Rujukan untuk tugasan pelajar dalam pembelajaran dalam subjek Etika Alam Sekitar

1. 1
SUBJEK : SKPS6013 – ETIKA ALAM SEKITAR
Nama Pelajar : MAZLAN BIN MANSOR
No. Matrik : P89860
Program Sarjana Pengurusan Persekitaran, FSSK, UKM
Pensyarah : Prof. Madya Dr. Mashitoh Yaacob
Tajuk : Penggunaan Bekas Makanan Mesra Alam (BMA) dalam kalangan Pelatih Kolej
Sains Kesihatan Bersekutu, Sungai Buloh, Selangor.
1.0 BAB I PENDAHULUAN
1.1 Pengenalan
Pembangunan lestari merupakan titik mula era perubahan dalam
pembangunan yang menekankan nilai-nilai dan norma-norma yang positif tanpa
menjejaskan persekitaran dan keupayaan generasi akan datang sama ada dalam
ekonomi, politik dan sosial. Ini bermaksud perlaksanaan pembangunan lestari
harus seiring dengan perkembangan ekonomi serta teknologi dalam
mempengaruhi keadaan persekitaran alam sekitar.
Pembungkusan bekas makanan mesra alam (BMA) merupakan produk
pembungkusan yang memberikan kesan terhadap kelestarian alam sekitar di
samping mesra alam. Penggunaan BMA sedang giat dijalankan dan meluas di
negara-negara maju terutamanya Amerika Syarikat dan Eropah selaras dengan
perkembangan kefahaman dan pendidikan dari peringkat sekolah hingga ke
peringkat pendidikan tinggi. Kajian ini mengenalpasti tahap pengetahuan dan
kefahaman pelatih terhadap bekas makanan mesra alam (BMA) dalam
melestarikan alam sekitar. Data primer diperolehi daripada 50 orang pelatih Kolej
Sains Kesihatan Bersekutu (KSKB), Sungai Buloh, Selangor yang disampel secara
rawak. Analisis hasil kajian mendapati baik bagi pelatih lelaki atau wanita
penggunaan bekas makanan mesra alam (BMA) tidak menjadi topik utama dalam
memastikan kelestarian alam di dalam kampus khususnya. Namun begitu, pelatih
bersedia untuk lebih mengetahui tentang penggunaan bekas makanan mesra
alam (BMA) serta kelebihan-kelebihan yang diperolehi dan bersedia untuk
mencuba bekas makanan mesra alam (BMA).

2. 2
Walau bagaimanapun, pembungkusan BMA tidak membantu membawa
kepada kelestarian alam kerana sisa pepejal semakin meningkat dari semasa ke
semasa. Sisa pepejal makin banyak terhasil akibat pengaruh faktor-faktor tertentu
seperti latar belakang penduduk, musim, lokasi, tabiat pemakanan dan juga sikap
masyarakat (Zamili Tarmudi et al. 2009).
1.2 Penyataan masalah
Cabaran besar dalam pembangunan yang sedang dihadapi oleh Negara
Malaysia kini adalah memastikan pembangunan yang lestari dan mampan.
Masyarakat dari segenap lapisan kian sedar dan sedaya upaya berusaha untuk
melindungi dan menerapkan kelestarian dalam pembangunan alam sekitar.
Menerusi amalan dan budaya bekas mesra alam ini, alam sekitar boleh dipelihara
dan juga masyarakat akan menggunakan produk mesra alam, sekaligus boleh
mengenepikan produk yang akan merosakkan alam sekitar.
Menurut Mohammad Fazli Sabri dan Teoh Yong Yong (2006), pengguna
hijau sentiasa memastikan produk yang dibeli tidak memudaratkan alam sekitar
dalam usaha mereka untuk melindungi alam ini. Kenyataan tersebut merupakan
salah satu usaha untuk melindungi masyarakat dan dunia melalui kuasa pembelian
produk yang mampu memusnahkan alam sekitar kita. Penggunaan bungkusan
polisterina dewasa ini telah menjadi satu ancaman pada persekitaran. Masyarakat
hari ini telah didedahkan dengan polisterina sejak dahulu lagi lalu menyebabkan
kesukaran untuk mengubah mentaliti dan persepsi masyarakat terhadap
penggunaan bekas pembungkusan lain mahupun yang mesra pengguna dan alam
sekitar. Situasi ini disebabkan oleh sikap penggunaan polisterina tersebut telah
sebati dalam hidup masyarakat di Malaysia kini. Polisterina adalah bersifat ringan
dan boleh terapung. Polisterina sering menjadi pilihan disebabkan oleh
kemampuannya untuk menebat haba dan bersifat tahan lasak (citation). Namun
kesannya dilihat apabila bungkusan polisterina tersebut dibuang ia akan
berterbangan dan mudah bergerak dari satu tempat ke satu tempat yang lain
sekiranya berlaku tiupan angin yang kencang. Ini boleh mengakibatkan
pencemaran alam sekitar kerana didapati sisa-sisa polisterina berterbangan ke
mana sahaja dan mencemarkan sesuatu kawasan tersebut dan ini akan
menjejaskan kelestarian alam sekitar.

3. 3
Penggunaan bekas pembungkusan makanan polisterina di kalangan
pelatih Kolej Sains Kesihatan Bersekutu (KSKB) sungai Buloh, Selangor secara
tidak terkawal dan pembuangannya di merata tempat juga memudahkan air hujan
bertakung, seterusnya menjadi sarang pembiakan nyamuk aedes. Selain dari itu,
kesan sterina yang terdapat pada bahan sterina boleh menyerap masuk ke dalam
makanan dan minuman seterusnya ke dalam badan manusia khususnya para
pelatih kolej.
Keprihatinan serta kesedaran terhadap alam sekitar akan mengubah sikap
dan tingkah laku pelatih terhadap isu alam sekitar. Ini dapat dijelaskan sekiranya
seseorang pelatih mempunyai tahap keprihatinan dan kesedaran yang tinggi untuk
melestarikan alam sekitar, mereka akan mengambil tindakan yang sewajarnya
bagi mengelakkan sesuatu dampak yang akan berlaku terhadap kemusnahan
alam sekitar serta kesan buruk kepada masyarakat. Sebagai contoh, hari ini pihak
kerajaan juga telah mengambil tindakan yang sewajarnya bagi mengelakkan
penggunaan polisterina semakin menular. Tindakan daripada kerajaan negeri
Selangor sendiri telah mengeluarkan pekeliling bagi melaksanakan kempen
kesedaran ‘Hari Tanpa Plastik dan Polisterina’. Kempen ini diadakan secara
berperingkat-peringkat. Pada peringkat pertama ini penggunaan plastik dan
polisterina di gerai-gerai serta kafe-kafe tidak dibenarkan setiap hari Jumaat.
Seterusnya peringkat kedua pula telah dijalankan pada setiap Isnin dan Jumaat.
Pada peringkat kedua ini kempen kesedaran ini menekankan dalam penyediaan
makanan bagi program-program kerajaan perlu disediakan secara ‘buffet’ atau
pembungkusan makanan disediakan dalam bekas guna semula atau bekas mesra
alam sahaja.
Menurut Chengyan Yue et al. (2010), walaupun pengenalan kepada produk
hijau adalah pengenalan kepada produk-produk yang sedia ada, kebanyakan
pelanggan masih memilih produk biasa dan kualiti alam sekitar yang lebih rendah
kerana harga dan juga ketidakpercayaan terhadap produk hijau. Situasi
menunjukkan bahawa walaupun produk atau BMA ini telah diperkenalkan, namun
ia kurang mendapat perhatian daripada masyarakat. Kebanyakan daripada
mereka kurang pengetahuan mengenai penggunaan BMA yang juga dikategorikan
sebagai ‘produk hijau’ kepada kesihatan dan juga alam sekitar.

4. 4
1.3 Objektif kajian
1.3.1 Objektif Umum
Kajian Penggunaan Bekas Makanan Mesra Alam (BMA) dalam kalangan
Pelatih Kolej Sains Kesihatan Bersekutu, Sungai Buloh, Selangor.
1.3.2 Objektif Khusus
1.3.2.1 Mengenalpasti tahap pengetahuan pelatih tentang penggunaan
bekas makanan mesra alam (BMA).
1.3.2.2 Mengenalpasti tahap kesanggupan pelatih dalam menggunakan
bekas makanan mesra alam (BMA).
1.3.2.3 Mendapatkan cadangan responden bagi menggantikan
penggunaan polisterina.
2.0 BAB II KAJIAN LITERATUR
Malaysia sedang menghadapi cabaran yang besar dalam memastikan
pembangunan yang lestari dan mampan. Kita sedaya upaya berusaha untuk
melindungi dan menerapkan kelestarian dalam pembangunanalam sekitar di negara
kita. Melalui budaya bekas mesra alam ini, alam sekitar boleh dipelihara dan juga
masyarakat akan menggunakan produk lestari atau mesra alam dan boleh
mengenepikan produk yang akan merosakkan alam. Menurut Mohammad Fazli Sabri
dan Teoh Yong Yong (2006), pengguna hijau sentiasa memastikan produk yang dibeli
tidak memudaratkan alam sekitar dalam usaha mereka untuk melindungi alam ini. Bagi
mengekalkan manfaat daripada pemprosesan makanan, maka teknik pembungkusan
makanan yang kualiti dan mesra alam hendaklah diambil kira. Kenyataan ini senada
dengan pendapat penyelidik, Marsh dan Betty Bugusu (2007), mengatakan bahawa
kemajuan dalam pemprosesan makanan dan pembungkusan makanan memainkan
peranan utama dalam memastikan bekalan makanan Amerika Syarikat antara yang
paling selamat di dunia. Manakala menurut Menurut Kenneth (2007), menyarankan
bahawa walau bagaimanapun, teknologi pembungkusan hendaklah mengimbangi
perlindungan makanan dengan isu-isu lain termasuk kos tenaga dan bahan,
meningkatkan kesedaran sosial dan alam sekitar, serta peraturan-peraturan yang
ketat ke atas pencemaran dan pelupusan sisa pepejal perbandaran. Ini menunjukkan
bahawa selain memastikan kualiti pembungkusan makanan, aspek peningkatan kos
dan pencemaran alam sekitar perlu diberi perhatian.

5. 5
Amalan pembungkusan makanan seharusnya bertujuan melindungi produk
dan kualiti makanan dari pengaruh luar termasuk kerosakan fizikal, kandungan
makanan dan penyediaan maklumat pemakanan kepada pengguna. Memahami
fungsi dan tujuan amalan pembungkusan makanan, matlamat pembungkusan
makanan mengandungi makanan dengan cara kos efektif yang memenuhi keperluan
industri dan kehendak pengguna, mengekalkan keselamatan, dan mengurangkan
kesan alam sekitar. Pembungkusan makanan boleh melambatkan kemerosotan
produk, mengekalkan kesan-kesan berfaedah pemprosesan, melanjutkan rak-hidup,
dan mengekalkan atau meningkatkan kualiti dan keselamatan makanan. Dengan
berbuat demikian, pembungkusan memberi perlindungan daripada 3 kelas utama
pengaruh luar iaitu kimia, biologi dan fizikal.
Masalah pengurusan sisa pepejal di Negara-negara maju khususnya Malaysia
telah menyebabkan peningkatan kos alam sekitar secara mendadak. Bahan bekas
makanan berasaskan polisterina atau Expanded Polystyrene (EPS) telah memberi
tekanan ke atas sumber tapak perlupusan. Sekaligus telah diharamkan terhadap
bekas makanan yang berasaskan Expanded Polystyrene (EPS) ini. Kenyataan
tersebut disokong oleh Michele Barnes et al. (2011), menjelaskan Expanded
Polystyrene (EPS) berasaskan polistirena plastik petroleum, mempunyai kesan alam
sekitar yang besar dengan kadar kemerosotan yang lebih 500 tahun, dan merupakan
karsinogen manusia yang mungkin boleh menyebabkan kanser pada manusia. Selain
itu, impak buruk stirena ini akan menyebabkan mutagen yang boleh memberi
perubahan genetik dan ini menyumbang risiko kanser dan merosakkan sistem
pembiakan. Walau bagaimanapun, EPS adalah bahan yang paling biasa digunakan
untuk menghasilkan mengambil bekas makanan, barang kegunaan tunggal yang
cepat dibuang. .
Menurut D’Souza et al.,(2006), Produk mesra alam seperti bekas makanan
mesra alam (BMA) merupakan produk dimana keseluruhannya memberi kesan
terhadap prestasi alam sekitar. Kenyataan ini turut dikembangkan oleh Childs &
Whiting (1998), dalam kajiannya iaitu Produk mesra alam merupakan alat yang dapat
mengurangkan kesan negatif terhadap alam sekitar dalam jangka masa yang panjang.
Antara produk mesra alam adalah tuppaware, paper brown bag, woven bag dan lain-
lain. Keadaan ini menunjukkan bahawa penggunaan polisterina dalam kehidupan
manusia mampu memberikan kerosakan kepada alam sekitar. Ini disebabkan bahan
polisterina memerlukan tempoh masa yang agak panjang untuk menghurai disamping
memerlukan jumlah tenaga yang sangat tinggi untuk melupuskannya. Masyarakat

6. 6
khususnya pelatih-pelatih KSKB, seharusnya dididik dan diterapkan tentang
kepentingan alam ciptaan Tuhan ini bagi melahirkan generasi yang bersyukur dan
menghargai kurniaan Allah S.W.T. Ini turut dijelaskan oleh Nunes & Riyanto, (2005)
iaitu produk mesra alam seharusnya mesra alam, dihasilkan melalui barangan terpakai
mahupun barangan mudah terurai serta boleh dikitar semula ataupun produk yang
dihasilkan tanpa menyebabkan sebarang kesan negatif kepada alam sekitar.
Alternatif dengan penggunaan produk bekas makanan mesra Alam (BMA) ini
mampu untuk mengurangkan kos melupuskan sisa pepejal di negara kita. Dengan
menjadikan Amerika Syarikat sebagai contoh, pada tahun 2003. Chengyan Yue et al.,
(2010) dalam kajiannya menemui dalam Perbandaran, aliran sisa pepejal
menghasilkan kira-kira 11 juta tan sisa pepejal plastik. Kebanyakan plastik yang dikitar
semula adalah terdiri daripada bekas minuman termasuklah soda pop dan juga susu.
Menurut beliau lagi, mengitar semula plastik adalah sesuatu yang sangat mencabar
kerana akan menyebabkan pencemaran dan juga kemusnahan kepada ultraungu.
Situasi tersebut menunujukkan pemeliharaan alam sekitar merupakan satu elemen
yang sangat penting dalam memastikan kesinambungan kehidupan manusia di muka
bumi ini. Begitu juga penerapan dan galakan dalam menggunakan BMA.
Merujuk kepada Akta Kualiti Alam Sekeliling Malaysia (1974), alam sekitar atau
persekitaran bermaksud faktor-faktor fizikal yang mengelilingi kehidupan manusia . Ia
termasuk tanah, air, udara, iklim, bunyi, bau, rasa, faktor-faktor biologi dan juga faktor-
faktor sosial yang saling bergantung sesama sendiri, di antara faktor-faktor biologi
dengan faktor-faktor fizikal. Manakala menurut Hazura Abu Bakar & Syarifah
Norhaidah Syed Idros, (2007) mendefinisikan yang lain pula dengan mengatakan
bahawa alam sekitar adalah sebagai ekosfera yang mengandungi ekosistem yang
saling berinteraksi. Walaupun terdapat pebezaan definisi namun penyelidik melihat
terdapat kesamaan dari aspek saling berhubungan bagi mengimbangi ekologi.
Menurut Bostrom (2006), Sebuah badan International Organization for
Standadization (ISO) telah mengiktiraf produk mesra alam dan diterima pakai oleh
Jabatan Standard Malaysia (STANDARD MALAYSIA). Label produk mesra alam
dalam siri MS ISO 14020, menjelaskan maksud produk dengan tertera perlabelan
alam jenis I, II dan III. Keadan jelas menunjukkan perlabelan produk mesra alam
menjelaskan tentang pengetahuan masyarakat dan lambang pilihan pengguna yang
mementingkan kelestarian alam sekitar.

7. 7
Terdapat bebrapa produk mesra alam yang telah disahkan oleh Institut
Piawaian dan Penyelidikan Perindustrian Malaysia (SIRIM) seperti degradasi alam,
pembungkusan plastik bukan bahan toksik, peralatan elektrik bebas metala
berbahaya, agen pencuci mesra alam dan kertas kitar semula. Menurut kajian dari Eric
G. Olson (2008), menjelaskan penggunaan bekas mesra alam ini juga merupakan
salah satu daripada usaha strategi hijau. Oleh itu, penggunaan Bekas makanan mesra
alam (BMA) sangat praktikal kerana ia bersifat mudah lupus secara biodergradasi
sekaligus tidak menambahkan timbunan sampah dan sisa pepejal yang semakin
meningkat.
3.0 BAB III METODOLOGI KAJIAN
3.1 Reka bentuk kajian
Kajian ini dijalankan untuk menentukan tahap pengetahuan pelatih
KSKB, Sungai Buloh terhadap bekas makanan mesra alam (BMA) dalam
melestarikan kolej alam sekitar. Kajian ini mengkaji dorongan kesanggupan
pelatih KSKB, Sungai Buloh dalam penggunaan produk BMA. Reka bentuk
kajian merupakan aspek perancangan yang penting dalam melaksanakan
kajian (Kelinger, 1986; Kerlinger & Pedhauzer, 1973; Alias Baba, 1999; Syed
Arabi, 1998). Menurut Mc Millan & Schumacher (2001), sampel merupakan
kumpulan subjek yang terdiri daripada individu-individu yang dipilih daripada
kumpulan perseorangan yang dikenali sebagai populasi. Sampel kajian ini
melibatkan pelatih yang menginap di Asrama KSKB, Sungai Buloh, Selangor
melalui persampelan secara rawak. Bagi mengambarkann sifat populasi
pemilihan sampel adalah representatif dan tidak bias dengan jumlah seimbang
antara lelaki dan perempuan. Kategori persampelan adalah seperti pada Rajah
1.

8. 8
Rajah 2, Peta Lokasi Kajian : Kolej Sains Kesihatan Bersekutu, Sungai Buloh, Selangor.

9. 9
3.2 Alatan Kajian
Instrumen kajian ini adalah menggunakan borang soal selidik. Tahap
pengetahuan responden terdapat dalam Bahagian A dengan menggunakan
nombor item A1, A2, A3, A4, A5, dan A6. Seterusnya bagi Bahagian B iaitu
mengenalpasti tahap kesanggupan dan kesediaan responden menggunakan
nombor item B1, B2, B3, B4, B5 dan B6. Manakala Bahagian C adalah bagi
mendapatkan cadangan responden utuk menggantikan penggunaan polisterina
menggunakan nombor item C1, C2, C3, C4, hingga C10. Bahagian D adalah tujuan
mengukur data demografi respoden dengan instrument yang digunakan adalah
Jantina, umur, agama, pendidikan dan status perkahwinan. Soal selidik dalam
kajian ini menggunakan skala likert 1 hingga 5. Kesemua item soalan dalam
bahagian ini mengandungi lima pilihan jawapan yang ditetapkan iaitu Sangat Tidak
Setuju (1), Tidak Setuju (2), Kurang setuju (3), Setuju (4) dan Sangat Setuju (5).
Seterusnya bagi mengetahui tahap nilai min pada tiap-tiap pernyataan dan
pembolehubah yang dikaji, pengkaji mengkategori dan menginterpetasikan skor
min 3 tahap seperti di Jadual 1.

10. 10
3.2.1 Kebolehpercayaan
Kebolehpercayaan instrumen tahap pengetahuan pelatih tentang
penggunaan bekas makanan mesra alam (BMA)
Jadual 2. Kebolehpercayaan tahap pengetahuan pelatih tentang penggunaan bekas
makanan mesra alam (BMA).
Item-Total Statistics
Item
Alpha Cronbach jika
item digugurkan
Nilai Alpha ke
setiap domain
(A1)Pembungkusan bekas makanan mesra alam (BMA) merupakan
pembungkusan yang memberikan kesan positif terhadap kelestarian
alam sekitar. .828 0.832
(A2)Penggunaan bekas makanan mesra alam (BMA) sedang giat
dijalankan dengan meluas di negara-negara maju.
.834
(A3)Penggunaan polisterina dalam kehidupan manusia memberi kesan
kepada alam sekitar.
.834
(A4)Bahan polisterina memerlukan tempoh yang panjang untuk
mengurai.
.839
(A5)Bahan sterina dalam polisterena adalah suatu mutagen yang boleh
mengakibatkan perubahan genetik dan merosakan sistem pembiakan
manusia. .828
Sumber : Analisis Kajian Lapangan 2017
Jadual 2 menunjukkan bahawa setiap item dalam tahap pengetahuan pelatih tentang
penggunaan bekas makanan mesra alam (BMA) pelatih mempunyai nilai Alpha Cronbach
antara 0.828 hingga 0.839. Manakala nilai Alpha Cronbach keseluruhan ialah 0.832. Ini
bermakna tiada item yang akan digugurkan dalam kajian seterusnya.
Jadual 3. Kebolehpercayaan tahap kesanggupan pelatih dalam menggunakan bekas
makanan mesra alam (BMA).
Item-Total Statistics
Item
Alpha Cronbach
jika item
digugurkan
Nilai Alpha ke
setiap domain
(B1)Saya bersedia untuk membeli bekas mesra alam (BMA).
.827 0.832
(B2)Saya akan menggunakan bekas mesra alam sewaktu membeli
makanan di kafeteria KSKB.
.832

11. 11
(B3)Saya sanggup membayar lebih untuk memastikan bekas yang
dibeli berasaskan produk mesra alam.
.824
(B4)Saya bersedia untuk memastikan penggunaan bekas mesra
alam diamalkan dalam kehidupan seharian
.835
(B5)Saya bersedia untuk menyumbangkan tenaga dan idea untuk
melestarikan penggunaan bekas mesra alam.
.833
Sumber : Analisis Kajian Lapangan 2017
Jadual 3 menunjukkan bahawa setiap item dalam tahap kesanggupan pelatih dalam
menggunakan bekas makanan mesra alam (BMA) pelatih mempunyai nilai Alpha
Cronbach antara 0.824 hingga 0.835. Manakala nilai Alpha Cronbach keseluruhan ialah
0.832. Ini bermakna setiap item yang digunakan dalam instrumen tahap kesanggupan
pelatih ialah kekal dan kukuh digunakan dalam kajian sebenar.
Jadual 4. Kebolehpercayaan mendapatkan cadangan responden bagi menggantikan
penggunaan polisterina.
Item-Total Statistics
Item
Alpha Cronbach
jika item
digugurkan
Nilai Alpha ke
setiap domain
(C1)Kempen kesedaran perlu lebih giat dijalankan.
.830 0.827
(C2)Denda harus dikenakan ke atas peniaga yang berlebihan menjual
polisterin.
.824
(C3)Mengadakan seminar dan mengadakan modul pendidikan mengenai
alam sekitar.
.830
(C4)Menguatkuasakan undang-undang dan mengenakan denda kepada
sesiapa yang menggunakan polisterin.
.815
(C5)Membawa bekas sendiri sebagai gantian polisterin.
.838
(C6)Pengusaha kedai hendaklah menggantikan penggunaan polisterin
dengan beg kertas.
.836
(C7)Pihak keselamatan kolej perlu berperanan memberi teguran kepada
pelatih yang membawa bekas polisetren masuk ke dalam kolej
.822
(C8)Pihak kerajaan hendaklah mencipta produk baru yang lebih kondusif
dan mesra alam.
.828
(C9)Kerajaaan hendaklah mengawal pengeluaran polisterin dengan
mengehadkan pembuatan polisterin di kilang-kilang.
.826
Sumber : Analisis Kajian Lapangan 2017

12. 12
Jadual 4, menunjukkan bahawa setiap item dalam mendapatkan cadangan responden
bagi menggantikan penggunaan polisterina, pelatih mempunyai nilai Alpha Cronbach
antara 0.815 hingga 0.838. Manakala nilai Alpha Cronbach keseluruhan ialah 0.827. Ini
bermakna tiada item yang akan digugurkan dalam kajian seterusnya.
3.3 Kaedah Merekod Maklumat
Maklumat yang dikumpulkan adalah berbentuk primer dan sekunder. Data
primer diperoleh melalui kaedah borang soal selidik. Soal selidik ini membolehkan
setiap responden disoal dengan soalan yang sama mengikut urutan yang sama.
Borang soal selidik diedarkan di kafe Kolej Sains Kesihatan Bersekutu (KSKB),
Sungai Buloh, Selangor. Pencarian data sekunder menerusi pengumpulan
maklumat dan data-data melalui jurnal, majalah, kertas kerja persidangan,
penulisan tesis dan lain-lain. Bilangan pelajar yang dicatatkan ini adalah
berdasarkan perangkaan pelatih berdaftar Semester 4 yang diperolehi dari
Penolong Ketua Pendaftar daripada Bahagian Pengurusan Akademik, KSKB,
Sungai Buloh, Selangor.
___________________________________________________________________
Pengiraan untuk mendapatkan saiz sampel :
s = X2 ÷ d2 (N-1) + X2P(1-P)
s = sampel yang diperlukan
X2 = nilai jadual khi-kuasa dua untuk 1 darjah kebebasan pada tahap keyakinan
yang dikehendaki (3.841)
N = saiz populasi
P = perkadaran populasi (dianggap sebagai 0.5 kerana ini akan memberikan
saiz sampel yang maksimum
d = tahap ketepatan yang dinyatakan sebagai perkadaran (0.5)
Sumber : Krejcie dan Morgan, 1970 Jadual 3: Pengiraan Untuk Mendapatkan Saiz
Sampel Mengikut Krejcie dan Morgan, 1970.
________________________________________________________________

13. 13
Kaedah penyelidikan ini adalah berbentuk kuantitatif dengan pengumpulan
maklumat daripada saiz sampel.
3.4 Kaedah Menganalisis Data
Data primer yang diperolehi dalan kajian ini dianalisis menggunakan
program aklikasi Statistical Package for Social Science (SPSS) versi 21. Analisis
data merupakan suatu proses yang amat penting dalam sesuatu penyelidikan. Data
kajian ini adalah berdasarkan kepada skor-skor terhadap item-item yang telah
dicatatkan. Penganalisisan data menggunakan analisis statistik deskriptif dan Ujian
khi kuasa dua. Menurut Jamil (2002), ada cara untuk menyelesaikan data yang
mulanya bersifat selanjar tetapi kemudian ditukar kepada data yang bersifat
kekerapan iaitu ujian khi kuasa dua. Ujian khi kuasa dua merupakan satu ujian yang
menggunakan data berbentuk kategori atau kekerapan untuk menguji hipotesis
daripada sesuatu sampel untuk menentukan sama ada terdapat pertalian atau
hubungan (association) yang signifikan antara dua variabel berkategori dalam
sesuatu populasi yang diuji.
4.0 BAB IV HASIL KAJIAN
4.1 Pengenalan
Bab ini menjelaskan hasil kajian yang merangkumi ketiga-tiga objektif
kajian. Penemuan kajian adalah mewakili kepada pelatih-pelatih KSKB. Sungai
Buloh yang terlibat dalam kajian ini sahaja. Analisis kebolehpercayaan juga
turut dilaporkan bagi pemboleh ubah kajian iaitu tahap pengetahuan, tahap
kesanggupan dan cadangan responden bagi menggantikan penggunaan
polisterina.
Analisis deskriptif yang melibatkan skor min dan sisihan piawai
dijalankan bagi menentukan tahap pengetahuan, tahap kesanggupan dan
cadangan responden bagi menggantikan penggunaan polisterina.dalam
melestarikan alam sekitar. Hasil analisis deskriptif adalah seperti berikut:
4.2 Hasil Kajian melalui analisis data
4.2.1 Mengenalpasti tahap pengetahuan pelatih tentang penggunaan bekas
makanan mesra alam (BMA).

14. 14
Jadual 5. Mengenalpasti tahap pengetahuan pelatih tentang penggunaan bekas
makanan mesra alam (BMA).
One-Sample Statistics
Bil. Item N
Purata
skor
min
Sisihan
piawai
Std.
Error
Mean
Interprestasi
1. (A1)Pembungkusan bekas makanan
mesra alam (BMA) merupakan
pembungkusan yang memberikan kesan
positif terhadap kelestarian alam sekitar.
50 4.54
(6.34)
0.613 .
087
Tinggi
2. (A2)Penggunaan bekas makanan mesra
alam (BMA) sedang giat dijalankan
dengan meluas di negara-negara maju.
50 3.98
(5.56)
0.622 .
088
Tinggi
3. (A3)Penggunaan polisterina dalam
kehidupan manusia memberi kesan
kepada alam sekitar.
50 4.60
(6.51)
0.495 .
070
Tinggi
4. (A4)Bahan polisterina memerlukan
tempoh yang panjang untuk mengurai.
50 4.66
(6.52)
0.479 .
068
Tinggi
5. (A5)Bahan sterina dalam polisterena
adalah suatu mutagen yang boleh
mengakibatkan perubahan genetik dan
merosakan sistem pembiakan manusia.
50 4.14
(5.79)
0.639 .
090
Tinggi
Sumber : Kajian Lapangan 2017
Jadual 5, menunjukkan tahap pengetahuan pelatih tentang penggunaan bekas
makanan mesra alam (BMA). Hasil analisis mendapati item tentang ‘Pembungkusan
bekas makanan mesra alam (BMA) merupakan pembungkusan yang memberikan
kesan positif terhadap kelestarian alam sekitar’ menunjukkan purata skor min =6.34,
sp =0.613 dan didapati berada di tahap interprestasi tinggi. Bagi item ‘Penggunaan
bekas makanan mesra alam (BMA) sedang giat dijalankan dengan meluas di negara-
negara maju’ adalah min= 5.56, sp=0.622 dan didapati berada di tahap tinggi. Item
Penggunaan polisterina dalam kehidupan manusia memberi kesan kepada alam
sekitar menunjukkan purata skor min= 6.51, sp= 0.495 dan berada di tahap tinggi.
Seterusnya adalah item ‘Bahan polisterina memerlukan tempoh yang panjang untuk
mengurai’ menunjukkan purata skor min 6.52, sp= 0.479 dan berada di tahap tinggi.
Bagi item ‘Bahan sterina dalam polisterena adalah suatu mutagen yang boleh
mengakibatkan perubahan genetik dan merosakan sistem pembiakan manusia’
menunjukkan skor min= 5.79, sp= 0.639 dan interpestasi juga berada di tahap tinggi.
Perbincangan analisis mendapati kesemua item berada di tahap interprestasi
yang tinggi. Melalui hasil analisis mendapati, pelatih mengetahui kepentingan
penggunaan bekas makanan mesra alam (BMA) terhadap kesan positif kelestarian
alam sekitar termasuk kesan penggunaan polisterina kepada kesihatan manusia.

15. 15
Malah responden mengetahui penggunaan bekas makanan BMA sedang giat
dijalankan dengan meluas di Negara-negara maju.
4.2.2 Mengenalpasti tahap kesanggupan pelatih dalam menggunakan bekas
makanan mesra alam (BMA).
Jadual 6. Tahap kesanggupan pelatih dalam menggunakan bekas makanan
mesra alam (BMA).
One-Sample Statistics
Bil. Item N
Purata
skor min
Sisihan
piawai
Std. Error
Mean
Interprestasi
1. (B1)Saya bersedia untuk membeli
bekas mesra alam (BMA).
50 4.10
(5.73)
0.580 .082 Tinggi
2. (B2)Saya akan menggunakan bekas
mesra alam sewaktu membeli
makanan di kafeteria KSKB.
50 4.06
(5.67)
0.682 097 Tinggi
3. (B3)Saya sanggup membayar lebih
untuk memastikan bekas yang dibeli
berasaskan produk mesra alam.
50 3.62
(5.06)
0.855 .121 Tinggi
4. (B4)Saya bersedia untuk
memastikan penggunaan bekas
mesra alam diamalkan dalam
kehidupan seharian
50 4.14
(5.78)
0.639 090 Tinggi
5. (B5) Saya bersedia untuk
menyumbangkan tenaga dan idea
untuk melestarikan penggunaan
bekas mesra alam
50 4.14
(5.78)
0.535 .076 Tinggi
Sumber : Kajian Lapangan 2017
Jadual 6, menunjukkan tahap kesanggupan pelatih dalam penggunaan bekas
makanan mesra alam (BMA). Hasil analisis terhadap 50 orang responden mendapati
item tentang ‘Saya bersedia untuk membeli bekas mesra alam (BMA)’ menunjukkan
purata skor min =5.73, sp =0.580 dan didapati berada di tahap interprestasi tinggi.
Bagi item ‘Saya akan menggunakan bekas mesra alam sewaktu membeli makanan di
kafeteria KSKB’ adalah min= 5.67, sp=0.682 dan didapati berada di tahap tinggi. Item
‘Saya sanggup membayar lebih untuk memastikan bekas yang dibeli berasaskan
produk mesra alam’ menunjukkan purata skor min= 5.06, sp= 0.855 dan berada di
tahap tinggi. Seterusnya adalah item ‘Saya bersedia untuk memastikan penggunaan
bekas mesra alam diamalkan dalam kehidupan seharian’ menunjukkan purata skor
min 5.78, sp= 0.639 dan berada di tahap tinggi. Bagi item ‘Saya bersedia untuk
menyumbangkan tenaga dan idea untuk melestarikan penggunaan bekas mesra alam’
menunjukkan skor min= 5.78, sp= 0.535 dan interpestasi juga berada di tahap tinggi.

16. 16
Perbincangan analisis mendapati kesemua item berada di tahap interprestasi
yang tinggi. Melalui hasil analisis mendapati, pelatih mempunyai tahap kesanggupan
dan bersedia menggunakan bekas makanan mesra alam (BMA). Pelatih bersedia
bersedia membeli, mengamalkan penggunaan bekas makanan mesra alam (BMA)
sama ada sewaktu membeli makanan di kafeteria KSKB Sungai Buloh mahu pun
dalam kehidupan seharian. Selain itu, responden bersedia untuk menyumbangkan
tenaga dan idea untuk memastikan kelestarian penggunaan bekas makanan BMA
berterusan.
4.2.3 Mendapatkan cadangan responden bagi menggantikan penggunaan
polisterina.
Jadual 7. Mendapatkan cadangan responden bagi menggantikan penggunaan
polisterina.
One-Sample Statistics
Bil
.
Item N
Purata
skor
min
Sisihan
piawai
Std.
Error
Mean
Interprestasi
1. (C1)Kempen kesedaran perlu lebih giat
dijalankan.
50 4.60
(6.43)
.495 .070 Tinggi
2. (C2)Denda harus dikenakan ke atas
peniaga yang berlebihan menjual
polisterin.
50 4.30
(6.01)
.763 .108 Tinggi
3. (C3)Mengadakan seminar dan
mengadakan modul pendidikan
mengenai alam sekitar.
50 4.48
(6.26)
.505 .071 Tinggi
4. (C4)Menguatkuasakan undang-undang
dan mengenakan denda kepada sesiapa
yang menggunakan polisterin.
50 4.12
(5.76)
.849 .120 Tinggi
5. (C5)Membawa bekas sendiri sebagai
gantian polisterin.
50 4.36
(5.95)
.722 .102 Tinggi
6. (C6)Pengusaha kedai hendaklah
menggantikan penggunaan polisterin
dengan beg kertas.
50 4.20
(5.87)
.782 .111 Tinggi
7. (C7)Pihak keselamatan kolej perlu
berperanan memberi teguran kepada
pelatih yang membawa bekas polisetren
masuk ke dalam kolej
50 4.04
(5.64)
.807 .114 Tinggi
8. (C8)Pihak kerajaan hendaklah mencipta
produk baru yang lebih kondusif dan
mesra alam.
50 4.54
(6.34)
.579 .082 Tinggi
9. (C9)Kerajaaan hendaklah mengawal
pengeluaran polisterin dengan
mengehadkan pembuatan polisterin di
kilang-kilang.
50 4.56
(6.37)
.577 .082 Tinggi
Sumber : Kajian Lapangan 2017
Jadual 7, menunjukkan cadangan responden bagi menggantikan penggunaan
polisterina. Hasil analisis terhadap 50 orang responden mendapati item tentang

17. 17
‘Kempen kesedaran perlu lebih giat dijalankan’ menunjukkan purata skor min =6.43,
sp =0.495 dan didapati berada di tahap interprestasi tinggi. Bagi item Denda harus
dikenakan ke atas peniaga yang berlebihan menjual polisterin’ adalah min= 6.01,
sp=0.763 dan didapati berada di tahap interprestasi yang tinggi. Item ‘Mengadakan
seminar dan mengadakan modul pendidikan mengenai alam sekitar’ menunjukkan
purata skor min= 6.26, sp= 0.505 dan berada di tahap interprstasi tinggi. Seterusnya
adalah item ‘Menguatkuasakan undang-undang dan mengenakan denda kepada
sesiapa yang menggunakan polisterin’ menunjukkan purata skor min 5.76, sp= 0.849
dan didapati interprestasi berada di tahap tinggi. Manakala bagi item ‘Membawa bekas
sendiri sebagai gantian polisterin’ menunjukkan purata skor min 5.95, sp= 0.722 dan
didapati berada di tahap interprestasi tinggi. Bagi item ‘Pengusaha kedai hendaklah
menggantikan penggunaan polisterin dengan beg kertas.’ menunjukkan purata skor
min= 5.87, sp= 0.782 iaitu didapati berada di tahap interprestasi yang tinggi. Bagi item
‘Pihak keselamatan kolej perlu berperanan memberi teguran kepada pelatih yang
membawa bekas polisetren masuk ke dalam kolej’ menunjukkan skor min= 5.64, sp=
0.807 dan interpestasi berada di tahap tinggi. Bagi item ‘Pihak kerajaan hendaklah
mencipta produk baru yang lebih kondusif dan mesra alam’ menunjukkan skor min=
6.34, sp= 0.579 dan interpestasi juga berada di tahap yang tinggi. Seterusnya item
akhir bagi cadangan responden bagi menggantikan penggunaan polisterina,
‘Kerajaaan hendaklah mengawal pengeluaran polisterin dengan mengehadkan
pembuatan polisterin di kilang-kilang’ menunjukkan skor min= 6.37, sp= 0.577 dan
interpestasi juga berada di tahap yang tinggi.
Perbincangan analisis mendapati kesemua item berada di tahap interprestasi
yang tinggi. Melalui hasil analisis mendapati, item cadangan pelatih bagi
menggantikan penggunaan polisterina bagi purata skor min tertinggi adalah 6.43 iatu
mengenai ‘Kempen kesedaran perlu lebih giat dijalankan’ mengatasi lain-lain
cadangan yang diberikan oleh penyelidik. Secara keseluruhan kajian ini mendapati
pelatih mempunyai cadangan bagi menggantikan penggunaan polisterina dan sangat
bersetuju dengan cadangan memperbanyakkan penganjuran program Kempen
kesedaran mengenai bekas makanan mesra alam (BMA). Selain itu, cadangan dari
responden juga tertumpu kepada pihak Kerajaaan agar bertindak mengawal
pengeluaran polisterin dengan mengehadkan pembuatan polisterin di kilang-kilang
dengan tujuan mengurangkan kadar pengeluaran bagi penjualan yang berleluasa
kepada penggendali dan pengusaha makanan.

18. 18
4.3 Demografi responden
Jadual 8. Latar Belakang Demografi
Komponen Kategori Bil. Peratus
Jantina Lelaki 25 50.0
Perempuan 25 50.0
Umur 19 - 23 30 60.0
24 – 28 15 30.0
29 - 33 5 10.0
Agama Islam 46 92.0
Kristian 3 6.0
Lain-lain 1 2.0
Pendidikan PMR 0 0.0
SPM 16 32.0
Diploma 36 72.0
Ijazah 0 0.0
Status
Perkahwinan
Bujang 43 86.0
Berkahwin 7 14.0
Sumber : Kajian Lapangan 2017
Kajian ini menggunakan analisis deskriptif dengan menggunakan sebanyak 50
responden daripada pelatih yang menginap di Asrama Kolej Sains Kesihatan
Bersekutu, Sungai Buloh, Selangor iaitu sama banyak bilangan jantina, 25 orang
(50%) responden lelaki dan 25 orang (50%) responden perempuan. Hasil analisis
mendapati sebanyak 33 responden (60.0%) berumur 19-23 tahun, 15 responden
(30.0%) berumur 24-28 tahun manakala selebihnya berumur 29-33 tahun. Dari segi
agama pula, majoriti pelajar beragama Islam iaitu sebanyak 46 responden (92.0%).
Hal ini demikian kerana kebanyakan daripada pelatih di kolej tersebut adalah
beragama Islam. Begitu juga berdasarkan hasil analisis pendidikan iaitu sebanyak 36
responden (72.0%) merupakan pelatih yang telah mempunyai pencapaian Diploma
yang kini sedang mengikuti peringkat Diploma Kesihatan Persekitaran, manakala
selebihnya pelatih seramai 16 responden (32.0%) hanya memiliki akademik peringkat
SPM.

19. 19
4.4 Rumusan
Sebagai kesimpulannya, berdasarkan analisa yang telah dibuat terhadap
pelatih-pelatih KSKB Sungai Buloh, mempunyai tahap pengetahuan yang tinggi dalam
penggunaan bekas mesra alam (BMA) iaitu purata skor min antara 5.56 hingga 6.52.
Majoriti pelatih sangat mengetahui bahan polisterina memerlukan tempoh yang
panjang untuk mengurai. Dari aspek kajian tahap kesanggupan pelatih dalam
menggunakan bekas mesra alam (BMA) didapati purata skor min anatara 5.06 hingga
5.78. Kebanyakan pelatih bersedia dan sanggup menggunakan bekas mesra alam
(BMA) dalam kehidupan seharian dan bersedia untuk menyumbang tenaga dan idea
untuk melestarikan penggunaan bekas BMA sama ada di kolej mahupun di luar kolej.
Manakala dari aspek cadangan responden bagi menggantikan bekas polisterina,
purata skor min yang diperolehi antara 5.64 hingga 6.43. Tertinggi dari cadangan
pelatih menyatakan keperluan kempen kesedaran dalam mengantikan bekas
polisterina hendaklah perlu lebih giat dijalankan. Hal ini bertujuan bagi memastikan
setiap lapisan masyarakat sama ada pelajar, pekerja atau penganggur lebih sedar dan
memahami kesan dan akibat hahaya terhadap kesihatan dan alam sekitar.
5.0 BAB V PERBINCANGAN DAN CADANGAN
5.1 Pengenalan
Bab ini bertujuan membincangkan kesesuaian model kajian tentang
pengetahuan, kesanggupan dan cadangan dalam menggantikan amalan
penggunakan bekas polisterina kepada bekas makanan mesra alam (BMA). Huraian
yang dikemukakan dapat merumuskam secara keseluruhan hasil kajian dan
penemuan yang menjurus pencapaian objektif yang disasarkan. Asas kepada model
KAP adalah pengetahuan. Bila mana pengetahuan seseorang itu bertambah, maka
pengetahuannya menjadi pendorong kepadanya untuk berubah sikap. Pengetahuan
berperanan sebagai teras kepada penentuan sikap (attitude), niat (intention) dan
tingkah laku (behaviour) (Mohd Hilmi dan Kamaliah, 2013). Hakikatnya pengetahuan
merupakan asas kepada pembentukan tingkah laku yang mendorong kesanggupan
individu untuk bertindak.
Tahap kesanggupan merupakan sikap yang dibentuk hasil dari pengetahuan
sedia ada. Keadaan ini mendorong seseorang memahami tindakan psikologi

20. 20
sekaligus, memberi penyebab membina sikap dan kesanggupan terhadap sesuatu
perkara. Jesteru, kesanggupan membawa kepada perubahan tingkah laku. Menurut
Mohd Hilmi dan Kamaliah (2013), menyatakan bahawa apabila sikap telah berubah,
maka tingkah laku manusia secara tidak langsung turut mengalami perubahan.
Carta alir 1, menunjukkan kerangka konseptual kajian tinjauan pelatih
KSKB Sungai Buloh terhadap pengetahuan dan tahap kesanggupan dalam
penggunaan pembungkusan BMA. Penyelidik membuat tinjauan awal
dengan mengenalpasti dua objektif kajian iaitu mengenalpasti tahap
pengetahuan terhadap penggunaan Bekas Makanan Mesra Alam dan
mengenalpasti tahap kesanggupan pelatih-pelatih untuk mengubah
penggunaan bekas makanan. Oleh itu, didapati pengetahuan memainkan
peranan yang penting bagi melihat sejauhmanakah pengetahuan pelatih
mengenai produk BMA. Pengetahuan pelatih mungkin dipengaruhi oleh
aspek pendidikan secara formal dan tidak formal. Oleh itu, berdasarkan
pengetahuan yang secara langsung mahupun tidak langsung akan
mewujudkan kesedaran dalam kalangan pelatih. Pelatih yang sedar
terhadap kepentingan penggunaan pembungkusan BMA yang boleh

21. 21
menyelamatkan kelestarian alam sekitar secara tidak langsung wujud
kesedaran semasa mengunakan BMA dan akhirnya ini akan mendorong
kesanggupan pelatih untuk menggunakan produk yang lebih bersifat mesra
alam.
5.2 Perbincangan
Hasil kajian ini dikaitkan dengan model penyelidikan KAP yang menjadi model
kajian ini. Penggunaan model KAP ini menunjukkan pengetahuan, kesanggupan
dalam penggunaan bekas mesra alam (BMA) mempunyai kaitan kelestarian alam
sekitar. Berikut dibincangkan ujian terhadap hipotesis bagi kajian ini.
5.2.1 Hipotesis
5.2.1.1 Hipotesis 1
5.2.1.1.1 Nul : Tiada perbezaan tahap pengetahuan pelatih
tentang penggunaan bekas makanan mesra alam
(BMA).
5.2.1.1.2 Alternatif : Terdapat perbezaan tahap pengetahuan
pelatih tentang penggunaan bekas makanan mesra
alam (BMA).
5.2.1.2 Hipotesis 2
5.2.1.2.1 Nul : Tiada perbezaan tahap kesanggupan pelatih
dalam menggunakan bekas makanan mesra alam
(BMA).
5.2.1.2.2 Alternatif : Terdapat perbezaan tahap kesanggupan
pelatih dalam menggunakan bekas makanan mesra
alam (BMA).
5.2.1.3 Hipotesis 3
5.2.1.3.1 Nul : Tiada cadangan bagi menggantikan
penggunaan polisterina.
5.2.1.3.2 Alternatif : Terdapat cadangan bagi menggantikan
penggunaan polisterina.

22. 22
5.2.2 Ujian t satu sampel mengenai tahap pengetahuan pelatih tentang
penggunaan bekas makanan mesra alam (BMA).
Berdasarkan Jadual 9.1 dan 9.2, Ujian t satu sampel mengenai tahap
pengetahuan pelatih tentang penggunaan bekas makanan mesra alam (BMA),
hasil daripada analisa yang telah dibuat terhadap pelatih-pelatih KSKB Sungai
Buloh, mempunyai perbezaan min antara 3.980 hingga 4.660. Majoriti pelatih
sangat mengetahui item mengenai bahan polisterina memerlukan tempoh
yang panjang untuk mengurai. Jadual 9.1 menunjukkan bilangan sampel (N),
nilai min (M = 6.128), dan sisihan piawai (SD = 0.569). Jadual 9.2 pula
menunjukkan hasil analisis ujian t satu sampel bagi set data ini.
Jadual 9.2, menunjukkan bahawa nilai t antara 45.219 hingga 68.861
dan darjah kebebasan ialah 49. Nilai p pula adalah .000, maka hipotesis nol
ditolak kerana p < α. Ujian t menunjukkan perbezaan yang signifikan antara
min sampel dan min populasi (M = 6.128, SD = 0.569) dan 1, t (49) = 55.593,
p = 0.00, α = .05.
Jadual 9.1 Stastistik satu sampel mengenai tahap pengetahuan pelatih
tentang penggunaan bekas makanan mesra alam (BMA).
One-Sample Statistics
Bil. Item N
Purata
skor
min
Sisihan
piawai
Std.
Error
Mean
Interprestasi
1. (A1)Pembungkusan bekas makanan
mesra alam (BMA) merupakan
pembungkusan yang memberikan kesan
positif terhadap kelestarian alam sekitar.
50 4.54
(6.34)
0.613 .
087
Tinggi
2. (A2)Penggunaan bekas makanan mesra
alam (BMA) sedang giat dijalankan
dengan meluas di negara-negara maju.
50 3.98
(5.56)
0.622 .
088
Tinggi
3. (A3)Penggunaan polisterina dalam
kehidupan manusia memberi kesan
kepada alam sekitar.
50 4.60
(6.51)
0.495 .
070
Tinggi
4. (A4)Bahan polisterina memerlukan
tempoh yang panjang untuk mengurai.
50 4.66
(6.52)
0.479 .
068
Tinggi
5. (A5)Bahan sterina dalam polisterena
adalah suatu mutagen yang boleh
mengakibatkan perubahan genetik dan
merosakan sistem pembiakan manusia.
50 4.14
(5.79)
0.639 .
090
Tinggi
50 4.384
(6.128)
0.569
Sumber : Kajian Lapangan 2017

23. 23
Jadual 9.2, Ujian t satu sampel mengenai tahap pengetahuan pelatih tentang
penggunaan bekas makanan mesra alam (BMA).
One-Sample Test
Test Value = 0
t df
Sig. (2-
tailed)
Mean
Differ
ence
95%
Confidence
Interval of the
Difference
Lower Upper
A1) Pembungkusan bekas makanan mesra alam
(BMA) merupakan pembungkusan yang memberikan
kesan positif terhadap kelestarian alam sekitar.
52.359 49 .000 4.540 4.37 4.71
A2) Penggunaan bekas makanan mesra alam (BMA)
sedang giat dijalankan dengan meluas di negara-
negara maju.
45.219 49 .000 3.980 3.80 4.16
A3) Penggunaan polisterina dalam kehidupan manusia
memberi kesan kepada alam sekitar.
65.728 49 .000 4.600 4.46 4.74
A4) Bahan polisterina memerlukan tempoh yang
panjang untuk mengurai.
68.861 49 .000 4.660 4.52 4.80
A5) Bahan sterina dalam polisterena adalah suatu
mutagen yang boleh mengakibatkan perubahan
genetik dan merosakan sistem pembiakan manusia.
45.799 49 .000 4.140 3.96 4.32
55.593 49 0.00 4.384
Sumber : Kajian Lapangan 2017
5.2.3 Ujian t satu sampel mengenai tahap kesanggupan pelatih dalam
menggunakan bekas makanan mesra alam (BMA).
Berdasarkan Jadual 10.1 dan 10.2, Ujian t satu sampel mengenai tahap
kesanggupan pelatih dalam menggunakan bekas makanan mesra alam
(BMA), hasil daripada analisa yang telah dibuat terhadap pelatih-pelatih KSKB
Sungai Buloh, mempunyai perbezaan min antara 5.060 hingga 5.780 (Jadual
10.2). Terdapat dua item tertinggi mengenai tahap kesanggupan dalam
menggunakan bekas BMA iaitu “Saya bersedia untuk memastikan
penggunaan bekas mesra alam diamalkan dalam kehidupan seharian” dan
“Saya bersedia untuk menyumbangkan tenaga dan idea untuk melestarikan
penggunaan bekas mesra alam”. Jadual 10.2, menunjukkan bahawa nilai t
diperolehi antara 29.955 hingga 54.728 dan darjah kebebasan ialah 49. Nilai p
pula adalah .000, maka hipotesis nol ditolak kerana p < α. Ujian t menunjukkan
perbezaan yang signifikan antara min sampel dan min populasi (M = 5.608, SD
= 0.658) dan 1, t (49) = 44.502, p = 0.00, α = .05.

24. 24
Jadual 10.1 Stastistik satu sampel mengenai tahap kesanggupan pelatih dalam
menggunakan bekas makanan mesra alam (BMA).
One-Sample Statistics
Bil. Item N
Purata
skor min
Sisihan
piawai
Std. Error
Mean
Interprestasi
1. (B1)Saya bersedia untuk membeli
bekas mesra alam (BMA).
50 4.10
(5.73)
0.580 .082 Tinggi
2. (B2)Saya akan menggunakan bekas
mesra alam sewaktu membeli
makanan di kafeteria KSKB.
50 4.06
(5.67)
0.682 097 Tinggi
3. (B3)Saya sanggup membayar lebih
untuk memastikan bekas yang dibeli
berasaskan produk mesra alam.
50 3.62
(5.06)
0.855 .121 Tinggi
4. (B4)Saya bersedia untuk
memastikan penggunaan bekas
mesra alam diamalkan dalam
kehidupan seharian
50 4.14
(5.78)
0.639 090 Tinggi
5. (B5) Saya bersedia untuk
menyumbangkan tenaga dan idea
untuk melestarikan penggunaan
bekas mesra alam
50 4.14
(5.78)
0.535 .076 Tinggi
50 4.012
(5.608)
0.658
Sumber : Kajian Lapangan 2017
Jadual 10.2, Ujian t satu sampel mengenai tahap kesanggupan pelatih dalam
menggunakan bekas makanan mesra alam (BMA).
One-Sample Test
Test Value = 0
t df
Sig.
(2-
tailed)
Mean
Differe
nce
95% Confidence
Interval of the
Difference
Lower Upper
B1) Saya bersedia untuk membeli bekas mesra alam
(BMA).
49.960 49 .000 4.100 3.94 4.26
B2) Saya akan menggunakan bekas mesra alam
sewaktu membeli makanan di kafeteria KSKB.
42.068 49 .000 4.060 3.87 4.25
B3) Saya sanggup membayar lebih untuk memastikan
bekas yang dibeli berasaskan produk mesra alam.
29.955 49 .000 3.620 3.38 3.86
B4) Saya bersedia untuk memastikan penggunaan
bekas mesra alam diamalkan dalam kehidupan seharian
45.799 49 .000 4.140 3.96 4.32
B5) Saya bersedia untuk menyumbangkan tenaga dan
idea untuk melestarikan penggunaan bekas mesra alam.
54.728 49 .000 4.140 3.99 4.29
44.502 49 0.00 4.012
Sumber : Kajian Lapangan 2017

25. 25
5.2.4 Ujian t satu sampel mengenai mendapatkan cadangan responden
bagi menggantikan penggunaan polisterina.
Berdasarkan Jadual 11.1 dan 11.2, Ujian t satu sampel mengenai
mwndapatkan cadangan responden bagi mengantikan penggunaan
polisterina. Hasil daripada analisa yang telah dibuat terhadap pelatih-pelatih
KSKB Sungai Buloh, mempunyai perbezaan min antara 4.040 hingga 4.600
(Jadual 11.2). Item tertinggi mengenai tahap kesanggupan dalam
menggunakan bekas BMA iaitu “Kempen kesedaran perlu lebih giat dijalankan”
dan terendah adalah item mengenai “Pihak keselamatan kolej perlu
berperanan memberi teguran kepada pelatih yang membawa bekas polisetren
masuk ke dalam kolej”. Jadual 11.1 menunjukkan bilangan sampel (N), nilai
min (M = 6.089), dan sisihan piawai (SD = 0.675). Jadual 11.2 pula
menunjukkan hasil analisis ujian t satu sampel bagi set data ini.
Jadual 11.2, menunjukkan bahawa nilai t diperolehi antara 34.333
hingga 65.728 dan darjah kebebasan ialah 49. Nilai p pula adalah .000, maka
hipotesis nol juga ditolak kerana p < α. Ujian t menunjukkan perbezaan yang
signifikan antara min sampel dan min populasi (M = 6.089, SD = 0.675) dan 1,
t (49) = 47.788, p = 0.00, α = .05.
Jadual 11.1 Stastistik satu sampel mengenai mendapatkan cadangan
responden bagi menggantikan penggunaan polisterina.
One-Sample Statistics
Bil. Item N
Purata
skor
min
Sisihan
piawai
Std.
Error
Mean
Interprestasi
1. (C1) Kempen kesedaran perlu lebih giat
dijalankan.
50 4.60
(6.43)
.495 .070 Tinggi
2. (C2)Denda harus dikenakan ke atas
peniaga yang berlebihan menjual
polisterin.
50 4.30
(6.01)
.763 .108 Tinggi
3. (C3)Mengadakan seminar dan
mengadakan modul pendidikan
mengenai alam sekitar.
50 4.48
(6.26)
.505 .071 Tinggi
4. (C4)Menguatkuasakan undang-undang
dan mengenakan denda kepada
sesiapa yang menggunakan polisterin.
50 4.12
(5.76)
.849 .120 Tinggi
5. (C5)Membawa bekas sendiri sebagai
gantian polisterin.
50 4.36
(5.95)
.722 .102 Tinggi
6. (C6)Pengusaha kedai hendaklah
menggantikan penggunaan polisterin
dengan beg kertas.
50 4.20
(5.87)
.782 .111 Tinggi
7. (C7) Pihak keselamatan kolej perlu
berperanan memberi teguran kepada
50 4.04
(5.64)
.807 .114 Tinggi

26. 26
pelatih yang membawa bekas polisetren
masuk ke dalam kolej
8. (C8)Pihak kerajaan hendaklah mencipta
produk baru yang lebih kondusif dan
mesra alam.
50 4.54
(6.34)
.579 .082 Tinggi
9. (C9)Kerajaaan hendaklah mengawal
pengeluaran polisterin dengan
mengehadkan pembuatan polisterin di
kilang-kilang.
50 4.56
(6.37)
.577 .082 Tinggi
50 4.355
(6.089)
0.675
Sumber : Kajian Lapangan 2017
Jadual 11.2, Ujian t satu sampel mengenai mendapatkan cadangan responden
bagi menggantikan penggunaan polisterina.
One-Sample Test
Item
Test Value = 0
t df
Sig.
(2-
tailed)
Mean
Differe
nce
95% Confidence
Interval of the
Difference
Lower Upper
C1) Kempen kesedaran perlu lebih giat dijalankan. 65.728 49 .000 4.600 4.46 4.74
C2) Denda harus dikenakan ke atas peniaga yang
berlebihan menjual polisterin.
39.868 49 .000 4.300 4.08 4.52
C3) Mengadakan seminar dan mengadakan modul
pendidikan mengenai alam sekitar.
62.770 49 .000 4.480 4.34 4.62
C4) Menguatkuasakan undang-undang dan
mengenakan denda kepada sesiapa yang
menggunakan polisterin.
34.333 49 .000 4.120 3.88 4.36
C5) Membawa bekas sendiri sebagai gantian polisterin. 42.720 49 .000 4.360 4.15 4.57
C6) Pengusaha kedai hendaklah menggantikan
penggunaan polisterin dengan beg kertas.
37.955 49 .000 4.200 3.98 4.42
C7) Pihak keselamatan kolej perlu berperanan memberi
teguran kepada pelatih yang membawa bekas
polisetren masuk ke dalam kolej
35.394 49 .000 4.040 3.81 4.27
C8) Pihak kerajaan hendaklah mencipta produk baru
yang lebih kondusif dan mesra alam.
55.456 49 .000 4.540 4.38 4.70
C9) Kerajaaan hendaklah mengawal pengeluaran
polisterin dengan mengehadkan pembuatan polisterin
di kilang-kilang.
55.871 49 .000 4.560 4.40 4.72
47.788 49 0.00 4.355
Sumber : Kajian Lapangan 2017

27. 27
5.2.5 Rumusan perbincangan
Pertama, hasil kajian megenai tahap pengetahuan tentang
penggunaan bekas mesra alam (BMA) didapati kesemua item berada di tahap
interprestasi tinggi. Melalui hasil analisis mendapati pelatih-pelatih mengetahui
keperluan penggunaan bekas makanan mesra alam terutamanya dalam
pembungkusan makanan. Keburukan penggunaan bahan polisterina akan
memberi kesan kepada kehidupan manusia dan alam sekitar. Seperti mana
menurut D’Souza et al., (2006), menyatakan produk mesra alam seperti bekas
makanan mesra alam (BMA) merupakan produk di mana keseluruhannya
memberi kesan terhadap prestasi alam sekitar. Manakala Childs & Whiting
(1998) menjelaskan antara produk mesra alam tersebut adalah seperti
tuppaware, paper brown bag, woven bag dan lain-lain. Menurut beliau lagi,
menjelaskan produk mesra alam merupakan alat yang dapat mengurangkan
kesan negatif terhadap alam sekitar dalam jangka masa yang panjang.
Kedua, dari aspek kajian tahap kesanggupan pelatih dalam
menggunakan bekas mesra alam (BMA) didapati berada tahap interprestasi
yang tinggi. Keadaan ini menjelaskan kesediaan dan kesanggupan pelatih-
pelatih KSKB Sungai Buloh untuk melakukan perubahan dalam menggunakan
bekas makanan mesra alam (BMA). Terdapat dua Item kesanggupan yang
tinggi yang dipersetujui oleh pelatih-pelatih iaitu bersedia untuk memastikan
penggunaan bekas mesra alam (BMA) diamalkan dalam kehidupan seharian
dan bersedia untuk menyumbang tenaga dan idea untuk melestarikan
penggunaan bekas BMA. Menurut Mohd Hilmi dan Kamaliah (2013), bila mana
pengetahuan seseorang itu bertambah, maka pengetahuannya menjadi
pendorong kepadanya untuk berubah sikap. Pengetahuan berperanan sebagai
teras kepada penentuan sikap (attitude), niat (intention) dan tingkah laku
(behaviour). Keadaan ini mengambarkan bahawa melaui kefahaman
pengetahuan serta kesedaran pelatih maka, pelatih berupaya bertindak
melakukan perubahan positif.
Ketiga, hasil kajian mengenai mendapatkan cadangan responden bagi
menggantikan penggunaan polisterina, penyelidik juga telah memperolehi
tahap interprestsi yang tinggi. Item yang majoriti sangat bersetuju dari
cadangan pelatih adalah keperluan kempen kesedaran dalam mengantikan
bekas polisterina hendaklah perlu lebih giat dijalankan. Hal ini bertujuan bagi

28. 28
memastikan setiap lapisan masyarakat sama ada pelajar, pekerja atau
penganggur lebih sedar dan memahami kesan dan akibat hahaya terhadap
kesihatan dan alam sekitar.
5.3 Cadangan Kajian Lanjutan
Kajian ini hanya melihat secara khusus berhubung dengan item
pengujian tahap pengetahuan dan kesanggupan dan beberapa faktor yang
mempengaruhi penggunaan bekas makanan mesra alam (BMA) dalam
kalangan pelatih Kolej Sains Kesihatan Bersekutu, Sungai Buloh, Selangor.
Tumpuan yang diberikan juga bagi mendapatkan cadangan bagi mengantikan
penggunaan polisterina dalam kalangan pelatih. Oleh itu, kajian selanjut
mungkin perlu mengambil kira aspek amalan yang lebih luas bagi memberikan
gambaran yang lebih menyeluruh berdasarkan impak terhadap generasi akan
datang dan alam sekitar. Dalam kajian tersebut juga dicadangkan
menggunakan pendekatan yang lain seperti pendekatan eksperimen bagi
membandingkan antara kumpulan serta menggunakan kajian kualitatif bagi
mengetahui masalah sebenar dalam isu yang dibincangkan. Ini berdasarkan
cadangan oleh Shepard, Taylor & Betebenner (1998) yang mencadangkan
kajian dalam reka bentuk eksperimen bagi memastikan kesahihan, kelebihan
dan kekurangan ujian soalan alternatif. Selain itu, kajian juga boleh
diperluaskan dengan melihat sumber facet yang lain seperti kesesuai bilangan
rater dan tempoh masa ujian dengan berdasarkan Teori Generalizabiliti bagi
memastikan ujian yang digubal benar-benar boleh dipercayai di samping
menjimatkan kos serta membawa makna kepada pelatih-pelatih.
Memandangkan sampel kajian ini terhad kepada pelatih KSKB Sungai
Buloh, kajian lanjutan yang lebih luas merangkumi seluruh Institutsi Latihan
Kementerian Kesihatan Malaysia dalam negara mungkin wajar difikirkan untuk
mendapatkan gambaran yang meyeluruh berhubung dengan kepentingan
penggunaan bekas makanan mesra alam (BMA). Jika perlu kajian boleh dibuat
mengikut zon seperti Zon Utara, Timur, Tengah, Selatan serta Sabah dan
Sarawak. Justeru, kajian lanjut boleh dilaksanakan bagi menguji keberkesanan
item yang diubah suai dalam kajian berkenaan. Tambahan pula penggunaan
bekas makanan mesra alam (BMA) lebih banyak mendatangkan manfaat
berbanding menggunakan bukan mesra alam.

29. 29
Menurut Bostrom (2006), menjelaskan bekas makanan mesra alam
(BMA) bersifat mudah lupus secara biodergradasi sekaligus tidak
menambahkan timbunan sampah dan sisa pepejal yang semakin meningkat.
Produk pembungkusan mesra alam adalah berfungsi untuk melindungi,
memasarkan dan memberikan keselamatan kepada pengguna dan alam
sekitar. Ini akan banyak memberikan sumbangan yang besar kepada golongan
pelatih-pelatih berkenaan.
5.4 Kesimpulan
Kajian terhadap pelatih-pelatih mendapati penggunaan bekas
makanan mesra alam (BMA) menunjukkan satu usaha yang sepatutnya
diaplikasikan oleh pelatih di KSKB Sungai Buloh memandangkan pelatih
mempunyai pengetahuan dan tahap kesanggupan pelatih untuk berubah akan
mendorong keberkesanan kempen dan penggunaan produk yang menjamin
kelestarian alam sekitar dan kesejahteraan kesihatan. Walau bagaimanapun,
kajian mendapati masih ada ruang untuk dipertingkatkan kesedaran agar
pendedahan tentang produk makanan mesra alam (BMA) dapat diterima
secara menyeluruh. Seperti yang diketahui, walaupun polisterina dilihat
sebagai satu medium yang mudah dan senang dalam pembungkusan
makanan, ia tetap menjadi ancaman kepada alam sekitar.
Produk bekas makanan mesra alam (BMA) merupakan produk
pembungkusan makanan yang dilihat sesuai serta tidak mencemarkan alam
sekitar kerana mempunyai tempoh masa singkat untuk terurai tidak seperti
produk bukan mesra alam seperti polisterina yang tidak mudah untuk
dilupuskan. Jesteru, penggunaan produk ini dilihat sesuai dengan keadaan
bumi yang semakin terbeban dengan masalah sisa pepejal yang antaranya
terhasil akibat daripada pembuangan polisterina. Dalam kajian ini, penyelidik
mendapati bahawa tahap pengetahuan dan kesanggupan pelatih berkaitan
produk mesra alam seperti bekas makanan mesra alam (BMA) adalah tinggi.
Oleh itu, pihak yang bertanggungjawab hendaklah menggunakan peluang dan
kesempatan berdasarkan kesedaran dan kesanggupan yang sedia ada
daripada pelatih untuk menjayakan misi dan visi kerajaan dan Kementerian
Kesihatan Malaysia.

30. 30
Rujukan
Chengyam Yue (2010) Are Consumers Willing to Pay More for Biodegradable Containers
Than for Plastic Ones? Evidence from Hypothetical Conjoint Analysis and
Nonhypothetical Experimental Auctions. Journal of Agricultural and Applied
Ecoomics 42, 757-772.
Childs C, Whiting S (1998) Eco-labelling and the Green Consumers. Working papers from
sustainable business publication series. The sustainable business initiative,
Department of Environmental Science, University of Bradford, West Yorkhire.
D’Souza et al. (2006) Green Product and Corporate Strategy: An Empirical Investigstion.
Society andBusiness Review 1(2),144-157.
Hazura Abu Bakar, Syarifah Norhaidah Syed Idros (2007) Pemeliharaan Alam Tabii
Bersumberkan Pengetahuan Islam. DP Jilid 7, Bil. 1/2007. Universiti Sains
Malaysia.
Jamilah Hj. Ahmad, Hasrina Mustafa (2011) Pengetahuan, Sikap Dan Amalan Masyarakat
Malaysia Terhadap Isu Alam Sekitar. Akademia 81(3), 103-115.
Jamilah Ahmad et al. (2011) Pengetahuan, Sikap dan Amalan Masyarakat Malaysia
terhadap Isu Alam Sekitar. Akademika 81(3), 103-115. Universiti Kebangsaan
Malaysia. Bangi.
Kelinger FN (1986) Foundations of behavioral research (3rd ed.). Holt, Rinehart and
Winston, Forth Worth, TX.Kerlinger FN, Pedhazur EJ (1973) Multiple regression in
behavioral research. Holt, Rinehart and Winston, New York.
Kenneth Marsh, Betty Bugusu (2007) Food Packaging-Roles, Materials, and
Environmental Issues. Journal Of Food Science 72 (3).
Michele Barnes, Catherine Chan-Halbrendt, Quanguo Zhang, Noe Abejon (2011)
Consumer Preference and Willingness to Pay for Non-Plastic Food Containers in
Honolulu, USA. Journal of Environmental Protection 2, 1264-1273.

31. 31
Mohamad Fazli Sabri, Teoh Yong Yong (2006) Tahap Keprihatinan Alam Sekitar dan
Amalan Kepenggunaan Hijau Pengguna di Petaling Jaya, Selangor. Pertanika J.
Soc. Sci & Hum. 14(2), 95-109. ISSN: 0128-7702. Universiti Putera Malaysia.,
Serdang.
Nunes, Paulo, Riyanto (t.t) Information as a regulatory instrument of price. United Nations
(2010) Sustainable Development: From Bruntland to Rio 2012. High Level Panel
on Global Sustainability First Meeting. United Nations, New York.

32. 32
LAMPIRAN
FOTO AKTIVITI SOAL SELIDIK ANTARA PENYELIDIK DENGAN RESPONDEN
DI KOLEJ SAINS KESIHATAN BERSEKUTU, SUNGAI BULOH, SELANGOR
Penggunaan Bekas Makanan Mesra Alam (BMA) dalam kalangan Pelatih
Gambar 1, Lokasi Kajian yang dilakukan oleh penyelidik mengenai Penggunaan Bekas Makanan
Mesra Alam (BMA) dalam kalangan Pelatih Kolej Sains Kesihatan Bersekutu, Sungai
Buloh, Selangor
Gambar 2, Penyelidik bersama pelatih-pelatih semasa sesi menjawab Borang Soal Selidik

33. 33
Gambar 3, Penyelidik menyampaikan taklimat mengenai kaedah menjawab Borang Soal Selidik
kepada pelatih-pelatih.
Gambar 4, Pelatih sedang menjawab soalan berpandukan Borang Soal Selidik.

34. 34
LAMPIRAN
CONTOH BORANG SOAL SELIDIK YANG TELAH DIJAWAB
OLEH PELATIH-PELATIH KSKB SUNGAI BULOH, SELAMGOR.
Gambar 5, Sampel Jawapan Borang Soal Selidik Respoden 1 – Muka surat 1 – 2
Gambar 6, Sampel Jawapan Borang Soal Selidik Respoden 1 – Muka surat 3 – 4.

35. 35
Gambar 7, Sampel Jawapan Borang Soal Selidik Respoden 2 – Muka surat 1 – 2
Gambar 8, Sampel Jawapan Borang Soal Selidik Respoden 2 – Muka surat 3 – 4

36. 36
Gambar 9, Sampel Jawapan Borang Soal Selidik Respoden 3 – Muka surat 1 – 2
Gambar 10, Sampel Jawapan Borang Soal Selidik Respoden 3 – Muka surat 3 – 4

37. 37
Gambar 11, Sampel Jawapan Borang Soal Selidik Respoden 4 – Muka surat 1 – 2
Gambar 12, Sampel Jawapan Borang Soal Selidik Respoden 4 – Muka surat 3 – 4

38. 38
Gambar 13, Sampel Jawapan Borang Soal Selidik Respoden 5 – Muka surat 1 – 2
Gambar 14, Sampel Jawapan Borang Soal Selidik Respoden 5 – Muka surat 3 – 4