3. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ
ΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
• O χώρος γύρω από την Θεσσαλονίκη είχε κατοικηθεί τουλάχιστον πριν
από 5.000 χρόνια (3.000 π.Χ ).
• Αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν πως στην ίδια περιοχή υπήρχαν
οικισμοί από την εποχή του σιδήρου (1.000 π.Χ.) και μάλιστα συνέχισαν
να υπάρχουν μέχρι τον 5ο και 4ο π.Χ. αιώνα. Έτσι, γύρω από το φυσικό
λιμάνι του Θερμαϊκού, εμφανίσθηκαν πολλές μικρές πόλεις
("πολίσματα"), μεταξύ των οποίων κύρια ήταν η Θέρμη, από την οποία
πήρε και το όνομά του ο Θερμαϊκός κόλπος.
• Η Θεσσαλονίκη κτίσθηκε με επίκεντρο την αρχαία πόλη Θέρμη, αφού
συγχωνεύθηκαν σε αυτή 26 άλλες μικρές πόλεις ("πολίσματα") της
περιοχής. Ο αρχαίος γεωγράφος Στράβωνας αναφέρει μεταξύ αυτών των
μικρών πόλεων την Απολλωνία, τη Χαλάστρα, τη Γαρησκό την Αίνεια και
την Κισσό.
• Το 315 π.Χ., την ίδρυσε ο βασιλιάς της Μακεδονίας Κάσσανδρος και της
έδωσε το όνομα της γυναίκας του Θεσσαλονίκης (ετεροθαλής αδερφή
του Μ.Αλεξάνδρου) .
5. Αρχαία-Ρωμαϊκή Αγορά
• Λίγες εκατοντάδες μέτρα μακριά από την πλατεία
Αριστοτέλους βρίσκεται ο χώρος της «Αρχαίας
Αγοράς» που λειτούργησε στην ελληνιστική και
στη ρωμαϊκή εποχή .
• Ιδιαίτερα στα χρόνια των Ρωμαίων, στα
τελευταία χρόνια του 2ου αιώνα , μ.Χ,
κατασκευάστηκαν τα πιο επιβλητικά και
μεγαλοπρεπή δημόσια κτίρια και αποτελούσε το
κοινωνικό και θρησκευτικό κέντρο όλης της
πόλης και το διοικητικό κέντρο αυτής της
εποχής.
7. Ρωμαϊκή Αγορά
• Το σύνολο του συγκροτήματος ήταν οργανωμένο γύρω από μια
ορθογώνια πλακοστρωμένη πλατεία. Στις τρεις πλευρές της
υπήρχαν διώροφες στοές, με διπλή σειρά κιόνων κορινθιακού
ρυθμού, σε άμεση επικοινωνία με μια σειρά δημόσιων και ιδιωτικών
χώρων.
• Στο χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς βρίσκεται η πλατεία, η Κρυπτή
Στοά, τα λουτρά και το ωδείο, που χρησιμοποιείται ως θερινό
θέατρο.
• Στην αγορά υπήρχε μια σειρά από κίονες που αποτελούνταν από
οκτώ ειδώλια. Τα αγάλματα αυτά ήταν της Μαινάδας, του Διονύσου,
της Αριάδνης, της Λήδας, του Γανυμήδη, του Διόσκουρου,
της Αύρας και της Νίκης και ήταν γνωστά οι "μαγεμένες".
Οι μαγεμένες μεταφέρθηκαν στο μουσείο του Λούβρου το 1864 από
τον Γάλλο Εμμανουήλ Μίλερ, όπου βρίσκονται μέχρι σήμερα...
9. ΓΑΛΕΡΙΑΝΟ
ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ
Ροτόντα
. Η Ροτόντα κτίστηκε από τον Ρωμαίο
καίσαρα Γαλέριο γύρω στα 306 μ.Χ.
ως ναός του Καβείρου ή του Δία
αρχικά ή κατά άλλους σαν Μαυσωλείο
του Γαλέριου. Προς το τέλος του 4ου
αιώνα, στα χρόνια του αυτοκράτορα
Θεοδοσίου, μετατράπηκε σε
χριστιανικό ναό και αφιερώθηκε
πιθανότατα στους Αγίους Ασωμάτους
ή Αρχαγγέλους. Τότε έγιναν πολλές
μετατροπές και το μνημείο κοσμήθηκε
με τα περίφημα ψηφιδωτά
Το 1590 – 1591 με διαταγή του
σεΐχη Σουλεϊμάν Αφέντη, μετατράπηκε
σε τζαμί και κτίστηκε μιναρές. Είναι
μόνος μιναρές που σώζεται στη
Θεσσαλονίκη ακόμη και σήμερα.
Το 1912 με την απελευθέρωση της
Θεσσαλονίκης λειτούργησε πάλι σαν
χριστιανικός ναός με το όνομα Άγιος.
Γεώργιος
Σήμερα λειτουργεί σαν μουσείο, όμως
κάθε πρώτη του μήνα λειτουργεί σαν
εκκλησία.
11. Η Καμάρα
Η Αψίδα του Γαλέριου (Καμάρα)αποτελεί
κομμάτι ενός αρχιτεκτονικού συνόλου μαζί με
άλλα μνημεία της ίδιας εποχής, όπως η
Ροτόντα, με την οποία συνδέονταν μ’ ένα
δρόμο με στοές και κιονοστοιχίες, όπως και με
το ανάκτορο του Γαλέριου.
Κατασκευάστηκε σε ανάμνηση της νίκης του
Γαλέριου κατά των Περσών. Στον ανάγλυφο
διάκοσμό της εξιστορούνται μάχες και νίκες
αυτού του πολέμου και δηλώνεται η
παντοδυναμία και η ενότητα των ηγεμόνων
της Τετραρχίας.
13. Το Ανάκτορο του Γαλέριου
• Τα Ανάκτορα του Γαλέριου είναι ένα επιβλητικό κτιριακό συγκρότημα
που αποτελεί τμήμα του Γαλεριανού συγκροτήματος Χτίστηκε κατά
την περίοδο της Ρωμαϊκής «Τετραρχίας» (297-307 μ.Χ.) και
περιελάμβανε το Ανάκτορο και το Οκτάγωνο, Πιθανώς τα ανάκτορα
καταστράφηκαν από σεισμό τον 8ο αιώνα. Στο κέντρο του
Ανακτόρου διακρίνεται εύκολα το <<αίθριο>>, μια τετράγωνη αυλή
που περιβαλλόταν από κίονες (το περιστύλιο). Αυτό ήταν το κέντρο
του Ανακτόρου.
• Το σύνθετο συγκρότημα, που χωριζόταν με μεγάλους διαδρόμους,
διέθετε διαμέρισμα για τον αυτοκράτορα, την ανακτορική φρουρά, τα
δικαστήρια και άλλες διοικητικές λειτουργίες.
Σήμερα σώζεται κτηριακό συγκρότημα με δύο ορόφους και με
τετράγωνη ανοικτή αυλή.
Το Οκτάγωνο βρίσκεται κοντά στη νοτιοδυτική άκρη των ανακτόρων
του Γαλέριου. Στο μεγάλο κτίριο υπάρχουν ψηφιδωτά δάπεδα, όπου
ίσως βρισκόταν η αίθουσα του θρόνου.
16. Ο Ιππόδρομος
. Ο Ιππόδρομος ήταν χώρος ψυχαγωγίας των πολιτών της
Θεσσαλονίκης και κάλυπτε τη σημερινή πλατεία Ιπποδρομίου.
Βρισκόταν δίπλα στα ανατολικά τείχη της πόλης.
Είχε μήκος 500 μέτρα και πλάτος 125. Λειτουργούσε μέχρι και τον 7ο
αιώνα μ.Χ. Σ’ αυτόν έγινε η σφαγή 7.000 Θεσσαλονικέων το 390
μ.Χ. μετά από εντολή του αυτοκράτορα Θεοδόσιου.
Από τότε, ο αιματοβαμμένος Ιππόδρομος δεν λειτούργησε ξανά
και σταδιακά αφέθηκε σε εγκατάλειψη, ενώ έδρανά του
ξαναναχρησιμοποιήθηκαν σε μεταγενέστερες επισκευές
των δυτικών τειχών της πόλης. Από τον φημισμένο Ιππόδρομο της
Θεσσαλονίκης διατηρούνται στις μέρες μας ελάχιστα ερείπια.
19. ΓΕΝΙΚΑ
• Ο ναός του Αγίου Δημητρίου ,είναι
αφιερωμένος στη μνήμη του πολιούχου
της Θεσσαλονίκης.
• Ο αρχικός ναός χτίστηκε όταν δόθηκε
τέλος στους διωγμούς των Χριστιανών,
(με το Διάταγμα του Μεδιολάνου 313 μ.Χ).
Χτίστηκε τότε ένας μικρός ναός στον τόπο
του μαρτυρίου του Αγίου , πάνω στα
ερείπια ρωμαϊκού λουτρού.
20. ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Α. 413 μ.Χ
• Ο έπαρχος Λεόντιος, θεώρησε ότι μετά από
θαύμα του Αγίου, γιατρεύτηκε από σοβαρή
ασθένεια.
• Χτίζει στην ίδια θέση μια τρίκλιτη βασιλική που
την ένωσε με τον παλιό ναό.
Β.629 μ.Χ- 634 μ.Χ
• Πυρκαγιά , καταστροφή του ναού.
• Αμέσως χτίστηκε νέος ναός επί επισκόπου
Θεσσαλονίκης Ιωάννη
• Πεντάκλιτη βασιλική με τη βοήθεια του έπαρχου
Λέοντα.
24. ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Γ. 1493μ.Χ
• Κατάκτηση πόλης από Οθωμανούς 1430
• Μετατροπή του ναού το 1493 σε τζαμί.
• Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912 από τους
Οθωμανούς λειτούργησε και πάλι ως χριστιανικός ναός.
Δ. 1917 μ.Χ Πυρκαγιά
• Σάββατο στις 5:00 μ.μ , στις 18 Αυγούστου ήταν ένα από τα
σημαντικότερα γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία της πόλης.
• Ήταν ένα τυχαίο γεγονός.
• Η πυρκαγιά μέσα σε 32 ώρες έκαψε 9.500 σπίτια και άφησε άστεγα
πάνω από 70.000 άτομα
• Ολοκληρωτική καταστροφή του ναού
27. ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Ε.1926-1948 μ.Χ
• Η αναστήλωση ναού διήρκησε 22 έτη.
• Όσα μέρη του ναού είχαν σωθεί
(τοιχογραφίες, ψηφιδωτά, αρχιτεκτονικά
μέλη) χρησιμοποιήθηκαν στο νέο ναό.
• Από την πυρκαγιά του 1917 σώθηκαν
μόνο έντεκα ψηφιδωτά, από τον 5ο ως τον
9ο αιώνα
28. ΨΗΦΙΔΩΤΑ 1
• Το αρχαιότερο
ψηφιδωτό (5ος
αιώνας),
παριστάνει τον
Άγιο Δημήτριο σε
θέση προσευχής.
Δεξιά του μια
γυναίκα οδηγεί
προς το μέρος του
ένα παιδί, το οποίο
απλώνει τα χέρια
του προς το μέρος
του Αγίου.
29. ΨΗΦΙΔΩΤΑ 2
• Ο Άγιος Δημήτριος
ανάμεσα στον έπαρχο
της πόλης Λεόντιο και
τον επίσκοπο
Θεσσαλονίκης
Ιωάννη, που
συνέβαλαν στην
ανοικοδόμηση του
ναού.
30. ΚΙΟΝΕΣ
• Οι κίονες και οι βάσεις τους δεν είναι
ομοιόμορφοι ούτε ως προς:
• - το ύψος
• -το υλικό
• Επειδή ο αρχικός ναός χτίστηκε πάνω σε
ερείπια ρωμαϊκού λουτρού οι βάσεις και οι
κίονες σε κάποια σημεία αποτελούνται από το
υλικό που ήταν τα ερείπια. Για να μπορέσουν
να είναι οι κίονες στο ίδιο ύψος στην κορυφή
τους, κάποιες βάσεις είναι πιο ψηλές και
άλλες λιγότερο.
32. ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙ
ΑΓΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ
• Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του
ναού. Κύρια χαρακτηριστικά του, η
αρχιτεκτονική του και ο θαυμάσιος
αγιογραφικός διάκοσμος.
• Πρόκειται για τρίκλιτη κιονοστήρικτη
βασιλική του 13ου ή 14ου αι.
33. ΥΠΟΓΕΙΟ ΝΑΟΥ (ΚΡΥΠΤΗ)
• Η είσοδος της κρύπτης βρίσκεται δεξιά του ιερού
βήματος.
• Η κρύπτη του Ναού, αποτελείται από σύμπλεγμα
στοών και διαδρόμων.
• Στη ρωμαϊκή περίοδο ο χώρος ήταν ισόγειο και το
λουτρό στο σημείο αυτό διώροφο.
• Αρχικά στην κρύπτη οι πιστοί Θεσσαλονικείς τιμούσαν
τον Άγιο μέσ του αγιάσματος και αργότερα με τοῳ
Μύρο που συνέλεγαν ,από τις δεξαμενές της με
διάφορα αγγεία και το μετέφεραν σε μακρινές χώρες.
• Η εξάπλωση που είχαν τα αντικείμενα αυτά στον
χριστιανικό κόσμο υπήρξε μεγάλη, γεγονός που
φανερώνει τη διάδοση της τιμής του Αγίου.
45. Γεντί Κουλέ
Γεντί Κουλέ πήρε την ονομασία του από
από τους επτά πύργους που
βρισκόταν στη βόρεια πλευρά του
κάστρου της Ακροπόλεως.
Κατά τη μετατροπή του σε φυλακές
το 1890-1989,προστέθηκαν κτίρια
και βοηθητικοί χώροι. Σήμερα, στεγάζονται τα γραφεία της
Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης.
46. Ο Λευκός Πύργος
•Ο Λευκός Πύργος βρίσκεται στην παραλία
κοντά στο λιμάνι και είναι το σύμβολο της
Θεσσαλονίκης. Αποτελούσε τη νοτιοανατολική
γωνία των τειχών της πόλης. Είχε περίβολο
πολυγωνικό με τέσσερις πυργίσκους, οι οποίοι
ήταν οχταγωνικοί και κατεδαφίστηκαν το
1911μ.Χ.
Ο Λευκός Πύργος δεν γνωρίζουμε πότε ακρι-
βώς χτίστηκε. Κατά μια εκδοχή χτίστηκε το
1423 -1430 από Ενετούς τεχνίτες.
Στη διάρκεια των χρόνων ο Λευκός Πύργος έχει
αλλάξει πολλά ονόματα. Μεταξύ των άλλων
«Πύργος του Αίματος» ή «Ματωμένος Πύργος»,
επειδή χρησιμοποιούταν ως τόπος εκτελέσεων.
Ο θρύλος λέει ότι οι Γενίτσαροι, για
παραδειγματισμό σκότωναν τους φυλακισμένους
στις επάλξεις του Πύργου. Το αίμα που έσταζε
έβαφε κόκκινο τον εξωτερικό τοίχο και φόβιζε
τους κατοίκους. Το τελευταίο όνομά του είναι
Λευκός Πύργος. Έτσι ονομάστηκε το 1890 μ.Χ.
επειδή ο φυλακισμένος Notha Gueledi τον
ασβέστωσε με αντάλλαγμα την ελευθερία του.
Στο Λευκό Πύργο σήμερα λειτουργεί το Μουσείο
της Πόλης της Θεσ/νίκης
48. Τα τείχη της Θεσσαλονίκης
Τα τείχη της Θεσσαλονίκης κατασκευάστηκαν
αρχικά την ελληνιστική και ρωμαϊκής εποχή και
αποτελούσαν την οχύρωσης της πόλης .
Κατά τη βυζαντινή εποχή μεσολάβησαν
επισκευές και προσθήκες ενώ η τελική μορφή
στην οποία σώζονται σήμερα τα τείχη οφείλεται
όμως σε επεμβάσεις των Οθωμανών
Σχημάτιζαν ένα τετράπλευρο με δύο κάθετες
προς τη θάλασσα πλευρές (ανατολικό και
δυτικό τείχος) και δύο παράλληλες
παραθαλάσσιο τείχος και τείχος της Ακρόπολης,
στο λόφο).
Έχουν σήμερα μήκος περίπου 4 χιλιομέτρων
αλλά η αρχική περίμετρος που κάλυπταν ήταν
περίπου 8 χιλιόμετρα και το ύψος τους ήταν10-
12 μ..
Στο μεγαλύτερο μέρος τους υπήρχε προς τα
έξω, ένα άλλο τείχος, το εξωτερικό. Τα δύο τείχη
είχαν σκοπό να δημιουργούν γραμμές άμυνας
κατά των επιδρομέων, ενώ έξω από αυτά, για
ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, υπήρχε μία
τάφρος που γέμιζε με θαλασσινό νερό και είχε
ξύλινες γέφυρες που καταστρέφονταν στις
πολεμικές περιόδους.
49. Πύργος Τριγωνίου
O Πύργος του Τριγωνίου
είναι ένα μέρος των τειχών
στο ΒΑ άκρο του τείχους.
Βρίσκεται στην ίδια ευθεία με
τον Λευκό Πύργο.
Χρησίμευε, επί Τουρκοκρατίας,
ως πυριτιδαποθήκη.
52. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΜΝΗΜΕΙΟ ΜΟΥΣΑ ΜΠΑΜΠΑ
• Την Θεσσαλονίκη την κατέλαβαν οι Οθωμανοί στις 29 Μαρτίου του 1430 και
ανέπτυξαν στην πόλη αρχιτεκτονικά κτίσματα ενός ισλαμικού κράτους,
όπως τζαμιά, μιναρέδες, κρήνες, και χαμάμ.
• Στον οικισμό της Άνω Πόλης στην Θεσσαλονίκη βρίσκεται το οθωμανικό
μαυσωλείο του Μουσά Μπαμπά, ένα από τα ελάχιστα μνημεία μαυσωλεία
που χτίστηκε κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας.
• Ο Τουρμπές Μουσά Μπαμπά που βρίσκεται στην Πλατεία Τερψιθέας της
Άνω Πόλης είναι ένα ταφικό μνημείο, οκτάγωνο κτίσμα με θόλο, που
χρονολογείται από τον 16ο αιώνα (περίπου 1527) και στο οποίο θάφτηκε ο
Μουσά Μπαμπά, ένας άγιος μουσουλμάνος του τάγματος του
Μπεκτασήδων δερβίσηδων.
• Η πλατεία της Τερψιθέας στην οποία είναι χτισμένο το μαυσωλείο,
αποτελούσε τεκέ (μοναστήρι) των δερβίσηδων. Το τάγμα των Μπεκτασήδων
αποτελούσε μια αντιδογματική αδελφότητα, όπου οι πρακτικές και οι
θρησκευτικές πεποιθήσεις τους έρχονταν σε αντίθεση με τις αρχαίες
παραδοσιακές άξιες καθώς το τάγμα τασσόταν υπέρ της γυναικείας
ελευθερίας και κατά της πόλωσης και του φανατισμού προς τους
θρησκευτικούς ηγέτες.
54. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΛΚΑΖΑΡ- ΧΑΜΖΑ ΜΠΕΗ ΤΖΑΜΙ
• Bρίσκεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης
Εγνατίας και Βενιζέλου(1467-1468).
Κτίστηκε από την κόρη του στρατιωτικού
διοικητή Χαμζά Μπέη, αρχικά ως μικρό
συνοικιακό τέμενος. Επεκτάθηκε με την
προσθήκη δυο ορθογώνιων θολωτών χώρων και
μιας περιμετρικής στοάς με αυλή γύρω από το
κτίριο.
• Είναι γνωστό ως Αλκαζάρ, από τον
κινηματογράφο που λειτουργούσε στην
περίστυλη αυλή του μνημείου
56. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΓΙΑΧΟΥΝΤΙ ΧΑΜΑΜ(ΛΟΥΤΡΟ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ)
• Κτίστηκε στα τέλη 15ου-αρχές 16ου αι.
στην περιοχή Λουλουδάδικα (Κομνηνών
και Βασ.Ηρακλείου),μέσα στην εβραϊκή
συνοικία, γνωστό με διάφορες ονομασίες:
Παζάρ χαμάμ (λουτρό της Αγοράς), ή ή ως
Χαλίλ Αγά Χαμάμ από τον ιδρυτή του.
Κτίστηκε στον τύπο του διπλού λουτρού,
με δύο ξεχωριστά τμήματα ανδρικό και
γυναικείο.
58. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΛΑΤΖΑ-ΙΜΑΡΕΤ ΤΖΑΜΙ
• Το Αλατζά-Ιμαρέτ τζαμί,βρίσκεται σε
πάροδο της οδού Κασσάνδρου και
κτίστηκε από τον Ισαάκ πασά, στα 1500.
Το "πολύτρουλο" αυτό κτίσμα ξεχώριζε για
τον πολύχρωμο μιναρέ(αλατζά), μέρος του
οποίου σώζεται και σήμερα.
Ο χώρος λειτουργούσε ως (ιμαρέτ)
πτωχοκομείο και ως ιερατική σχολή και
χώρος προσευχής, ενώ πήρε σταδιακά τη
σημερινή του μορφή
60. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΣΥΝΤΡΙΒΑΝΙ
• Όταν ο Σαμπρή πασάς κατεδάφισε το 1869 τα
παραθαλάσσια Βυζαντινή τύχη της Θεσσαλονίκης και
λίγο αργότερα (1889) ο Μιδάτ πασάς τα ανατολικά για να
δημιουργηθεί η ονομαζόμενη -τότε- Λεωφόρος Χαμηδιέ
(σημ. Εθνικής Αμύνης), δημιουργήθηκε άσχημη
εντύπωση στον πληθυσμό της πόλης και ιδιαίτερα στους
Έλληνες. Για να απαλειφθεί η εντύπωση αυτή, η
τουρκική διοίκηση αποφάσισε να ομορφύνει το χώρο
κατασκευάζοντας το Σιντριβάνι, που πέρα από το
διακοσμητικό του ρόλο χρησιμοποιούνταν και για το
πότισμα των ζώων.
62. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΓΕΝΗ ΤΖΑΜΙ
(Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο)
• Το Γενή τζαμί βρίσκεται στην οδό Αρχαιολογικού
Μουσείου, στον ανατολικό τομέα της πόλης.
Κτίστηκε στα 1902 με σχέδια του Ιταλού Βιταλιάνο
Ποζέλι αρχιτέκτονα και χρησιμοποιήθηκε ως
τέμενος των ντονμέδων, των εξισλαμισμένων
εβραίων της Θεσσαλονίκης.
• Το 1924, στεγάστηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο
Θεσσαλονίκης. Σήμερα είναι εκθεσιακός χώρος
του Δήμου Θεσσαλονίκης και φιλοξενεί
πολιτιστικές δραστηριότητες .
63. Μπεζεστένι• Το Μπεζεστένι βρίσκεται στη διασταύρωση των
οδών Εγνατίας και Βενιζέλου. Κτίστηκε
πιθανότατα επί σουλτάνου Μεχμέτ Β΄(1455-
1459).
• Ήταν ένας πολύ σημαντικός θεσμός των
οθωμανικών πόλεων. Τα μπεζεστένια
χτιζόντουσαν κατά την διάρκεια της Οθωμανικής
αυτοκρατορίας και στέγαζαν διάφορα
επαγγέλματα. Χτίστηκε, για να προστατεύει
πολύτιμα εμπορεύματα, όπως: μεταξωτά
υφάσματα, χρυσαφικά, αρώματα και άλλα
μυρωδικά. Eκεί φυλάσσονταν έγγραφα,
περιουσιακά στοιχεία, ελέγχονταν η ποιότητα των
εμπορευμάτων και καθορίζονταν οι ισοτιμίες των
νομισμάτων. Μεταξύ των άλλων, είχαν το
μαγαζάκι τους εκεί δερματέμποροι, ψιλικατζήδες
και βιβλιοδέτες. Πριν την πυρκαγιά του 1917
στέγαζε 113 καταστήματα .Μετά την πυρκαγιά
προστέθηκαν περιμετρικά του κεντρικού χώρου,
εξωτερικά μαγαζάκια.
• Ανάλογες Σκεπαστές Αγορές δημιουργήθηκαν
και σε άλλες πόλεις όπως π.χ. Σέρρες, Γιάννενα,
Λάρισα και Κωνσταντινούπολη.
67. Μπέη Χαμάμ-Λουτρά Παράδεισος
Κτίστηκε από τον Σουλτάνο Μουράτ Β΄ (1444). Είναι το πρώτο λουτρό που κτίστηκε
αμέσως μετά την κατάληψη της πόλης από τους Οθωμανούς και το μεγαλύτερο διπλό
λουτρό στην Ελλάδα, με ανεξάρτητο ανδρικό και γυναικείο τμήμα.
• Το αντρικό λουτρό, είναι μεγαλύτερο και πολυτελέστερο από το γυναικείο. Η είσοδος
για το γυναικείο βρίσκεται στα βόρεια ενώ για το αντρικό στη νότια.
• Το ανδρικό τμήμα οργανώνεται σε τρεις βασικούς χώρους: ο ψυχρός προθάλαμος,
ακολουθείται από το χλιαρό χώρο. Ο τρίτος χώρος (θερμός) είναι ο συνθετότερος,
καθώς διαμορφώνεται από οκτώ μικρά τρουλαία διαμερίσματα -τις ατομικές ή
αίθουσες απομόνωσης όπου διατηρείται η μεγάλη μαρμάρινη πλάκα του μασάζ. Στα
θερμά διαμερίσματα υπάρχουν μαρμάρινες γούρνες και χαμηλοί μαρμάρινοι πάγκοι.
Μικρή είσοδος οδηγεί στο ιδιαίτερο διαμέρισμα του Μπέη, η οροφή του οποίου είναι
διακοσμημένη με σταλακτίτες
• Ανάλογη τριμερή διαμόρφωση με τρουλαίες αίθουσες παρουσιάζει και το γυναικείο
τμήμα αλλά σε απλούστερη μορφή.
• Το λουτρό λειτουργούσε στα νεώτερα χρόνια μέχρι το 1968 με το όνομα «Λουτρά
Παράδεισος». Από το 1972 ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού.
70. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Το Μουσείο Ατατούρκ
• Το Μουσείο Ατατούρκ είναι μουσείο της
Θεσσαλονίκης που στεγάζεται στο σπίτι όπου
γεννήθηκε(στις 19 Μαΐου 1881) ο Κεμάλ ο
Ατατούρκ, δηλαδή «πατέρας των Τούρκων»
όπως τον ονόμαζε ο λαός του. Ήταν Τούρκος
στρατιωτικός και πολιτικός, ιδρυτής και πρώτος
πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας.
• Το κτίριο βρίσκεται στην οδό Αποστόλου Παύλου
75, πίσω από το Τουρκικό Προξενείο.
75. Πληροφορίες
για την Βίλλα Αλλατίνι
• Χτίστηκε το 1898 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζερί. Ο
ίδιος αρχιτέκτονας σχεδίασε και τους Μύλους της οικογένειας
Αλλατίνι που εγκαινιάστηκαν το 1890. Εκείνη την εποχή η περιοχή
στην οποία βρίσκεται χτισμένη η Βίλλα ονομαζόταν συνοικία των
"Εξοχών" ή "Πύργων", και αποτελούσε το ανατολικότερο όριο της
Θεσσαλονίκης.
• Είναι κτίσμα του 19ου αιώνα, ιδιοκτησίας των Εβραίων
Θεσσαλονικέων βιομηχάνων Αλλατίνι, στην οποία το 1909
φιλοξενήθηκε ο Σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ κατά τη διάρκεια της
εξορίας του στη Θεσσαλονίκη.
• Το 1926 και για ένα μόνο χρόνο στέγασε το νέο Πανεπιστήμιο
Θεσσαλονίκης που ιδρύθηκε τότε, ενώ χρησιμοποιήθηκε και ως
Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Από το 1979 και μετά στεγάζει υπηρεσίες
του Υπουργείου. Σήμερα η Βίλα Αλλατίνι στεγάζει υπηρεσίες της
Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (Νομαρχία).
77. Πληροφορίες
Παπάφειο
• Το Παπάφειο να κτίστηκε το 1894-1903 από
δωρεά του Ιωάννου Παπάφη. Σκοπός του
Παπάφειου Iδρύματος, είναι η περίθαλψη, η
μόρφωση και η επαγγελματική εκπαίδευση
των παιδιών που είναι απροστάτευτα και
στερούνται οικογενειακής φροντίδας.
79. Πληροφορίες για την
Κάζα Μπιάνκα
• Η Κάζα Μπιάνκα είναι ένα νεοκλασικό κτίριο που
βρίσκεται στη διασταύρωση της Λεωφόρου Βασιλίσσης
Όλγας με την οδό Θεμιστοκλή Σοφούλη.
• Κτίστηκε στις αρχές του αιώνα (1911-1913)με σχέδια και
επίβλεψη του Ιταλού αρχιτέκτονα Piero Arrigoni και
χρησιμοποιήθηκε σαν κατοικία του Ιταλοεβραίου έμπορα
Φερνάντεζ.
• Το κτίριο αυτό είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά
νεοκλασικά κτίσματα της Θεσσαλονίκης. Σήμερα στην
Κάζα Μπιάνκα στεγάζεται η Δημοτική Πινακοθήκη της
Θεσσαλονίκης
81. Πληροφορίες για
την ΥΦΑΝΕΤ
• «ΥΦΑΝΕΤ» Το μεγαλύτερο κλωστοϋφαντουργικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης στα
χρόνια του μεσοπολέμου. Το εργοστάσιο της εταιρείας «Καζάζη -Καπαντζή-Γιαχέλ»
δημιουργήθηκε το 1908 με την ονομασία «Οθωμανική Εταιρία Υφασμάτων και
Φεσιών Θεσσαλονίκης». Μεγαλομέτοχοι της ήταν κυρίως Τούρκοι και Εβραίοι.
Παρήγαγε φέσια που ήταν περιζήτητα στα Βαλκάνια, την Κων/πολη και τη Μ. Ασία. Το
εργοστάσιο έκλεισε εξαιτίας του πολέμου και τις εγκαταστάσεις τις εξαγόρασε το 1921
ο Α. Μακρής, υφαντουργός Ναουσαίος, ο οποίος διατηρούσε εργοστάσιο εριουργίας
στη Νάουσα και τη Βέροια.
• Αυτός ήταν που το 1926 με τον συνεργάτη του Γ. Μήλιο ίδρυσαν την ΥΦΑΝΕΤ. Το
εργοστάσιο ενώ αρχικά απασχολούσε πάνω από 100 εργάτες, στην ακμή του
ξεπέρασε τους 550. Το εργοστάσιο, παρήγαγε όλα τα προϊόντα από το νήμα μέχρι την
κουβέρτα. Για είκοσι χρόνια ανέλαβε και την αποκλειστική προμήθεια του ελληνικού
στρατού με είδη ιματισμού.
• Το 1951 το εργοστάσιο κάηκε κατά ένα μεγάλο μέρος. Στη συνέχεια ανέκαμψε, αλλά
τα μεγάλα δάνεια, οι δυσκολίες της αγοράς καθώς και μια σειρά απεργιών των
εργαζομένων το 1964, οδήγησαν στο οριστικό κλείσιμο του εργοστασίου.
• Η ΥΦΑΝΕΤ σήμερα Το συγκρότημα περιήλθε στην Εθνική Τράπεζα, και ο παλιός
εξοπλισμός του πουλήθηκε για σίδερο το 1967.
• Το 1993 χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο, δείγμα βιομηχανικής
αρχιτεκτονικής, από το υπουργείο Πολιτισμού. Ο σχεδιασμός προέβλεπε το
ερειπωμένο κτίριο της ΥΦΑΝΕΤ να γίνει Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Τελικά από τις
20 Μαρτίου του 2004 βρίσκεται υπό κατάληψη.
82. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ•Ελένη Σβορώνου(2006), Διαδρομές στην Ιστορία ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, Αθήνα, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ-
ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ.
•Χρίστος Ζαφείρης(1997),ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΓΚΟΛΠΙΟΝ, ΑΘΗΝΑ, ΕΞΑΝΤΑΣ.
•Πολυξένη Αδάμ-Βελένη,Χρήστος Γκατζόλης,Όλγα Σακαλή,Η ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ
ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ,Πρόγραμμα ΜΕΛΙΝΑ ΥΠΕΠΘ-ΥΠΠΟ
Αναφορές σε ιστοσελίδες:
•http://www.thessaloniki.gr/portal/page/portal/TouristikosOdigos/Tourist_Page1/MonumetsOfThessaloniki , Δήμος
Θεσσαλονίκης, 2016.
• http://www.it.uom.gr/project/monuments/page.htm, Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης Θεσσαλονίκη
1997
•https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA
, Βικιπαίδεια
•http://followodysseus.gr/el-gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CE%B6%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE
%B5%CF%84%CE%B7%CE%BD%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B7/%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE
%B9%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82%CF%86%CE%AC%CE%BA%CE
%B5%CE%BB%CE%BF%CF%82/%CF%84%CE%B5%CF%8D%CF%87%CE%B7.aspx,,Ακολούθησε τον Οδυσσέα
(Διαβάζουμε την πόλη/εκπ/κος φάκελος)
•http://site.lpth.gr/gr/, Μουσείο Λ. Πύργου
•http://www.mixanitouxronou.gr/etsi-itan-i-thessaloniki-ti-romaiki-epochi-fotografies-ke-trisdiastates-ikones/ Τρισδιάστατες
εικόνες των Ρωμαϊκών μνημείων
•http://www.inthessaloniki.com/el/romaiko-forum-arxaia-agora#prettyPhoto, Αρχαία Αγορά, Δήμος Θεσσαλονίκης
• http://www.thessalonikiartsandculture.gr/blog/texnopersona/las-incantadas-oi-magemenes-ta-elgineia-tis-
thessalonikis#.Vw5u-zCLTIU,Μαγεμένες
• https://www.youtube.com/watch?v=i2R11kio3_A, Τρισδιάστατες εικόνες των Γαλεριανών μνημείων
•http://www.displaysofculture.gr/article/maysoleio-toy-moysa-mpampa, Μαυσωλείο του Μουσά Μπαμπά
https://www.tripadvisor.com.gr/Attraction_Review-g189473-d243208-Reviews-Ataturk_Museum-
Thessaloniki_Thessaloniki_Region_Central_Macedonia.html#photos;geo=189473&detail=243208&ff=157186981&albumVie
wMode=hero&albumid=101&baseMediaId=157186981&thumbnailMinWidth=50&cnt=3&offset=-1&filter=7, Μουσείο Κεμάλ
Ατατούρκ
•:http://www.papafeio.gr/,Παπάφειο
http://www.slideshare.net/efivlachou/ss-48819989,ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΜΠΑΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ
ΠΡΟΣΦΥΓΙΑΣ(ΥΦΑΝΕΤ),1/6/2015
