác nhau giữa các hội đông và các tiểu Hội đồng Y
khoa quốc gia (subcomittees), bao gồm: thành viên chuyên trách là các giáo sư,
giảng viên từ các trường đào tạo y khoa (đã nghỉ hưu). Thành viên bán thời gian
là những giáo sư, giảng viên, bác sĩ tại các bệnh viện (hiện đang làm việc)
Hội đồng Y khoa quốc gia ở Úc bao bao gồm Hội đồng Y khoa quốc gia
của 14 chuyên ngành khác nhau trong đó có Hội Điều dưỡng và có mạng lưới
20

21. phân cấp theo 8 Hội đồng Y khoa quốc gia cấp cao thuộc 8 bang với 14 văn
phòng đại diện trong cả nước.
Cơ cấu nhân lực của của Hội đồng Y khoa quốc gia Úc, gồm có: 12 thành
viên do Bộ trưởng chỉ định, 4 thành viên cộng đồng, 8 bác sĩ được lựa chọn
thông qua quảng bá tới công chúng về những vị trí trống của Hội đồng Y khoa
quốc gia và để cho những người quan tâm có thể đăng ký sau đó Chủ tịch Hội
đồng Y khoa quốc gia sàng lọc và đề xuất để Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành quyết
định. Các thành viên làm việc theo chế độ bán thời gian và được chi trả phụ cấp.
Hội đồng Y khoa quốc gia Úc họp hàng tháng
Cơ cấu tổ chức của Hội đồng Y khoa quốc gia Thái Lan bao gồm 6 bộ
phận trong đó có Trung tâm Kiểm định và Đánh giá y khoa (CMA). Trung tâm
này có 03 thành viên làm việc toàn thời gian còn lại là các nhân viên làm bán
thời gian. Tổng số thành viên của CMA là 16 người, gồm có: 3 người từ Hội
đồng Y khoa quốc gia; 3 người từ các trường Y khoa; 3 người từ Hiệp hội
trường Y Thái Lan; 3 người cán bộ/giảng viên do Hội đồng Y khoa quốc gia
Thái Lan chọn; 4 người trong nhóm làm việc được Hiệp hội trường Y chọn để
triển khai quá trình thi.
Cơ cấu của Hội đồng Y khoa quốc gia Zambia có 19 thành viên bao gồm:
(1) Chủ tịch Tổng Hội điều dưỡng Zambia; Thứ trưởng y tế thứ nhất; Hiệu
trưởng Đại học Y; Giám đốc bệnh viện thực hành của Đại Học Y; (2) Do Bộ
trưởng bổ nhiệm: Đại diện Quân y; Đại diện Bộ Khoa Học công nghệ; 2 thành
viên không chuyên môn lựa chọn từ các thành viên của công chúng mà đã nổi
bật trong công tác phục vụ cộng đồng; Một đại diện của Cục/Cơ quan Quản lý
Dược; Một thành viên pháp lý - người sẽ đủ tư cách để Toà án tối cao Zambia
cấp phép bào chữa; Bốn thành viên từ các ngành nghề liên quan đến y tế khác do
Chủ tịch các Hội nghề nghiệp đó lựa chọn; (3) Một đại diện cho Bộ trưởng bổ
nhiệm từ 3 ứng viên do các tổ chức sau đây tiến cử: Hội Y học Zambia, Khoa
Bác sỹ Đa Khoa Đại học Y, Hội y tế Giáo hội Zambia, một Bs nha khoa thuộc
Hội Nha Khoa Zambia, Hiệp hội dược phẩm Zambia.
Người đứng đầu Hội đồng Y khoa quốc gia là Chủ tịch Hội đồng Y khoa
quốc gia, thường là chuyên gia độc lập, có uy tín rất cao, được Thủ tướng hoặc
Bộ trưởng Bộ Y tế bổ nhiệm. Một số Hội đồng Y khoa quốc gia có Chủ tịch
danh dự là Bộ trưởng Bộ Y tế (Thái Lan).
21

22. Ngoài các thành viên, Hội đồng Y khoa quốc gia có các Ban, Văn phòng
chuyên môn, hành chính trực tiếp giúp việc và thực hiện các chỉ đạo của Hội
đồng Y khoa quốc gia.
c) Về kinh phí hoạt động:
Kinh phí hoạt động của các Hội đồng Y khoa quốc gia đều thường từ 03
nguồn cơ bản: Thu phí từ người hành nghề; Chính phủ cấp một phần và nguồn
tài trợ. Hội đồng Y khoa quốc gia tại các nước là đơn vị độc lập song có mối liên
hệ mật thiết với Bộ Y tế, được Bộ Y tế hỗ trợ một phần kinh phí để thuê văn
phòng, trả lương nhân viên.
Kinh phí duy trì hoạt động của Hội đồng Y khoa quốc gia Hong Kong do
chính phủ chi trả từ nguồn thu lệ phí dự thi là 5000 HKU. Thành viên Hội đồng
Y khoa quốc gia là những người kiêm nhiệm, làm tình nguyện (làm toàn thời
gian ở cơ quan khác và làm thêm ở Hội đồng Y khoa quốc gia) - không được
nhận thù lao cho các hoạt động khi tham gia Hội đồng Y khoa quốc gia, chỉ có
các thư ký được nhận lương từ chính phủ.
Kinh phí duy trì hoạt động của Hội đồng Y khoa quốc gia Úc do Hội đồng
Y khoa quốc gia tự chủ trên cơ sở huy động từ các Hội đồng Y khoa quốc gia
thành viên. Chính phủ chỉ chi kinh phí cho các hoạt động kiểm định (National
fees fund the services provided to each profession; Health Profession Agreement
between each Board/AHPRA).
Kinh phí duy trì hoạt động của Hội đồng Y khoa quốc gia Thái Lan được
sử dụng từ các nguồn như: do Bộ Y tế cấp, do thu lệ phí đăng ký thi cấp CCHN,
thu từ lợi nhuận của các hoạt động đầu tư, viện trợ của các tổ chức xã hội, ...
3. Bài học kinh nghiệm với Việt Nam:
a) Việc tổ chức kỳ thi quốc gia đánh giá năng lực hành nghề là một kinh
nghiệm tốt và Việt Nam nên áp dụng. Kỳ thi quốc gia nên được áp dụng với
người cả người Việt Nam và người nước ngoài đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề
lần đầu. Chứng nhận năng lực hành nghề là một trong các điều kiện để cấp
CCHN.
b) Về cơ quan tổ chức kỳ thi, có một số điểm phù hợp và chưa phù hợp
với Việt Nam như sau:
- Mô hình Bộ Y tế hoặc Bộ Y tế và Sở Y tế tổ chức thi và cấp chứng chỉ
hành nghề không nên áp dụng ở nước ta vì:
22

23. Mô hình này đã không còn phù hợp với bối cảnh đất nước Việt Nam hiện
nay khi mà Nhà nước ta đã xác định hệ thống y tế Việt Nam là hệ thống hỗn hợp
công tư, hoạt động hành nghề y tư nhân đang phát triển mạnh nên dịch vụ y tế
do hệ thống các cơ sở công lập hiện đang được thị trường y tế tư nhân bổ sung
ngày một nhiều hơn. Chính phủ không thể trang trải ngân sách cho mọi hoạt
động KBCB theo nhu cầu mà còn có sự đóng góp từ các nguồn xã hội hoá ngoài
ngân sách.
Hiện nay, Bộ Y tế, Sở Y tế đang phải quan tâm thực hiện nhiều vấn đề
quan trọng của sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Nếu
để Bộ Y tế và Sở Y tế cấp mới, cấp lại, gia hạn và thu hồi chứng chỉ hành nghề
KBCB và quản lý năng lực chuyên môn và đạo đức của người hành nghề, cùng
với hoạt động này là các hoạt động khác như tổ chức cập nhật kiến thức y khoa
liên tục, tổ chức sát hạch năng lực người hành nghề, giải quyết khiếu nại của
người bệnh, giải quyết các sai sót chuyên môn kỹ thuật y tế của người hành
nghề... thì sẽ phải lo thêm một khối lượng lớn công việc.
Việc để Bộ Y tế, Sở Y tế làm các công việc này sẽ phình thêm bộ máy tổ
chức, nhân lực y tế, ngân sách nhà nước... đi ngược lại xu hướng cải cách hành
chính hiện nay, đặc biệt là đổi mới bộ máy tổ chức.
Trên thực tế, có gần 80% người hành nghề làm việc tại các cơ sở KBCB
của Nhà nước nên nếu để Bộ Y tế, Sở Y tế thực hiện nhiệm vụ này sẽ không
khách quan, minh bạch, không tạo được sự bình đẳng giữa những người hành
nghề với nhau trong việc cấp chứng chỉ hành nghề, cũng như quản lý về chuyên
môn và đạo đức của các đối tượng này.
- Mô hình tổ chức xã hội nghề nghiệp tổ chức kỳ thi quốc gia chưa nên áp
dụng ở nước ta trong giai đoạn này vì:
Các tổ chức xã hội nghề nghiệp ở nước ta hiện nay được cấu thành trong
hệ thống chính trị. Trong lĩnh vực y tế, ở Trung ương, ngoài Tổng hội Y học Việt
Nam, có hơn 50 hội khác hoạt động độc lập, chưa tính tới các hội ở địa phương
nhiều hội ít nhiều vẫn còn phụ thuộc vào các nguồn lực của Nhà nước nên còn
phân tán, chưa thể độc lập và có đủ các nguồn lực để thực hiện đầy đủ vai trò
quản lý hành nghề.
Nguyên tắc tham gia hội là tự nguyện nên nếu để các hội y học cấp chứng
chỉ hành nghề thì người hành nghề bắt buộc phải tham gia làm hội viên. Điều
này trái với pháp luật Việt Nam.
23

24. - Mô hình Thủ tướng Chính phủ thành lập Hội đồng Y khoa quốc gia tổ
chức kỳ thi quốc gia đánh giá năng lực hành nghề thuộc Bộ Y tế nhưng có tính
độc lập, có sự tham gia của các trường, hội, bệnh viên nên được lựa chọn vì phù
hợp nhất với điều kiện chính trị, kinh tế - xã hội ở nước ta vì:
- Hội đồng Y khoa quốc gia là tổ chức độc lập tương đối với cơ quan cấp
chứng chỉ.
- Phù hợp với chủ trương cải cách hành chính, đặc biệt là cải cách bộ máy
hành chính nhà nước. Hội đồng Y khoa quốc gia này không tăng thêm đầu mối
quản lý, không tuyển công chức (nhân viên làm việc theo chế độ hợp đồng lao
động), không sử dụng ngân sách nhà nước (Hội đồng Y khoa quốc gia và Văn
phòng thường trực sẽ có kinh phí hoạt động lấy từ nguồn thu lệ phí cấp phép,
bảo vệ quyền lợi của người hành nghề.....
- Hội đồng Y khoa quốc gia với sự tham gia của đại diện của Bộ Y tế, tổ
chức xã hội nghề nghiệp về y khoa, cơ sở đào tạo y khoa, cơ sở KBCB, luật gia,
người hành nghề... sẽ tăng thêm tính khách quan, dân chủ, minh bạch trong việc
đáng giá năng lực chuyên môn và đạo đức của người hành nghề, bảo đảm sự
công bằng thực sự giữa những người hành nghề thuộc khu vực Nhà nước và tư
nhân.
- Phù hợp với xu hướng hội nhập quốc tế trong khu vực và trên thế giới về
cấp mới, cấp lại, gia hạn, thu hồi chứng chỉ hành nghề và quản lý năng lực
chuyên môn và đạo đức của người hành nghề.
c) Về chức năng, nhiệm vụ: Hội đồng Y khoa quốc gia ở Việt Nam trong
giai đoạn này tập trung vào 02 nhiệm vụ chính là: xây dựng chuẩn năng lực
nghề nghiệp của các chức danh hành nghề để Bộ Y tế ban hành; tổ chức kỳ thi
quốc gia đánh giá năng lực hành nghề. Ngoài ra có một số nhiệm vụ cần thiết
khác liên quan đến chất lượng người hành nghề và đào tạo chuyên khoa. Riêng
chức nawg cấp chứng chỉ hành nghề, Hội đồng Y khoa quốc gia này sẽ không
thực hiện như các nước mà tiếp tục do Bộ Y tế (Cục Quản lý khám chữa bệnh)
và Sở Y tế thực hiện để bảo đảm sự kết hợp hiệu quả nhất trong quản lý, thực
thi, giám sát.
Tóm lại, việc sát hạch năng lực hành nghề khám bệnh, chữa bệnh bởi một
tổ chức độc lập là điều kiện bắt buộc để được cấp phép hành nghề đầy đủ ở một
số quốc gia mặc dù là một giải pháp quan trọng nhằm kiểm soát chất lượng của
nhân lực y tế song đây là một việc làm mới chưa từng có tiền lệ ở nước ta. Trên
24

25. cơ sở phân tích thấu đáo về những lợi thế và những thách thức, bất cập cùng với
việc vận dụng linh hoạt kinh nghiệm thế giới để lựa chọn những giải pháp phù
hợp, khả thi với điều kiện thực tiễn đặc biệt là trong bối cảnh cả nước hiện đang
triển khai thực hiện nghiêm ngặt chủ trương tinh gọn đầu mối tổ chức và tinh
giảm biên chế thì mô hình phù hợp nhất Việt Nam là mô hình bảo đảm tính độc
lập tương đối, có sự kết hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước về y tế và các tổ
chức hội, cơ sở KBCB, cơ sở đào tạo y khoa; trong đó Hội đồng Y khoa quốc
gia với các thành viên là đại diện các tổ chức hội, cơ sở KBCB, cơ sở đào tạo y
khoa; có chức năng tổ chức thi đánh giá năng lực hành nghề làm cơ sở chuyên
môn để Bộ Y tế và Sở Y tế cấp CCHN.
25
Tải bản FULL (file word 55 trang): bit.ly/33DwKqD
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

26. III. CƠ SỞ PHÁP LÝ:
a) Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu
Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ chăm
sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới đã quy định: “Đổi mới
căn bản, toàn diện công tác đào tạo nhân lực y tế, đáp ứng yêu cầu cả về y đức
và chuyên môn trong điều kiện chủ động, tích cực hội nhập quốc tế… Thành lập
Hội đồng Y khoa quốc gia, tổ chức thi cấp chứng chỉ hành nghề có thời hạn phù
hợp với thông lệ quốc tế…”. Đề án này là một bước để thể chế Nghị quyết của
Đảng vào thực tiễn quản lý người hành nghề.
b) Luật Khám bệnh, chữa bệnh, số 40/2009/QH 12, Khoản 4, Điều 28 quy
định: “Bộ trưởng Bộ Y tế thành lập Hội đồng Y khoa quốc gia tư vấn với sự
tham gia của đại diện tổ chức xã hội nghề nghiệp về y, hội luật gia, cơ sở đào
tạo y khoa, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, tổ chức xã hội về bảo vệ quyền lợi
người tiêu dùng và một số tổ chức xã hội khác để tư vấn cho Bộ trưởng Bộ Y tế
trong việc cấp, cấp lại, thu hồi chứng chỉ hành nghề; đình chỉ hoạt động chuyên
môn của người hành nghề; xây dựng các tiêu chuẩn công nhận nội dung, hình
thức cập nhật kiến thức y khoa liên tục và điều kiện đối với các cơ sở thực hiện
cập nhật kiến thức y khoa liên tục; quy định nội dung, hình thức và tổ chức kiểm
tra để xác nhận bằng văn bản người biết tiếng Việt thành thạo và người đủ trình
độ phiên dịch trong khám bệnh, chữa bệnh”. Hội đồng Y khoa quốc gia sẽ được
thành lập để kế thừa nhiệm vụ của Hội đồng Y khoa quốc gia tư vấn bên cạnh
việc thực hiện kỳ thi quốc gia đánh giá năng lực hành nghề làm cơ sở để Bộ Y tế
và Sở Y tế cấp CCHN. Khi Luật KBCB được sửa đổi sẽ sửa quy định tại Khoản
4, Điều 28 về Hội đồng Y khoa quốc gia tư vấn để thay thế bằng Hội đồng Y
khoa quốc gia.
c) Nghị định số 75/2017/NĐ-CP, ngày 20 tháng 6 năm 2017 của Thủ tướng
Chính phủ quy định về chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế trong
đó có nhiệm vụ “Quy định, hướng dẫn tổ chức thực hiện việc thi để xét cấp
chứng chỉ hành nghề trong lĩnh vực y tế theo quy định của pháp luật”. Đề án
này là bước đầu tiên để triển khai các bước theo lộ trình thành lập Hội đồng Y
khoa quốc gia.
26

27. PHẦN II
PHƯƠNG ÁN THÀNH LẬP, TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA
HỘI ĐỒNG Y KHOA QUỐC GIA VÀ
TỔ CHỨC KỲ THI QUỐC GIA ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC HÀNH NGHỀ
I. MỤC TIÊU
1. Mục tiêu chung:
Thành lập được Hội đồng Y khoa quốc gia để tổ chức kỳ thi quốc gia
đánh giá năng lực làm cơ sở cấp chứng chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh
nhằm tăng cường hiệu quả quản lý, nâng cao năng lực của người hành nghề
KBCB và góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ KBCB.
2. Mục tiêu cụ thể:
- Thiết lập và triển khai mô hình tổ chức Hội đồng Y khoa quốc gia theo
lộ trình phù hợp;
- Xây dựng chuẩn năng lực nghề nghiệp đối với từng chức danh hành
nghề; xây dựng và thử nghiệm ngân hàng đề thi để làm cơ sở tổ chức kỳ thi quốc
gia đánh giá năng lực hành nghề.
- Chuẩn bị các điều kiện để tổ chức thi đánh giá năng lực chuyên môn làm
cơ sở cấp CCHN KBCB sau khi Luật Khám bệnh, chữa bệnh sửa đổi có hiệu lực
thi hành.
- Kiểm soát tiêu chuẩn và nâng cao năng lực của người hành nghề KBCB.
- Góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả trong quản lý người hành
nghề, cung cấp dịch vụ KBCB, đào tạo nhân lực y tế.
- Góp phần đảm bảo an toàn người bệnh, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
27
Tải bản FULL (file word 55 trang): bit.ly/33DwKqD
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

28. II. TÊN GỌI, VỊ TRÍ, CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN
CỦA HỘI ĐỒNG Y KHOA QUỐC GIA:
1. Tên gọi:
- Tên tiếng Việt: Hội đồng Y khoa quốc gia
- Tên tiếng Anh: National Medical Council
- Tên viết tắt của tiếng Anh: NMC
- Logo:
2. Vị trí:
- Hội đồng Y khoa quốc gia là tổ chức thuộc Bộ Y tế do Thủ tướng Chính
phủ quyết định thành lập.
- Hội đồng Y khoa quốc gia có tư cách pháp nhân, có con dấu, có tài
khoản riêng, có trụ sở chính đặt tại Thành phố Hà Nội.
3. Chức năng:
Hội đồng Y khoa quốc gia có chức năng xây dựng tiêu chuẩn năng lực
nghề nghiệp của các chức danh hành nghề KBCB để Bộ trưởng Bộ Y tế ban
hành; tổ chức kỳ thi quốc gia đánh giá năng lực làm cơ sở cấp CCHN KBCB;
đào tạo, nghiên cứu khoa học, thông tin, giáo dục, truyền thông và hợp tác quốc
tế trong lĩnh vực hoạt động; tham gia đánh giá chất lượng dịch vụ KBCB; tư vấn
cho Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Y tế và các cơ quan, tổ chức về tiêu
chuẩn năng lực hành nghề, cấp CCHN, điều kiện đào tạo chuyên khoa và nâng
cao chất lượng KBCB.
4. Nhiệm vụ:
4.1. Xây dựng tiêu chuẩn năng lực của các chức danh hành nghề KBCB:
a) Xây dựng và tư vấn để Bộ Y tế ban hành tiêu chuẩn năng lực nghề
nghiệp của các chức danh hành nghề KBCB; nội dung thực hành để cấp chứng
chỉ hành nghề, phương thức kiểm tra đánh giá và tiêu chuẩn năng lực nghề
nghiệp cần đạt được sau khi thực hành.
b) Thực hiện giám sát việc tuân thủ các tiêu chuẩn năng lực nghề nghiệp
của các chức danh hành nghề KBCB sau khi được cơ quan nhà nước có thẩm
quyền cấp chứng chỉ hành nghề.
28
Tải bản FULL (file word 55 trang): bit.ly/33DwKqD
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

29. c) Xác minh, tư vấn, có ý kiến độc lập về các vấn đề liên quan đến chuyên
môn hành nghề hoặc đạo đức nghề nghiệp của người hành nghề theo yêu cầu
của người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo hoặc cơ quan tiến hành tố
tụng theo quy định của pháp luật.
4.2. Tổ chức kỳ thi quốc gia đánh giá năng lực làm cơ sở để cơ quan nhà
nước có thẩm quyền cấp CCHN KBCB:
a) Xây dựng, phát triển, thử nghiệm, phê duyệt, quản lý và sử dụng ngân
hàng đề thi đánh giá năng lực hành nghề KBCB.
b) Xây dựng, công bố kế hoạch thi hằng năm và tổ chức các kỳ thi quốc
gia đánh giá độc lập năng lực hành nghề KBCB của người đề nghị cấp CCHN
theo tiêu chuẩn năng lực nghề nghiệp do Bộ Y tế ban hành.
c) Thông báo kết quả thi và cấp Giấy chứng nhận đã đạt kỳ thi quốc gia
đánh giá năng lực làm cơ sở cấp CCHN KBCB.
d) Thiết lập và quản lý hệ thống thông tin, dữ liệu quốc gia về đánh giá
năng lực hành nghề KBCB.
đ) Tiếp nhận, giải quyết các khiếu nại, tố cáo có liên quan và kiến nghị cơ
quan quản lý nhà nước có thẩm quyền trong các trường hợp cần thiết để xử lý
theo đúng quy định của pháp luật.
4.3. Đào tạo, nghiên cứu khoa học, thông tin, giáo dục, truyền thông và
hợp tác quốc tế:
a) Đào tạo:
- Xây dựng và tư vấn để Bộ Y tế ban hành: chương trình đào tạo chuyên
khoa, cập nhật kiến thức y khoa liên tục, phương thức kiểm tra đánh giá và tiêu
chuẩn năng lực nghề nghiệp cần đạt được; tiêu chuẩn năng lực và phương thức
kiểm định năng lực của cơ sở đào tạo chuyên khoa, cơ sở đào tạo y khoa liên
tục.
- Tổ chức đánh giá độc lập đối với chương trình đào tạo chuyên khoa,
năng lực của cơ sở đào tạo chuyên khoa, năng lực của cơ sở đào tạo y khoa liên
tục.
- Tham gia đào tạo về: xây dựng và phát triển chương trình đào tạo
chuyên khoa, cập nhật kiến thức y khoa liên tục, phương thức kiểm tra đánh giá
tiêu chuẩn năng lực nghề nghiệp cần đạt được.
29
5286131