Chương 2: Kiểm Soát Chất Lượng Quá Trình Bằng Thống Kê

KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG
(Statistical Quality Control - SQC)
GVC. ThS. TRẦN VĂN NHÃ
***********
KHOA CÔNG NGHỆ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
08-2008

KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG
Chương 2: KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG QUÁ
TRÌNH BẰNG THỐNG KÊ
 Giới thiệu
 Nguyên nhân biến thiên
 Kiểm đồ
 Các công cụ SPC
 Thực hiện SPC
 Ứng dụng SPC

KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG_C2
KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG QUÁ TRÌNH BẰNG THỐNG KÊ
 Chất lượng là một động lực cạnh tranh
 Trong mô hình hoá chất lượng là tỷ lệ nghịch với
tính biến thiên
 Quá trình ảnh hưởng đến chất lượng sp - dv
 Quá trình ổn định tạo ra sản phẩm có chất lượng
thuần nhất
 Quá trình biến thiên tạo ra sản phẩm không thuần
nhất

 NGUYÊN NHÂN BIẾN THIÊN
 Nguyên nhân cơ hội là quá trình trong kiểm soát
 Nguyên nhân gán được là quá trình ngoài kiểm
soát
 Mục tiêu cụ thể của kiểm soát quá trình bằng
thống kê (statistical process control- SPC) là:
 Phát hiện sự bất ổn định của quá trình, sự xuất
hiện của nguyên nhân gán được.
 Xác định các nguyên nhân làm quá trình ngoài
kiểm soát, khắc phục tránh gây thiệt hại về kinh tế.
 Nâng cao, cải thiện tính ổn định của quá trình, hay
nói cách khác là cải tiến chất lượng sản phẩm.

 SPC cung cấp một số công cụ như sau:
 Đồ thị Histogram.
 Bảng liệt kê (check sheet)
 Đồ thị Pareto.
 Biểu đồ nguyên nhân và hệ quả (cause and effect
diagram, fish and bone diagram, Ishigawa
diagram).
 Biểu đồ các lổi sai sót
 Biểu đồ phân tán (scatter diagram)
 Đồ thị kiểm soát.

 KIỂM ĐỒ (Control Charts)
 Là công cụ trực tuyến của kiểm soát quá trình
bằng thống kê nhằm cải thiện quá trình
 Kiểm đồ còn giúp xác định năng lực quá trình
 Đồ thị quan hệ theo thời gian hay theo số mẫu của
đặc tính chất lượng đo từ mẫu
 Trong kiểm đồ có đường tâm (Center line CL) là
giá trị trung bình
 giới hạn kiểm soát trên (UCL) và giới hạn kiểm
soát dưới (LCL).

 Ví dụ: ứng dụng của đồ thị kiểm soát trong sản xuất
 Trong sản xuất séc măng piston
 X : Đường kính trong vòng séc măng Piston
 X ~ D (µ = 74 mm, σ = 0,01 mm)
 T = 1g, n= 5
 CC : --> µ
 Ho : Qt. trong điều khiển với µ = 74 mm ; H1 : µ =/= 74 mm ;
 Ho --> ~ N (µ , σ ) : σ = 0.01 / sqr (5) = 0.0045
 α --> Z α/2 = 3 (3σ control limit):


 CC :
 - ∈ [ LCL, UCL] : Qt. trong kiểm soát
 - ∉ [ LCL, UCL] : Dấu hiệu Qt. ngoài kiểm soát
9865735010374
0135745010374
,/,xLCL
,/,xUCL
=−=
=+=
x
x
x

 Đồ thị kiểm soát cho séc măng
73.980
73.985
73.990
73.995
74.000
74.005
74.010
74.015
74.020
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
trung bình ñöôøng kính
Đường giới hạn trên = µw + Zα/2σw
Đường trung tâm = µw
Đường giới hạn dưới= µw - Zα/2σw

 CC _ Công cụ giám sát quá trình :
 Thu thập & hiển thị mẫu
 Phát hiện các nguyên nhân biến thiên gán được
 Cải tiến quá trình --> chất lượng sản phẩm
 Hầu hết quá trình không hoạt động trong kiểm soát.
 CC --> Nguyên nhân gán được
 Loại bỏ nguyên nhân : quản lý, vận hành, kỹ thuật
 Đo & phát hiện -> Nhận dạng -> Hiệu chỉnh -> Kiểm soát
 CC _ đánh giá năng lực quá trình
 Ước lượng tham số qt.(trị trung bình, độ lệch chuẩn, tỷ lệ
hỏng hóc…)
 Đánh giá năng lực quá trình.
 Hỗ trợ quyến định quản lý

 Đồ thị kiểm soát có 2 loại
 Kiểm đồ biến số (Variable CC):
 Đặc tính chất lượng liên tục
 Mô tả khuynh hướng, biến thiên -> Đồ thị x, R, S2.
 Kiểm đồ thuộc tính (Attribute CC):
 Sản phẩm đạt chất lượng hay không theo một số thuộc
tính.
 Đồ thị tỷ lệ hỏng, đồ thị số hỏng hóc.
 Thiết kế kiểm đồ
 Loại đồ thị áp dụng,
 Đặc tính chất lượng quan tâm,
 Số mẫu cần lấy,
 Kích thước mẫu và tần suất.
 --> Tính chính xác và chi phí

 Nguyên nhân áp dụng rộng rãi kiểm đồ trong
công nghiệp
 Công cụ hiệu quả nâng cao năng suất.
 Hiệu quả trong việc ngăn ngừa các sai sót, hỏng
hóc.
 Tránh các hiệu chỉnh quá trình không cần thiết.
 Cung cấp thông tin chuẩn đoán
 Cung cấp các thông tin năng lực của quá trình.

 LỰA CHỌN GIỚI HẠN KIỂM SOÁT
 Một quyết định quan trọng trong việc thiết kế CC.
 L lớn  sai lầm loại I (α=PE1) giảm và sai lầm loại II
(β=PE2) tăng
 Thông thường ta dùng giá trị Zα/2 = 3. Giá trị này
tương ứng với xác suất của sai lầm loại I là 0,0027.
Đường giới hạn với Zα/2 = 3 được gọi là đường giới
hạn 3-sigma.
 Sử dụng giá trị xác suất sai lầm loại I α. Ta có α =
0,001. Tương ứng ta có Zα/2 = 3.09. Đường giới hạn
tương ứng được gọi là giới hạn xác suất 0,001.

 Đường giới hạn cảnh báo (Warning limits _ WL)
 WL nằm giữa 2 đường giới hạn kiểm soát.
 Khi một điểm trên đồ thị nằm giữa WL và U/LCL
  Quá trình có thể đang hoạt động không ổn định
  Tăng Kích thước lấy mẫu (Adaptive/variable sample size)
 Tần suất lấy mẫu (Adaptive/variable sampling interval)
 Tăng độ nhậy của đồ thị nhưng có thể lầm lẫn báo động sai
.
73.980
73.985
73.990
73.995
74.000
74.005
74.010
74.015
74.020
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
trung bình ñöôøng kính

 Kích thước mẫu và tần suất lấy mẫu
 Mẫu có kích thước và tần suất càng lớn rõ ràng sẽ
cho đồ thị càng chính xác
 Tăng kích thước và tần suất mẫu sẽ làm tăng chi phí
 Xu hướng chung sử dụng mẫu có kích thước nhỏ
nhưng với tần suất lấy mẫu lớn
 Có 2 đại lượng liên quan tới kích thước và tần suất
lấy mẫu
 Khoảng xuất hiện lỗi trung bình (Average run length - ARL):
ARL = 1/p (P: xác suất một điểm nằm ngoài giới hạn kiểm
soát)
 Thời gian trung bình phát hiện lỗi (Average time to signal –
ATS): ATS = ARLx h (h:thời gian giữa 2 kỳ lấy mẫu)

 Phân nhóm hợp lý (rational subgroup)
 Khái niệm do Shewhart đưa ra
 Xác suất sự sai biệt giữa các phân nhóm là tối đa
 Xác suất sự sai biệt do các nguyên nhân biến thiên
gán được các phần tử trong phân nhóm là tối thiểu
 Có 2 phương pháp lựa chọn phân nhóm
 Phương pháp thời điểm (instant-time method): lấy mẫu từ
các sản phẩm được sản xuất tại cùng một thời điểm
 Phương pháp thời đoạn (period- of- time method): lấy mẫu
các sản phẩm sao cho nó đại diện cho tất cả sản phẩm đã
được sản xuất từ lần lấy mẫu cuối cùng

 Phân tích mẫu hình của đồ thị kiểm soát
 Các quy tắc xác định vị trí ngoài kiểm soát của đồ
thị:
 Một điểm nằm ngoài giới hạn kiểm soát.
 Hai trong ba điểm liên tiếp nằm ngoài giới hạn 2 sigma.
 Bốn trong năm điểm liên tiếp nằm ngoài giới hạn 1 sigma.
 Một phân đoạn 8 điểm liên tiếp nằm tại một bên của đường
trung tâm.
 Sáu điểm liên tiếp tăng hay giảm.
 15 điểm liên tiếp nằm trong vùng 1 signma tại 2 bên của
đường trung tâm (vùng C).
 14 điểm liên tiếp lần lượt lên và xuống.
 8 điểm liên tiếp không nằm trong vùng C (kể cả 2 bên).
 Các điểm bất thường và hay không ngẫu nhiên.
 Một hay nhiều điểm nằm gần giới hạn cảnh báo hay kiểm
soát.

 CÁC CÔNG CỤ KIỂM SOÁT QUÁ TRÌNH
BẰNG THỐNG KÊ
 Bảng liệt kê (Check sheet)
 Đồ thị Pareto (Pareto chart)
 Biểu đồ nguyên nhân – hệ quả (Cause –effect
Diagram)
 Biểu đồ các lỗi sai sót (Defect concentration
diagram)
 Biểu đồ phân tán (Scatter diagram)

 ỨNG DỤNG SPC
 Sự ủng hộ và tham gia của lãnh đạo.
 Tinh thần đồng đội, tổ chức tập thể của những
người tham gia.
 Đào tạo về SPC và vấn đề chất lượng cho mọi
nhân viên.
 Cải tiến không ngừng.
 Một cơ chế thích hợp cho việc khen thưởng và
phổ biến các thành quả trong chất lượng

 Ứng dụng SPC trong sản xuất

 Ứng dụng SPC trong dịch vụ

Chương 2: Kiểm Soát Chất Lượng Quá Trình Bằng Thống Kê

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Chương 2: Kiểm Soát Chất Lượng Quá Trình Bằng Thống Kê

Similar to Chương 2: Kiểm Soát Chất Lượng Quá Trình Bằng Thống Kê (18)

More from Le Nguyen Truong Giang

More from Le Nguyen Truong Giang (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Chương 2: Kiểm Soát Chất Lượng Quá Trình Bằng Thống Kê