Ιστορία Δ΄ δημοτικού

1. Η τέχνη και η γραφή των Ελλήνων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

3. Μετά την κάθοδο των ∆ωριέων σταµάτησε να αναπτύσσεται η µυκηναϊκή
τέχνη. Η παλιά γραφή, δύσκολη όπως ήταν, µετά τόσες αλλαγές που έγιναν
στον ελληνικό χώρο, ξεχάστηκε. Όμως οι άνθρωποι ξέχασαν να φτιάχνουν
σπίτια και αντικείμενα; Γιατί;

4. Oι άνθρωποι δεν έπαψαν να κτίζουν σπίτια ή να κατασκευάζουν
διάφορα αντικείµενα γιατί τους ήταν απαραίτητα στην καθηµερινή ζωή.
Πώς μπορεί να ήταν τα σπίτια τους;
Α. Μεγάλες βίλες με πισίνες.
Β. Διαμερίσματα σε πολυκατοικίες.
Γ. Μεγάλες ή μικρές καλύβες.
Δ. Μικρά και απλά σπίτια.

5. Τα κτίρια εκείνα
τα χρόνια ήταν
µικρά και απλά.
Και τι υλικά
μπορεί να
χρησιμοποιούσαν
για να φτιάξουν
τα σπίτια τους;

6. Τα θεµέλια των σπιτιών τα έκτιζαν µε πέτρες, ενώ για το υπόλοιπο
µέρος χρησιµοποιούσαν άλλα υλικά.

7. Από πού γνωρίζουμε εμείς σήμερα πώς ακριβώς ήταν τα σπίτια τους τότε;
Α. Από φωτογραφίες που βρέθηκαν.
Β. Από ποιήματα και τραγούδια.
Γ. Από αυτά που έχουν βρει οι αρχαιολόγοι
Δ. Από κατασκευές που έφτιαχναν οι αρχαίοι.

8. Από τις ανασκαφές που
έχουν γίνει βγάζουµε το
συµπέρασµα ότι τα
κτίρια ήταν µικρά και
απλά. Από ένα πήλινο
κατασκεύασµα του 8ου
π.Χ. αιώνα που βρέθηκε
στην περιοχή του
Άργους µπορούµε να
πάρουµε µια ιδέα για τα
κτίρια της εποχής.
Παρατηρήστε τα σχέδια
επάνω του. Τι λέτε;
Αγάλματα έφτιαχναν
εκείνα τα χρόνια; Τι θα
παρίσταναν;
3. Πήλινο οµοίωµα µικρού κτιρίου που βρέθηκε στο ιερό της Ήρας κοντά στο
Άργος (Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

9. Τα πρώτα αγάλµατα ήταν ξύλινα και παρίσταναν θεούς. Απ' αυτά δε
σώθηκε κανένα. Γιατί;

10. Είναι φυσικό αυτό,
αφού το ξύλο
καταστρέφεται εύκολα.
Αργότερα άρχισαν να
φτιάχνουν µικρά
αγάλµατα από
µέταλλο.
Γιατί;
Αγγεία έφτιαχναν τότε;
Τι είδους αγγεία;
Πού τα
χρησιμοποιούσαν;
Η έννοια της μητρότητας
και ο ίππος, αγαπημένο
ζώο θεών και ηρώων,
Εθνικό Αρχαιολογικό
Μουσείο

11. Όλες τότε οι οικογένειες χρησιµοποιούσαν διάφορα αγγεία για τις
καθηµερινές τους ανάγκες. Σ' αυτά αποθήκευαν λάδι, κρασί και άλλα
προϊόντα. Για τι άλλο τα χρησιμοποιούσαν;

12. Πώς λέγονταν οι τεχνίτες που έφτιαχναν αγγεία;

13. Στην αρχαιότητα υπήρχαν πολλά είδη αγγείων που εξυπηρετούσαν τις
καθηµερινές ανάγκες του νοικοκυριού αλλά και τις θρησκευτικές ανάγκες
των ανθρώπων. Τα πιο συνηθισµένα είδη αγγείων είναι τα εξής:

14. Αµφορέας: µεγάλο κλειστό αγγείο
µε δύο κάθετα χερούλια.Το
χρησιµοποιούσαν για να
µεταφέρουν ή να αποθηκεύουν
υγρά και στερεά.
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

15. Κρατήρας: µεγάλο
ανοικτό αγγείο για το
ανακάτεµα του κρασιού
µε το νερό. Oι αρχαίοι
έπιναν νερωµένο κρασί.
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

16. Λεκάνη: µεγάλο χαµηλό και ανοικτό αγγείο µε οριζόντιες λαβές, χωρίς
σκέπασµα. Στο εσωτερικό της ίσως προετοίµαζαν το φαγητό.

17. Λήκυθος: ελαιοδοχείο µε
στενό στόµιο και κάθετη λαβή.
Λευκά τέτοια αγγεία
αφιέρωναν στους νεκρούς.

18. Πινάκιο: ανοικτό ρηχό αγγείο σαν το σηµερινό πιάτο.
Μ. Τιβέριος, Ελλ. Τέχνη, Αρχαία Αγγεία, (διασκευή)

19. Τα διακοσμούσαν τα αγγεία τους;
Πώς λέγονταν οι τεχνίτες που τα διακοσμούσαν;

20. Γιατί, κατά τη γνώµη σας, ζωγράφιζαν πάνω στα αγγεία; Παρατηρήσατε
τι ζωγράφιζαν;
Πυξίδα: ήταν αγγείο
συνήθως στρογγυλό με
ξεχωριστό καπάκι που το
χρησιμοποιούσαν
περισσότερο οι γυναίκες
για να φυλάσσουν τα
κοσμήματα και τα
καλλυντικά τους.

21. Oι τεχνίτες συνήθιζαν να ζωγραφίζουν
πάνω σ' αυτά κύκλους, τρίγωνα,
τετράγωνα και άλλα γεωµετρικά
σχήµατα. Βγάζετε κάποιο
συμπέρασμα από αυτό;
Οινοχόη: αγγείο με το οποίο
κερνούσαν κρασί (κανάτα
κρασιού)
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

22. Για το λόγο αυτό η τέχνη τους ονοµάστηκε
γεωµετρική τέχνη
και τα χρόνια αυτά που έφτιαχναν τέτοια αγγεία ονομάστηκαν…

23. ή Γεωμετρική
εποχή

24. Αυτή την εποχή οι Έλληνες άρχισαν τα θαλασσινά ταξίδια.
Γιατί; Πού πήγαιναν;
Α. Πήγαιναν διακοπές στο Παρίσι.
Β. Βαριόντουσαν συνέχεια στην
πατρίδα τους. Ήθελαν αλλαγή.
Γ. Έκαναν εμπόριο.
Δ. Πήγαιναν για ψώνια.

25. Έκαναν εμπόριο πουλώντας και αγοράζοντας προϊόντα. Τι πουλούσαν τι
αγόραζαν; Κατάφεραν µάλιστα να πάρουν και πάλι το εµπόριο της
Μεσογείου στα χέρια τους που το είχαν χάσει µετά την παρακµή του
µυκηναϊκού πολιτισµού.

26. Χάρη σ’ αυτά τα ταξίδια ήρθαν σε επαφή µε έναν άλλο λαό,
τους Φοίνικες. Αυτοί ήταν ένας λαός που κατοικούσε στη Φοινίκη, μια
χώρα που βρισκόταν περίπου εκεί που σήµερα βρίσκεται ο Λίβανος.

27. Από αυτούς πήραν το αλφάβητο. Σ' αυτό πρόσθεσαν φωνήεντα κι
έφτιαξαν έτσι δικό τους αλφάβητο. Στην αρχή µάλιστα οι Έλληνες
έγραφαν από τα δεξιά προς τα αριστερά, χωρίς να χωρίζουν τις λέξεις.

28. Γράψτε το ονοματεπώνυμό σας ή ότι άλλο θέλετε σαν να είστε Αρχαίοι
Έλληνες των Γεωμετρικών χρόνων.

29. Στην αρχή οι Έλληνες είχαν τα γράµµατα που χρησιµοποιούν οι Φοίνικες,
αλλά µε το πέρασµα του χρόνου άλλαξε µαζί µε την προφορά και η µορφή
τους. Γείτονες των Φοινίκων στις περισσότερες περιοχές ήταν Έλληνες από
την Ιωνία. Αυτοί διδάχτηκαν από τους Φοίνικες τα γράµµατα και, αφού τα
άλλαξαν λίγο, τα χρησιµοποίησαν οι ίδιοι. Σωστά µάλιστα τα ονόµασαν
φοινικικά γράµµατα, αφού τα είχαν πάρει από τους Φοίνικες. Ηρόδοτος, Ιστορία,
Ε',58(διασκευή)

30. Oι ειδικοί επιστήµονες έχουν τη γνώµη ότι τα περισσότερα γράµµατα
που τα χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα, πράγματι τα πήραµε παλιά από
τους Φοίνικες, από το δικό τους αλφάβητο, το φοινικικό.

31. Ας θυμηθούμε:
Την εποχή αυτή δε χτίζονταν µεγάλα κτίρια και τα αγάλµατα ήταν µικρά
και άτεχνα. Στα αγγεία ζωγράφιζαν διάφορα γεωµετρικά σχήµατα, γι'
αυτό η εποχή ονοµάστηκε γεωµετρική. Μεγάλο γεγονός υπήρξε η
χρησιµοποίηση του αλφάβητου.

35. Ας θυμηθούμε τι συνέβη στα
ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ
Oι ∆ωριείς, κατεβαίνοντας προς τη νότια Ελλάδα, προκάλεσαν µεγάλη
αναστάτωση.
Έτσι, διάφορα ελληνικά φύλα αναγκάστηκαν να µεταναστεύσουν προς τα
νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και τη Μικρά Ασία.
Στα χρόνια αυτά οι Έλληνες πίστευαν στους δώδεκα θεούς του Oλύµπου.
Τον 8ο αιώνα π.Χ. ο Όµηρος έγραψε δύο πολύ σπουδαία ποιήµατα, την
Ιλιάδα και την Oδύσσεια.
Την εποχή αυτή οι τεχνίτες ζωγράφιζαν πάνω στα αγγεία γεωµετρικά
σχήµατα (κύκλους, τρίγωνα, τετράγωνα κ.ά.). Γι' αυτό η τέχνη αυτή
ονοµάστηκε γεωµετρική.

36. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ