2. ORIXE E DELIMITACIÓN
Xénero satírico.
Arredor de 400 cantigas.
Orixes: sirventés provenzal e tradición
autóctona (o mundo ao revés da festa do
entroido).
Intención: divertir e entreter. Non hai afán
moralizante.
De interese para coñecer aspectos
sociolóxicos, históricos e lingüísticos desa
época.
3. TIPOS
Cantigas de escarnio: critican de xeito
indirecto e encuberto. Empregan a ironía,
palabras con dobre entendemento e
eufemismos.
Cantigas de maldicir: critican directamente,
chamando as cousas polo seu nome.
4. TEMÁTICA
Sátira política (1)
Sátira social, persoal e de costumes (2)
Sátira literaria (3)
Sátira moral (4)
5. 1. SÁTIRA POLÍTICA
Crítica aos nobres e eclesiásticos que
traizoaron a Sancho II e apoiaron a D. Afonso
de Boloña entregándolle os castelos.
Covardía de certos nobres de Afonso X na
guerra de Granada.
Outros sucesos concretos que inspiraron
cantigas soltas como por exemplo “Ora faz
ost´o señor de Navarra”.
6. 2. SÁTIRA SOCIAL, PERSOAL E
DE COSTUMES
IGREXA: dende o Papa aos novicios, pola gula, a ambición, a
falsidade e a luxuria.
ARISTOCRACIA: fundamentalmente os infanzóns e ricos-homes,
sen escrúpulos e con ansias de aparentar.
ADMINISTRACIÓN E OUTROS GRUPOS SOCIAIS: médicos,
avogados e xuíces, adiviños e astrólogos, falsos peregrinos...
COMPORTAMENTO SEXUAL: as soldadeiras (María Pérez a
Balteira) e o estamento eclesiástico recibiron múltiples sátiras
obscenas.
7. 3. SÁTIRA LITERARIA
parodias do código do amor cortés:
búrlanse dos trobadores que abusan da morte
por amor, do que canta a unha ama de cría, a
descrición idealizada da dama convértese en
negativa...
enfrontamento entre trobadores e
xograres: critican a falta de habilidade poética
e interpretativa.
8. 4. SÁTIRA MORAL
desaparición das antigas virtudes.
relaxación dos costumes.
corrupción.
9. LINGUA E ESTILO
vocabulario variado, tamén de carácter
obsceno e escatolóxico.
uso habitual do equívoco (xogo de palabras
con dobre sentido) e da ironía.
metáforas e metonimias.
interrogacións, exclamacións e apóstrofes.
