dấu hiệu chuyển dạ

1. Dấu hiệu chuyển dạ

2. Dấu hiệu chuyển dạ
 Chuyển dạ là một quá trình diễn biến của
nhiều hiện tượng
 Quan trọng nhất là cơn co tử cung
 Làm cho cổ tử cung xóa mở dần
 Kết quả là thai và nhau được sổ ra ngoài

3. Dấu hiệu chuyển dạ
 Cuộc chuyển dạ trung bình ở người con so từ 16-
24 giờ, ở người con rạ từ 8- 16 giờ
 Gồm 3 giai đoạn:
Xóa mở cổ
tử cung
Sổ thai Sổ nhau

4. Dấu hiệu chuyển dạ
Xóa mở cổ
tử cung
Sổ thai Sổ nhau
Pha tiềm
thời
Pha tích
cực
Mất 8 giờ Mất 7 giờ
Từ lúc cổ tử cung
bắt đầu xóa mở đến
mở được 10 cm
Cổ tử cung
mở < 3 cm
(1-2 cm)
Cổ tử cung
mở 3-10 cm

5. Dấu hiệu chuyển dạ
Xóa mở cổ
tử cung
Sổ thai Sổ nhau
20 – 40 phút
Lúc cổ tử cung
mở trọn đến
khi thai sổ ra

6. Dấu hiệu chuyển dạ
Xóa mở cổ
tử cung
Sổ thai Sổ nhau
15 – 30 phút
Ngay sau khi thai sổ
đến khi nhau sổ ra

7. Dấu hiệu chuyển dạ
Xóa mở cổ tử cung Sổ thai
Sổ
nhau
Mất 8 giờ Mất 7 giờ 20 – 40 phút 15 – 30 phút

8. Dấu hiệu chuyển dạ
>> lâm sàng
 Đau bụng từng cơn
 Ra nhớt hồng âm đạo
 Sờ bụng có cơn co chuyển dạ
 Khám âm đạo:
 Âm đạo có chất nhầy màu hồng lẫn máu
 Có hiện tượng xóa mở cổ tử cung
 Có sự thành lập đầu ối

9. Dấu hiệu chuyển dạ
>> lâm sàng >> cơ năng
– Sản phụ đau bụng từng cơn, đau ngày càng tăng và
khoảng cách giữa các cơn đau ngắn lại dần.
– Ra dịch nhầy hồng âm đạo, có thể ra nước âm đạo nếu
đã rỉ ối hoặc vỡ ối
– Có thể đau tức vùng hông và mót rặn (trong trường hợp
muộn, khi ngôi thai đã xuống thấp).

10. Dấu hiệu chuyển dạ
>> lâm sàng >> thực thể
 Cơn co tử cung
 Xuất hiện nhịp nhàng, đều đặn, tăng dần về
cường độ và thời gian.
 Trong cơn co thấy bệnh nhân đau.
 Xuất hiện ít nhất 2 – 3 cơn trong 10 phút,
cơn co kéo dài ít nhất 20 giây

11. Dấu hiệu chuyển dạ
>> lâm sàng >> thực thể
 Xoá mở cổ tử cung: xác định bằng khám âm đạo
bằng tay.
 Ống cổ tử cung ngắn lại (hiện tượng xoá cổ tử cung)
 Lỗ cổ tử cung mở, có thể đút lọt một hoặc nhiều ngón
tay (CTC mở).
 Ở người con so cổ tử cung mở sau khi đã xoá hết còn
ở người con rạ, xoá mở cổ tử cung có thể xảy ra đồng
thời.

12. Dấu hiệu chuyển dạ
>> lâm sàng >> thực thể
 Sự thành lập đầu ối:
 Dưới tác dụng của cơn co tử
cung, một phần màng ối bị tách
ra khỏi đoạn dưới, nước ối bị đẩy
xuống trước ngôi tạo thành đầu
ối. Khi khám âm đạo và đưa tay
vào lỗ cổ tử cung sẽ cảm nhận
sự bóc tách màng ối khỏi đoạn
dưới và cổ tử cung và một túi
dịch trước ngôi thai (ngôi đầu).
A. Chưa chuyển dạ
B. Thành lập đầu ối
C. Cổ tử cung xóa mỏng

13. Dấu hiệu chuyển dạ
Xóa mở cổ
tử cung
Sổ thai Sổ nhau
Pha tiềm
thời
Pha tích
cực
cơn co tần số 3,
cổ tử cung mở ≤ 3cm
cơn co tần số 3 – 4,
cổ tử cung mở 3 -10 cm.

14. Dấu hiệu chuyển dạ
+ Cơn co tử cung tần số 4-5, cổ tử cung đã mở hết.
+ Ngôi thai xuống thấp, vị trí +3, đầu có thể thập thò
ở âm hộ.
+ Tầng sinh môn căng phồng.

15. Dấu hiệu chuyển dạ
Xóa mở cổ
tử cung
Sổ thai Sổ nhau
+ Sản phụ đau bụng trở lại, có cảm giác mót rặn.
+ Dây rốn tụt thấp so với vị trí ban đầu.
+ Nghiệm pháp bong rau (+).

17. Dấu hiệu chuyển dạ
Chuyển dạ thật Chuyển dạ giả
Cơn co tử cung Tiến triển tăng dần theo
quá trình chuyển dạ:đều
đặn, mỗi lúc một mạnh
lên, dài ra và mau hơn.
Cơn co tử cung thất thường,
không đều, không tăng lên rõ
rệt về tần số và cường độ.
Cơn co gây đau Cơn co không gây đau
Xóa mở cổ tử cung Cổ tử cung biến đổi, mở
rộng dần theo quá trình
chuyển dạ
Cổ tử cung hầu như không tiến
triển sau một thời gian theo dõi
Đầu ối Đã thành lập Chưa thành lập

18. Dấu hiệu chuyển dạ
>> xử trí
 Nếu chuyển dạ: cho nhập viện, theo dõi chuyển dạ đến khi đẻ
 Chưa chuyển dạ:
 Cho về nhà nếu thai nghén bình thường
 Nằm theo dõi hoặc chuyển tuyến nếu thai nghén có nguy cơ cao
 Nếu ối vỡ mà chưa chuyển dạ tuyến xã chuyern tuyến trên, tuyến huyện và tuyến
tỉnh cho đẻ chỉ huy, cho kháng sinh chống nhiễm khuẩn khi ối đã vỡ trên 6 giờ.
 Nếu sản phụ ở xa tiền sử đẻ khó, người đỡ đẻ chưa xác định chuyển dạ thật: cho
nằm lưu theo dõi thêm, đề phòng có chuyển dạ và có nguy cơ cho mẹ và thai.

19. Dấu hiệu chuyển dạ
>> theo dõi
Dùng biểu đồ chuyển dạ để theo dõi thai phụ trong quá trình chuyển dạ.
 Theo dõi toàn thân
 Theo dõi cơn co tử cung
 Theo dõi tim thai
 Theo dõi tình trạng ối
 Theo dõi độ xoá mở cổ tử cung
 Theo dõi độ tiến triển của ngôi thai
 Theo dõi sổ thai
 Theo dõi sổ rau

20. Dấu hiệu chuyển dạ
>> theo dõi >> toàn thân
 Mạch: theo dõi trong chuyển dạ 1 giờ một lần, ngay sau đẻ phải đếm mạch, sau
đẻ 15 phút một lần trong giờ đầu sau sinh, 30 phút một lần trong giờ tiếp theo,
1 giờ một lần trong 4 giờ tiếp theo.
 Bình thường 70-80 l/p ()
 Huyết áp: trong chuyển dạ 4 giờ/lần. Sau đẻ đo mỗi giờ một lần trong 2 giờ
đầu; phải đo HA khi có chảy máu hoặc mạch nhanh. Chỉ đo HA giữa các cơn co
tử cung khi sản phụ hết đau
 Đo thân nhiệt: 4 giờ một lần
 Đếm nhịp thở trong 1 phút
 Quan sát diễn biến toàn trạng: nếu người mẹ mệt lả, kiệt sức, vật vã, khó thở
cần xử trí thích hợp theo tuyến y tế và tùy theo nguyên nhân.

21. Dấu hiệu chuyển dạ
>> theo dõi >> cơn co tử cung
 Theo dõi tần số và cường độ của cơn go tử cung
 Trong pha tiềm tàng 1giờ một lần,
 Pha tích cực 30 phút một lần.
 Xác định cơn gò thưa yếu, quá mạnh hoặc rối loạn.

22. Dấu hiệu chuyển dạ
>> theo dõi >> nhịp tim thai
 Nghe nhịp tim thai trong 1 phút
 Pha tiềm tàng: 1 giờ /lần.
 Pha tích cực: 30 phút/lần.
 Nghe trước và ngay sau khi bấm ối hay vỡ ối.
 Giai đoạn rặn đẻ thì nghe tim thai ngay sau mỗi khi rặn đẻ
 Tim thai bình thường ở khoảng giữa 120 và 160 lần/phút.
 Nếu nghe thấy nhịp tim thai tăng trên 160 lần/ phút hoặc giảm dưới 120 lần/phút
trong một khoảng thời gian liên tục (trên 10 phút), thai nhi có nguy cơ nhiễm toan,
cần có sự can thiệp kịp thời.
 Nếu tim thai không nghe là thai chết lưu

23. Dấu hiệu chuyển dạ
>> theo dõi >> tình trạng ối
 Ghi nhận thời điểm vỡ ối (tự nhiên hoặc nhân tạo)
 Quan sát màu sắc và lượng nước ối.
 Nếu nước ối có màu xanh, màu đỏ hoặc nâu đen, có mùi hôi thối, đa hoặc
thiểu ối đều là những dấu hiệu nguy cơ tiềm tàng cho thai.
 Nếu ối vỡ trên 6 giờ mà chưa sinh thì phải cho kháng sinh

24. Dấu hiệu chuyển dạ
>> theo dõi >> tình trạng ối
 Hình thể ối
+ Đầu ối dẹt: thường gặp trong các trường hợp ngôi thai bình chỉnh tốt.
Khám thấy giữa đầu thai nhi và màng ối là một lớp dịch mỏng, chỉ phát
hiện rõ trong cơn go tử cung.
+ Đầu ối phồng: thường gặp trong các ngôi thai bình chỉnh chưa tốt, ngôi
bất thường, nước ối nhiều… Khám thấy giữa ngôi thai và màng ối là một
lớp dịch ối dày, có thể phát hiện dễ ngay ngoài cơn go tử cung. Nên tránh
khám trong cơn co tử cung vì dễ gây vỡ ối.
+ Ối hình quả lê: thường gặp trong các trường hợp chuyển dạ đẻ thai
chết lưu do màng ối mất độ đàn hồi.

25. Dấu hiệu chuyển dạ
>> theo dõi >> tình trạng ối
 Nhiệm vụ của đầu ối trong chuyển dạ:
 Xóa mở cổ tử cung
 Bảo vệ thai trước các cơn co tử cung
 Chống nhiễm khuẩn
 Khi đẻ nếu còn ối thai sẽ sổ dễ hơn
 Theo dõi ối còn hay vỡ?
 Nếu vỡ:
 Giờ và thời gian vỡ ối
 Lượng và máu sắc: bình thường 1000 – 1500 ml, màu trắng đục
 Mùi nước ối: bình thường hơi tanh, nếu có mùi hôi là nhiễm khuẩn
ối.

26. Dấu hiệu chuyển dạ
>> theo dõi >> độ xóa mở tử cung
Khám âm đạo:
+ Pha Ia: 3 – 4 giờ một lần
+ Pha Ib: 1 – 2 giờ một lần
Tránh khám nhiều lần gây nhiễm khuẩn
 Ở người con so cổ tử cung xóa trước, mở sau.
 Ở người con rạ cổ tử cung vừa xóa vừa mở.

27. Dấu hiệu chuyển dạ
>> theo dõi >> độ tiến triển của ngôi
 Đánh giá độ lọt đầu thai nhi bằng nắn ngoài hoặc khám âm
đạo. Nếu chuyển dạ tiến triển thuận lợi thì ngôi thai lọt và
xuống tốt. Đặc điểm này có thể xác định qua việc ước
lượng vị trí của phần ngôi thai thấp nhất so với gai tọa ở
người mẹ.
 Ghi độ lọt vào biểu đồ chuyển dạ để phát hiện sớm chuyển
dạ đình trệ
 Có 4 mức độ: cao, chúc, chặt, lọt
 Lọt: cao, trung bình, thấp.

28. Dấu hiệu chuyển dạ
>> theo dõi >> sổ thai
 Đối với con so: thời gian sổ thai không được vượt quá một
giờ kể từ khi cổ tử cung mở hết.
 Đối với con rạ: không được vượt quá 30 phút.
 Nghe tim thai sau mỗi lần rặn

29. Dấu hiệu chuyển dạ
>> theo dõi >> sổ nhau
 – Thời gian
 – Theo dõi lượng máu mất
 – Kiểm tra bánh rau
 Huyết âm đạo trong những giờ đầu sau đẻ (thường màu đỏ
sậm, lượng ít)

30. Dấu hiệu chuyển dạ
>> theo dõi
Yếu tố Pha tiềm tàng Pha tích cực GĐ sổ thai
Mạch 4 giờ/l 4 giờ/l
HA 4 giờ/lần 4 giờ /l
Tim thai 1 giờ / lần 30 phút/ lần Sau mỗi cơn
rặn
Cơn co tử cung 4 30 phút/ lần
Độ xóa mở cổ TC 4 2
Tình trạng ối 4 2
Độ lọt của ngôi (nắn
ngoài)
1 30 phút/ lần
Chồng khớp (thăm trong) 4 2

31. Dấu hiệu chuyển dạ
>> vệ sinh và dinh dưỡng
 Rửa âm hộ trước và sau mỗi lần khám, sau khi tiêu tiểu.
 Hạn chế thăm khám đẻ tránh nhiễm khuẩn, làm ối vỡ sớm, nếu ối vỡ nên đặt
băng vệ sinh sạch.
 Nên cho sản phụ uống sữa hoặc ăn thức ăn dễ tiêu. Không nên cho ăn trong
chuyển dạ tích cực và sổ thai vì thức ăn chưa hấp thu được, sản phụ có nguy
cơ ói và hít phải khi mổ cấp cứu.