ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ,Ο ΣΑΡΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΘΑΝΑΤΟ ΝΕΡΟ,ΝΤΙΝΟΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ

1. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ
ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
«Ο ΣΑΡΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΘΑΝΑΤΟ ΝΕΡΟ»: ΝΤΙΝΟΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ
(Από το μυθιστόρημα: «Τα δελφινάκια του Αμβρακικού»)
Α.ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:
1)Διαβάστε το εισαγωγικό σημείωμα και το κείμενο από το σχολικό
βιβλίο των Κειμένων στις σελίδες 103-108 ή στο:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM -
A107/392/2602,10168/ .
2) Ο Ντίνος Δημόπουλος ασχολήθηκε με τη σκηνοθεσία (1953), τόσο του θεάτρου
όσο και του κινηματογράφου. Έχει σκηνοθετήσει περίπου 50 θεατρικά έργα τα οποία
και ανεβάστηκαν στις αθηναϊκές σκηνές και περισσότερες από άλλες τόσες κινηματο-
γραφικές ταινίες. Επίσης, και ως σεναριογράφος έχει γράψει επτά θεατρικά έργα εκ
των οποίων ξεχωρίζουν «Ο Εισαγγελέας», «Ο επόμενος» και «Βασίλειος πρώτος ο
δούλος».
Είχε εκπροσωπήσει την Ελλάδα με ταινίες του σε διεθνή φεστιβάλ όπως
στο Φεστιβάλ Βερολίνου, Καννών, Καΐρου, Βιέννης κ.α. Είχε επίσης διακριθεί με δύο
ελληνικά κρατικά Βραβεία Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (1967), με
Έπαινο Κρατικού Βραβείου θεάτρου (1974) καθώς και με Κρατικό Βραβείο θεάτρου
(1975), Χρυσό Βραβείο στο Φεστιβάλ Καΐρου (1994), καθώς και Πρώτο Βραβείο
φεστιβάλ Βιέννης τον ίδιο χρόνο.Πρώτη του ταινία ήταν «Οι ουρανοί είναι δικοί μας».
Από τις ταινίες του στη συνέχεια ξεχώρισαν η «Μανταλένα», «Πυρετός στην άσφαλ-

2. το», «Κοινωνία ώρα μηδέν» «Ο Ήλιος του θανάτου» κ.ά. Υπήρξε μόνιμος συνερ-
γάτης της Φίνος Φιλμ.Πέθανε το 2003,(πηγή ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ).Στη σελίδα 109 του
βιβλίου σας υπάρχουν και άλλα στοιχεία για τον συγγραφέα.
3)Σαρλό(1889-1977): Ο σερ Τσαρλς Σπένσερ "Τσάρλι" Τσάπλιν, γνωστός στην
Ελλάδα και με το προσωνύμιο «Σαρλό», ήταν Άγγλος ηθοποιός, σκηνοθέτης και
συνθέτης, του οποίου η φήμη ανήλθε κατά τη διάρκεια της εποχής του βουβού
κινηματογράφου(πηγή:ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ).
4)Δείτε την ταινία «Τα δελφινάκια του Αμβρακικού» στο youtube.gr.
5)Διαβάστε για τις τεχνικές της αφήγησης στο τέλος του φύλλου εργασίας.
6)Έχετε νιώσει τη μαγεία του κινηματογράφου βλέποντας κάποια ται-
νία;Να μιλήσετε γι’αυτό μέσα στην τάξη.
7)Ποιον από τους χαρακτήρες του κειμένου θα θέλατε να «υποδυθείτε»,αν
είσαστε ηθοποιός;Γιατί;
Β.ΔΡΑΣΕΙΣ:
1)Να χωρίσετε το κείμενο σε ενότητες και να δώσετε έναν τίτλο στην καθεμία.
2)α)Ποια είναι τα βασικά πρόσωπα του αποσπάσματος;Να τα γράψετε ονο-
μαστικά στο τετράδιό σας και να βρείτε δύο σημεία του κειμένου,όπου αναφέ-
ρεται το καθένα από αυτά.Δίπλα σε κάθε όνομα να σημειώσετε ένα χαρακτη-
ριστικό του(εξωτερικό ή του χαρακτήρα του) ή μια σύντομη φράση του από το
κείμενο.
β)Σε ποιο χώρο και χρόνο εκτυλίσσονται τα γεγονότα;
γ)Ποια είναι τα βασικά θέματα που προβάλλονται στο κείμενο και ποια η σχέ-
ση τους με τον τίτλο του;
3)α)Να αναζητήσετε στο κείμενο ένα χωρίο ,στο οποίο υπάρχει αφήγηση και
ένα με περιγραφή.
β)Ποιος είναι ο αφηγητής στο κείμενο;Ποιες αφηγηματικές τεχνικές χρησιμο-
ποιεί ο συγγραφέας;
4)Να εξετάσετε τον τρόπο με τον οποίο «συνομιλεί» το κείμενο με τις παρα-
κάτω εικόνες:

3. 5)Να βρείτε τρία σχήματα λόγου και να σχολιάσετε τον λειτουργικό
τους ρόλο μέσα στο κείμενο(γιατί τα χρησιμοποιεί ο συγγραφέας);
6)Να αναζητήσετε ιδιαιτερότητες στη γλώσσα που χρησιμοποιεί ο
λογοτέχνης.Ποιο αποτέλεσμα έχουν αυτές για τον αναγνώστη;
7)Ποια είναι τα συναισθήματα του ήρωα πριν και μετά την παρακο-
λούθηση της ταινίας;Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με στοιχεία
από το κείμενο.
8)Να γράψετε σε 80-100 λέξεις τις εντυπώσεις σας από την παρακο-
λούθηση της ταινίας «Τα δελφινάκια του Αμβρακικού»(σκέψεις -συναι-
σθήματα).
Γ.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:
1)Να αφηγηθείτε το περιεχόμενο του κειμένου σ’έναν φίλο σας που
έλειπε από το μάθημα(σε 80 λέξεις περίπου).
2)α)Δώστε έναν δικό σας τίτλο στο κείμενο.β)Εξηγήστε τον χαρακτη-
ρισμό «μαγεμένος» για τον Πέτρο.Τι τον «μάγεψε»;
3)… «Τ’αθάνατο νερό,λέω,εσύ, που αγαπάς τα παιδιά,δε θα μπορού-
σες να μας έφερνες την άλλη φορά που θα’ρθεις, για……..».Συνεχί-
στε το κείμενο με μια δική σας επιθυμία,ανάλογη με αυτήν του ήρωα.
(σε 50 περίπου λέξεις).
4)Χωριστείτε σε ομάδες και κάθε ομάδα να «δραματοποιήσει» ένα
τμήμα του αποσπάσματος μέσα στην τάξη.Να επιλέξει η καθεμιά ό-
ποιο τη συγκίνησε περισσότερο.Βραβεύστε την καλύτερη ομάδα.
5)Πώς διασκέδαζαν οι άνθρωποι παλιότερα,σύμφωνα με το κείμενο;-
Ποιους τρόπους διασκέδασης επιλέγουν σήμερα οι νέοι;Υπάρχουν
κοινά στοιχεία;Γιατί;Να λάβετε υπόψη σας για την απάντησή σας και

4. τους παρακάτω στίχους από το τραγούδι «Θερινά σινεμά» του
Λουκιανού Κηλαηδόνη(2002):
Είναι κάτι νύχτες με φεγγάρι
μες τα θερινά τα σινεμά
νύχτες που περνούν,
που δε θα ξαναρθούν,
μ’ αγιόκλημα και γιασεμιά.
6)Ο συγγραφέας Ντίνος Δημόπουλος βραβεύτηκε από την Ακαδημία
Αθηνών για το μυθιστόρημά του : «Αν όλα τα πιτσιρίκια του κόσμου»
(1987). Μπορείτε να αναζητήσετε πληροφορίες για το περιεχόμενο
του έργου αυτού και να τις παρουσιάσετε στην τάξη. ΄Η
Ζωγραφίστε μια εικόνα που σας εντυπωσίασε από το κείμενο και δι-
καιολογήστε γραπτά αυτή την επιλογή σας.
7)Να βρείτε τους τίτλους πέντε ταινιών με τον Σαρλό.Ποιο είδος
κινηματογράφου αντιπροσωπεύουν;
8)Διαβάστε το μυθιστόρημα: «Τα δελφινάκια του Αμβρακικού» και
γράψτε τις εντυπώσεις σας σε 80 λέξεις περίπου.
ΤΑ ΔΕΛΦΙΝΑΚΙΑ ΤΟΥ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ(από το
ambrakikos.blogspot.gr)
http://filologikaek.blogspot.gr Καρούνια Εύη

5. Τεχνικές αφήγησης :
 Διήγηση: εξιστόρηση γεγονότων, αφήγηση (ο αφηγητής περιγράφει τι
συνέβη με δικά του λόγια ή εκθέτει σκέψεις και συναισθήματα των
προσώπων, χωρίς άμεση παράθεση των λόγων τους).
 Περιγραφή: λεπτομερής απόδοση, αναπαράσταση τόπων, καταστάσεων
και χαρακτήρων.
 Διάλογος: - Διάλογος σε αφηγηματικό κείμενο, όπου αποδίδεται πιστά ο
λόγος των προσώπων (ύφος, ιδίωμα, λεξιλόγιο κτλ.) με τη χρήση παύλας
/εισαγωγικών. - Θεατρικός διάλογος, όπου απουσιάζει εντελώς ο αφηγητής
και η υπόθεση εξελίσσεται με διαλογικό τρόπο - θεατρική τεχνική (π.χ.
«Μνήμη» Στρ. Τσίρκα).
 Μονόλογος /εσωτερικός μονόλογος (λόγος χωρίς ακροατή, «ροή της
συνείδησης» - ακραία περίπτωση απόσυρσης του αφηγητή).
 Ελεύθερος πλάγιος λόγος: πιστή απόδοση από τον αφηγητή σκέψεων
και συναισθημάτων ενός προσώπου της ιστορίας σε τρίτο πρόσωπο και σε
χρόνο παρελθοντικό. Σύμμειξη του λόγου του αφηγητή και του λόγου των
ηρώων.
 Σχόλιο: γνώμες, κρίσεις, σχόλια του αφηγητή που οδηγούν σε
γενικεύσεις.
 Εγκιβωτισμός: ένθετη αφήγηση, ενσωματωμένη σε εκτενέστερη
αφήγηση.
( πηγή :
http://www.pi.ac.cy/pi/files/epimorfosi/ekpaid_yliko/logot_mesi/logotexnia_
afigimatologia.pdf ).