Μια παρουσίαση για το Αϊβαλί

1. ΑΪΒΑΛΙ

2. Οι Κυδωνίες ή το Αϊβαλί είναι μια πόλη και ένα από τα
ασφαλέστερα λιμάνια στα δυτικά παράλια της
Μικράς Ασίας, απέναντι από τη Λέσβο, στα
βορειοανατολικά της Μυτιλήνης. Βρίσκεται στην
επαρχία Μπαλικεσίρ και κοντά στην Πέργαμο.
Τπολογίζεται ότι έχει περίπου 30.000 κατοίκους

3. Ι΢ΣΟΡΙΑ
Σο Αϊβαλί υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά κέντρα του
Ελληνισμού στη Μικρά Ασία, το δεύτερο μετά τη ΢μύρνη. Μεγάλο
εμπορικό κέντρο, λόγω του λιμανιού, το οποίο προσέλκυε κόσμο ήδη
από το 1500 π.Φ.. Η ίδρυση του σύγχρονου οικισμού τοποθετείται
μεταξύ του 1570 και του 1580. Οι πρώτοι οικιστές ήρθαν από τα
γειτονικά παράλια της Λέσβου στην προσπάθειά τους να αποφύγουν
τις επιδρομές των πειρατών όπου και ίδρυσαν οικισμούς στην παραλία,
στις θέσεις Φόνδραμμο (Καμπακούμ) και Καμπύλη Άκρα (Εγρί
Μποτζάκ).Επειδή όμως και εκεί δεν έπαψαν οι πειρατικές επιδρομές,
μετακινήθηκαν προς το εσωτερικό του όρμου, στη θέση όπου
βρίσκεται και σήμερα το Αϊβαλί, στο βάθος του ομώνυμου όρμου
προφυλαγμένου από τα Μοσχονήσια. Σο Αϊβαλί εξελίχθηκε γρήγορα σε
ένα μεγάλης σημασίας εμπορικό κόμβο, στο τρίγωνο ΢μύρνη - Αϊβαλί -
Φίος, που εξυπηρετούσε τα πλοία που έβγαιναν στο Αιγαίο.

4. ΑΙΒΑΛΙ …….
ΣΟΣΕ…………………………………………

5. Από τις νεότερες πόλεις της Μικράς Ασίας οι
Κυδωνιές ιδρύθηκαν στο τέλος του 16ου ή στις
αρχές του 17ου αιώνα από κατοίκους της Λέσβου,
οι οποίοι εγκατέλειψαν την πατρίδα τους
αναζητώντας καλύτερους όρους διαβίωσης. Είναι
άγνωστο πόσοι ήταν οι άποικοι, όταν
δημιουργήθηκε ο πρώτος οικισμός, η ανάπτυξη
όμως της πόλης υπήρξε ραγδαία και από τα μέσα
του 18ου αιώνα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην
οικονομική και την πνευματική ζωή της περιοχής.

6. ΑΪΒΑΛΙ :ΑΠΟ ΣΟΝ ΠΡΩΣΟ ΑΠΟΙΚΙ΢ΜΟ ΜΕΦΡΙ
ΣΗΝ ΑΝΣΑΛΛΑΓΗ ΠΛΗΘΤ΢ΜΩΝ
 Η μεγάλη ακμή του Αϊβαλιού
τοποθετείται χρονικά μετά το 1773 και
αποδίδεται στα προνόμια που
παραχωρήθηκαν τότε στους
χριστιανούς κατοίκους της πόλης με
ειδικό φιρμάνι του ΢ουλτάνου ΢ελίμ Γ΄,
(που κάλυπτε παράλληλα και τους
χριστιανούς στην Καισάρεια της
Καππαδοκίας). Ο ελληνικός πληθυσμός
του άσκησε μεγάλη επιρροή στη ντόπια
ζωή μέχρι και το 1922, όταν το σύνολο
των Ελλήνων εκδιώχθηκε και στη θέση
τους ήρθαν μουσουλμάνοι, κυρίως από
την Κρήτη, στα πλαίσια της
υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών.

7. ΢ήμερα είναι ένα αναπτυσσόμενο αστικό κέντρο, διατηρώντας ακόμα αρκετά από τα
ελληνικά του στοιχεία. Αποτελεί το εμπορικό κέντρο της περιοχής μετά το Αδραμύττιο.
Πολλοί από τους ηλικιωμένους κατοίκους της πόλης εξακολουθούν να μιλούν Ελληνικά,
ενώ πολλά τούρκικα τεμένη είναι πρώην ελληνικές ορθόδοξες εκκλησίες.
΢ΗΜΕΡΑ

8. ΟΝΟΜΑ΢ΙΑ
 Η ονομασία της πόλης προέρχεται από την τουρκική λέξη
ayva, (αϊβά) η οποία σημαίνει «κυδώνι», τόσο τον καρπό
όσο και το όστρακο, τα οποία αμφότερα αφθονούν στην
ευρύτερη περιοχή. Εκτός από την ονομασία «Αϊβαλί», η
οποία επιλέχθηκε ως κύρια, ήταν σε χρήση μέχρι τέλους
και η λόγια ελληνική εκδοχή της «Κυδωνίαι». Η επιλογή
μεταξύ των δύο δεν ήταν τυχαία, ενώ ταυτόχρονα
παρείχε και στοιχεία για την κοινωνική ταυτότητα του
ομιλούντος. Έτσι οι εκπρόσωποι των ανώτερων
στρωμάτων προτιμούσαν την εκδοχή «Κυδωνίαι», ενώ ο
όρος «Αϊβαλί» χρησιμοποιόταν από τα λαϊκά στρώματα.

9. ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΟΛΗ
 Σο 1773, κατά την επικρατέστερη
άποψη, ο κληρικός Ιωάννης
Δημητρακέλλης, γνωστός και ως
Οικονόμος από το εκκλησιαστικό του
αξίωμα, πέτυχε, με τη βοήθεια του
ηγεμόνα της Βλαχίας και αρχηγό του
στόλου Νικολάου Μαυρογένη (1770-
1786), τη χορήγηση προνομίων στην
πόλη. Με τα προνόμια αυτά οι
Κυδωνίες αναγνωρίστηκαν ως
χριστιανική κοινότητα, επικεφαλής
της οποίας ήταν τρεις δημογέροντες
και δύο Σούρκοι αξιωματούχοι..

10. ΕΡΓΟ ΔΗΜΗΣΡΑΚΕΛΛΗ
 Σο 1780, με φροντίδα του Δημητρακέλλη,
οικοδομήθηκε μεγαλοπρεπής ναός της
Παναγίας των Ορφανών στα περίχωρα του
οποίου ιδρύθηκε νοσοκομείο και βρεφοκομείο,
καθώς και κτήριο που στέγασε την Ελληνική
΢χολή, με βιβλιοθήκη αρχαίων Ελλήνων
συγγραφέων και έργα φιλοσοφίας και θεολογίας.

11. ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΤΔΩΝΙΩΝ
΢την Ακαδημία των Κυδωνιών, που υπήρξε
ένα από τα αξιολογότερα εκπαιδευτικά
ιδρύματα του τουρκοκρατούμενου
Ελληνισμού, ο Βενιαμίν Λέσβιος δίδαξε
φιλοσοφία, μαθηματικά και φυσιογνωστικές
επιστήμες, μαθήματα πρωτοποριακά για την
εποχή, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση
εκκλησιαστικών κύκλων και διωγμό εναντίον
του σοφού λογίου. Σο 1811 τη διεύθυνση της
Ακαδημίας ανέλαβε ο επίσης ονομαστός
λόγιος Θεόφιλος Καΐρης και δίδαξε ως τις
αρχές του 1821, όταν μυημένος στη Υιλική
Εταιρεία εγκατέλειψε τις Κυδωνίες για να
λάβει μέρος στην Ελληνική Επανάσταση του
1821. Παράλληλα, δίδαξε και ο Γρηγόριος
΢αράφης, ενώ μαθητές της Ακαδημίας,
κυρίως Έλληνες, τίμησαν αργότερα τα
ελληνικά γράμματα. ΢την Ακαδημία φοίτησαν
και λίγοι Βούλγαροι και Ρουμάνοι.

12. Ελληνική επανάζηαζη
(1821)
Τν Ατβαιί έλα από ηα
ζπνπδαηόηεξα νηθνλνκηθά θαη
πνιηηηζηηθά θέληξα ηνπ
ππόδνπινπ Ειιεληζκνύ ην
δεύηεξν κεηά ηε Σκύξλε ζηε
Μηθξά Αζία, θαηαζηξάθεθε από
ηνπξθηθό ζηξαηό, πνπ κπήθε
ζηελ πόιε ζηηο 2 Ινπλίνπ 1821
γηα λα εθδηθεζεί. Όζνη
Κπδσληάηεο εζώζεθαλ,
θαηέθπγαλ ζηα Ψαξά θαη ζε
άιια λεζηά θαη ζηελ
Πεινπόλλεζν θαη έιαβαλ ελεξγό
κέξνο ζηνλ Αγώλα.

13. Επανεγκαηάζηαζη Ελλήνων
Τν 1827 άξρηζε ε επάλνδνο ησλ πξνζθύγσλ ζηελ
θαηεζηξακκέλε πόιε θαη άξρηζε ε αλνηθνδόκεζή ηεο κε ηαρύ
ξπζκό. Τν 1842 νη θάηνηθνη είραλ αλέιζεη ζε 18.000 θαη ε
αύμεζε ηνπ πιεζπζκνύ ζπλερίζηεθε. Καηά ηνλ αηώλα από ηελ
επαλεγθαηάζηαζε σο ηε Μηθξαζηαηηθή Καηαζηξνθή, ε βηνηερλία
θαη ην εκπόξην παξνπζίαζαλ ξαγδαία αλάπηπμε, ελώ ε ίδξπζε
αηκνθίλεησλ ειαηνηξηβείσλ θαη ε λαπηηιηαθή δξαζηεξηόηεηα ησλ
θαηνίθσλ θαηέζηεζαλ ηηο Κπδσλίεο θέληξν εκπνξίαο ιαδηνύ πνπ
ε εηήζηα παξαγσγή ηνπ έθζαλε ηα 4.000.000 νθάδεο.

14. Τν Γπκλάζην ηεο πόιεο κε ηελ πινπζηόηαηε βηβιηνζήθε ηνπ, πνπ
νλνκάζηεθε Δηδόηεηνο πξνο ηηκήλ ηνπ παξηζηλνύ εθδνηηθνύ νίθνπ Didot, ν
νπνίνο ηελ επινύηηζε κε ρηιηάδεο ηόκνπο, ηα ηππνγξαθεία (κεηά ην 1911),
από ηα νπνία εθδίδνληαλ εθεκεξίδεο θαη πεξηνδηθά, θαη νη πνιηηηζηηθνί
ζύιινγνη ζπλέβαιαλ ζηελ δεκηνπξγία πλεπκαηηθήο δσήο θαη αλέβαζαλ ην
πνιηηηζηηθό επίπεδν. Χαξαθηεξηζηηθόο είλαη ν κεγάινο αξηζκόο ινγίσλ θαη
αλώηεξσλ θιεξηθώλ πνπ θαηάγνληαη από ηηο Κπδσλίεο

15. Α' Παγκόζμιος Πόλεμος - νέος διωγμός
Οη δησγκνί πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Α' Παγθνζκίνπ πνιέκνπ ελαληίνλ
ηνπ κηθξαζηαηηθνύ Ειιεληζκνύ έπιεμαλ ηδηαίηεξα ηνπο Κπδσληάηεο. Οη νκαδηθέο εθηνπίζεηο
θαηνίθσλ ζην εζσηεξηθό ηεο Μηθξάο Αζίαο θαη ε θπγή λέσλ θπξίσο Κπδσληαηώλ ην 1917
πξνο ηε Λέζβν αλέθνςαλ επί κήλεο ηελ αλάπηπμε ηεο πόιεο, ζηελ νπνία νη θπγάδεο
θάηνηθνί ηεο επαλήιζαλ κεηά ηελ αλαθσρή ηεο Κνκπηέλ ζηηο 11εο Ννεκβξίνπ 1918.
Μικραζιαηική εκζηραηεία - επανεγκαηάζηαζη
Σηηο 16 Μαΐνπ 1919 ν ειιεληθόο ζηξαηόο πνπ είρε απνβηβαζηεί ζηε Σκύξλε από ηελ αξρή
ηνπ Μήλα, θαηέιαβε ηηο Κπδσλίεο, ζύκθσλα κε ην ζρέδην ηνπ ειιεληθνύ ζηξαηεγείνπ νπόηε
θαη άξρηζε ε επαλεγθαηάζηαζε ηνπ ειιεληθνύ ζηνηρείνπ πνπ είρε πξνεγνπκέλσο εθδησρζεί.

16. ΜΙΚΡΑ΢ΙΑΣΙΚΗ ΚΑΣΑ΢ΣΡΟΥΗ -ΕΚΔΙΩΞΗ
Σο οριστικό πλήγμα ήρθε λίγα χρόνια αργότερα με την άτακτη υποχώρηση του
ελληνικού στρατού η οποία είχε τραγικές συνέπειες και για τις Κυδωνίες. ΢τις
29 Αυγούστου 1922 μπήκαν στην πόλη τα πρώτα τουρκικά στρατιωτικά
τμήματα, που ενισχύθηκαν στις 6 ΢επτεμβρίου. Οι άνδρες στάλθηκαν σε
στρατόπεδα του εσωτερικού, άλλοι εκτελέστηκαν, και ελάχιστοι μόνο
σώθηκαν, που με τα γυναικόπαιδα κατέφυγαν στη Λέσβο και από κει σε άλλες
περιοχές της Ελλάδας. Θύμα του τουρκικού φανατισμού υπήρξε και ο
μητροπολίτης Γρηγόριος, που είχε αρνηθεί να εγκαταλείψει την πόλη. ΢τις
Κυδωνίες μετά την καταστροφή, κατά την ανταλλαγή πληθυσμών,
εγκαταστάθηκαν Σούρκοι από τη Λέσβο, την Κρήτη και τη Μακεδονία.
Σο 2007 στο λιμάνι του Αϊβαλιού έγινε για πρώτη φορά μετά το 1922 τελετή
αγιασμού των υδάτων κατά την ημέρα των Θεοφανίων.[3] Ενώ τον Νοέμβριο
του 2012 εξελέγη και ενθρονίσθηκε στο Αιβαλί ο Μητροπολίτης Κυδωνιών
Αθηναγόρας Φρυσάνης,ο πρώτος Μητροπολίτης που πήγε στο Αιβαλί μετά την
Μικρασιατική καταστροφή .