SPC training.pptx

PHƯƠNG PHÁP KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG
BẰNG KỸ THUẬT THỐNG KÊ
1
SPC

2/58
NỘI DUNG
I. KHÁI QUÁT- SPC
II. CÁC PHƯƠNG PHÁP KIỂM SOÁT
QUÁ TRÌNH

I. Khái quát:
SPC (Statistical Process Control) Kiểm soát quá trình bằng phương pháp thống kê
Process
Control
Statistical
3/58

4/58
I. Khái quát:
Process ( quá trình): Là tập hợp các hoạt động tương tác biến đầu vào thành
đầu ra.

0
05
I. Khái quát:
Process control ( Kiểm soát quá trình) :
5/58
Là những hành động nhằm đảm bảo quá trình đạt đầu ra mong muốn. (Bao
gồm: Theo dõi- Phát hiện sai lệch- Khắc phục- Đưa quá trình về trạng thái
ban đầu)

0
05
I. Khái quát:
Statistical ( Thống kê) : Sử dụng phương pháp lấy mẫu để đưa ra kết luận về
tổng thể của quá trình.
6/58

II. Các phương pháp kiểm soát quá trình
1.1 . Dữ liệu và các loại dữ liệu
 Dữ liệu: Các dữ kiện được thông qua do đo lường hoặc quan sát
 Các loại dữ liệu:
 Dữ liệu trị số: Trị số đo, trị số đếm
 Dữ liệu ngôn ngữ: Biểu đồ xương cá, biểu đồ cây,...
 Dữ liệu khác: Phân loại (OK/NG), tuần tự....
1. Các khái niệm
7/58

1.2. Tổng thể và mẫu:
Tổng thể
Mẫu
Tổng
thể
Mẫu Dữ liệu
Lấy
mẫu
Đo lường
Phân tích,
đánh giá
8/58

1.3. Các đại lượng thống kê cơ bản
a. Giá trị trung bình: Biểu thị trung tâm của sự phân bố
VD: Giá trị trung bình của 8, 13, 9, 11, 7, 12 là: (8+13+9+11+7 +12)/6 = 10
b. Giá trị trung vị: Biểu thị trung tâm của sự phân bố
VD: Giá trị trung vị của 7, 8, 9, 11, 12, 13 là: (9+11)/2 = 10
Khi n là số lẻ
Khi n là số chẵn
Giá trị trung vị của 7, 8, 9, 11, 13 là: 9
9/58

c. Độ phân tán (R): Biểu thị sự phân tán của phân bố
VD: Độ phân tán của 8, 13, 9, 11, 7, 12 là: R = 13 – 7 = 6
d. Tổng bình phương độ lệch (S)
VD: Tổng bình phương độ lệch của 8, 13, 9, 11, 7, 12 là: 28
10/58

e. Độ lệch chuẩn (Ϭ): Biểu thị sự phân tán của phân bố
𝛿 =
𝑆
𝑛−1
= 𝑖=1
𝑛 ( 𝑥𝑖−𝑥 )2
𝑛−1
VD: Độ lệch chuẩn của 8, 13, 9, 11, 7, 12 là:
f. Hệ số biến thiên (Cv): Độ lệch chuẩn tương đối
𝐶𝑣 =
𝛿
𝑥
VD: Hệ số biến thiên 8, 13, 9, 11, 7, 12 là: Cv = 2.37/10 = 0.237
11/58

2. Chỉ số năng lực quá trình Cp, Cpk
2.1. Độ lệch chuẩn (standard deviation):
𝛿 =
𝑆
𝑛−1
= 𝑖=1
𝑛 ( 𝑥𝑖−𝑥 )2
𝑛−1
+ n: số thành phần của mẫu
+ 𝑥𝑖: thành phần thứ i của mẫu
+ 𝑥 : giá trị trung bình của mẫu
Là giá trị cho thấy sự chênh lệch về giá trị của từng thời điểm đánh giá so với giá trị
trung bình
12/58

2.2. Chỉ số Cp:
Cp > 1.68 Ưu
1.68 >= Cp > 1.33 Tốt
1.33 >= Cp > 1.0 Đạt
1.0 >= Cp > 0.67 Xấu
0.67>= Cp Tệ
𝑋
Cp Tỉ lệ Lỗi
1 0.27 %
1.33 63PPM
1.67 6PPM
2 2PPM
Là chỉ số năng lực quá trình so sánh tỉ số độ lệch giữa dung sai thiết kế (biến
động cho phép của quá trình) và dung sai chế tạo (biến động thực tế của quá
trình). Hay nói cách khác là khả năng đáp ứng theo tiêu chuẩn của quá trình
Cp =
𝑈𝑆𝐿 −𝐿𝑆𝐿
6∗𝜎
CpU=
𝑈𝑆𝐿 −𝑋
3∗𝜎
CpL =
𝑋 −𝐿𝑆𝐿
3∗𝜎
13/58

2.3. Chỉ số Cpk:
Là chỉ số năng lực quá trình khi lệch tâm (so sánh độ lệch của giá trị trung bình
tập dữ liệu và tâm tiêu chuẩn)
m LSL
USL 𝑿
m =
𝑼𝑺𝑳+𝑳𝑺𝑳
𝟐
k =
𝟐 𝒎 − 𝑿
𝑼𝑳𝑺 −𝑳𝑺𝑳
Cpk = Cp (1 –k )
Cpk = min (Cpu, Cpl)
14/58

Cp = 1
Cpk < 0
Cp = 1
Cpk = 0
Cp = 1
0<Cpk < 1
Cp = 1
Cpk=1
Cp >1
Cpk>1
15/58

16/58

3. Biểu đồ Histogram
Biểu đồ Histogram là dạng biểu đồ hình cột, thể hiện
sự biến động của các giá trị đặc tính
+ Trục tung: Biểu thị số lần xuất hiện trong khoảng
giá trị.
+ Trục hoành: Giá trị đặc tính
17/58

Các bước vẽ biểu đồ Histogram
 Bước 1: Thu thập dữ liệu (ít nhất là từ 50 dữ liệu trở lên, thông thường là từ
100 trở lên)
18/58

 Bước 2: Tìm giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của khối dữ liệu (max = 82.8 , min = 77.5)
 Bước 3: Tính số phân khoảng (k): số phân khoảng = 𝑠ố 𝑑ữ 𝑙𝑖ệ𝑢 = 100 = 10
 Bước 4: Độ rộng của phân khoảng:
Độ 𝑟ộ𝑛𝑔 𝑝ℎâ𝑛 𝑘ℎ𝑜ả𝑛𝑔 =
𝐺𝑖á 𝑡𝑟ị 𝑙ớ𝑛 𝑛ℎấ𝑡 −𝐺𝑖á 𝑡𝑟ị 𝑛ℎỏ 𝑛ℎấ𝑡
𝑆ố 𝑝ℎâ𝑛 𝑘ℎ𝑜ả𝑛𝑔
=
82.8 −77.5
10
= 0.53
Lưu ý: Độ rộng phân khoảng được làm tròn theo giá trị gần nhất của tích nguyên lần
đơn vị đo đạc (0.53 ->0.5)
 Bước 5: Xác định giá trị biên dưới của phân khoảng
Giá trị biên dưới = Min -
Đơ𝑛 𝑣ị đ𝑜 đạ𝑐
2
= 77.5 -
0.1
2
= 77.45
19/58

 Bước 6: Tính tần số xuất hiện của các dữ liệu giữa các phân khoảng:
20/58

 Bước 7: Vẽ biểu đồ cột theo
bảng dữ liệu ở bước 6
 Bước 8: Tính giá trị trung bình của khối
dữ liệu và vẽ đường trung bình (Xtb=80.15)
 Bước 9: Vẽ đường tiêu chuẩn LSL, USL
 Bước 10: Đánh giá biểu đồ
21/58

Các xem biểu đồ Histogram
Phân bố hợp lí
- Sự phân bố trong tiêu
chuẩn
- Đỉnh nhọn, các giá trị bên
phải trái nằm cân bằng 2
bên đường trung bình
Bất thường
Có sản phẩm nằm ngoài tiêu
chuẩn
Bất thường
Biểu đồ cột không cân bằng,
sự phân bố lệch về sườn
phải, khả năng phát sinh
hàng lỗi
22/58

Các xem biểu đồ Histogram
- Lỗi do đo đạc
- Khả năng lẫn lộn sản
phẩm khác
Bất thường
- Lẫn lộn sản phẩm khác.
- Sản xuất ở 2 máy khác
nhau
- Có sự thay đổi điều kiện
Bất thường
- Lỗi do đo đạc
- Việc xác định độ rộng
phân khoảng không hợp
lý v.v…
Bất thường
23/58

4. Biểu đồ kiểm soát
4.1: Khái niệm: Biểu đồ kiểm soát là biểu đồ dùng để nắm bắt tình trạng biến đổi của
dữ liệu trong sản xuất theo thời gian, nhằm sớm đưa ra hành động khắc phục khi có
sự bất thường trong quá trình
 UCL (upper control limit) đường giới hạn trên
 CL (center limit): đường trung tâm
 LCL (lower control limit): đường giới hạn dưới
24/58

4.1: Khái niệm: Biểu đồ kiểm soát là biểu đồ dùng để nắm bắt tình trạng biến đổi của
dữ liệu trong sản xuất theo thời gian, nhằm sớm đưa ra hành động khắc phục khi có
sự bất thường trong quá trình
Tùy theo loại dữ liệu mà ta sử dụng biểu đồ thích hợp:
Loại dữ liệu Tên biểu đồ
Trị số đo (giá trị
liên tục)
a) Biểu đồ kiểm soát giá trị trung bình - độ phân tán (𝑋 − 𝑅𝑠)
b) Biểu đồ kiểm soát giá trị trung bình - độ lệch chuẩn(𝑋 − 𝑠)
c) Biểu đồ kiểm soát giá trị đơn lẻ - độ rộng trượt (X-Rs)
Trị số đếm (Giá trị
rời rạc)
a) Biểu đồ kiểm soát tỉ lệ lỗi P
b) Biểu đồ kiểm soát số sản phẩm lỗi Pn
c) Biểu đồ kiểm soát số lượng lỗi sản phẩm U
d) Biểu đồ kiểm soát số lượng lỗi trên một đơn vị C
25/58

4.2: Cách đọc biểu đồ kiểm soát: Có 8 trường hợp bất thường như sau
TH1: 1 điểm nằm ngoài vùng A
TH2: 9 điểm liên tục được phân bố ở cùng
1 phía của đường trung tâm
26/58

TH3: 6 điểm liên tục tăng hoặc giảm liên
tiếp
TH4: 14 điểm gần nhau liên tục lần lượt lên
xuống
27/58

TH5: 2 trong 3 điểm liên tục ở ngoài vùng
B và ở 1 phía của đường trung tâm
TH6: 4 trong 5 điểm liên tục ở ngoài vùng C
và ở cùng 1 phía của đường trung tâm
28/58

TH7: 15 điểm liên tục trong vùng C, phía
trên hoặc phía dưới đường trung tâm
TH8: 8 điểm liên tục được phân bố ở 2 phía
đường trung tâm nhưng không có điểm ở vùng C
29/58

4.3: Các loại biểu đồ kiểm soát
a. Biểu đồ kiểm soát 𝑿-R: là biểu đồ cho thấy giá trị trung bình 𝑿 và giá trị độ rộng R.
Phần 𝑋 cho thấy sự thay đổi về giá trị trung bình, phần R cho thấy sự thay đổi của sự
phân tán.
30/58

a. Biểu đồ kiểm soát 𝑿-R:
 Các bước xây dựng biểu đồ kiểm soát 𝑋 − 𝑅
STT Các bước Giải thích
1 Thu thập dữ liệu Cỡ mẫu từ 4 đến 5, Số lượng nhóm từ 20 -> 25
nhóm trở lên
2 Tính giá trị trung bình (n: Cỡ mẫu)
3 Tính độ rộng phân tán R Tính độ phân tán cho mỗi nhóm theo công thức
R= Rmax – Rmin
31/58

4
Tính đường kiểm soát
 Tính đường trung tâm:
 Biểu đồ
 Biểu đồ R
 Tính đường kiểm soát
 Đường trung tâm (CL) của là 𝑋
CL=𝑋=( )/k (k: số nhóm)
 Đường trung tâm (CL) của R là 𝑅
CL=( 𝑅) / k (k: số nhóm)
 Của biểu đồ kiểm soát
 Của biểu đồ kiểm soát 𝑅
(Giá trị A2, D3, D4 tra theo bảng)
32/58

33/58

5 Vẽ đường kiểm soát
 Vẽ 𝑋 bằng đường nét liền trên biểu đồ kiểm soát
𝑋
 Vẽ bằng đường nét liền trên biểu đồ kiểm
soát 𝑅
 Vẽ đường UCL và LCL bằng nét đứt
6 Vẽ biểu đồ
Dùng biểu đồ dây (line) để vẽ các giá trị và 𝑅
Nếu có điểm nào vượt qua ngoài giới hạn kiểm
soát thì khoanh tròn điểm đó.
34/58

35/58

36/58

b. Biểu đồ kiểm soát 𝑿 - s (𝛿): (áp dụng cho cỡ mẫu từ 10 trở lên, số nhóm con (k) từ
20 trở lên
1
Thu thập dữ liệu Thu thập dữ liệu với cỡ mẫu từ 10 trở lên, số nhóm
mẫu k từ 20~25 trở lên
2 Tính giá trị trung bình
n: cỡ mẫu
3 Tính độ lệch chuẩn s (𝛿)
𝑠 =
(𝑋1 − 𝑋)2+(𝑋2 − 𝑋)2+ ⋯ + (𝑋𝑛 − 𝑋)2
𝑛 − 1
37/58

b. Biểu đồ kiểm soát 𝑿 - s (𝛿):
4
Tính đường kiểm soát
 Tính đường trung tâm:
 Biểu đồ 𝑋
 Biểu đồ R
 Tính đường kiểm soát
 Đường trung tâm (CL) của 𝑋 là 𝑋
CL=𝑋=( 𝑋)/k (k: số nhóm)
 Đường trung tâm (CL) của s là s
CL= 𝑠 = ( s) / k (k: số nhóm)
 Của biểu đồ kiểm soát 𝑋
Giới hạn trên UCL: UCL=𝑋 + A3 s
Giới hạn trên LCL: LCL=𝑋 - A3 s
 Của biểu đồ kiểm soát 𝑠
Giới hạn trên UCL: UCL= B4 s
Giới hạn trên LCL: LCL= B3 s
(Giá trị A2, B3, B4 tra theo bảng)
38/58

Bảng tra hằng số biểu đồ kiểm soát
39/58

5
Vẽ đường kiểm soát
 Vẽ 𝑋 bằng đường nét liền trên biểu đồ kiểm soát
𝑋
 Vẽ bằng đường nét liền trên biểu đồ kiểm soát 𝑠
 Vẽ đường UCL và LCL bằng nét đứt
6 Vẽ biểu đồ
Dùng biểu đồ dây (line) để vẽ các giá trị 𝑋 và 𝑠
Nếu có điểm nào vượt qua ngoài giới hạn kiểm soát
thì khoanh tròn điểm đó.
40/58

c. Biểu đồ kiểm soát X- Rs: Tương tự như biểu đồ 𝑿 - R nhưng trong một số trường
hợp như:
 Khi chỉ nhận được 1 giá trị đo từ quá trình sản xuất: hiệu suất của một mẻ phản ứng,
lượng điện tiêu thụ mỗi ngày, v.v…
 Nồng độ cồn, nồng độ axit vừa mới sản xuất…
 Khi chi phí kiểm tra quá cao và mất nhiều thời gian: phá nổ bình chịu áp lực, v.v….
41/58

c. Biểu đồ kiểm soát 𝑿- Rs:
 Các bước xây dựng biểu đồ 𝑿 - Rs
1 Thu thập dữ liệu
Cỡ mẫu là 1, Số lượng nhóm từ 20 ->
25 nhóm trở lên
2 Tính độ rộng trượt
R𝑠𝑖 = 𝑋𝑖 − 𝑋𝑖+1 [i= 1 ~ (k-1)] (k: số
mẫu)
3 Xác định đường
kiểm soát
Của biểu đồ X: Của biểu đồ Rs:
4 Vẽ biểu đồ Giống
42/58

c. Biểu đồ kiểm soát 𝑿 - Rs:
43/58

c. Biểu đồ kiểm soát 𝑿 - Rs:
44/58

d. Biểu đồ kiểm soát 𝑷: Biểu đồ dùng để biểu diễn tỉ lệ sản phẩm hỏng hoặc tỉ lệ sản
phẩm khuyết tật, được sử dụng khi cỡ mẫu thay đổi
 Các bước xây dựng biểu đồ kiểm soát P
1 Thu thập dữ liệu Lấy thật nhiều số liệu có thể được, ít nhất 20 nhóm
mẫu trở lên, cỡ mẫu từ 50 trở lên
2 Tính P
Tính tỉ lệ lỗi cho mỗi nhóm
𝑃 =
𝑆ố 𝑙ượ𝑛𝑔 𝑙ỗ𝑖
𝐶ỡ 𝑚ẫ𝑢
=
𝑃𝑛
𝑛
(n: cỡ mẫu
Pn: số lỗi)
45/58

d. Biểu đồ kiểm soát 𝑷:
3 Tính đường kiểm soát
4
Vẽ biểu đồ
 Vẽ đường CL bằng đường liền nét, đường UCL và
LCL bằng đường nét đứt
 Đánh dấu các điểm bất thường
46/58

d. Biểu đồ kiểm soát 𝑷: (ví dụ)
47/58

d. Biểu đồ kiểm soát 𝑷: (biểu đồ)
48/58

e. Biểu đồ kiểm soát 𝑷𝒏 biểu diễn số sản phẩm hỏng hoặc sản phẩm khuyết tật, được
sử dụng khi cỡ mẫu không thay đổi.
 Các bước xây dựng biểu đồ kiểm soát Pn
1 Thu thập dữ liệu
Nên thu thập khoảng từ 20 đến 30 nhóm mẫu có cỡ
mẫu n bằng nhau (mẫu n≥50). Ghi các giá trị tương
ứng và Pn vào phiếu kiểm soát và phân nhóm theo
thời gian hoặc lô hàng
2 Tính các đường kiểm soát
3 Vẽ biểu đồ Tương tự như biểu đồ
49/58

e. Biểu đồ kiểm soát 𝑷𝒏 (𝒗í 𝒅ụ)
50/58

e. Biểu đồ kiểm soát 𝑷𝒏 (𝒃𝒊ể𝒖 đồ)
51/58

f. Biểu đồ kiểm soát U: Là biểu đồ kiểm soát số lượng lỗi hay khuyết tật như các vết ố
màu trên vải v.v… và có nhóm mẫu thay đổi.
 Cách xây dựng đồ thị U:
1 Thu thập dữ liệu Thường thu thập khoảng 20 ~ 25 mẫu
2 Phân nhóm số liệu
Phân nhóm số liệu theo các lô hoặc ngày tháng sao
cho u=
𝑐
𝑛
≤ 5 (c: số lỗi, n: cỡ mẫu)
3 Ghi nhận giá trị Ghi các giá trị n và c vào phiếu kiểm soát
4 Tính số lỗi
Tính số lỗi trên mỗi mẫu (u) như sau:
𝑢 =
𝑐
𝑛
và giá trị trung bình
52/58

f. Biểu đồ kiểm soát U: Cách xây dựng đồ thị U:
5 Tính các đường giới hạn
6 Vẽ biểu đồ
Vẽ các đường kiểm soát và giá trị u vào biểu đồ (tương tự
biểu đồ
53/58

f. Biểu đồ kiểm soát U: (Ví dụ)
54/58

f. Biểu đồ kiểm soát U: (Biểu đồ)
55/58

g. Biểu đồ kiểm soát C: được sử dụng khi chỉ tiêu cần kiểm soát là số lỗi (khuyết tật)
trên một đơn vị.
 Cách xây dựng biểu đồ C:
1 Thu thập dữ liệu Thường thu thập khoảng 20 ~ 25 mẫu, cỡ mẫu n
2 Phân nhóm số liệu Phân nhóm số liệu theo các lô hoặc thời gian
3 Ghi nhận giá trị Ghi các giá trị n và c vào phiếu kiểm soát
4 Tính số lỗi
56/58

g. Biểu đồ kiểm soát C: Cách xây dựng biểu đồ C:
5 Tính đường kiểm soát
6 Vẽ biểu đồ
Vẽ các đường kiểm soát và giá trị c vào biểu đồ (tương tự
biểu đồ
57/58

g. Biểu đồ kiểm soát C:
58/58

III. Phụ lục:
Ví dụ về lợi ích của việc giảm sigma
Sản lượng là 1,000,000 tháng. Vậy số lượng hủy là 4,550 x 100,000 = 455,000,000 đ/tháng
59

III. Phụ lục:
Sản lượng là 1,000,000 tháng. Vậy số lượng hủy là 2,500 x 100,000 = 250,000,000 đ/tháng
60

III. Phụ lục:
Sản lượng là 1,000,000 tháng. Vậy số lượng hủy là 50 x 100,000 = 5,000,000 đ/tháng
61

III. Phụ lục:
Sản lượng là 1,000,000 tháng. Vậy số lượng hủy là 0.5 x 100,000 = 50,000 đ/tháng
62

III. Phụ lục:
Sản lượng là 1,000,000 tháng. Vậy phải mất 41 năm mới có 1 sản phẩm hủy
63

III. Phụ lục:
Mối quan hệ giữa Cp, Cpk và tỉ lệ lỗi
64

III. Phụ lục:
Ví dụ một số quá trình
65

III. Phụ lục:
TRƯỚC SAU

SPC training.pptx

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to SPC training.pptx

Similar to SPC training.pptx (20)

SPC training.pptx

Editor's Notes