Phân tích cơ sở khoa học để quy hoạch và phát triển các nguồn điện phân tán.pdf

Tr- êng §HBK HN - TT ®µo t¹o sau ®¹i häc - Khoa §iÖn - Bé m«n HT§ - Líp CH NL 2001 - -
00
Nghiªm Quèc TuÊn - Ph©n tÝch c¬ së KH ®Ó QH & ph¸t triÓn N§ ph©n t¸n ë VN - /155 -
00
Tr-êng ®¹i häc B¸ch Khoa Hµ néi
Bé m«n HÖ thèng ®iÖn- Khoa §iÖn
-------------------------- --------------------------

luËn v¨n
Ph©n tÝch c¬ sá khoa häc ®Ó quy
ho¹ch vµ ph¸t triÓn c¸c nguån ®iÖn
ph©n t¸n.
Gi¸o viªn : TS. NguyÔn L©n Tr¸ng
Häc viªn : Nghiªm Quèc TuÊn
Líp : Cao häc 2001
NL
- Hµ néi, 11-2004 -

00
00
Lêi c¶m ¬n!
§Ò tµi nµy lµ mét ®Ò tµi rÊt hay vµ mang tÝnh thùc tÕ cao, cã kh¶ n¨ng øng dông
cao trong ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn do kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é cã h¹n
nªn cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ, thiÕu sãt, bÊt cËp vµ ch- a khai th¸c hÕt ®- îc çc thÕ m¹nh
®Ó t- ¬ng xøng víi tªn vµ tÇm vãc cña ®Ò tµi.
T¸c gi¶ ®· cè g¾ng truyÒn t¶i mét sè néi dung chÝnh cña ®Ò tµi, víi n¨ng lùc cã
h¹n b¶n th©n t¸c gi¶ kh«ng thÓ tù m×nh hoµn thiÖn ®- îc nã nÕu kh«ng cã sù hç trî,
gióp ®ì, chØ b¶o tõ phÝa nhµ tr- êng, çc thÇy c«, ®ång nghiÖp... Cho phÐp t«i xin ®ù¬c
ch©n thµnh c¶m ¬n ViÖn sÜ, gi¸o s- , tiÕn sÜ khoa häc TrÇn §×nh Long ®· gîi ý vÒ ý
t- ëng cña ®Ò tµi, ®ång thêi cung cÊp vµ t¹o ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi rÊt nhiÒu t- liÖu bæ
Ých. Còng nh- kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn sù gióp ®ì, h- íng dÉn chi tiÕt, chØ b¶o tËn t×nh
mµ nghiªm kh¾c cña TiÕn sÜ NguyÔn L©n Tr¸ng ®· gióp truyÒn t¶i ý t- ëng thµnh hiÖn
thùc. Bªn c¹nh ®ã nh÷ng t- liÖu, ý kiÕn chØ b¶o, ®ãng gãp, bæ sung vµ hç trî cña çc
thÇy c« bé m«n HÖ Thèng §iÖn tr- êng §HBK HN vµ cña çc ®ång nghiÖp lµ v« cïng
quÝ gi¸, ®· gãp phÇn kh«ng nhá cho viÖc hoµn thµnh b¶n luËn v¨n. Vµ cuèi cïng t«i
xin ch©n thµnh c¶m ¬n Th¹c sÜ NguyÔn B¸ C- êng - tr- ëng phßng Thuû §iÖn, ViÖn
N¨ng L- îng ®· ®ãng gãp rÊt nhiÒu ý kiÕn, cung cÊp tµi liÖu vÒ c¬ chÕ ph¸t triÓn s¹ch
CDM, gióp cho b¶n luËn v¨n thªm tÝnh thùc tÕ vµ míi mÎ.
Do n¨ng lùc vµ ®iÒu kiÖn cã h¹n nªn ch¾c ch¾n luËn v¨n kh«ng thÓ tr¸nh khái
thiÕu sãt vµ ®¸p øng hÕt sù mong ®îi. Mét lÇn n÷a xin ch©n thµnh c¶m ¬n!

00
00
Môc lôc
Danh môc çc ký hiÖu, çc ch÷ viÕt t¾t... Trang 1
Lêi c¶m ¬n
Më ®Çu
Ch- ¬ng 1 - Tæng Quan 1
I- Qui ho¹ch hÖ thèng NL, HT§ vµ hÖ thèng nguån.
1- Quy ho¹ch NL
2- Quy hoach HT§ 3
3- Quy ho¹ch N§ 6
4- Quy ho¹ch L§ 7
II- Tr×nh tù vµ çc vÊn ®Ò liªn quan khi lËp QHN§ 9
1- Dù b¸o nhu cÇu
2- C©nb»ng CS vµ ®iÖn n¨ng trong HT§ 16
3- Dù phßng CS trong HT§ 19
4- Qu¶n lý nhu cÇu 20
5- §¸nh gi¸ quan hÖ "chi phÝ-hiÖu qu¶" cña çc dù ¸n ®Çu t- 26
6- Nh÷ng vÊn ®Ò KT cÇn xem xÐt trong QHPTHT§, QHN§ 34
III- Vai trß, nhiÖm vô, môc tiªu vµ hiÖu qu¶ cña QHN§ 42
1- Vai trß, nhiÖm vô QHN§
2- Môc tiªu vµ hiÖu qu¶ cña QHN§ 43
IV- Çc nguån NL ®éc lËp vµ ph©n t¸n. 44
Ch- ¬ng 2 - Tæng Quan vÒ HT§QG 45
I- §iÖn lùc ViÖt Nam
1- Çc giai ®o¹n ph¸t triÓn cña ®iÖn lùc ViÖt Nam
2- C¬ cÊu tæ chøc cña EVN 46
II-HÖ thèng ®iÖn miÒn B¾c 50
1- Nhµ m¸y
2- KÕt d©y ®Æc ®iÓm 51
3- C©n b»ng CS, ®å thÞ PT cña HT§ MiÒn B¾c 52
III- HÖ thèng ®iÖn ViÖt Nam 54
1- Thùc tr¹ng 55
2- Ho¹t ®éng kinh doanh 60
3- §Þnh h- íng kinh doanh 63
4- Hîp t¸c quèc tÕ 64

00
00
IV- Cung cÊp ®iÖn n«ng th«n miÒn B¾c, thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p 73
1- Th- c tr¹ng
2- Gi¶i ph¸p
Ch- ¬ng 3 - C¸c lo¹i nguån ph©n t¸n, tæng quan vµ øng dông
I- NL giã
1- Nguyªn lý cÊu t¹o
2- TiÒm n¨ng, øng dông
3- SuÊt chi phÝ
II- NL mÆt trêi
1-ThiÕt bÞ hÊp thô n¨ng l- îng
4- SuÊt chi phÝ
III- Tuabin khÝ
1- Nguyªn lý lµm viÖc
2- u nh- îc ®iÓm
-
IV- Trung t©m nhiÖt ®iÖn
2- u nh- îc ®iÓm
-
3- Xu thÕ ph¸t triÓn
V- §iÖn nguyªn tö
2- Thùc tr¹ng NM§NT trªn thÕ giíi
3- u nh- îc ®iÓm
-
VI- NL hydro
1- §¸nh gi¸ nhËn xÐt
2- Vai trß, tiÒm n¨ng, øng dông vµ triÓn väng
VII- N¨ng l- îng sinh khèi vµ phÕ th¶i
1- Nhiªn liÖu sinh khèi
2- Nhiªn liÖu phÕ th¶i
IX- Diesel
X- M¸y ph¸t tõ thuû ®éng
XI- Thuû ®iÖn tÝch n¨ng
1- do
Lý

00
00
XII- NL thuû triÒu
2- Khã kh¨n vµ gi¶i ph¸p
3- TiÒm n¨ng, triÓn väng, - u nh- îc ®iÓm
XIII- Thuû ®iÖn nhá vµ cùc nhá
1- Nguyªn nh©n, vai trß, xu h- íng
2- TiÒm n¨ng
3- u nh- îc ®iÓm
-
4- Çc kh¸i niÖm c¬ b¶n
XIV- So s¸nh çc NM§
1- Thùc tr¹ng
2- So s¸nh vÒ diÖn tÝch chiÕm chç.
Ch- ¬ng 4 - Çc lo¹i nguån ph©n t¸n, tæng quan vµ øng dông
I- TÝnh to¸n XD tr¹m T§
1- NL n- íc thiªn nhiªn
2- NL cña s«ng ngßi
3- NL lý thuyÕt toµn phÇn cña 1l- u vùc
4- NL thuû triÒu
II- Tr¹m thuû ®iÖn vµ çc th«ng sè chñ yÕu
1- Çc ph- ¬ng ph¸p tËp trung cét n- íc
2- Çc th«ng sè chñ yÕu
III- Çc s¬ ®å kü thuËt sö dông NL n- íc
1- S¬ ®å kü thuËt cña TT§
2- BËc thang çc TT§ vµ hå chøa n- íc
IV- Nguyªn lý vµ ph- ¬ng ph¸p tÝnh to¸n kinh tÕ khi thiÕt kÕ TT§
1- Çc chi tiªu kinh tÕ kü thuËt
2-
V- Chi phÝ x©y dùng §Z, TBA vµ TT§ thùc tÕ
VII- Ph©n tÝch kinh tÕ tµi chÝnh d- íi gãc ®é c¬ chÕ CDM
1- Tæng quan vÒ CDM
2- TÝnh to¸n l- îng ph¸t th¶i gi¶m ®- îc khi sö dông T§ thay thÕ N§ than hoÆc Diesel
3-KETLUAN

00
00
Danh môc c¸c ký hiÖu, viÕt t¾t
STT Ch÷ viÕt t¾t ý nghÜa
1 §d §- êng d©y
2 ®® §iÒu ®é
3 cbcs C©n b»ng c«ng suÊt
4 CBNL C©n b»ng n¨ng l- îng
5 Cdm Clean Development Mechanism - C¬ chÕ ph¸t triÓn s¹ch
6 CN C«ng nghiÖp
7 cng C«ng nghÖ
8 cs C«ng suÊt
9 cspk C«ng suÊt ph¶n kh¸ng
10 cstd C«ng suÊt t¸c dông
11 ct®l C«ng ty ®iÖn lùc
12 dsm Demand Side Management - Qu¶n lý nhu cÇu
13 ht® HÖ thèng ®iÖn
14 ht®m HÖ thèng ®iÖn miÒn
15 ht®qg HÖ thèng ®iÖn quèc gia
16 htc®hh HÖ thèng cÊp ®iÖn hçn hîp (= HTCC§HH)
17 htnl HÖ thèng n¨ng l- îng
18 htpp® HÖ thèng ph©n phèi ®iÖn
19 httt (HTTT§) HÖ thèng truyÒn t¶i ®iÖn (= HTTT§)
20 irr Internal-Rate-Return - HÖ sè hoµn vèn néi t¹i
21 Kt Kü thuËt
22 KtÕ Kinh tÕ
23 kt xh
Õ - Kinh tÕ x· héi
24 ktqd Kinh tÕ quèc d©n
25 l®ca L- íi ®iÖn cao ¸p
26 l®ha L- íi ®iÖn h¹ ¸p
27 l®pp L- íi ®iÖn ph©n phèi
28 l®ta L- íi ®iÖn trung ¸p
29 mba M¸y biÕn ¸p
70 MF M¸y ph¸t
30 mf® M¸y ph¸t ®iÖn
31 mf®®b M¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé
32 mndbt Møc n- íc d©ng b×nh thêng
Nhi ®i
34 ncnl Nhu cÇu n¨ng l- îng
35 Ncnltg Nhu cÇu n¨ng l- îng thÕ giíi
36 nlm&ts(TT) N¨ng l- îng míi vµ t¸i sinh (t¸i t¹o)
37 NLTG N¨ng l- îng thÕ giíi
38 NLTMTG N¨ng l- îng th¬ng m¹i thÕ giíi
39 NlTT (NLTS) N¨ng l- îng t¸i t¹o

00
00
69 NM Nhµ m¸y
40 NM® Nhµ m¸y ®iÖn
41 nm®hn Nhµ m¸y ®iÖn h¹t nh©n
42 nm®nt Nhµ m¸y ®iÖn nguyªn tö
43 nmn® Nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn
44 nmt® Nhµ m¸y thñy ®iÖn
45 Npv Net Present Value -
46 NPV Net Present Value - Gi¸ trÞ quy ®æi vÒ hiÖn t¹i cña l·i rßng
68 PNL Pin nhiªn liÖu
47 POP (PBP) Pay out or Pay Back Period - Thêi gian hoµn vèn
48 pt Ph¸t triÓn
49 pt Phô t¶i
50 pvb Present Value Benefits - Gi¸ trÞ lîi nhuËn quy vÒ hiÖn t¹i
51 Pvc Present Value Cost - Chi phÝ quy vÒ hiÖn t¹i
52 QH Quy ho¹ch
53 qhht® Quy ho¹ch hÖ thèng ®iÖn
54 qhl® Quy ho¹ch l- íi ®iÖn
55 qhn® Quy ho¹ch nguån ®iÖn
56 qhnl Quy ho¹ch n¨ng l- îng
57 qhpt Quy ho¹ch ph¸t triÓn
58 qhptl® Quy ho¹ch ph¸t triÓn l- íi ®iÖn
59 sx S¶n xuÊt
60 t§ Thuû ®iÖn
61 t®n Thuû ®iÖn nhá
62 t®nt Tr¹m ®iÖn nguyªn tö
63 t®tn Thuû ®iÖn tÝch n¨ng
64 tba Tr¹m biÕn ¸p
65 tbk Tuabin khÝ
66 tt® Tr¹m thuû ®iÖn
67 xd X©y dùng

00
00
Tµi liÖu tham kh¶o
I) Gi¸o tr×nh:
1- TrÇn B¸ch - Gi¸o tr×nh L- íi §iÖn vµ HÖ Thèng §iÖn I, II - NXB KHKT, Hµ néi, 2000.
2- L.N.Baptidanov, V.L.Cozix, B.N.Neclopaev, B.V.Netsaev, M.N.Ocolovits, L.A.Xondatkina,
V.I.Taraxov, A.L.Txerazov - Gi¸o tr×nh M¹ng §iÖn vµ HT§ - NXB KHKT, Hµ néi, 1971.
3- §Æng Ngäc Dinh, TrÇn B¸ch, Ng« Hång Quang, TrÞnh Hïng Th¸m, NguyÔn H÷u Kh¸i -
Gi¸o tr×nh HÖ Thèng §iÖn tËp I, II - NXB §¹i Häc, Hµ néi, 1982.
4- §Æng V¨n §µo, Lª V¨n Doanh - C¬ së kü thuËt ®iÖn ®¹i c- ¬ng, NXB KHKT, Hµ néi, 1992.
5- NguyÔn V¨n §¹m - M¹ng l- íi ®iÖn - NXB KHKT, Hµ néi, 1999.
6- Hoµng §×nh Dòng, Ph¹m Hång NhËt, Vò H÷u h¶i, NguyÔn Th- îng B»ng - Tr¹m thuû
®iÖn, çc c«ng tr×nh trªn tuyÕn - NXB GTVT - Hµ néi , 1991.
7- Gi¸o tr×nh tham kh¶o thuû ®iÖn - Bé m«n thuû ®iÖn - §H BKHN - 1965.
8- TrÇn §×nh Long, §Ëu §×nh San - B¶o vÖ R¬le - NXB KHKT, Hµ Néi, 1963
9- TrÇn §×nh Long, TrÇn §×nh Ch©n, NguyÔn Hång Th¸i - o vÖ r¬le trong HT§
B¶
NXB KHKT, Hµ Néi, 1993.
10- TrÇn §×nh Long - Lý thuyÕt hÖ thèng - NXB KHKT, Hµ Néi, 1997.
11- TrÇn §×nh Long - Quy ho¹ch ph¸t triÓn NL vµ ®iÖn lùc - NXB KHKT, Hµ Néi, 1999.
12- ThiÕt kÕ m¸y ®iÖn - Bé m«n HT§ - §HBK Hµ Néi.
13- H- íng dÉn thiÕt kÕ nhµ m¸y ®iÖn - Bé m«n Ph¸t dÉn ®iÖn - §HBK, Hµ néi, 1979.
14- Vò Gia Hanh, TrÇn Kh¸nh Hµ, Phan Tö Thô, NguyÔn V¨n S¸u - M¸y ®iÖn tËp I, II -
NXB KHKT, Hµ Néi, 1998.
15- NguyÔn Kim Hoa, NguyÔn Hång Th¸i- Ng¾n m¹ch trong HT§, NXBKHKT, Hµ Néi, 1996.
16- Ph¹m Phô - C¬ së n¨ng l- îng cña tr¹m thuû ®iÖn - NXB §H&THCN - 1975.
17- TrÞnh Hïng Th¸m - ChÕ ®é kh«ng ®èi xøng trong HT§ - §HBK, Hµ néi, 2000.
18- TrÞnh Hïng Th¸m, NguyªnH÷u Kh¸i, §µo quang Th¹ch, L· V¨n ót, Ph¹m V¨n Hoµ, §µo
Kim Hoa - Nhµ m¸y ®iÖn vµ tr¹m biÕn ¸p - NXBKHKT, Hµ Néi, 1996.
19- I.M.Markovits - Çc chÕ ®é cña hÖ thèng n¨ng l- îng - NXB KHKT - 1975.
20- J.Arrilaga and Cp. Armold - Computer analysis of power system - NewYork, 1995.
21- Allen J.WoodBruce, F.Wollenberg - Power Generation and Control - NewYork, 1984
22- J.Farhat - Power System Control - Singapore Polytechnic, 1985.
C.
23- John J.Graigner, WilliamD.Stevenson J - Power System Analysis - NewYork, 1994.
24- P.Kundur - Power System Stability and Control - NewYork, 1993.
25- B.M.Weedy, B.J.Cory - Electric Power System - NewYork, 1998.
26- X.Wang, J.R.Mc Donald - Modem Power System Planning - London, 1994.
II) B¸o ço, chuyªn ®Ò, tµi liÖu bæ sung:
1- NguyÔn Th- îng B»ng, Hoµng §×nh Dòng, Vò H÷u H¶i - Thuû n¨ng vµ ®iÒu tiÕt dßng ch¶y
NXB XD Hµ néi, 2000.
2- TrÇn B¸ch, Ph¹m Vò Quang - M« pháng qu¸ tr×nh vËn hµnh l- íi ®iÖn ph©n phèi ®Ó gi¶i
bµi to¸n ®é tin cËy - Héi nghÞ khoa häc §HBK, Hµ néi, 6/1996.
3- TrÇn B¸ch, Ph¹m Vò Quang - VËn hµnh çc thiÕt bÞ ph©n ®o¹n trong l- íi ®iÖn ph©n phèi - Héi
nghÞ khoa häc §HBK, Hµ Néi, 1996.
4- Ph¹m V¨n Hoµ - Chuyªn ®Ò sö dông çc nguån NLM&TS vµ vai trß cña chóng ®èi víi NL
n«ng th«n - §HBK, Bé m«n HT§, Hµ Néi, 2001.
5- Hå thÞ Lan H- ¬ng - øng dông kÕt qu¶ nghiªn cøu MF§ dïng khÝ sinh häc ë B19 - ViÖn NL, 98
6- TrÇn Quang Kh¸nh, TrÞnh Träng Ch- ëng - Ph- ¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ çc nguån NL t¹i chç cã tÝnh
®Õn ®iÒu kiÖn x· héi vµ m«i tr- êng - T¹p chÝ ®iÖn lùc sè 09/2004.
7- TrÇn Quang Kh¸nh, NguyÔn V¨n §- êng - Ph- ¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ ph©n tÝch nguån NL mÆt trêi
trªn bÒ mÆt bé thu NL tÊm ph¼ng - T¹p chÝ ®iÖn lùc sè 10/2004.
8- NguyÔn Quang Kh¶i - øng dông kÕt qu¶ nghiªm cøu MF§ lo¹i <360MW dïng khÝ sinh häc t¹i

00
00
NghÜa §µn, B15 - ViÖn NL, HN, 1996.
9- Lª Danh Liªn - øng dông T§N t¹i çc vïng n«ng th«n miÒn nói - T¹p chÝ §iÖn lôc sè 5/2003.
10- NguyÔn TiÕn Long - §¸nh gi¸ tæng quan vÒ øng dông nguån NL giã ë ViÖt Nam - T¹p chÝ §iÖn
lùc sè 12/2003
11- NguyÔn TiÕn Long - TriÒn khai øng dông thÝ ®iÓm sö dông çc dµn thu NL mÆt trêi trong sinh
ho¹t v¨n ho¸ d©n téc vïng nói B9, B4 - ViÖn NL - 1996.
12- TrÇn T- ¬ng Nh- - X©y dùng TCKT vµ m« h×nh thiÕt kÕ ®iÓn h×nh cho l- íi ®iÖn n«ng th«n &
miÒn nói VN - Ban ph¸t triÓn ®iÖn n«ng th«n - 1997.
13- NguyÔn ViÖt Ph¸ch - øng dông nghiªn cøu thÝ ®iÓm tæ hîp çc nguån NLM&TT cho côm d©n
c- vïng båi lßng s«ng Hång - ViÖn NL, HN,1998.
14- NguyÔn V¨n S¬n - øng dông thÝ ®iÓm dµn pin mÆt trêi t¹i B12, B14, B19 - ViÖn NL, HN, 1998.
15- Lª Ngäc Th¾ng - øng dông §C giã lo¹i nhá (<200MW) t¹i mét sè vïng miÒn nói, h¶i ®¶o -
ViÖn NL, HN, 1997.
16- NguyÔn Duy ThiÖn - C«ng tr×nh NL khÝ sinh häc-Biogas - NXB XD, Hµ néi, 2001.
17- NguyÔn Duy ThiÖn - C«ng tr×nh thuû n¨ng nhá - NXB XD, Hµ néi, 2002.
18- NguyÔn Duy ThiÖn - Kü thuËt sö dông NL mÆt trêi - NXB XD, HN, 2001.
19- NguyÔn Duy ThiÖn - ThiÕt kÕ & thi c«ng tr¹m T§ nhá - NXB XD, HN, 1993
20- Vò V¨n V- îng - ThiÕt bÞ T§ cùc nhá t¹i ViÖt Nam - ViÖn NL, Hµ néi, 5/2002.
21- Pin mÆt trêi cho nhµ cao tÇng - T¹p chÝ §iÖn & §êi sèng sè 49 3/2003
22- ChuyÓn ®æi m« h×nh qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n, c¬ së cho viÖc gi¶m gi¸ - T¹p chÝ §iÖn & §êi sèng
sè 49 3/2003
23- Nhµ m¸y thuû ®iÖn lµm viÖc thÕ nµo - T¹p chÝ §iÖn & §êi sèng sè 49 3/2003
24- Thuû ®iÖn tÝch n¨ng - T¹p chÝ §iÖn lôc sè 5/2003
25- §«ng c¬ tua bin khÝ lµm viÖc nh- thÕ nµo - T¹p chÝ §iÖn & §êi sèng sè 50 4/2003
26- B¶n chÊt vµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña EVN - T¹p chÝ §iÖn lùc sè 5/2003
27- Ngµnh ®iÖn ch- a thÓ b¸n ®iÖn ®Õn tÊt c¶ çc hé d©n n«ng th«n - T¹p chÝ §iÖn lùc sè 2/2003
28- B¸o ço tæng kÕt t×nh h×nh vËn hµnh 6th¸ng ®Çu n¨m cña TT§§ HT§QG
29- B¸o ço t×nh h×nh chuyÓn giao L§TA vµ qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n n¨m 2003 cña CT§L1.
30- T¹p chÝ §iÖn & §êi sèng, t¹p chÝ §iÖn lùc...
31- Trang Web cña EVN, HPC, PC1, Bé Tµi nguyªn & m«i tr- êng, Bé Tµi chÝnh, Bé C«ng nghiÖp...
32- Trang Web vÒ c¬ chÕ CDM, nghÞ ®Þnh th- Kyoto...
33- Trang Web T¹p chÝ c«ng nghiÖp, T¹p chÝ khoa häc c«ng nghÖ, Chî thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ VN...

Tr- êng §HBK HN - TT ®µo t¹o sau ®¹i häc - Khoa §iÖn - Bé m«n HT§ - Líp CH NL 2001- C1 -
Nghiªm Quèc TuÊn - Ph©n tÝch c¬ së KH ®Ó QH & ph¸t triÓn N§ ph©n t¸n ë VN - 0/155 -
LêI NãI §ÇU
LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng-êi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph¸t minh, chuyÓn ®æi
vµ sö dông çc nguån n¨ng l- îng (NL).
nh÷ng n- íc ®ang ph¸t triÓn, çc ho¹t ®éng ph¸t triÓn th- êng tËp trung chñ yÕu ë
ë
çc khu vùc thµnh thÞ, n¬i tËp trung d©n c- ®«ng, çc ho¹t ®éng nµy dÔ dµng thùc hiÖn nh- :
- Më réng, c¶i thiÖn giao th«ng v m¹ng l- íi liªn l¹c.
à
- Cung cÊp ®iÖn n- íc, çc c«ng tr×nh phóc lîi c«ng céng.
- X©y dùng çc tr- êng häc, bÖnh viÖn vµ çc phßng kh¸m t- .
- Çc c¬ héi viÖc lµm t¨ng.
- §- a vµo çc dÞch vô më réng n«ng nghiÖp & søc khoÎ céng ®ång.
nh÷ng vïng xa x«i hÎo l¸nh, d©n c- th- a thít khã cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn çc ho¹t
ë
®éng trªn, do vËy d©n c- çc vïng xa x«i, khã kh¨n ®i l¹i vµ n«ng d©n cã xu h- íng di c- ra
çc thµnh phè vµ ®« thÞ kiÕm sèng lµm cho vÊn ®Ò ®« thÞ trë nªn phøc t¹p, c¬ së h¹ tÇng n«ng
th«n trë nªn bÊp bªnh. §iÒu nµy ¶nh h- ëng ®Õn toµn ®Êt n- íc gi¶m chÊt l- îng cuéc sèng.
§- a nhanh nguån NL vÒ n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa sÏ ®ãng gãp thªm vµo sù æn
®Þnh cho çc vïng n«ng th«n, t¹o sù hÊp dÉn cho cuéc sèng ë ®©y.
N¨ng l- îng ®ãng vai trß quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi (KT-XH), s¶n
xuÊt vµ tiªu thô NL ¶nh h- ëng vµ chÞu ¶nh h- ëng cña nhiÒu vÊn ®Ò lín trong x· héi nh- m«i
tr- êng sinh th¸i, chÝnh s¸ch, çc c¬ së ph¸p lý, ph¸t triÓn kinh tÕ vµ d©n sè, giao l-u quèc tÕ
vµ th- ¬ng m¹i ho¸ çc nguæn NL, tr×nh ®é c«ng nghÖ (CNg) vµ møc ®é c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ cña tõng quèc gia. §iÖn n¨ng lµ mét d¹ng NL phæ biÕn nhÊt, tiÖn dông vµ - u
viÖt nhÊt, chiÕm tû träng lín trong çc d¹ng NL. Ph¸t triÓn nguån ®iÖn (N§) lµ viÖc khã
kh¨n, phøc t¹p vµ chiÕm phÇn lín kinh phÝ trong viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng ®iÖn (HT§). V× vËy
viÖc quy ho¹ch nguån ®iÖn (QHN§) ®ãng vai trß cùc kú quan träng trong viÖc ph¸t triÓn
®iÖn n¨ng. §ã sÏ lµ nÒn t¶ng cho ph¸t triÓn HT§ sau nµy.
Víi tªn gäi “Ph©n tÝch c¬ sá khoa häc ®Ó quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn çc nguån ®iÖn ph©n
t¸n ë ViÖt Nam” néi dông luËn v¨n sÏ tr×nh bµy çc vÊn ®Ò c¬ b¶n nh- nguyªn lý lµm viÖc,
tiÒm n¨ng, hiÖu qu¶, chi phÝ, çch khai th¸ccña çc lo¹i nguån ph©n t¸n (N§PT). Do cã rÊt
nhiÒu lo¹i N§PT kh¸c nhau vµ b¶n th©n kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm N§PT, ®éc lËp còng chØ mang
ý nghÜa t- ¬ng ®èi vµ tuú thuéc ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi - tµi nguyªn - m«i tr- êng tõng n- íc,
khu vùc nªn luËn v¨n chØ tËp trung vµo ph©n tÝch kü ®èi víi çc d¹ng nguån ®iÖn (N§) øng
dông thuû n¨ng ®Æc biÖt lµ thuû ®iÖn (T§). §èi víi thuû ®iÖn tÝch n¨ng (T§TN) do kinh
nghiÖm x©y dùng cña ViÖt Nam ch- a cã nªn luËn v¨n chØ dõng l¹i ë møc ph©n tÝch tiÒm
n¨ng, hiÖu qu¶. §èi víi thuû ®iÖn nhá (T§N), do tÝnh - u viÖt, linh ho¹t cña d¹ng nguån nµy
nªn nã ®Æc biÖt thÝch øng víi çc phô t¶i vïng s©u, vïng xa mµ viÖc kÐo l- íi ®iÖn quèc gia vÒ

rÊt khã kh¨n hoÆc gi¸ thµnh rÊt cao. Do gi¸ thµnh cao cña viÖc kÐo l- íi ®iÖn quèc gia vÒ çc
trung t©m phô t¶i vïng s©u, vïng xa nªn ®Æt ra mét vÊn ®Ò lµ khi nµo th× nªn kÐo ®iÖn l- íi
quèc gia vµ khi nµo nªn x©y dùng çc T§N t¹i chç? LuËn v¨n tr×nh bµy vÊn ®Ò nµy th«ng qua
çc ®- êng ®ång møc, qua ®ã sÏ chØ râ khi nµo nªn kÐo ®iÖn l- íi quèc gia, khi nµo nªn x©y
dùng T§N t¹i chç. Mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu ®ã lµ c¬ chÕ qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n ®Ó b¸n
®iÖn cho ng- êi d©n çc vïng s©u, vïng xa.
Ngoµi çc néi dung nªu trªn, luËn v¨n cßn tr×nh bµy vÒ vÊn ®Ò: “C¬ chÕ ph¸t triÓn s¹ch
- (CDM) C D M
lean evelopment echanism”, mét kh¸i niÖm kh¸ míi mÎ trªn thÕ giíi vµ ®Æc
biÖt thÝch hîp khi ph©n tÝch vÒ tµi chÝnh çc dù ¸n x©y dùng thuû ®iÖn. Khi nh×n nhËn vÊn ®Ò
qua c¬ chÕ nµy th× hiÖu qu¶ vµ çc chØ tiªu ®¸nh gi¸ dù ¸n ®· thay ®æi nhiÒu theo chiÒu
h- íng cã lîi. CÊu tróc luËn v¨n ®- îc chia thµnh 4 ch- ¬ng sau ®©y:
Ch- ¬ng 1: Tæng quan: Tr×nh bµy vai trß, tr×nh tù, néi dung chÝnh cña quy ho¹ch NL, quy
ho¹ch hÖ thèng ®iÖn (QHHT§), QHN§, vÞ trÝ cña QHN§ ®èi víi QHNL, QHHT§
Ch- ¬ng 2: Tæng quan vÒ HT§ quèc gia, miÒn B¾c: Giíi thiÖu vÒ HT§ quèc gia, c¬
cÊu Tæng C«ng ty §iÖn Lùc ViÖt Nam, thµnh tùu, khã kh¨n ch- ¬ng tr×nh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng
th«n vµ mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶.
Ch- ¬ng 3: Nguån ph©n t¸n, ®éc lËp, tæng quan vµ øng dông: Trªn c¬ së ph©n
tÝch ë ch-¬ng 2, thÊy râ ®- îc vai trß cña çc N§PT, nguån ®iÖn ®éc lËp (IPP), ph©n tÝch c¬
cÊu, nguyªn lý, tiÒm n¨ng, kh¶ n¨ng øng dông, vµ suÊt chi phÝ x©y dùng çc N§PT. §i s©u
vµo ph©n tÝch ®èi víi T§N.
Ch- ¬ng 4: Nguån ph©n t¸n, ®éc lËp, gi¶i ph¸p cÊp ®iÖn vïng s©u, vïng xa
n«ng th«n: Ph©n tÝch c¬ së khoa häc cña viÖc tÝnh to¸n çc th«ng sè chñ yÕu, çc chi phÝ
chÝnh vµ çc chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÝnh khi lËp dù ¸n x©y dùng çc T§N, nguån ®éc lËp. Giíi
thiÖu c¬ chÕ CDM vµ viÖc ¸p dông CDM vµo qui ho¹ch nguån.
KÕt luËn.
ë ®©y kh«ng tr×nh bµy çc kiÕn nghÞ ®Ò xuÊt thµnh 1ch- ¬ng riªng mµ lång ghÐp vµo
çc phÇn cña mçi ch- ¬ng ®Ó tiÖn theo dâi vµ ®¸nh gi¸.

Ch- ¬ng 1 - Tæng Quan
I) Qui ho¹ch hÖ thèng n¨ng l- îng, hÖ thèng ®iÖn, nguån ®iÖn:
1.1) Qui ho¹ch n¨ng l- îng:
N¨ng l- îng (NL) ®ãng vai trß quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi (KTÕ-XH).
ë mét thêi ®iÓm nµo ®ã, nÕu xÐt t- ¬ng quan gi÷a møc tiªu thô NL tæng E cho 1 n¨m vµ tæng
s¶n phÈm quèc néi Y (GNP) ta sÏ thÊy vai trß NL trong ho¹t ®éng KTÕ cña mét n- íc. Quan
hÖ E/Y ®Æc tr- ng cho c- êng ®é sö dông NL hay c-êng ®é n¨ng l- îng (C§NL) ®- îc hiÓu lµ
sè NL cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt (SX) ra ®- îc 1 ®ång (hoÆc USD) GNP (hoÆc GDP). Quan hÖ E/Y
sÏ thay ®æi theo thêi gian ®èi víi 1 sè n- íc, kh¸c nhau gi÷a çc n- íc, çc khu vùc.
C§NL lµ mét chØ sè tæng qu¸t ®Ó chØ ra mèi t- ¬ng quan gi÷a nhu cÇu n¨ng l- îng
(NCNL) vµ çc ho¹t ®éng kinh tÕ (KTÕ), møc sèng còng nh- tiÖn nghi trong sö dông NL. Xu
thÕ thay ®æi cña C§NL ph¶n
¸nh xu thÕ thay ®æi c¬ cÊu KTÕ,
cña tr×nh ®é c«ng nghÖ (CNg),
gi¸ c¶ vµ chÝnh s¸ch cña nÒn
KTÕ nãi chung còng nh- cña
tõng ngµnh kinh tÕ (H×nh 1).
NL s¬ cÊp (EP) th- êng
®- îc dïng ®Ó tÝnh C§NL vµ
tæng çc d¹ng NL s¬ cÊp ®- îc
®- a vµo sö dông trong hÖ thèng NL (HTNL) quèc gia ®Ó tho¶ m·n NCNL cña tÊt c¶ çc ho¹t
®éng KTÕ-XH trªn c¬ së c©n b»ng n¨ng l- îng (CBNL).
XuÊt ph¸t tõ ®Þnh h- íng ph¸t triÓn KTÕ-XH cña ®Êt n- íc, çc ngµnh x©y dùng qui
ho¹ch ph¸t triÓn (QHPT) ngµnh nh- c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i, n«ng
nghiÖp, th- ¬ng m¹i dÞch vô...
Tõ QHPT çc ngµnh, lÜnh vùc cã thÓ tÝnh NCNL h÷u Ých (EU) nh- søc kÐo, h¬i n- íc
víi nhiÖt ®é, ¸p suÊt cÇn thiÕt, nhiÖt n¨ng vµ çc nhu cÇu kh¸c. Tõ NCNL h÷u Ých cã xÐt ®Õn
hiÖu suÊt çc m¸y mãc, thiÕt bÞ sö dông NL cuèi cïng (EF) d- íi d¹ng ®iÖn n¨ng, s¶n phÈm
dÇu, s¶n phÈm khÝ hoÆc than th-¬ng m¹i. Khi x¸c ®Þnh NCNL cuèi cïng cã thÓ xem xÐt ®Õn
kh¶ n¨ng thay thÕ lÉn nhau gi÷a çc d¹ng EF hoÆc EP ®Ó t¹o thµnh sè EU ®· cho. VÊn ®Ò thay
thÕ lÉn nhau gi÷a çc d¹ng NL cuèi cïng nh»m cùc tiÓu ho¸ chi phÝ tÝnh to¸n lµ mét trong
nh÷ng bµi to¸n tèi - u cÇn gi¶i quyÕt trong QHNL.
Sau qu¸ tr×nh tèi - u ho¸ cã thÓ x¸c ®Þnh ®- îc nhu cÇu cña tõng d¹ng EF, tõ ®ã víi
1990 1920 1945 1980
150
100
50
NL tæng
NL thu¬ng m¹i
150
E/Y
H1 - BiÕn thiªn C§NL theo thêi gian cña 1n- íc víi NLTM vµ NL tæng

hiÖu suÊt biÕn ®æi t- ¬ng øng víi tõng d¹ng: ®iÖn n¨ng, s¶n phÈm dÇu, s¶n phÈm khÝ vµ than
th- ¬ng m¹i, céng víi tæn thÊt trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn tõ n¬i khai th¸c ®Õn n¬i tiªu thô cã
thÓ x¸c ®Þnh ®- îc NCNL s¬ cÊp. Còng gièng nh- quan hÖ gi÷a EU vµ EF, çc d¹ng NL s¬ cÊp
cã thÓ thay thÕ nhau ®Ó t¹o nªn 1 d¹ng NL cuèi cïng nµo ®ã.
VÊn ®Ò thay thÕ gi÷a çc nguån NL s¬ cÊp ®Ó t¹o nªn çc d¹ng NL cuèi cïng cÇn
thiÕt lµ bµi to¸n tèi -u cÇn gi¶i quyÕt trong bµi to¸n QHNL nãi chung vµ bµi to¸n quy
ho¹ch nguån ®iÖn (QHN§) nãi riªng.
§Ó lËp CBNL, çc d¹ng NL s¬ cÊp kh¸c nhau cÇn ®- îc qui ®æi vÒ chung 1 gèc hay vÒ
chung 1 c¬ së (®¬n vÞ tÝnh to¸n) th«ng qua çc hÖ sè ®¼ng trÞ. Tuú theo quan ®iÓm, môc ®Ých
cã thÓ sö dông çc hÖ sè ®¼ng trÞ kh¸c nhau nh- ng cã 2 hÖ sè hay dïng lµ:
• X¸c ®Þnh theo l-îng nhiªn liÖu cÇn thiÕt ®Ó SX ra 1kWh ®iÖn n¨ng,
• X¸c ®Þnh theo hiÖu qu¶ sö dông NL cña ng- êi tiªu thô.
Khi lËp CBNL theo quan ®iÓm sö dông nguån NL s¬ cÊp ng-êi ta th- êng dïng hÖ sè
®¼ng trÞ theo SX, cßn khi lËp CBNL theo quan ®iÓm ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô ng- êi ta hay
dïng hÖ sè ®¶ng trÞ theo ng-êi sö dông.
HÖ sè ®¼ng trÞ theo SX ngµy cµng gi¶m
v× hiÖu suÊt çc nhµ m¸y ®iÖn (NM§),
thiÕt bÞ sö dông ®iÖn n¨ng ngµy cµng
®- îc c¶i tiÕn vµ n©ng cao.
1.2) Qui ho¹ch HT§:
QHHT§ lµ 1 bé phËn quan träng
trong QHNL. Dùa vµo chiÕn l- îc vµ
chÝnh s¸ch NL quèc gia, mçi ngµnh
(§iÖn, than, dÇu khÝ...) x©y dùng ®Þnh
h- íng ph¸t triÓn cho tõng ngµnh trong
t- ¬ng lai 20-30 n¨m tíi. Trªn c¬ së ®Þnh
h- íng x©y dùng QHPT cho tõng giai ®o¹n 5 n¨m cã xÐt ®Õn triÓn väng 10-15 n¨m sau, QH
nµy cßn cã tªn gäi lµ: cho mét giai ®o¹n. Qu¸ tr×nh lËp
"Tæng s¬ ®å ph¸t triÓn ®iÖn lùc"
QHPT lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc çc giai ®o¹n nèi tiÕp nhau, trong ®ã phÇn triÓn väng cho
t- ¬ng lai sÏ ®- îc cËp nhËt vµ hiÖu chØnh cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. §Þnh h- íng ph¸t
triÓn ®iÖn lùc cã nhiÖm vô:
• Dù b¸o nhu cÇu ®iÖn n¨ng cho t- ¬ng lai cã xÐt ®Õn ®Þnh h-íng ph¸t triÓn KT-XH cña
®Êt n- íc.
• X¸c ®Þnh tØ lÖ tèi - u gi÷a çc lo¹i nguån NL s¬ cÊp: thuû n¨ng, h¹t nh©n (nÕu cã),
than, dÇu khÝ, çc d¹ng NLM&TT cho tõng giai ®o¹n trong t- ¬ng lai.
QH d¹ng kh¸c
QH L- íi
H×nh 2

• X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng x©y dùng vµ ®iÒu kiÖn sö dông çc lo¹i NM§ kh¸c nhau trong
HT§, lËp c©n b»ng c«ng suÊt (CBCS) vµ ®iÖn n¨ng trong toµn quèc vµ tõng khu vùc.
• X©y dùng nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ ph¸t triÓn HT§ truyÒn t¶i vµ ph©n phèi
(HTTT&HTPP), vÊn ®Ò liªn kÕt hÖ thèng, t¶i ®iÖn ®i xa, kh¶ n¨ng trao ®æi ®iÖn n¨ng víi
çc n- íc l¸ng giÒng vµ gi÷a çc vïng kh¸c nhau, trong toµn quèc cho tõng thêi gian
kh¸c nhau, tèc ®é ph¸t triÓn cña l- íi ®iÖn ë tõng cÊp ®iÖn ¸p nh»m ®¶m b¶o sù hµi hoµ
gi÷a nguån vµ l- íi, sù c©n ®èi cña cÊu tróc ®iÖn.
• Uíc tÝnh møc ®Çu t- , kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cho çc c«ng tr×nhvµ ho¹t ®éng ®iÖn lùc.
D÷ kiÖn ®Çu vµo quan träng nhÊt ®Ó lËp QHHT§ lµ dù b¸o nhu cÇu, khi dù b¸o xem
xÐt ba kÞch b¶n: kÞch b¶n c¬ së - møc t¨ng tr- ëng trung b×nh, cã xÐt ®Õn xu thÕ ph¸t triÓn
t- ¬ng lai; cao (l¹c quan) - gi¶ ®Þnh lµ trong t- ¬ng lai sÏ cã nh÷ng t×nh huèng tèt ®Ñp h¬n dù
kiÕn; thÊp (bi quan) - ®Ò phßng nh÷ng kh¶ n¨ng xÊu h¬n dù kiÕn.
Tõ nhu cÇu ®iÖn n¨ng, theo çc x©y
biÓu ®å PT ®iÓn h×nh cho tõng lo¹i hé tiªu thô
dùng biÓu ®å PT tæng hîp cho tõng khu vùc vµ cho toµn hÖ thèng. Çc biÓu ®å PT tæng hîp
nµy th- êng ®- îc x©y dùng cho mét sè . Tæng hîp biÓu ®å ngµy ta ®- îc
ngµy ®iÓn h×nh ®å thÞ
PT kÐo dµi trong n¨m cho tõng møc CS (H×nh 3). §©y lµ d÷ kiÖn c¬ së rÊt quan träng trong
tÝnh to¸n QHHT§, nã cho phÐp x¸c ®Þnh T
thêi gian sö dông CS cùc ®¹i max lµ kho¶ng thêi
gian sö dông liªn tôc CS cùc ®¹i Pmax sao cho NL ®- îc sö dông võa ®óng b»ng NL sö dông
thùc tÕ trong n¨m theo biÓu ®å ®· ®- îc x©y dùng, nghÜa lµ: Pmax.Tmax = 
8760
0
Ptdt
§å thÞ PT kÐo dµi trong n¨m còng lµ c¬ së ®Ó lËp CBCS vµ ®iÖn n¨ng, ph©n c«ng çc
lo¹i NM§ trong phñ biÓu ®å PT, tÝnh çc chØ tiªu KTÕ-KT cña HT§.
Trªn c¬ së nhu cÇu ®iÖn n¨ng víi ®å thÞ PT ®· x¸c ®Þnh, QHHT§ ®- îc tiÕn hµnh theo
hai m¶ng lín: (QHN§) vµ
quy ho¹ch nguån ®iÖn quy ho¹ch l-
íi ®iÖn (QHL§). NhiÒu chuyªn
gia mong muèn x©y dùng ®Ó gi¶i quyÕt bµi to¸n tèi -u cho QHN§ vµ
mét m« h×nh tæng hîp
QHL§ cïng mét lóc, tuy nhiªn thùc tÕ viÖc x©y dùng nh- thÕ sÏ gÆp khã kh¨n rÊt lín v× tæ
hîp çc ph- ¬ng ¸n sÏ t¨ng theo hµm mò víi sè l- îng c«ng tr×nh nguån vµ l- íi ®iÖn xem xÐt.
Pmin Pmin
P
PhÇn biÕn ®æi
§Ønh
§¸y
0 12 24 t
H×nh 3a: §å thÞ PT ngµy H×nh 3b: §å thÞ PT kÐo dµi trong n¨m
T
Pmax
0 8760
S1 = S2
Tmax S2
S1

1 2
MiÒn cÊp ®iÖn tËp trung
MiÒn cÊp ®iÖn ph©n t¸n
P, kW
L, km
H 4: Ranh giíi so s¸nh t-¬ng ®èi gi÷a çc
ph- ¬ng ¸n cÊp ®iÖn tËp trung vµ ph©n t¸n.
Víi mét HT§ cì trung b×nh, ý t- ëng x©y dùng vµ sö dông m« h×nh QH tæng hîp
nguån vµ l- íi ®· khã cã thÓ thùc hiÖn. ViÖc xÐt kÕt hîp çc ph- ¬ng ¸n ph¸t triÓn nguån vµ
l- íi cã thÓ thùc hiÖn theo ph- ¬ng ph¸p gÇn ®óng sau ®©y:
1. Sö dông çc m« h×nh QHN§ tËp trung (ch- a xÐt ®Õn ¶nh h- ëng cña l- íi) x¸c ®Þnh
kh«ng ph¶i chØ mét ph- ¬ng ¸n mµ lµ mét tËp hîp çc tæ hîp ph- ¬ng ¸n tèi - u, gÇn tèi - u;
2. Víi mét tæ hîp ph- ¬ng ¸n nguån trong tËp çc tæ hîp ®· ®-îc chän, xem xÐt ph- ¬ng
¸n ph¸t triÓn l- íi ®iÖn phï hîp nhÊt;
3. Çc tæ hîp nguån vµ l- íi ®· ®- îc chän l¹i ®- îc ®Ó t×m lêi
ph©n tÝch so s¸nh víi nhau
gi¶i tèt nhÊt cho ph- ¬ng ¸n QH c¶ nguån vµ l- íi ®iÖn.
1.3) Qui ho¹ch nguån ®iÖn:
NhiÖm vô cña QHN§ lµ chän mét cÊu tróc tèi - u cña çc lo¹i NM§ trong hÖ thèng
nh»m tho¶ m·n ®Çy ®ñ nhu cÇu vÒ CS, ®iÖn n¨ng trong toµn bé thêi kú QH víi chi phÝ nhá
nhÊt, lµ mét bµi to¸n khã, phøc t¹p, dÝnh lÝu ®Õn nhiÒu vÊn ®Ò KTÕ- -XH, mµ tr- íc tiªn lµ
KT
hÖ thèng NL, nhiªn liÖu quèc gia. V× vËy ng- êi ta th-êng sö
dông ph- ¬ng ph¸p gÇn ®óng, so s¸nh çc nguån ®iÖn ®- îc
x©y dùng víi çc vÒ mét sè ®Æc tÝnh
nguån ®iÖn t- ¬ng ®- ¬ng
KTÕ-KT chñ yÕu. Nguån ®iÖn t-¬ng ®- ¬ng dïng ®Ó so s¸nh
ng- êi ta th- êng lÊy nh÷ng NM§ cã CNg t- ¬ng ®èi hoµn
chØnh, cã thÓ x©y dùng trong hÖ thèng ®Ó ®¶m nhËn chøc
n¨ng cña NM§ ®ang ®- îc xem xÐt.
§Ó ®¶m b¶o mÆt b»ng so s¸nh vÒ mÆt NL, çc ph- ¬ng
¸n ph¶i t- ¬ng ®- ¬ng vÒ CS, ®iÖn n¨ng vµ ®é tin cËy. Ngoµi
ra viÖc so s¸nh cßn ph¶i ®- îc tiÕn hµnh cïng 1 mèc thêi gian tõ khi tæ m¸y ®Çu tiªn vµo vËn
hµnh ®Õn khi NM ph¸t ®- îc toµn bé CS thiÕt kÕ.
§Ó ®¶m b¶o cïng mÆt b»ng vÒ chØ tiªu KTÕ ph¶i sö dông çc chØ tiªu ®¸nh gi¸ chi phÝ
vµ hiÖu qu¶ gièng nhau, ®- îc hiÖn ®¹i ho¸ vÒ mét mèc thêi gian nh- nhau. Trong phÇn chi
phÝ cña tõng ph- ¬ng ¸n ph¶i kÓ ®Õn sù kh¸c nhau cña t- ¬ng øng víi tõng
hÖ thèng t¶i ®iÖn
B¶ng 1: Çc ph-¬ng ¸n vÒ nguån t-¬ng ®-¬ng th-êng ®-îc sö dông trong QHN§
NM§ ®- îc thiÕt kÕ NM§ t- ¬ng ®- ¬ng
1. Thuû ®iÖn (T§) víi Tmax  4000h
2. Thuû ®iÖn víi Tmax = 2000  4000h
3. Thuû ®iÖn víi Tmax  2000h
4. NM§ nguyªn tö (NM§NT)
5. Tuabin khÝ (TBK)
6. Thuû ®iÖn tÝch n¨ng (T§TN)
7. Trung t©m ®iÖn - nhiÖt (N§ trÝch h¬i)
N§ ng- ng h¬i
N§ ng- ng h¬i + Tuabin khÝ phñ ®Ønh
Tuabin khÝ
N§ ng- ng h¬i
N§ ng- ng h¬i
Tuabin khÝ
N§ ng-ng h¬i + Lß cÊp nhiÖt ®Þa ph- ¬ng

ph- ¬ng ¸n nguån xem xÐt vµ thµnh phÇn nhiªn liÖu cho tõng lo¹i NM§ còng nh- chi phÝ ®Ó
vËn chuyÓn nhiªn liÖu ®Õn n¬i sö dông.
1.4) Quy ho¹ch l- íi ®iÖn
1.4.1) Çc vÊn ®Ò chung vÒ QHL§.
Së dÜ cã nhu cÇu t¶i ®iÖn qua nh÷ng kho¶ng çch nhÊt ®Þnh lµ do çc nguån cung cÊp
vµ n¬i tiªu thô n»m xa nhau vÒ mÆt ®Þa lý. VÞ trÝ x©y dùng nguån ®iÖn ph¶i tháa m·n nh÷ng
yªu cÇu nhÊt ®Þnh nh- viÖc cÊp NL s¬ cÊp, ®iÒu kiÖn n- íc lµm m¸t, ®iÒu kiÖn m«i tr- êng...
§Æc biÖt ®èi víi çc NMT§ ph¶i x©y dùng ë n¬i cã nguån thuû n¨ng th- êng n»m xa hoÆc rÊt
xa çc khu tËp trung d©n c- vµ PT ®iÖn. NM§ tuabin khÝ ph¶i x©y dùng ë nh÷ng ®Þa ®iÓm
thuËn tiÖn cho viÖc cung cÊp khÝ, gÇn víi m¹ng ®- êng èng dÉn khÝ. §èi víi çc NMN§ than
vµ dÇu khi chän ®Þa ®iÓm ®· c©n nh¾c vµ so s¸nh viÖc chuyªn chë than, dÇu víi viÖc t¶i ®iÖn:
hoÆc chë than, dÇu ®Õn NM§ x©y gÇn trung t©m PT ®iÖn hoÆc x©y NM§ gÇn má than, gÇn
n¬i cÊp dÇu råi t¶i ®iÖn ®Õn n¬i sö dông.
Sau khi quyÕt ®Þnh ®Þa ®iÓm x©y dùng çc NM§ cÇn ph¶i QHPTL§ víi nhiÒu cÊp
®iÖn ¸p kh¸c nhau ®Ó truyÒn t¶i vµ ph©n phèi ®iÖn tõ nguån ®Õn tËn n¬i tiªu thô. L-íi ®iÖn cã
cÊp ®iÖn ¸p danh ®Þnh tõ 220 kV trë lªn th- êng ®-îc gäi lµ , l-íi ®iÖn tõ 110
l- íi truyÒn t¶i
kV trë xuèng th- êng ®- îc gäi lµ . Chi phÝ tÝnh to¸n C
l- íi ph©n phèi t cho 1km §D t¶i ®iÖn
gåm hai thµnh phÇn: chi phÝ x©y dùng Cxd vµ chi phÝ do tæn thÊt ®iÖn n¨ng CA trªn §D g©y
nªn: C = Cxd + CA -1)
(1
MÆt kh¸c, chi phÝ x©y dùng §D, ngoµi phÇn chi phÝ cè ®Þnh A, phô thuéc rÊt nhiÒu
vµo cÊp ®iÖn ¸p U, vµ tiÕt diÖn tæng S cña d©y dÉn ®- îc chän, ta cã:
Cxd = A + BU + CS Trong ®ã: vµ lµ çc h»ng sè tû lÖ. (1-2)
B C
Tõ (1-2) cã thÓ t×m ®- îc cña d©y dÉn theo ®iÒu kiÖn: C
tiÕt diÖn tèi - u  t/ S= 0;

MËt ®é tèi - u J
cña dßng ®iÖn t¶i: opt = Sopt/S -3)
(1
1.4.2) Chän cÊp ®iÖn ¸p t¶i ®iÖn U
Tõ chi phÝ tÝnh to¸n tæng cho 1km §D theo (1-2) nÕu gi¶ thiÕt tiÕt diÖn d©y dÉn ®·
®- îc chän tèi - u ta cã: Ct = A + BU + 2CS; víi: S= Sopt; Imax= Pmax/ 3 U.Cos , khi ®ã møc

®iÖn ¸p tèi - u ®- îc x¸c ®Þnh theo ®iÒu kiÖn: C
 t/ S= 0;

Khi chän cÊp ®iÖn ¸p cho l- íi ®iÖn còng cÇn chó ý ®Õn chi phÝ cho tr¹m biÕn ¸p
(TBA). §iÖn ¸p cµng cao chi phÝ cho MBA vµ thiÕt bÞ cña TBA cµng lín. Quan hÖ gi÷a c«ng
suÊt P, cÊp ®iÖn ¸p U (cÊp ®iÖn ¸p cao nhÊt cña l- íi ®iÖn) vµ chi phÝ cho TBA: CBA cã thÓ
tÝnh gÇn ®óng theo c«ng thøc sau: CBA = K.P 3
2
U 2
1
-4)
(1
Trong ®ã: K: HÖ sè tû lÖ; P: CS t¸c dông cña TBA, MW; U: cÊp ®iÖn ¸p cao nhÊt, kV
Khi P cµng lín vµ kho¶ng çch truyÒn t¶i L cµng xa th× ®iÖn ¸p cña hÖ thèng truyÒn
t¶i cÇn ph¶i cµng cao. Víi çc d÷ liÖu vÒ chi phÝ x©y dùng §D ®· cho, biÓu ®å mang t¶i vµ

gi¸ ®iÖn cho mçi MW tæn thÊt ®· biÕt ta cã thÓ x¸c ®Þnh ranh giíi gi÷a çc cÊp ®iÖn ¸p
truyÒn t¶i l©n cËn nhau trªn hÖ to¹ ®é P(L). Ch¼ng h¹n, h×nh 5 cho vÝ dô vÒ ranh giíi gi÷a hai
cÊp ®iÖn ¸p truyÒn t¶i l©n cËn nhau 400kV vµ 750kV cho hai tr- êng hîp: kh«ng rót CS gi÷a
§D (a) vµ cã rót CS (Pr) gi÷a §D (b). Cã thÓ nhËn thÊy r»ng khi CS rót gi÷a §D cµng lín
ph¹m vi sö dông cña cÊp ®iÖn ¸p cao h¬n cµng bÞ thu hÑp l¹i. (Thùc chÊt khi tån t¹i çc tr¹m
trung gian kho¶ng çch truyÒn t¶i CS sÏ bÞ thu ng¾n l¹i).
1.4.3) KÝch th- íc cña §D t¶i ®iÖn
DiÖn tÝch chiÕm ®Êt cña hµnh lang §D t¶i ®iÖn vµ chiÒu cao cét ®iÖn lµ nh÷ng th«ng
sè ¶nh h- ëng trùc tiÕp ®Õn chi phÝ x©y dùng §D do tiÒn ®Òn bï cho hµnh lang tuyÕn §D t¶i
®iÖn ngµy cµng t¨ng vµ chiÕm tû träng ngµy cµng lín trong gi¸ thµnh x©y dùng l- íi ®iÖn.
V× vËy xu thÕ chung trªn toµn thÕ giíi lµ cè g¾ng gi¶m chiÒu ngang vµ t¨ng chiÒu cao
cét ®Ó treo nhiÒu m¹ch (mét cét cã thÓ treo 4 6 m¹ch) t¨ng "mËt ®é" t¶i ®iÖn cña tuyÕn §D.
II) Tr×nh tù, çc vÊn ®Ò liªn quan khi lËp QHN§
2.1) Dù b¸o nhu cÇu
Quy ho¹ch ph¸t triÓn mét , bao giê còng
hÖ thèng KTÕ - KT bÊt kú b¾t ®Çu tõ dù b¸o
nhu cÇu cho giai ®o¹n ®Þnh x©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng - cÇn ph©n tÝch sù biÕn ®æi theo
thêi gian cña NCNL, ®¸nh gi¸ sù biÕn ®æi, quy luËt vµ c¬ chÕ cña qu¸ tr×nh biÕn ®æi ®ã. ViÖc
ph©n tÝch cã thÓ thùc hiÖn theo tõng lÜnh vùc, ngµnh hoÆc ë tÇm vÜ m« cã xÐt ®Õn nh÷ng c¬
chÕ chÝnh s¸ch lín ®iÒu tiÕt sù t¨ng tr- ëng cña nhu cÇu nh- chÝnh s¸ch gi¸, c¬ chÕ khuyÕn
khÝch ®Çu t- , chÝnh s¸ch tiÕt kiÖm vµ qu¶n lý NCNL (DSM), liªn hÖ gi÷a tiªu thô víi t¨ng
tr- ëng d©n sè vµ ho¹t ®éng KTÕ, ¶nh h- ëng cña nh÷ng thµnh tùu míi cña khoa häc vµ CNg...
H 5: Ranh giíi gi÷a çc cÊp ®iÖn ¸p truyÒn t¶i l©n cËn nhau
a. Kh«ng rót c«ng suÊt ë gia b. Cã rót c«ng suÊt (Pr) gi÷a ®- êng
750kV
400kV
P (MW)
6000
4000
2000
0 l(km)
200 400 600
a)
L
P

b)
Pr = 4000MW
2000
0
750kV
400kV
P (MW)
6000
4000
2000
0 l(km)
200 400 600
Pr
L
P


§¸nh gi¸ NCNL cho t- ¬ng lai ph¶i ph©n tÝch çc d÷ liÖu qu¸ khø, lý gi¶i nh÷ng biÕn
®éng cã xÐt ®Õn kh¶ n¨ng trao ®æi NL víi çc n-íc kh¸c vµ trong khu vùc x¸c ®Þnh quy luËt
biÕn thiªn cña tõng d¹ng NL t- ¬ng quan víi chØ tiªu ph¸t triÓn KTÕ-XH, víi çc d¹ng NL
kh¸c. Nh÷ng quy luËt nghiÖm thÊy trong qu¸ khø cã thÓ sÏ thay ®æi trong t- ¬ng lai tuú thuéc
vµo sù thay ®æi cña c¬ cÊu KTÕ, thµnh phÇn d©n c- vµ çc t¸c ®éng cña nh÷ng thµnh tùu míi
vÒ khoa häc CNg t¸c ®éng lªn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, SX vµ tiªu thô NL trong t- ¬ng lai.
V× vËy ®Ó dù b¸o NCNL cho mét giai ®o¹n nµo ®ã trong t- ¬ng lai, ngoµi nh÷ng th«ng
tin, nh÷ng quy luËt ®· rót ®- îc tõ ph©n tÝch qu¸ khø, cÇn ph¶i cã nh÷ng th«ng tin vÒ ®Þnh
h- íng ph¸t triÓn KTXH trong t- ¬ng lai, nh÷ng chuyÓn dÞch trong c¬ cÊu KTÕ, trong thµnh
phÇn d©n c- , nh÷ng chÝnh s¸ch lín liªn quan ®Õn ngµnh NL nh- c¬ chÕ ®Çu t- , më réng sù
tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn KTÕ trong vµ ngoµi n- íc vµo ho¹t ®éng NL, møc t¨ng d©n sè
vµ møc sèng KTÕ, v¨n ho¸, chÝnh s¸ch ®¶m b¶o NL cho nh÷ng vïng nghÌo khã, kÐm ph¸t
triÓn... Dù b¸o NL cã thÓ tiÕn hµnh ng¾n h¹n, trung h¹n hoÆc dµi h¹n:
: (giê, ngµy, th¸ng, mïa, n¨m) chñ yÕu phôc vô viÖc ®iÒu hµnh SX, vËn t¶i,
Ng¾n h¹n
ph©n phèi NL, phôc vô nhu cÇu trùc tiÕp cña SX vµ ®êi sèng, lËp kÕ ho¹ch SX vµ kinh doanh.
: (3 10n¨m) th- êng phôc vô ph©n bæ vèn ®Çu t- , lËp c©n b»ng gi÷a cung vµ
Trung h¹n 
cÇu NL, lËp kÕ ho¹ch x©y dùng vµ theo dâi tiÕn ®é x©y dùng cña çc c«ng tr×nh, kÕ ho¹ch ®¹i
tu söa ch÷a n©ng cÊp thiÕt bÞ, chuÈn bÞ x©y dùng çc quy ho¹ch dµi h¹n.
: (10 25, 30n¨m) nh»m ®Þnh h- íng ph¸t triÓn cña ngµnh ®Ó ho¹ch ®Þnh chiÕn
Dµi h¹n 
l- îc chÝnh s¸ch lín ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho toµn bé HTNL nhiªn liÖu, ®¶m b¶o an
toµn vÒ cung cÊp NL, sö dông hiÖu qu¶ çc nguån NL s¬ cÊp, gi¶m thiÓu t¸c ®éng cña çc
c«ng tr×nh NL lªn m«i tr- êng sinh th¸i.
2.1.1) Ph- ¬ng ph¸p dù b¸o b»ng ph©n tÝch qu¸ tr×nh
Trong ph- ¬ng ph¸p nµy NCNL ®- îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ph©n tÝch quan hÖ gi÷a tiªu
thô NL vµ çc ho¹t ®éng KTÕ. Qu¸ tr×nh nµy gåm 2 phÇn:
* Ph©n tÝch xu thÕ: Trªn c¬ së vµ tØ lÖ t¨ng tr- ëng hµng n¨m vµ møc t¨ng
ph©n tÝch dù b¸o
tr- ëng tuyÖt ®èi cña tiªu thô NL hoÆc C§NL chung hay cña tõng ngµnh còng nh- ®é ®µn håi
cña NCNL theo GDP.
* X¸c ®Þnh çc yÕu tè cã ¶nh h- ëng quyÕt ®Þnh ®Õn møc tiªu thô NL.
a) Ph©n tÝch xu thÕ.
D·y sè liÖu thèng kª vµ tiªu thô NL trong qu¸ khø cho phÐp ®¸nh gi¸ xu thÕ biÕn ®æi
cña NCNL chung hoÆc cña tõng ngµnh KTÕ. Khi ph©n tÝch vµ gia c«ng çc sè liÖu cÇn l- u ý
®Õn nh÷ng ®Æc ®iÓm cña qu¸ khø: thêi kú ph¸t triÓn b×nh th- êng cña nÒn KTÕ, nh÷ng giai
®o¹n khñng ho¶ng, chiÕn tranh...
b) Ph©n tÝch ¶nh h- ëng cña çc yÕu tè ®Õn NCNL.
NCNL phô thuéc vµo c¬ cÊu cña nÒn KTÕ. §Ó x¸c ®Þnh NCNL tæng cña quèc gia cÇn

x¸c ®Þnh møc t¨ng tr- ëng cña tõng ngµnh (thµnh phÇn) vµ nh÷ng thay ®æi cã thÓ x¶y ra trong
c¬ cÊu KTÕ.
Nh- vËy sù biÕn ®æi cña tæng tiªu thô NL cuèi cïng cã thÓ ®- îc xem nh- do ¶nh
h- ëng tæng hîp cña ba yÕu tè sau:
• Sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng KTÕ, t¨ng tr- ëng cña GDP;
• Sù thay ®æi trong c¬ cÊu KTÕ, thay ®æi tû träng Si cña çc thµnh phÇn KTÕ.
• Sù thay ®æi cña C§NL cña tõng thµnh phÇn KTÕ Ii.
ViÖc ph©n tÝch sù biÕn ®æi cña NCNL cã thÓ ®- îc tiÕn hµnh cho tõng n¨m hoÆc cho mét giai
®o¹n [T0,T] bao gåm nhiÒu n¨m.
2.1.2) Dù b¸o NCNL trªn c¬ së ph©n tÝch KTÕ - KT (CNg).
Ph©n tÝch KTÕ-KT cho thÊy sù thay ®æi trong tiªu thô NL gi÷a hai mèc thêi gian kh¸c
nhau nh»m ®¸nh gi¸ nh÷ng yÕu tè vÒ KTÕ (nh- gi¸, hiÖu øng thay thÕ gi÷a çc d¹ng NL, tiÕt
kiÖm vµ qu¶n lý nhu cÇu tiªu thô NL) vµ vÒ CNg (nh- n©ng cao hiÖu suÊt cña m¸y mãc thiÕt
bÞ, cña qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ vµ SXNL, sù h×nh thµnh nh÷ng CNg cao tiªu thô Ýt NL..) lªn
tæng tiªu thô NL toµn quèc. §Ó ph©n tÝch KTÕ-KT, ng- êi ta xem xÐt hai ¶nh h- ëng chÝnh sau
®©y: - S¶n l- îng cña tõng ngµnh KTÕ.
- SuÊt tiªu hao NL cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm.
SuÊt tiªu hao NL l¹i phô thuéc vµo hiÖu øng thay thÕ, c¶i tiÕn CNg vµ hiÖu øng qu¶n
lý (®iÒu khiÓn) NCNL.
a) Sù thay ®æi s¶n l- îng cña tõng ngµnh KTÕ.
XÐt cho mét giai ®o¹n [T0,T] s¶n l- îng cña ngµnh KTÕ thø i sÏ thay ®æi s¶n l- îng cña
ngµnh: )
( 0
/ iT
iT
oi
T
iT Q
Q
e
E O


 -5)
(1
Trong ®ã: eoi: SuÊt tiªu hao NL cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cña ngµnh KTÕ thø i.
QT0: S¶n l- îng cña n¨m ®- îc chän lµm gèc T0
QT: S¶n l- îng dù b¸o (hoÆc kÕ ho¹ch) cho n¨m T.
b) Sù thay ®æi cña suÊt tiªu hao NL cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm.
* HiÖu øng thay thÕ gi÷a çc d¹ng NL.
* HiÖu øng c«ng nghÖ.
BiÕn ®éng cña NCNL do øng dông çc CNg míi hoÆc c¶i tiÕn CNg trong giai ®o¹n [T0,T]
®- îc x¸c ®Þnh nh- sau: 






















1
1
.
)
(
.
/
O
k
O
O
oiT
oiT
T
k
k
t
oiT
iT
T
T
i
e
e
E
E
e
Q
T
E

-6)
(1
Sù biÕn ®éng vÒ tiªu thô NL tæng cña mét ho¹t ®éng hoÆc mét ngµnh KTÕ trong giai ®o¹n
[T0,T]do sù thay ®æi suÊt tiªu hao NL g©y ra b»ng:
O
O
O
O T
T
i
T
T
i
T
T
i
T
iT q
E
T
E
S
E
E /
/
/
/ )
(
)
(
)
( 





 -7)
(1

10
2.1.3) Çc m« h×nh dù b¸o NCNL theo ngµnh
NhiÒu m« h×nh dù b¸o dµi h¹n
NCNL sö dông ph- ¬ng ph¸p ph©n tÝch
KTÕ-KT ®Ó m« pháng vµ ph©n tÝch sù
tiÕn triÓn cña NCNL ë tõng ngµnh riªng
biÖt cña nÒn KTÕ. Çc m« h×nh dù b¸o
nhu cÇu trªn c¬ së ph©n tÝch KTÕ-KT bao
gåm çc b- íc:
1. Chia hÖ thèng KTÕ-XH thµnh nhiÒu
hÖ con ë ®ã tÝnh chÊt ho¹t ®éng vµ nhu
cÇu tiªu thô NL ®- îc xem lµ gièng nhau.
Çc hÖ con nµy cã thÓ ®- îc tiÕp tôc chia
nhá thµnh çc modul NL, ë ®ã çc hé
tiªu thô cã ®Æc ®iÓm tiªu thô NL víi c¬ cÊu ®¸nh gi¸ nhu cÇu gièng nhau.
2. §èi víi mçi m«®un NL viÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu l¹i ®- îc chia thµnh hai b- íc con:
• X¸c ®Þnh NCNL h÷u Ých ®Ó tháa m·n trùc tiÕp nhu cÇu tiªu dïng hoÆc ®Ó tiÕn hµnh
çc ho¹t ®éng SX kinh doanh cho tõng lo¹i NL sö dông nh- : ®éng lùc (søc kÐo), nhiÖt,
h¬i n- íc (víi ¸p suÊt vµ nhiÖt ®é cao), chiÕu s¸ng, ®un nÊu, ®iÖn ho¸.. (H×nh 6).
• Tõ nhu cÇu vÒ NL sö dông tiÕn hµnh x¸c ®Þnh NCNL cuèi cïng theo: 
/
u
F E
E  -8)
(1
Trong ®ã: EF: NCNL cuèi cïng. Eu: NCNL h÷u Ých. : hiÖu suÊt TBÞ (qu¸ tr×nh) dïng NL.
Trong mçi m«®un NL, NCNL cña m«®un Em sÏ b»ng tæng çc d¹ng NL kh¸c nhau ®- îc sö
dông trong m«®un: 

k
k
m E
E ; Trong ®ã: Ek: nhu cÇu ®èi víi d¹ng NL thø k. (1-9)
3. Sau khi ®¸nh gi¸ nhu cÇu cho tõng m«®un vµ tæng hîp cho toµn bé hÖ thèng tiªu thô
NL viÖc nghiªn cøu biÕn ®éng cña NCNL ®- îc thùc hiÖn theo ph- ¬ng ph¸p kÞch b¶n. Qu¸
tr×nh x©y dùng kÞch b¶n (ph- ¬ng ¸n) ®- îc chia lµm 4 b- íc:
• Ph©n tÝch NCNL, x¸c ®Þnh çc biÕn kÞch b¶n tøc lµ çc biÕn tham gia vµo m« h×nh dù
b¸o nh- ng gi¸ trÞ cña chóng chØ ®- îc x¸c ®Þnh trªn mét sè gi¶ thiÕt vÒ:
✓ ¶nh h- ëng cña m«i tr- êng quèc tÕ: Khñng ho¶ng khu vùc, gi¸ c¶ NL, tèc ®é ph¸t
triÓn KTÕ thÕ giíi.
✓ Kh¶ n¨ng ph¸t triÓn KTÕ - XH cña ®Êt n- íc, tèc ®é t¨ng tr- ëng KTÕ, chÝnh s¸ch
m«i tr- êng, vÊn ®Ò sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm NL, kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn NCNL..
• S¾p xÕp çc kÞch b¶n, x¸c ®Þnh mèi liªn hÖ gi÷a çc kÞch b¶n.
• Víi mçi kÞch b¶n x¸c ®Þnh d¶i biÕn thiªn cña çc th«ng sè trong thêi gian dù b¸o, chia
thµnh ba møc (ph- ¬ng ¸n): thÊp (bi quan), trung b×nh (c¬ së) vµ cao (l¹c quan).
• TËp hîp toµn bé çc gi¶ thiÕt vÒ sù biÕn thiªn cã thÓ çc biÕn kÞch b¶n, x©y dùng c¬
Uranium
Thuû n¨ng
DÇu th«
KhÝ thiªn nhiªn
Than
N¨ng lù¬ng
S¬ cÊp
N¨ng lù¬ng
Cuèi cïng
N¨ng lù¬ng
H÷u Ých
SP dÇu
H 6: HÖ thèng biÕn ®æi vµ sö dông n¨ng lù¬ng
§iÖnn¨ng
SP khÝ
ThanTM
H¬i n- íc
§éng lùc
ChiÕu s¸ng
NhiÖt
Tæn thÊt do vËn
chuyÓn, biÕn ®æi
tõ NL s¬ cÊp
sang thø cÊp
Tæn thÊt do
truyÒn t¶i, ph©n
phèi & hiÖu suÊt
TBÞ sö dông <1
ThiÕt
BÞ
Sö
dông
n¨ng
l-îng

11
HÖ thèng KT-XH
§- êng thuû
Sinh ho¹t
GT-VT TM-DV
NN
CN
§- êng bé
§- êng s¾t Hµng kh«ng
Hµnh kh¸ch
Hµng ho¸
H×nh 7: M« h×nh ph©n tÝch KTÕ-KT dù b¸o NCNL VN
së ®Çu vµo cho m« h×nh dù b¸o.
ViÖc x¸c ®Þnh NCNL cã
liªn quan ®Õn çc ho¹t ®éng KTÕ-
XH nh- ng víi cÊu tróc
®éc lËp
cña çc nguån NL vµ çc chØ sè
hiÖu suÊt cña nguån NL nµy. Khi
x¸c ®Þnh NCNL h÷u Ých cã thÓ
dïng ®¬n vÞ t- ¬ng ®èi, trong ®ã
hiÖu suÊt vµ sè ®o cña NL ®- îc
so s¸nh víi mét d¹ng NL nµo ®ã
®- îc lÊy lµm chuÈn. BÊt cø mét
d¹ng NL th-¬ng m¹i nµo còng cã
thÓ ®- îc chän lµm chuÈn.
Tuú theo møc ®é chi tiÕt cña m« h×nh mµ sè l- îng çc kÞch b¶n cã thÓ thay ®æi. Çc biÕn nµy
th- êng lµ çc chØ sè ph¸t triÓn, hÖ sè ®µn håi lµm nhiÖm vô liªn kÕt gi÷a hai biÕn m« h×nh.
2.1.4) øng dông çc m« h×nh KTÕ - KT ®Ó dù b¸o NCNL ViÖt Nam.
M« h×nh ph©n tÝch KTÕ - KT ®Ó dù b¸o NCNL ViÖt Nam trªn . Trong m« h×nh
h×nh 7
nµy nhu cÇu tiªu thô NL ®- îc ph©n thµnh 5 m«®un: CN, NN, GTVT, sinh ho¹t vµ TM - DV.
Mçi m«®un NL ®- îc ph©n thµnh çc m«®un con, ch¼ng h¹n:
a) M«®un c«ng nghiÖp: ®- îc chia thµnh 6 m«®un con: c«ng nghiÖp thùc phÈm, dÖt may, ho¸
chÊt, luyÖn kim vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ, vËt liÖu x©y dùng vµ çc ngµnh kh¸c.
b) M«®un sinh ho¹t d©n dông: ®- îc chia thµnh 2 m«®un con: n«ng th«n vµ thµnh thÞ - Mçi
m«®un con l¹i ph©n thµnh tõng nhãm hé tiªu thô theo møc thu nhËp trªn ®Çu ng- êi, lo¹i
dông cô sö dông NL trong sinh ho¹t, sè giê sö dông trong n¨m..
c) M«®un giao th«ng vËn t¶i: chia thµnh 4 m«®un con: ®- êng bé, ®- êng s¾t, ®- êng thuû vµ
hµng kh«ng. Trong mçi lo¹i h×nh vËn t¶i l¹i ph©n ra: vËn t¶i hµng ho¸ vµ vËn t¶i hµnh kh¸ch
víi tØ lÖ çc lo¹i ph- ¬ng tiÖn xe m¸y kh¸c nhau.
d) M«®un th- ¬ng m¹i - dÞch vô: NCNL cho m«®un nµy ®- îc tÝnh cho toµn ngµnh th- ¬ng m¹i
- dÞch vô trªn c¬ së gi¸ trÞ gia t¨ng cña ngµnh nµy mang l¹i tÝnh theo theo ®Çu çn bé c«ng
nh©n viªn phôc vô trong ngµnh. Nhu cÇu ®- îc ph©n ra ®èi víi 2 d¹ng NL chñ yÕu dïng cho
ngµnh lµ nhiÖt vµ ®iÖn.
e) M«®un n«ng nghiÖp: Møc tiªu thô NL ®- îc tÝnh theo d¹ng sö dông: ®éng lùc (søc kÐo),
nhiÖt vµ ®iÖn. Nhu cÇu ®iÖn cho sinh ho¹t ®- îc tÝnh cho m«®un sinh ho¹t d©n dông. Mét sè
c¬ së d÷ liÖu dïng cho dù b¸o ®- îc tr×nh bµy ë b¶ng 2.
B¶ng 2: C¬ së d÷ liÖu dïng cho dù b¸o cã thÓ ®-îc ph©n thµnh 2 nhãm lín
* D÷ liÖu vÒ kinh tÕ x· héi bao gåm:
฀ * D÷ liÖu vÒ çc ngµnh NL:

12
GDP vµ gi¸ trÞ gia t¨ng.
Than: tiÒm n¨ng, khai th¸c, chÕ biÕn, sö dông.
Møc t¨ng d©n sè.
GDP tÝnh theo ®Çu ng- êi.
TØ gi¸ hèi ®o¸i.
DÇu vµ khÝ: tiÒm n¨ng, khai th¸c, tiªu thô, mua
b¸n vµ dù tr÷, läc dÇu, nhËp khÈu.
L¹m ph¸t.
Møc ®é ®iÖn khÝ ho¸.
HT§ khÝ ho¸.
§iÖn: CS cña çc NM, biÓu ®å PT kÐo dµi, tæn
thÊt vµ tù dïng, ®iÖn th- ¬ng phÈm.
HÖ thèng giao th«ng vËn t¶i.
Gi¸ NL: than, dÇu, khÝ, ®iÖn.
Sè liÖu thèng kª vÒ NL ViÖt Nam giai ®o¹n 1985 - 1994 vµ kÞch b¶n KTÕ - XH vÜ m« tr×nh
bµy trong phô lôc 2. KÞch b¶n KTÕ - XH vÜ m«: ViÖn ChiÕn l- îc ph¸t triÓn (Bé KH&§T) ®· ®- a ra
kÞch b¶n ph¸t triÓn GDP ®Õn n¨m 2020 vµ d©n sè cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010.
2.2) CBCS vµ ®iÖn n¨ng trong HT§.
§Ó ®¶m b¶o chÊt l- îng ®iÖn n¨ng còng nh- an toµn cung cÊp ®iÖn cÇn kiÓm tra CBCS
vµ ®iÖn n¨ng trong giai ®o¹n QH còng nh- trong qu¸ tr×nh vËn hµnh HT§. Tõ ®ã ®- a ra çc
ph- ¬ng ¸n x©y dùng, QH hîp lý, b¾t kÞp ®- îc víi nhu cÇu vµ tèc ®é t¨ng tr- ëng cña phô t¶i.
2.2.1) C©n b»ng c«ng suÊt
B¶ng 3: Çc h¹ng môc ®Ó lËp CBCS B¶ng 4: Çc h¹ng môc ®Ó lËp CB ®iÖn n¨ng
STT Tªn h¹ng môc Tªn h¹ng môc
I. Nhu cÇu I. Nhu cÇu
1 PT cùc ®¹i cña HT §iÖn n¨ng tiªu thô trong n¨m
2 T¶i CS cho çc HT kh¸c §iÖn n¨ng t¶i cho çc HT kh¸c
3 Dù phßng N¹p NL cho NM "tÝch ®iÖn"
4 Tæng CS tiªu thô: (1 + 2 + 3) Tæng ®iÖn n¨ng tiªu thô
7 II. §¸p øng II. §¸p øng
5 CS ®Æt cña çc NM§ §iÖn n¨ng nhËn tõ çc HT kh¸c
6 PhÇn CS kh«ng sö dông ®- îc §iÖn n¨ng ®- îc SX tõ çc NM§ cña HT
7 CS kh¶ dông cña HT: (5 - 6) Trong ®ã:
• Thuû ®iÖn
• NhiÖt ®iÖn
• Çc nguån kh¸c
8 CS nhËn tõ çc hÖ thèng kh¸c
9 Tæng kh¶ n¨ng ®¸p øng: (7 + 8)
10 CS thõa (+) hoÆc thiÕu (-): (9- 4)
CBCS ®- îc lËp cho trong n¨m. §èi víi çc HT§ cã thµnh phÇ
thêi kú PT cùc ®¹i n
thuû ®iÖn lín, CBCS cÇn ®-îc kiÓm tra l¹i cho mïa kiÖt n- íc khi kh¶ n¨ng ph¸t CS cña çc
NMT§ bÞ gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt. CBCS th- êng ®- îc lËp theo çc h¹ng môc trong b¶ng 3.
PT cùc ®¹i cña hÖ thèng ®-îc x¸c ®Þnh theo ®å thÞ PT tõng khu vùc cã xÐt ®Õn hÖ sè
®ång thêi cña PT cùc ®¹i cña çc ®å thÞ kh¸c nhau. PhÇn CS t¶i cho çc hÖ thèng kh¸c ®- îc

13
tÝnh to¸n trªn c¬ së CBCS cña hÖ thèng cã thø bËc cao h¬n, ch¼ng h¹n hÖ thèng liªn kÕt l- íi
®iÖn khu vùc vµ trao ®æi ®iÖn n¨ng víi çc n-íc l¸ng giÒng. PhÇn CS kh«ng sö dông ®- îc ë
çc NM§ cã thÓ do ®iÒu kiÖn kü thuËt, do m¸y mãc bÞ giµ cçi, do ®iÒu kiÖn m«i tr- êng kh¾c
nghiÖt, do mùc n- íc ë NMT§ bÞ gi¶m thÊp v.v...
2.2.2) VÊn ®Ò c©n b»ng CSPK trong HT§
§Ó HT§ cã thÓ lµm viÖc b×nh
th- êng, ®¶m b¶o chÊt l- îng ®iÖn ¸p cho
çc hé dïng ®iÖn th× ngoµi viÖc CBCS t¸c
dông nh- ®· xÐt ë trªn cßn ph¶i thùc hiÖn
CBCS ph¶n kh¸ng trong toµn bé hÖ thèng,
nghÜa lµ toµn bé l- îng c«ng suÊt ph¶n
kh¸ng (CSPK) ®- îc ph¸t ra trong hÖ
thèng ph¶i c©n b»ng víi l- îng CSPK tiªu
thô vµ tæn thÊt trong toµn hÖ thèng.
CSPK tiªu thô ë hé dïng ®iÖn Q ®- îc
x¸c ®Þnh theo c«ng suÊt t¸c dông (CSTD) P vµ
hÖ sè CS cos : Q = P. tg ( )
1-10
Tæn thÊt do CSPK, CSTD, ®iÖn ¸p khi
truyÒn t¶i mét CS biÓu kiÕn (P + jQ) qua mét
phÇn tö cã tæng trë Z = R +jX b»ng:
2
2
2
)
(
U
Q
P
X
Q


 ; 2
2
2
)
(
U
Q
P
R
P


 ;
U
XQ
RP
P


 ( )
1-11
Tæng nhu cÇu CSPK:  
 

 Q
Q
Q pt
nc ( )
1-12
CSPK ®- îc ph¸t ra trong hÖ thèng gåm:
-CSPK cña çc nguån ®iÖn; -CSPK cña çc §D t¶i ®iÖn; -CSPK cña çc thiÕt bÞ bï.
a) CSPK cña çc nguån ®iÖn
Çc MF§ ®ång bé cã thÓ ph¸t mét l- îng CSPK tû lÖ víi CSTD vµ hÖ sè CS cos 
t- ¬ng tù nh- (1-10). Tuú theo cì CS cña MF§ trÞ sè danh ®Þnh cña hÖ sè CS cos dd
 cã thÓ
thay ®æi tõ 0,8 ®Õn 0,9 (b¶ng 5). Ngoµi ra, çc MF§ còng cã thÓ lµm viÖc ë chÕ ®é hÊp thu
(tiªu thô) CSPK (Q < 0) trªn h×nh 8.
M¸y ph¸t ®iÖn (MF§) cã CS cµng lín, hÖ sè CS danh ®Þnh ®- îc thiÕt kÕ cµng cao ®Ó
tËn dông hiÖu suÊt cao cña lo¹i m¸y nµy ph¸t CSTD. Çc m¸y cã CS bÐ (  60MW) lµm viÖc
ë vïng xa trung t©m çc nguån ph¸t ®iÖn lín th- êng ®- îc thiÕt kÕ cos thÊp h¬n ®Ó t¨ng

c- êng ph¸t CSPK cung cÊp cho l- íi ®Þa ph- ¬ng, ®¶m b¶o chÊt l- îng ®iÖn ¸p khu vùc vµ
gi¶m tæn thÊt do gi¶m ®- îc l- îng CSPK ch¹y qua l- íi truyÒn t¶i.
B¶ng 5: Kh¶ n¨ng ph¸t CSPK cña MF
P danh ®Þnh (MW)  60 100-500  600
Cosdd 0,8 0,85 0,9
Q danh ®Þnh (MVar)  52 62 - 310  290
-Q/Pdd 40 20 0 20 40 60 80 Q/Pdd
cos = 0,85
0.8
0.7
0.6
0.5
H 8: Quan hÖ gi÷a c«ng suÊt biÓu kiÕn cña MF§ víi cos
P/Pdd%
100
80
60
40
20
cos = 0,99
0.9
0.8
0.7
0.6
0.5

14
b) C«ng suÊt PK cña çc thiÕt bÞ bï
§Ó bï CSPK ngµy nay ng- êi ta th- êng dïng çc m¸y bï tÜnh (Static VAR
Compensator - SVC) hoÆc tô ®iÖn. So víi çc m¸y bï ®ång bé th- êng ®- îc dïng tr- íc ®©y
SVC cã nhiÒu - u ®iÓm næi bËt:
• §é tin cËy vµ tuæi thä cao h¬n do kh«ng cã çc phÇn tö ®éng dÔ bÞ hao mßn trong
qu¸ tr×nh lµm viÖc.
• Qu¸n tÝnh ®iÒu chØnh thÊp h¬n do kh«ng cã çc phÇn quay víi m«men qu¸n tÝnh lín.
• Tiªu thô CSTD Ýt h¬n.
• PhÝ söa ch÷a vµ b¶o hµnh thÊp h¬n.
• Nhê ¸p dông çc thµnh tùu míi cña CNg ®iÖn tö CS, ngµy nay ng- êi ta cã thÓ chÕ t¹o
SVC víi CS ®Õn hµng tr¨m MVAR.
Tô ®iÖn tÜnh ®- îc dïng réng r·i ®Ó bï CSPK trong l- íi trung vµ h¹ ¸p. So víi SVC, tô ®iÖn
tÜnh cã nh- îc ®iÓm lµ ®iÒu chØnh nh¶y cÊp (b»ng çch ®ãng, c¾t tõng nhãm tô ®iÖn) vµ chØ cã
thÓ ph¸t CSPK vµo l- íi chø kh«ng tiªu thô ®- îc CSPK.
c) Kh¶ n¨ng CSPK cña çc §D t¶i ®iÖn
Çc §D t¶i ®iÖn cã ®iÖn dung ph©n phèi r¶i gi÷a çc d©y pha vµ gi÷a pha víi ®Êt nªn
d- íi t¸c ®éng cña ®iÖn ¸p, §D sÏ ph¸t vµo l- íi l- îng CSPK: Qc = Udd
2
.bo.l;
Trong ®ã: Ud® : ®iÖn ¸p danh ®Þnh cña §D; bo: dung dÉn cña 1km §D.
d) C©n b»ng CSPK trong hÖ thèng
Bµi to¸n c©n b»ng CSPK còng nh- bµi to¸n ®¶m b¶o chÊt l- îng ®iÖn ¸p mang tÝnh côc
bé, khu vùc. Qua (1-11) ta thÊy r»ng nÕu t¶i CSPK Q tõ n¬i nµy qua n¬i kh¸c th× kh«ng
nh÷ng g©y thªm tæn thÊt CSPK Q mµ cßn lµm t¨ng tæn thÊt ®iÖn ¸p U vµ tæn thÊt CSTD
 
P trªn §D. NÕu CSPK ®- îc c©n b»ng t¹i chç th× trong tr- êng hîp c©n b»ng lý t- ëng Q ®i
qua phÇn tö t¶i ®iÖn b»ng 0 vµ P, U trong (1-11) ®Òu gi¶m xuèng râ rÖt.
Q,  
§Ó thùc hiÖn c©n b»ng t¹i chç, ë çc hé tiªu thô ng- êi ta ®Æt çc thiÕt bÞ bï CSPK
(SVC hoÆc tô ®iÖn tÜnh) nh»m khèng chÕ hÖ sè CS cña PT cos = 0,9 0,95 cßn ë l-íi ®iÖn
 
truyÒn t¶i ®iÖn ¸p cao vµ siªu cao - ng- êi ta ®Æt çc ®Ó tiªu thô kho¶ng 60 -
kh¸ng bï ngang
80% l- îng CSPK do ®iÖn dung çc §D nµy ph¸t ra.
2.2.3) C©n b»ng ®iÖn n¨ng
C©n b»ng ®iÖn n¨ng ®- îc lËp cho n¨m cã møc n-íc trung b×nh ë çc NMT§ (th- êng
øng víi tÇn suÊt n- íc vÒ çc hå chøa lµ 75%) theo çc h¹ng môc trong b¶ng 4. ViÖc ph©n bè
s¶n l- îng ®iÖn gi÷a çc NMN§ ®- îc tÝnh to¸n theo çc chØ tiªu KTÕ, sö dông hîp lý çc lo¹i
nhiªn liÖu vµ tµi nguyªn NL vµ tÝnh linh ho¹t cña çc lo¹i nguån trong huy ®éng CS ph¸t cña
hÖ thèng. Muèn vËy, theo çc chØ tiªu KTÕ-KT cña tõng NM§, tõng lo¹i tæ m¸y mµ ng- êi ta
"phñ" biÓu ®å PT ngµy ®iÓn h×nh cho tõng mïa ®Æc tr- ng kh¸c nhau b»ng CS ph¸t cña tõng

15
lo¹i NM§. Tuú tõng hÖ thèng cô thÓ, mïa ®Æc tr-ng cã thÓ lµ mïa m- a hoÆc mïa kh«, mïa
PT cao hoÆc mïa PT thÊp..
Mét ph- ¬ng ¸n gi÷a çc NM§ ®- îc xem lµ (hoÆc ®«i khi cßn
ph©n bè CS ph¸t tèi - u
®- îc gäi lµ ph- ¬ng ¸n phñ biÓu ®å PT tèi - u) nÕu nã mang l¹i gi¸ thµnh ph¸t ®iÖn trung b×nh
trong toµn hÖ thèng lµ thÊp nhÊt. giai ®o¹n quy ho¹ch viÖc tÝnh to¸n çc chØ tiªu KTÕ
ë
th- êng mang tÝnh ®Þnh h- íng víi çc th«ng sè ®¼ng trÞ tiªu biÓu cho tõng lo¹i NM§ nh»m
x¸c ®Þnh mét trong hÖ thèng.
cÊu tróc hîp lý vÒ nguån ®iÖn
2.3) Dù phßng CS trong HT§
§Ó ®¶m b¶o ®¸p øng yªu cÇu vÒ CS vµ ®iÖn n¨ng mét çch tin cËy, hÖ thèng cÇn cã
mét l- îng CS dù phßng nhÊt ®Þnh. Tæng CS dù phßng trong HT§ gåm ba thµnh phÇn:
Pdp = P
pt
dp + P
sc
dp + P
a
dp -13)
(1
2.3.1) Dù phßng biÕn ®éng phô t¶i Ppt
dt
Nh»m bï ®¾p møc ®é sai lÖch cña dù b¸o PT, sù thay ®æi møc tiªu thô ®iÖn theo biÕn
®éng cña thêi tiÕt, nh÷ng nhu cÇu míi xuÊt hiÖn ngoµi dù kiÕn... Møc biÕn ®éng PT cã thÓ
®- îc x¸c ®Þnh gÇn ®óng theo biÓu thøc sau: Ppt
dp = 0,01Pmax + 1,26 max
P -14)
(1
Trong ®ã: Pmax- CS cùc ®¹i trong biÓu ®å ®- îc dù b¸o. HoÆc lÊy: Ppt
dp = (1 - 3)%Pmax -15)
(1
Giíi h¹n trªn (3%) ¸p dông çc hÖ thèng bÐ, cßn giíi h¹n d- íi (1%) cho çc hÖ thèng lín.
2.3.2) Dù phßng söa ch÷a thiÕt bÞ Psc
dt
Nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng ®- a thiÕt bÞ ra
b¶o d- ìng, söa ch÷a vµ ®¹i tu mµ kh«ng ¶nh
h- ëng ®Õn CBCS vµ ®iÖn n¨ng còng nh- chÕ
®é vËn hµnh cña hÖ thèng. Th«ng th- êng
ng- êi ta bè trÝ viÖc b¶o d-ìng, söa ch÷a vµ ®¹i
tu thiÕt bÞ vµo lóc PT thÊp nhÊt trong n¨m. C¨n
cø vµo ®Þnh møc (sè lÇn söa ch÷a, thêi gian
cÇn thiÕt cho mét lÇn söa ch÷a, vËt t- vµ nh©n
lùc dïng cho söa ch÷a...) mµ tÝnh to¸n vµ bè trÝ
viÖc söa ch÷a vµo "vïng tròng" cña ®å thÞ PT trong n¨m (H×nh 9). NÕu tæng diÖn tÝch söa
ch÷a (víi mçi thiÕt bÞ ®- a ra söa ch÷a cã CS Pi vµ thêi gian söa ch÷a lµ ti th× diÖn tÝch söa
ch÷a Si = Pi.ti lín h¬n diÖn tÝch "vïng tròng" cña ®å thÞ PT cùc ®¹i th¸ng trong n¨m th× cÇn
ph¶i t¨ng CS dù phßng dïng cho söa ch÷a.
2.3.3) Dù phßng sù cè Pa
dt
Dïng ®Ó thay thÕ kÞp thêi çc tæ m¸y bÞ háng do sù cè. TÝnh to¸n l-îng dù phßng sù cè
dùa trªn c¬ së x¸c suÊt thèng kª vÒ th«ng sè háng hãc cña thiÕt bÞ vµ ®Þnh møc vÒ ®é tin cËy cÇn
ph¶i ®¶m b¶o ®èi víi hÖ thèng.
P kh¶ dông
Pmax
H 9: §å thÞ PT cùc ®¹i th¸ng trong n¨m &
viÖc bè trÝ söa ch÷a lín
I II III IV V VI VII VIII IX X XI th¸ng
Thêi gian thùc hiÖn s/c
lín ë çc NMN§
P

16
NÕu CS cña tæ m¸y lín nhÊt trong hÖ thèng kh«ng v- ît qu¸ 10% CS ®Æt cña hÖ thèng
th× mét hÖ thèng ®- îc xem lµ cã ®ñ l- îng CS dù phßng khi ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo trong n¨m
CS kh¶ dông cña hÖ thèng ®Òu cao h¬n CS tiªu thô Ýt nhÊt lµ (10 - 15)%.
2.4) Qu¶n lý nhu cÇu
Qu¶n lý nhu cÇu tiªu thô ( - emand_ anagement), trong ®ã cã tiªu thô
DSM D Side_M
NL vµ tiªu thô ®iÖn n¨ng lµ mét vÊn ®Ò lín, mang tÝnh toµn cÇu. NhiÒu quèc gia thuéc nhãm
cã tr×nh ®é ph¸t triÓn KT - XH kh¸c nhau, ë çc khu vùc kh¸c nhau ®· tiÕn hµnh ch- ¬ng
tr×nh quèc gia vÒ DSM cho NL vµ ®iÖn lùc.
2.4.1) Nh÷ng vÊn ®Ò chung
a) Sù ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu theo thêi gian cña nhu cÇu.
Trong çc hÖ thèng dÞch vô theo thêi gian thùc (çc hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c,
GTVT, cung cÊp ®iÖn, phôc vô sinh ho¹t) th- êng nhu cÇu dÞch vô xuÊt hiÖn kh«ng ®ång ®Òu
theo thêi gian. Trong çc hÖ thèng nµy lu«n tån t¹i nh÷ng giê, ngµy hoÆc mïa “cao ®iÓm”
hoÆc “thÊp ®iÓm”. Sù ph©n bè kh«ng ®Òu nµy thêng do thãi quen sinh ho¹t, çch tæ chøc
SX, lµm viÖc vµ nghØ ng¬i, sù thay ®æi thêi tiÕt.. Sù chªnh lÖch cã thÓ rÊt lín gi÷a “cao ®iÓm”
vµ “thÊp ®iÓm” cña nhu cÇu lµm cho viÖc vËn hµnh hÖ thèng khã kh¨n, g©y qu¸ t¶i nÆng
trong giê cao ®iÓm vµ gi¶m hiÖu qu¶ khai th¸c trong giê thÊp ®iÓm, ®«i khi lµ nguyªn nh©n
g©y nªn çc trôc trÆc kü thuËt hoÆc háng hãc, sù cè ®èi víi hÖ thèng.
thèng ph¶i huy ®éng nh÷ng lo¹i
Vµo mïa kh«, ®Ó “phñ” ®îc nhu cÇu cao ®iÓm, hÖ
N§ cã chi phÝ nhiªn liÖu lín (diesel, çc MF ch¹y dÇu kÓ c¶ dÇu DO...) cßn vµo giê thÊp
®iÓm, mïa n- íc, mÆc dï ®· ngõng hÇu hÕt çc NMN§, ë çc NMT§ vÉn ph¶i dõng bít mét
sè tæ m¸y vµ x¶ n- íc. Nh÷ng sù cè lín ¶nh h- ëng ®Õn toµn bé hÖ thèng còng th- êng x¶y ra
vµo giê cao ®iÓm.
VÒ mÆt vËn hµnh víi ®å thÞ PT biÕn ®éng lín, thµnh phÇn thay ®æi, qu¸ tr×nh khëi
®éng vµ dõng m¸y diÔn ra th- êng xuyªn ¶nh h- ëng ®Õn tuæi thä vµ chØ tiªu KTÕ-KT cña
NM, tæn thÊt CS vµ ®iÖn n¨ng còng nh- çc chØ tiªu chÊt l- îng ®iÖn n¨ng kh¸c lu«n biÕn
®éng trong giíi h¹n réng... sÏ g©y ra nhiÒu bÊt lîi. V× vËy vÊn ®Ò DSM ®· ®- îc nhiÒu n- íc
ph¸t triÓn nghiªn cøu ¸p dông tõ nhiÒu n¨m nay vµ hiÖn nay nhiÒu quèc gia ®· xem DSM
nh- lµ phÇn quan träng trong ch- ¬ng tr×nh NL cña m×nh.
Çc gi¶i ph¸p t¹o thuËn lîi cho viÖc thùc thi DSM cÇn ®- îc ph¶n ¶nh cô thÓ trong chÝnh s¸ch NL (nh- thay
thÕ çc d¹ng NL víi hiÖu qu¶ sö dông NL cuèi cïng nh- nhau, biÓu gi¸ ®iÖn khuyÕn khÝch sö dông ®iÖn trong
giê thÊp ®iÓm, cÊm chÕ t¹o, bu«n b¸n vµ sö dông çc dông cô ®iÖn cã hiÖu suÊt thÊp, quy ®Þnh tiªu chuÈn thiÕt
kÕ çc c«ng tr×nh víi ®Þnh møc tiªu thô NL thÊp, khuyÕn khÝch çc c«ng nghÖ tiªu hao Ýt NL..).
b) DSM trong chÝnh s¸ch NL.
mét çch , hiÓu theo quan ®iÓm
Tho¶ m·n nhu cÇu hîp lý víi chi phÝ nhá nhÊt lîi Ých
toµn x· héi môc tiªu chÝnh
lµ cña ch- ¬ng tr×nh DSM bao gåm nhiÒu gi¶i ph¸p phèi hîp tõ

17
chÝnh s¸ch, tiªu chuÈn thiÕt kÕ, SX thiÕt bÞ ®iÖn, biÓu gi¸ ®iÖn, sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm
NL, çc gi¶i ph¸p kü thuËt ®Ó thùc hiÖn DSM.
DSM còng lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nh»m gi¶m thiÓu t¸c ®éng cña çc
hÖ thèng NL lªn m«i tr- êng. Lîi Ých cña DSM cÇn ®- îc xem xÐt kh«ng chØ riªng ®èi víi
HT§ hoÆc hÖ thèng NL mµ cßn ®èi víi toµn hÖ thèng KT-XH cña quèc gia.
c) ¶nh h-ëng cña biÓu gi¸ ®iÖn.
Sù chªnh lÖch ®ñ lín gi÷a gi¸ ®iÖn trong giê cao ®iÓm vµ thÊp ®iÓm lµ nh©n tè thóc
®Èy ngêi dïng ®iÖn “tù nguyÖn” chuyÓn dÞch mét sè nhu cÇu tiªu thô ®iÖn tõ giê cao ®iÓm
sang giê thÊp ®iÓm.
Ngoµi gi¸ ®iÖn n¨ng cÇn ph¶i ®- a thµnh phÇn CS vµo biÓu gi¸ ®iÖn. Kinh nghiÖm ë
nhiÒu níc cho thÊy çc hé tiªu thô thêng “nh¹y c¶m” h¬n nhiÒu ®èi víi sù chªnh lÖch gi¸
CS so víi sù chªnh lÖch cña gi¸ ®iÖn n¨ng. NÕu chØ tÝnh riªng vÒ doanh thu tõ viÖc b¸n ®iÖn,
khi çc hé dïng ®iÖn tù nguyÖn chuyÓn nhu cÇu sö dông ®iÖn tõ cao ®iÓm sang thÊp ®iÓm th×
víi mét l- îng ®iÖn n¨ng th- ¬ng phÈm nh- nhau çc c«ng ty ph©n phèi hoÆc b¸n lÎ ®iÖn cã
thÓ nhËn ®- îc sè tiÒn Ýt h¬n, tuy nhiªn xÐt vÒ tæng hiÖu qu¶ KTÕ-XH th× çc ch-¬ng tr×nh
DSM ®Òu mang l¹i nh÷ng lîi Ých lín lao mµ trong nhiÒu tr- êng hîp khã tÝnh ®- îc ®Çy ®ñ.
d) KhÝa c¹nh kü thuËt cña ch- ¬ng tr×nh DSM.
Trªn thÕ giíi gi¶i ph¸p kü thuËt ®· vµ ®ang ®- îc tiÕn hµnh ®Ó thùc thi ch-¬ng tr×nh
DSM nh»m x©y dùng çc d©y chuyÒn c«ng nghÖ tù ®éng lµm viÖc vµo giê thÊp ®iÓm... “lÊp
®Çy” vïng lâm cña ®å thÞ PT ®iÖn, ®Õn sö dông çc ph¬ng tiÖn kü thuËt ®Ó ®iÒu khiÓn tr×nh
tù ®ãng c¾t çc dông cô vµ thiÕt bÞ ®iÖn lµm viÖc theo chu tr×nh.
Mét yªu cÇu ®Ò ra víi çc thiÕt bÞ kü thuËt thùc hiÖn viÖc ®iÒu khiÓn, DSM trong lÜnh
vùc sinh ho¹t lµ kh«ng ®- îc lµm cho kh¸ch hµng c¶m thÊy mÊt tho¶i m¸i trong tiÖn nghi, ®¶o
lén thãi quen sinh ho¹t cña tõng ng- êi.
Tr- êng hîp çc ®å ®iÖn lµm viÖc ®ãng c¾t theo chu tr×nh th× cã thÓ ®iÒu khiÓn cho
chóng lµm viÖc xen kÏ nhau ®Ó gi¶m “hÖ sè ®ång thêi” mµ vÉn ®¶m b¶o ®îc yªu cÇu trªn.
§Ó kiÓm so¸t vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña viÖc thùc hiÖn DSM cÇn ph¶i cã mét hÖ thèng
®o ®Õm hiÖn ®¹i, l¾p ®Æt vµ sö dông c«ng t¬ ®iÖn nhiÒu gi¸ cã thÓ ghi nhËn sè CS cùc ®¹i mµ
kh¸ch hµng ®· sö dông.
e) CÇn cã sù phèi hîp gi÷a ®¬n vÞ cung øng ®iÖn vµ kh¸ch hµng.
Lîi Ých cña DSM mang l¹i kh«ng chØ ®èi víi çc ®¬n vÞ ®iÖn lùc mµ cßn c¶ cho kh¸ch
hµng vµ x· héi nãi chung. V× vËy, ®Ó thùc hiÖn tèt ch- ¬ng tr×nh DSM cÇn cã sù g¾n bã gi÷a
çc ®¬n vÞ cung cÊp ®iÖn víi ng- êi sö dông ®iÖn, çc ®¬n vÞ ®iÖn lùc ph¶i tuyªn truyÒn gi¶i
thÝch cho tõng kh¸ch hµng hiÓu râ h¬n vÒ lîi Ých cña DSM vµ tù nguyÖn hîp t¸c ®Ó thùc hiÖn.
2.4.2) Giíi thiÖu vÒ qu¶n lý nhu cÇu sö dông ®iÖn n¨ng.
DSM lµ mét tËp hîp çc gi¶i ph¸p KT - CNg - KTÕ - XH - §K, gióp ®ì kh¸ch hµng sö

18
dông ®iÖn n¨ng mét çch hiÖu qu¶ vµ tiÕt kiÖm nhÊt, ®ång thêi c¶i thiÖn biÓu ®å PT ®Ó ®¹t
hiÖu suÊt NL tèt h¬n. DSM n»m
trong ch- ¬ng tr×nh tæng thÓ Qu¶n
lý nguån cung cÊp (SSM -
S S M
upply_ ide_ anagement) vµ
Qu¶n lý nhu cÇu sö dông ®iÖn n¨ng
(DSM).
DSM dùa vµo chiÕn l- îc:
T¨ng hiÖu suÊt sö dông NL (gi¶m
nhu cÇu CS ë cao ®iÓm sang thÊp
®iÓm) ®Ó ®¹t ®-îc môc tiªu vÒ biÓu
®å PT, DSM cßn bao gåm nhiÒu
biÖn ph¸p khuyÕn khÝch, theo luËt ®Þnh vµ cã tÝnh c- ìng bøc. Çc biÖn ph¸p chÝnh ®ã lµ:
* C¾t ®Ønh: Gi¶m PT cña hÖ thèng thêi gian cao ®iÓm (h×nh 10a). HiÖu qu¶ lµ gi¶m ®iÖn n¨ng
tiªu thô vµ PT ®Ønh.
* LÊp thÊp ®iÓm: T¨ng thªm çc PT vµo thêi gian thÊp ®iÓm (h×nh 10b). HiÖu qu¶ lµ t¨ng tiªu
thô ®iÖn n¨ng tæng nh- ng kh«ng t¨ng CS ®Ønh.
* ChuyÓn PT: ChuyÓn PT tõ thêi gian cao ®iÓm sang thêi gian thÊp ®iÓm (h×nh 10c). HiÖu
qu¶ lµ gi¶m CS ®Ønh nh- ng kh«ng lµm thay ®æi tæng ®iÖn n¨ng tiªu thô.
* TiÕt kiÖm chiÕn l- îc: Gi¶m møc tiªu thô çc thiÕt bÞ sö dông cuèi cïng (h×nh 10d). HiÖu
qu¶ lµ gi¶m CS ®Ønh (phô thuéc hÖ sè ®ång thêi) vµ gi¶m tæng ®iÖn n¨ng tiªu thô.
* T¨ng PT chiÕn l- îc: T¨ng ®iÖn th- ¬ng phÈm chung (h×nh 10e). HiÖu qu¶ lµ t¨ng c¶ CS
®Ønh vµ tæng ®iÖn n¨ng tiªu thô.
* BiÓu ®å PT linh ho¹t: Lµm thay ®æi ®é tin cËy vµ chÊt l- îng phôc vô (h×nh 10f). HiÖu qu¶
lµ lµm gi¶m CS ®Ønh vµ thay ®æi mét Ýt tæng ®iÖn n¨ng tiªu thô.
Môc tiªu ®Çu tiªn trong mçi biÖn ph¸p nªu trªn lµ t¸c ®éng vµo thêi gian hoÆc møc
nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®Ó cã ®- îc biÓu ®å PT mong muèn. çc n- íc cã nhu cÇu PT t¨ng
ë
nhanh, biÖn ph¸p c¾t ®Ønh hoÆc tiÕt kiÖm chiÕn l- îc cã thÓ ®- îc dïng ®Ó tr× ho·n ®Çu t- tèn
kÐm vµo viÖc l¾p ®Æt thªm CS ph¸t, c¶i tiÕn chÊt l-îng phôc vô kh¸ch hµng, gi¶m t¸c ®éng,
¶nh h- ëng xÊu ®Õn m«i tr- êng vµ t¨ng thªm lîi Ých KTÕ quèc d©n. §iÒu quan träng ph¶i chó
ý lµ nÕu çc biÖn ph¸p c¾t ®Ønh, chuyÓn dÞch PT, tiÕt kiÖm chiÕn l- îc vµ biÓu ®å PT linh ho¹t
®- îc coi lµ nguån míi trî gióp çc c«ng ty ®iÖn lùc (CT§L) ®¸p øng ®- îc nhu cÇu ngµy
cµng t¨ng cña kh¸ch hµng, th× t¨ng PT chiÕn l- îc vµ lÊp thÊp ®iÓm lµ nh÷ng ph- ¬ng ¸n hiÖu
qu¶ KTÕ ®èi víi çc HT§ cã triÓn väng thõa CS trong thêi gian dµi.
2.4.3) Çc kü thuËt qu¶n lý PT.
a) Yªu cÇu c¬ b¶n ®èi víi hÖ thèng DSM.
a) b) c)
d) e) f)
H10

19
HÇu hÕt çc l- íi ®iÖn ®Òu cã ®- êng cong PT kh«ng ®ång ®Òu víi çc thêi kú PT rÊt
cao trong giê cao ®iÓm vµ kh¶ n¨ng ph¸t vµo thêi kú thÊp ®iÓm th× bÞ mÊt phÇn lín. NÕu t×m
®- îc çch lµm cho ®-êng cong PT phï hîp víi CS s¶n xuÊt th× sÏ ®¹t ®- îc lîi Ých to lín.
§Ó sö dông hiÖu qu¶ nguån NL ®iÖn do çc c«ng ty SX ®iÖn cung cÊp, çc c«ng ty
ph©n phèi ®· ¸p dông çc kü thuËt DSM kh¸c nhau. Nh÷ng ch- ¬ng tr×nh hiÖu qu¶ NL nh- sö
dông “®Ìn tiÕt kiÖm NL” hoÆc thiÕt bÞ sö dông ®iÖn hiÖu qu¶ cao gióp lµm gi¶m thÊp nhu
cÇu, nh- ng kh«ng v× thÕ mµ ®- êng cong PT phï hîp h¬n víi dung l- îng s½n cã.
Muèn sö dông hîp lý nguån cung cÊp cña l- íi ®iÖn, cÇn ph¶i t×m ra mét ph- ¬ng ph¸p
®Ó cho phÐp ®iÒu khiÓn PT cã chän läc. HiÖn nay cã nhiÒu kü thuËt ®Ó qu¶n lý PT trong mét
l- íi ph©n phèi, ch¼ng h¹n dïng ®ång hå thêi gian, hÖ thèng ®iÒu khiÓn dùa trªn nguyªn t¾c
radio, hÖ thèng t¶i ba (PLC), hÖ thèng ti vi çp (CATV), hÖ thèng ®iÖn tho¹i vµ hÖ thèng ®iÒu
khiÓn b»ng sãng (Ripple Control). Çc yªu cÇu c¬ b¶n ®èi víi mét hÖ thèng DSM lµ:
• Cã kh¶ n¨ng truyÒn th«ng: Mét sè l- îng kh«ng h¹n chÕ kh¸ch hµng ph¶i ®- îc t¸c
®éng ®ång thêi.
• Tèc ®é vµ tÝnh linh ho¹t: ViÖc truyÒn lÖnh ®Õn tÊt c¶ hoÆc 1 nhãm PT, cã thÓ thùc
hiÖn vµo bÊt cø lóc nµo trong ngµy, vµ trong tr- êng hîp khÈn cÊp ®é truyÒn lÖnh ph¶i ®ñ
®Ó ng¨n ngõa nh÷ng h- h¹i trong l- íi ®iÖn.
• §é tin cËy vµ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng: HÖ thèng ph¶i cã kh¶ n¨ng ho¹t ®éng 100% thêi
gian c¶ ë phÝa ®iÒu khiÓn lÉn phÝa ®- îc ®iÒu khiÓn.
• TÝnh kinh tÕ: HÖ thèng ph¶i cã tuæi thä cao, chi phÝ b¶o d- ìng vËn hµnh thÊp, thêi
gian thu håi vèn ng¾n.
HÖ thèng ®iÖn tho¹i vµ t¶i ba (PLC) th- êng kh«ng ®¸p øng ®- îc yªu cÇu thø nhÊt. §èi
víi hÖ thèng dïng CATV th× cÇn ph¶i cã çp truyÒn ®Æt s½n phôc vô cho môc ®Ých sö dông
cña nã. Do vËy çc c«ng nghÖ nªu trªn th- êng kh«ng ¸p dông lµm chøc n¨ng DSM. D- íi
®©y sÏ tr×nh bµy ba lo¹i kü thuËt th- êng dïng ®Ó ®iÒu khiÓn trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp çc PT
cïng víi nh- îc ®iÓm cña chóng.
b) Çc hÖ thèng qu¶n lý PT.
* §ång hå thêi gian
* HÖ thèng ®iÒu khiÓn dùa trªn c¬ së radio: Çc hÖ thèng dùa trªn c¬ së kü thuËt radio cã
kh¶ n¨ng truyÒn th«ng rÊt tèt.
* HÖ thèng ®iÒu khiÓn b»ng sãng (RIPPLE CONTROL): HÖ thèng Ripple Control (RC) lµ
c«ng nghÖ sö dông l- íi cung cÊp ®iÖn nh- mét ph- ¬ng tiÖn truyÒn th«ng tin.
2.5) §¸nh gi¸ quan hÖ Chi phÝ - HiÖu qu¶ cña çc dù ¸n ®Çu t-




 




2.5.1) ChuÈn bÞ dù ¸n vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n.
Dù ¸n cã thÓ ®- îc x©y dùng theo nhiÒu çch kh¸c nhau. Th«ng th- êng çc dù ¸n ®Çu

20
t- b»ng ng©n s¸ch Nhµ n- íc hoÆc thuéc së h÷u cña
çc c«ng ty quèc doanh ®Òu do çc Bé tr×nh ChÝnh
phñ xem xÐt vµ phª duyÖt. XÐt vÒ ph- ¬ng diÖn lîi Ých
x· héi, mét dù ¸n khi ®- îc thùc thi cã thÓ mang l¹i lîi
Ých cho mét tËp thÓ, mét céng ®ång hoÆc mét ®Þa
ph- ¬ng nµo ®ã, cho mét sè ng- êi
nh-ng l¹i bÊt lîi
hay mét ®Þa ph- ¬ng kh¸c.
Sù m©u thuÉn quyÒn lîi cña çc céng ®ång
kh¸c nhau ®èi víi dù ¸n ®Çu t- th- êng xuyªn x¶y ra
®èi víi mäi dù ¸n, trong ®ã ®Æc biÖt ®¸ng l- u ý lµ çc
dù ¸n vÒ NL vµ GTVT. V× vËy, tõ khi chuÈn bÞ ®Õn khi
®- îc thùc thi mét dù ¸n ph¶i tr¶i qua nhiÒu b-íc ®¸nh
gi¸, thÈm ®Þnh vµ phª duyÖt (H×nh 11). Th«ng th- êng
qu¸ tr×nh h×nh thµnh, xem xÐt, thÈm ®Þnh vµ phª duyÖt
dù ¸n bao gåm 5 giai ®o¹n nh- sau:
a) ý t-ëng vµ sù h×nh thµnh dù ¸n.
Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ nhu cÇu, sù cÇn thiÕt h×nh
thµnh dù ¸n vµ xem xÐt çc nguån lùc ®Ó triÓn khai vµ
thùc thi dù ¸n trong ®ã cã tµi nguyªn, nguån vèn,
nguån nh©n lùc... çc “t¸c gi¶” cña dù ¸n cÇn ®¸nh gi¸
s¬ bé tÝnh “hÊp dÉn” cña ý tëng h×nh thµnh dù ¸n vµ
sù phï hîp cña nh÷ng ý t-ëng nµy víi çc h- íng dÉn
cña cÊp cã thÈm quyÒn vÒ lo¹i dù ¸n ®- îc tiÕn hµnh.
Sau khi nh÷ng ý t- ëng chÝnh cña dù ¸n ®- îc h×nh thµnh cÇn ph¶i t×m mét c¬ quan cã
thÈm quyÒn trong lÜnh vùc ho¹t ®éng cña dù ¸n “b¶o trî” cho viÖc x©y dùng dù ¸n, cho çc
ho¹t ®éng chuÈn bÞ cho giai ®o¹n nghiªn cøu tiÕn tr×nh kh¶ thi tiÕp theo nÕu ®- îc phÐp.
b) Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi (P F S P_FS
re_ easibility_ tudy - ).
Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi lµ tiÒm n¨ng cña
b- íc ®Çu tiªn ®Ó ®¸nh gi¸ mét çch tæng thÓ
dù ¸n. Trong b- íc ®¸nh gi¸ nµy çc sè liÖu ®- îc ®- a ra trong dù ¸n cÇn ®- îc xem xÐt trong
d¶i biÕn thiªn thùc tÕ cña tõng th«ng sè ®Ó íc tÝnh “søc hÊp dÉn” cña dù ¸n còng nh- kh¶
n¨ng tiÕn hµnh çc b- íc xem xÐt vµ thÈm ®Þnh tiÕp theo. NÕu kú väng hiÖu qu¶ tá ra hÊp dÉn,
dù ¸n cã thÓ ®- îc tiÕp tôc xem xÐt chi tiÕt h¬n ë çc b- íc tiÕp theo. giai ®o¹n PFS th- êng
ë
xem xÐt çc lÜnh vùc (Module) sau ®©y:
• M«®un nhu cÇu hay tiÕp thÞ (Marketing).
• M«®un kü thuËt hoÆc c«ng nghÖ.
ý t- ëng h×nh
thµnh dù ¸n
ThÈm ®Þnh - Phª duyÖt
Nghiªn cøu tiÒn
kh¶ thi (PFS)
Nghiªn cøu kh¶
thi (FS)
ThiÕt kÕ chi tiÕt
Thùc thi dù ¸n
?
Xem xÐt - Tr×nh duyÖt
H×nh 11: Çc giai ®o¹n xem xÐt, ®¸nh gi¸
thÈm ®Þnh vµ phª duyÖt dù ¸n.
?
?
?
1
2
3
4
5

21
• M«®un nh©n lùc vµ trî gióp hµnh chÝnh.
• M«®un ng©n s¸ch/tµi chÝnh.
• M«®un KTÕ.
• M«®un x· héi.
c) Nghiªn cøu kh¶ thi (F S
easibility_ tudy - FS)
Sau khi hoµn tÊt çc m«®un PFS cÇn ph¶i kiÓm tra l¹i xem dù ¸n cã ®¸p øng ®- îc
nh÷ng tiªu chuÈn vÒ tµi chÝnh, KTÕ vµ x· héi mµ Nhµ n-íc ®· ®Ò ra ®èi víi çc dù ¸n ®Çu t-
hay kh«ng. Chøc n¨ng cña giai ®o¹n FS lµ chÝnh x¸c ho¸ viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chi tiÕt mét
sè chØ tiªu vµ th«ng sè chñ yÕu ®Ó chøng tá r»ng dù ¸n cã kh¶ n¨ng sÏ thµnh c«ng.
Cuèi giai ®o¹n FS cÇn ®- a ra kÕt luËn xem dù ¸n cã ®- îc tiÕp tôc chuyÓn sang giai
®o¹n thiÕt kÕ chi tiÕt hay kh«ng.
d) ThiÕt kÕ chi tiÕt (D D
etailed_ esign- DD)
Sau khi luËn chøng FS ®· ®- îc duyÖt, nhiÖm vô tiÕp theo lµ thiÕt kÕ chi tiÕt cho dù ¸n.
ë giai ®o¹n nµy ph¶i cã sù ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm cô thÓ, x¸c ®Þnh çc nguån nh©n
lùc ®Ó thùc thi dù ¸n, çc chøc n¨ng cña tõng c¬ quan, tõng ng- êi ph¶i thùc hiÖn, tr×nh tù - u
tiªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. Çc yªu cÇu kü thuËt nh- th«ng sè vµ tÝnh n¨ng cña
trang thiÕt bÞ, lùc l- îng lao ®éng víi nhiÒu ngµnh vµ tr×nh ®é chuyªn m«n kh¸c nhau, kÕ
ho¹ch chi tiÕt vÒ x©y l¾p trang thiÕt bÞ, kÕ ho¹ch ch¹y thö vµ nghiÖm thu c«ng tr×nh..
Trong thiÕt kÕ chi tiÕt cÇn quan t©m ®Õn kh«ng nh÷ng khÝa c¹nh kü thuËt, vËt lý cña
c«ng tr×nh mµ cßn çc khÝa c¹nh qu¶n lý dù ¸n, qu¶n lý vËn hµnh vµ tiÕp thÞ ®èi víi dù ¸n.
Khi qu¸ tr×nh nµy kÕt thóc, dù ¸n l¹i ®- îc xem xÐt mét çch tæng thÓ trë l¹i ®Ó ®¸nh gi¸ xem
nã cã thÓ ®¸p øng ®- îc nh÷ng tiªu chuÈn ®Ó ®- îc duyÖt vµ thùc thi hay kh«ng
e) Thùc thi dù ¸n
NÕu qua tÊt c¶ çc giai ®o¹n xÐt duyÖt trªn, dù ¸n chøng tá cã kh¶ n¨ng thùc thi vµ
tho¶ m·n yªu cÇu vÒ tÝnh hiÖu qu¶ th× cã thÓ thùc hiÖn qu¸ tr×nh th- ¬ng th¶o ®- îc kÕt thóc
b»ng çc hîp ®ång: hîp ®ång vÒ ®iÒu kiÖn tµi chÝnh vµ th- ¬ng m¹i, hîp ®ång cung cÊp thiÕt
bÞ, hîp ®ång t- vÊn... vµ tiÕn ®é thùc hiÖn çc hîp ®ång.
2.5.2) TÝnh quy ®æi theo thêi gian chi phÝ vµ hiÖu qu¶
HiÖu qu¶ còng nh- chi phÝ cho mét dù ¸n ®Çu t- th- êng ®- îc ®¸nh gi¸ cho nh÷ng thêi
gian kh¸c nhau. Bëi v× víi cïng mét sè tiÒn nh- nhau, nÕu ®-îc sö dông ngay th× gi¸ trÞ cña
nã sÏ lín h¬n lµ sÏ ®- îc sö dông trong t- ¬ng lai. Nh- vËy chi phÝ vµ hiÖu qu¶ x¶y ra cµng
sím, träng sè vÒ gi¸ trÞ cña nã sÏ cµng lín, cµng vÒ sau träng sè nµy cµng gi¶m ®i.
NÕu n¨m nay ®Çu t- 1® th× n¨m sau gi¸ trÞ cña nã sÏ lµ (1+r)®, tõ ®ã thÊy r»ng nÕu
n¨m sau cã mét sè tiÒn B nµo ®ã th× gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña nã chØ lµ B/(1+r). T- ¬ng tù nh- vËy
nÕu n¨m nay ®Çu t- 1® th× sau n¨m gi¸ trÞ cña nã sÏ lµ (1+ )
n r n
® vµ mét sè tiÒn B nhËn ®- îc
ë n¨m thø n th× gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña nã chØ lµ /(1+r)
B n
. TrÞ sè r ®- îc gäi lµ (hoÆc
hÖ sè quy ®æi

22
hÖ sè gi¶m gi¸ - ate_of_ iscount). HÖ sè gi¶m gi¸ r cµng lín, thêi gian bá vèn cµng xa th×
R D
gi¸ trÞ quy vÒ hiÖn t¹i cµng thÊp.
Gi¸ trÞ quy vÒ hiÖn t¹i (N P V
et_ resent_ alue- NPV) cña dßng l·i rßng (Lîi nhuËn rßng
– enefits) (B
Net_B O - CO), (B1 - C1), (B2 - C2).... (Bn - Cn) cã thÓ biÓu diÔn nh- sau:

 












n
0
t
t
t
t
n
n
n
1
1
1
o
o
o
o
r
)
r
1
(
C
B
)
r
1
(
C
B
...
)
r
1
(
C
B
)
r
1
(
C
B
NPV -16)
(1
Trong ®ã: Bt vµ Ct t- ¬ng øng lµ lîi nhuËn vµ chi phÝ ë n¨m thø t;
n: sè n¨m cña vßng ®êi dù ¸n;
1/(1+r)t
: hÖ sè gi¶m gi¸ cña n¨m thø t.
§«i khi ng- êi ta quy ®æi dßng l·i rßng kh«ng ph¶i vÒ n¨m ®Çu tiªn (t = 0) mµ vÒ mét n¨m
thø k nµo ®ã (t = k) trong kho¶ng vßng ®êi cña dù ¸n. k
o
r
k
r )
r
1
(
NPV
NPV 
 -17)
(1
Hay lµ:
t
k
t
n
0
t
t
k
n
0
t
t
t
t
k
r )
r
1
)(
C
B
(
)
r
1
(
)
r
1
(
)
C
B
(
NPV 








 
 -18)
(1
Ta thÊy hÖ sè (1+ )
r k
trong (1-18) lµ mét h»ng sè ®èi víi tÊt c¶ çc dù ¸n nÕu lÊy r vµ k lµ
gièng nhau víi mäi dù ¸n. V× vËy thay cho viÖc quy ®æi vÒ n¨m ®Çu tiªn còng cã thÓ quy ®æi
vÒ mét n¨m k nµo ®ã trong vßng ®êi dù ¸n
®Ó so s¸nh çc dù ¸n kh¸c nhau.
a) HÖ sè gi¶m gi¸ biÕn ®æi
Trªn ®©y ®· xÐt tr- êng hîp khi r ®- îc
xem lµ cè ®Þnh trong suèt vßng ®êi dù ¸n.
Trªn thùc tÕ cã thÓ kh«ng ph¶i nh- vËy.
Ch¼ng h¹n ®èi víi çc chñ ®Çu t-
®ang thiÕu vèn, viÖc bá tiÒn ra ®Çu t- cµng
sím cµng nÆng nÒ h¬n vÒ ph- ¬ng diÖn tµi
chÝnh th× hÖ sè gi¶m gi¸ cã xu thÕ gi¶m
r
dÇn theo thêi gian vµ ng- îc l¹i (H×nh 12).
Khi thay ®æi theo thêi gian th× NPV sÏ cã
r
d¹ng: ...
)
r
1
)(
r
1
)(
r
1
(
C
B
)
r
1
)(
r
1
(
C
B
)
r
1
(
C
B
)
C
B
(
NPV
3
2
1
3
3
2
1
2
2
1
1
1
o
o
o
r 













 -19)
(1
Trong®ã: ri: hÖ sè gi¶m gi¸ cña n¨m thø i.
Còng gièng nh- tr- êng hîp r cè ®Þnh ®· xÐt trªn ®©y, trong tr- êng hîp r thay ®æi, viÖc
quy ®æi dßng l·i suÊt rßng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i vÒ n¨m ®Çu tiªn mµ cã thÓ cho mét n¨m thø
H 12: Sù thay ®æi cña hÖ sè gi¶m gi¸ theo kh¶ n¨ng vèn ®Çu t-
N¨m (kÓ tõ
khi b¾t ®Çu
B×nh th- êng
Chñ ®Çu t- thiÕu vèn
Chñ ®Çu t- thõa vèn
HÖ sè gi¶m
gi¸ r%
0 1 2 3 4 5









n
1
t
t
1
i
i
t
t
o
o
)
r
1
(
C
B
)
C
B
(

23
k nµo ®ã trong vßng ®êi cña dù ¸n, t- ¬ng quan gi÷a çc dù ¸n ®èi víi n¨m thø k còng sÏ
kh«ng thay ®æi so víi n¨m ®Çu tiªn (0).
b) Nh÷ng yÕu tè ¶nh h- ëng ®Õn hÖ sè gi¶m gi¸
HÖ sè r cã thÓ thay ®æi theo thêi gian nh- trªn ®· nãi. Ngoµi kh¶ n¨ng vÒ nguån vèn, r
cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh- chñ ®Çu t- hay Nhµ n- íc hoÆc liªn doanh gi÷a t- nh©n
vµ Nhµ n- íc...
2.5.3) ChØ tiªu ®¸nh gi¸ (so s¸nh) dù ¸n ®Çu t- :
Cã nhiÒu chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña mét dù ¸n ®Çu t- . Sau ®©y sÏ xem xÐt 4 chØ
tiªu th-êng dïng hiÖn nay: chØ tiªu (NPV),
gi¸ trÞ quy ®æi vÒ hiÖn t¹i cña l·i rßng tØ sè hiÖu
qu¶ so víi chi phÝ thêi gian hoµn vèn
(B/C), (P O P B P
ay_ ut or ay_ ack_ eriod) vµ hÖ sè hoµn
vèn néi t¹i (I R R IRR
nternal_ ate_of_ eturn- ). Trong çc chØ tiªu nµy, chØ tiªu gi¸ hiÖn t¹i cña
l·i rßng (NPV) ®- îc xem lµ chØ tiªu cã c¬ së nhÊt vµ ®- îc sö dông nhiÒu nhÊt mÆc dï trong
mét vµi tr- êng hîp cã thÓ gÆp ph¶i h¹n chÕ vµ cÇn ph¶i ®- îc söa ®æi chót Ýt.
a) ChØ tiªu gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña l·i rßng (NPV)
* Khi nµo th× dù ¸n bÞ lo¹i?: lÊy l·i
Khi tÝnh to¸n gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña l·i rßng cÇn ph¶i cña
tõng n¨m cña n¨m t- ¬ng øng. NÕu gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña l·i rßng lµ d- ¬ng (+)
trõ ®i mäi chi phÝ
th× theo quan ®iÓm KTÕ, dù ¸n sÏ mang l¹i lîi Ých cho nÒn KTÕ vµ ng- îc l¹i (-) th× lµm cho
nÒn KTÕ xÊu ®i. V× vËy: “Kh«ng chÊp nhËn bÊt kú mét dù ¸n nµo cã NPV ©m khi tÝnh ®æi
cã xÐt ®Õn kh¶ n¨ng ®Çu t- ”
* H¹n chÕ vÒ Ng©n s¸ch: Th- êng th× nguån vån ng©n s¸ch víi hÖ thèng gi¸ c¶ ®- îc x¸c ®Þnh
kh«ng ®ñ søc ®Ó ®Çu t- cho tÊt c¶ çc dù ¸n cã NPV > 0. Trong tr- êng hîp nµy tiªu chuÈn ®Ó
chän dù ¸n ®Çu t- lµ lµm sao cho gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña l·i rßng lµ lín nhÊt ®èi víi sè vèn ®Çu t-
®· bá ra cho sè dù ¸n ®· ®îc chän, nªn: “Víi sè vèn h¹n chÕ cho tr- íc, h·y chän tËp çc
dù ¸n ®Çu t- sao cho gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña l·i rßng lµ tèi ®a”. V× r»ng h¹n chÕ vÒ ng©n s¸ch
kh«ng yªu cÇu ph¶i sö dông hÕt sè vèn ®Çu t- cã thÓ cã, nªn quy t¾c 2 cho phÐp g¹t bá nh÷ng
dù ¸n cã NPV < 0. Khi lo¹i bá nh÷ng dù ¸n cã NPV < 0 mÆc dï kh«ng ®Çu t- hÕt sè vèn cã
thÓ cã, lîi Ých cña nh÷ng dù ¸n ®- îc ®Çu t- mang l¹i ch¾c ch¾n sÏ lín h¬n.
* So s¸nh çc ph- ¬ng ¸n lo¹i trõ lÉn nhau: NhiÒu tr- êng hîp çc ph- ¬ng ¸n ®- îc xem xÐt
cã tÝnh ®èi kh¸ng, lo¹i trõ lÉn nhau. Ch¼ng h¹n v× lý do kü thuËt kh«ng thÓ chän c¶ 2 ph- ¬ng
¸n, mµ chØ ®- îc chän 1 trong sè çc ph- ¬ng ¸n ®- îc ®Ò nghÞ. Tiªu chuÈn lùa chän trong
trêng hîp nµy còng lµ gi¸ trÞ NPV lín nhÊt theo quy t¾c: “Trong tr- êng hîp kh«ng bÞ h¹n
chÕ vÒ ng©n s¸ch, nh- ng çc dù ¸n ®- îc xem xÐt cã tÝnh lo¹i trõ lÉn nhau, th× nªn chän
dù ¸n nµo mang l¹i NPV lín nhÊt”.
* Nh÷ng rµng buéc (h¹n chÕ) khi sö dông chØ tiªu gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña l·i rßng: Trong nhiÒu
tr- êng hîp vßng ®êi cña dù ¸n ®- îc mang ra so s¸nh kh«ng gièng nhau.
b) ChØ tiªu tØ sè lîi nhuËn/chi phÝ (B/C).

24
çc dù ¸n ®Çu t- . TØ sè lîi
§©y còng lµ mét chØ tiªu th- êng ®- îc dïng ®Ó xÕp h¹ng
nhuËn/chi phÝ (R) ®- îc x¸c ®Þnh theo:
(PVC)
t¹i
hiÖn
vÒ
quy
phÝ
chi
trÞ
Gi¸
(PVB)
t¹i
hiÖn
vÒ
quy
nhuËn
lîi
trÞ
Gi¸
R  -20)
(1
Çc gi¸ trÞ lîi nhuËn quy vÒ hiÖn t¹i ( enefits- ) vµ chi phÝ quy vÒ
Present_Value_B PVB
hiÖn t¹i (P V
resent_ alue_ ost-
C PVC) ®- îc tÝnh víi hÖ sè gi¶m gi¸ r nh- ®· xÐt tr- íc ®©y ®èi
víi gi¸ trÞ l·i rßng.
Theo chØ tiªu nµy, .
nÕu R > 1, dù ¸n cã thÓ ®- îc chÊp nhËn Khi çc dù ¸n cã tÝnh
®èi kh¸ng, lo¹i trõ nhau th× chän dù ¸n cã R lín h¬n. Tuy nhiªn khi sö dông chØ tiªu nµy
nªn thËn träng v× cã thÓ cã tr- êng hîp chØ tiªu nµy cho mét thø tù xÕp h¹ng ng- îc víi thø tù
xÕp h¹ng theo chØ tiªu max (NPV) ®· nªu trªn ®©y. Ngoµi ra mét sè yÕu tè kh¸c cã thÓ ¶nh
h- ëng ®Õn viÖc xÕp h¹ng çc dù ¸n theo chØ tiªu nµy.
c) ChØ tiªu thêi gian hoµn vèn
Thêi gian hoµn vèn còng lµ mét chØ tiªu ®- îc sö dông réng r·i ®Ó quyÕt ®Þnh ®Çu t- .
Theo chØ tiªu nµy víi cïng mét chi phÝ ®Çu t- dù ¸n nµo cã thêi gian hoµn vèn nhanh h¬n
sÏ ®- îc chän. d¹ng ®¬n gi¶n nhÊt thêi gian hoµn vèn chÝnh lµ sè n¨m ®Ó cho lîi nhuËn
ë
(sau khi ®· tÝnh ®æi) bï ®¾p ®- îc vèn ®Çu t- ®· bá ra (còng ®· ®- îc tÝnh ®æi). Trªn thùc tÕ
viÖc tÝnh lîi nhuËn còng nh- chi phÝ ®Çu t-
trong t- ¬ng lai kh«ng ®¬n gi¶n v× cã nhiÒu yÕu
tè bÊt ®Þnh cã thÓ x¶y ra ®èi víi nh÷ng c«ng
tr×nh ®Çu t- dµi h¹n nh- cÇu cèng, ®- êng s¸ vµ
çc c«ng tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kh¸c.
§èi víi Nhµ n- íc hoÆc nh÷ng tËp ®oµn
lín l©u ®êi th× kh«ng thÓ xem nh÷ng dù ¸n
mang l¹i lîi nhuËn nhanh lµ tèt h¬n nh÷ng dù
¸n mang l¹i lîi nhuËn chËm h¬n nh- ng thêi gian thu lîi kÐo dµi h¬n. VÝ dô trªn h×nh 13, hai
dù ¸n A vµ B gi¶ sö cã chi phÝ gièng nhau (Ca
= Cb
), tuy nhiªn cã lîi nhuËn kh¸c nhau: Dù ¸n
A cã lîi nhuËn cao h¬n nh- ng kÕt thóc thu lîi sím h¬n; Dù ¸n B cã lîi nhuËn thÊp h¬n
nh- ng thêi gian thu lîi kÐo dµi h¬n. XÐt vÒ thêi gian hoµn vèn dù ¸n A cã thêi gian hoµn vèn
nhanh h¬n dù ¸n B (ta
< tb
), tuy nhiªn xÐt vÒ gi¸ trÞ l·i rßng quy vÒ hiÖn t¹i (NPV) dù ¸n B tèt
h¬n dù ¸n A. Trong nhiÒu tr- êng hîp, ®Æc biÖt lµ víi çc dù ¸n ®Çu t- dµi h¹n, chØ tiªu nµy
cã thÓ dÉn ®Õn viÖc xÕp h¹ng çc dù ¸n kh«ng ®óng so víi hiÖu qu¶ KTÕ thùc tÕ cña nã.
d) ChØ tiªu hÖ sè hoµn vèi néi t¹i (I R R
nternal_ ate of eturn- IRR)
ChØ tiªu hÖ sè hoµn vèn néi t¹i th- êng ®- îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ çc dù ¸n t- nh©n
còng nh- Nhµ n- íc. IRR còng gièng nh- NPV ®· xÐt tr- íc ®©y lµ ®¹i l- îng ®- îc tÝnh ®æi
theo mét hÖ sè nµo ®ã. Khi tÝnh NPV ta cho tr- íc r vµ t- ¬ng quan gi÷a lîi nhuËn Bt vµ chi
phÝ Ct cña mét n¨m thø t nµo ®ã ®- îc quy vÒ hiÖn t¹i th«ng qua hÖ sè r nµy.
t
Ba
Bb
Ca
= Cb
ta
tb
Bt, Ct
ta
thêi gian hoµn vèn cña dù ¸n a
–
tb
thêi gian hoµn vèn cña dù ¸n b
–
H 13: So s¸nh 2 dù ¸n cã thêi gian hoµn vèn kh¸c nhau

25
Ng- îc l¹i, khi tÝnh hÖ sè hoµn vèn néi t¹i qu¸ tr×nh sÏ ng-îc l¹i. Thay v× viÖc chän
K
hÖ sè gi¶m gi¸, ta cho hÖ sè nµy nh- biÕn cÇn t×m tho¶ m·n ®iÒu kiÖn sao cho gi¸ trÞ NPV
K
cña dßng l·i rßng b»ng kh«ng, nghÜa lµ: 0
)
1
(
0





n
t
t
t
t
K
C
B
( )
1-21
TrÞ sè cña biÕn x¸c ®Þnh ®- îc tõ
K
ph- ¬ng tr×nh nµy chÝnh lµ hÖ sè IRR cña
dù ¸n. Khi tÝnh chi phÝ Ct ë ®©y bao gåm
vèn ®Çu t- , lao ®éng, vËt liÖu, NL, vËn t¶i,
b¶o hµnh vµ söa ch÷a nh- ng th- êng
kh«ng tÝnh ®Õn thuÕ hoÆc sù thay ®æi møc
thuÕ. Tuy nhiªn mét sè tr-êng hîp (dù ¸n
mµ giai ®o¹n ®Çu t- vµ thu lêi xen kÏ
nhau...) lêi gi¶i sÏ kh«ng ph¶i lµ duy nhÊt
chØ tiªu nµy cã thÓ dÉn ®Õn quyÕt ®Þnh
kh«ng ®óng (H×nh 14).
Ngay c¶ tr- êng hîp, khi cã thÓ tÝnh
K mét çch ®¬n trÞ th× viÖc sö dông hÖ sè
IRR còng gÆp nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh
nÕu çc dù ¸n ®- îc xem xÐt cã tÝnh c¹nh
tranh m¹nh mÏ. Cã thÓ cã 3 tr- êng hîp:
• Çc dù ¸n c¹nh tranh nhau, nh- ng
cã møc ®Çu t- kh¸c nhau;
• Çc dù ¸n c¹nh tranh nhau, nh- ng cã vßng ®êi dù ¸n kh¸c nhau;
• Çc dù ¸n c¹nh tranh nhau, nh- ng thêi gian thùc hiÖn dù ¸n kh¸c nhau.
Trong nh÷ng tr- êng hîp nµy chØ tiªu IRR cã thÓ cho nh÷ng quyÕt ®Þnh kh«ng ®óng.
2.6) Nh÷ng vÊn ®Ò kü thuËt cÇn xem xÐt trong QHPTHT§, QHN§
Ngoµi çc vÊn ®Ò cô thÓ cÇn xem xÐt khi QHPTN§ vµ l- íi ®iÖn ®· tr×nh bµy ë trªn ®èi
víi toµn bé HT§ cÇn xem xÐt thªm nh÷ng vÊn ®Ò ®Æc thï sau ®©y:
- n ®Þnh cña HT§; - H¹n chÕ dßng ®iÖn ng¾n m¹ch cña HT§;
æ
- KÕt hîp gi÷a t¶i ®iÖn AC vµ DC. - §é tin cËy cña HT§;
2.6.1) VÊn ®Ò æn ®Þnh cña HT§.
æn ®Þnh lµ kh¶ n¨ng cña hÖ thèng khi cã nh÷ng nhiÔu lo¹n nhá hoÆc lín cã thÓ
gi÷ ®- îc nh÷ng th«ng sè b×nh th- êng t¹i çc nót cña hÖ thèng.
a) æn ®Þnh tÜnh:
HÖ thèng ®- îc xem lµ cã kh¶ n¨ng nÕu nh÷ng
®¶m b¶o æn ®Þnh tÜnh khi cã nhiÔu lo¹n
t
BtCt
0
a)
t
Bt- Ct
0
b)
t
Bt - Ct
0
c)
H 14: Çc lo¹i dù ¸n.
a. Dù ¸n cã 2 thêi kú ®Çu t- vµ thu lîi râ rÖt;
b. Dù¸n cã çc giai®o¹n ®Çu t- &thu lîi xen kÏ;
c. Dù ¸n ph¶i ®Çu t- thªm (th-êng dïng ®Ó kh¾c
phôc hËu qu¶) saukhi kÕt thóc ho¹t ®éng.

26
bÐ nã víi çc . Víi çc HT§ phøc t¹p viÖc ®¸nh gi¸
cã thÓ trë vÒ l¹i chÕ ®é th«ng sè ban ®Çu
kh¶ n¨ng ®¶m b¶o æn ®Þnh tÜnh chØ cã thÓ thùc hiÖn trªn çc m« h×nh tÝnh to¸n.
Giíi h¹n æn ®Þnh tÜnh cña çc §D truyÒn t¶i hoÆc cña c¶ hÖ thèng khu vùc ®- îc ®¸nh
gi¸ t- ¬ng øng víi chÕ ®é t¶i CS cùc ®¹i víi çc ®iÒu kiÖn bÊt lîi vÒ thµnh phÇn thiÕt bÞ, cÊu
h×nh cña hÖ thèng, ®iÒu kiÖn vËn hµnh cña NM§. Giíi h¹n æn ®Þnh tÜnh ®-îc x¸c ®Þnh b»ng
ph- ¬ng ph¸p lµm nÆng dÇn chÕ ®é lµm viÖc cña hÖ thèng ®Õn nh÷ng giíi h¹n cã thÓ x¶y ra
trong ®iÒu kiÖn vËn hµnh thùc tÕ b»ng çch:
• T¨ng PT chung cña hÖ thèng t¹i çc nót l- íi ®iÖn.
• Ph©n bè l¹i PT gi÷a çc nguån ®iÖn.
• Gi¶m thÊp ®iÖn ¸p ë çc nót cña l- íi ®iÖn.
Çc gi¶i ph¸p chÝnh ®Ó n©ng cao giíi h¹n æn ®Þnh tÜnh cña hÖ thèng bao gåm: Sö dông
çc bé ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p t¸c ®éng nhanh ë çc MF§§B; h¹n chÕ kh¶ n¨ng suy gi¶m ®iÖn ¸p
t¹i çc nót chÝnh cña hÖ thèng, h¹n chÕ gãc lÖch pha gi÷a r«to çc m¸y lµm viÖc song song,
bï däc ®iÖn kh¸ng cña çc §D truyÒn t¶i, sö dông thiÕt bÞ tù ®éng sa th¶i PT theo tÇn sè;
®¶m b¶o ®ñ l- îng dù phßng CSTD vµ CSPK trong hÖ thèng; x©y dùng çc tr¹m c¾t trung
gian trªn nh÷ng §D dµi cã hai hoÆc nhiÒu m¹ch..
b) n ®Þnh ®éng.
æ
cña chÕ ®é HT§ lµ kh¶ n¨ng cña hÖ thèng khi chÞu t¸c ®éng cña çc
æn ®Þnh ®éng
nhiÔu lo¹n ng¾n h¹n x¶y ra ®ét ngét víi biªn ®é lín cã thÓ trë vÒ l¹i chÕ ®é x¸c lËp víi
nh÷ng th«ng sè chÕ ®é ë çc nót . Ph©n lo¹i hai lo¹i æn ®Þnh
gÇn víi çc trÞ sè b×nh th- êng
®éng: vµ .
æn ®Þnh ®éng ®ång bé æn ®Þnh ®éng tæng hîp
Khi hÖ thèng gi÷ ®- îc æn ®Þnh ®éng ®ång bé, r«to cña çc MF§ sÏ cã nh÷ng dao
®éng t¾t dÇn, biªn ®é cña gãc lÖch t- ¬ng ®èi gi÷a çc trôc r«to kh«ng v- ît qu¸ 120 150
 0
®iÖn, ®iÖn ¸p t¹i çc nót PT cã thÓ kh«i phôc l¹i trÞ sè b×nh th- êng hoÆc gÇn b×nh th- êng.
Khi hÖ thèng gi÷ ®- îc æn ®Þnh tæng hîp cã thÓ x¶y ra chÕ ®é dao ®éng kh«ng ®ång bé
H 15: TÝnh to¸n æn ®Þnh ®éng HT§ b»ng ph- ¬ng ph¸p diÖn tÝch
a. S¬ ®å m¹ch t¶i ®iÖn;
b. §Æc tÝnh gãc cña m¹ch truyÒn t¶i khi thay ®æi chÕ ®é:
I. B×nh th- êng; II. Sù cè (NM trªn 1 ®- êng d©y);
III. Sau sù cè (khi 1 ®- êng d©y c¾t ra);
S1 - diÖn tÝch t¨ng tèc; S2 - diÖn tÝch gi¶m tèc.
F B1 D1 B2 UH = const
D2
EF XF XB1 XB2 UH = const
XD
a)
II
III
P
P0
0
S2
S1
I
0 c gh m 
b)

Phân tích cơ sở khoa học để quy hoạch và phát triển các nguồn điện phân tán.pdf

Phân tích cơ sở khoa học để quy hoạch và phát triển các nguồn điện phân tán.pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Phân tích cơ sở khoa học để quy hoạch và phát triển các nguồn điện phân tán.pdf

Similar to Phân tích cơ sở khoa học để quy hoạch và phát triển các nguồn điện phân tán.pdf (20)

More from Man_Ebook

More from Man_Ebook (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Phân tích cơ sở khoa học để quy hoạch và phát triển các nguồn điện phân tán.pdf