ΟΜΑΔΑ Β

1. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ
Το πρόβλημα του ελεύθερου χρόνου και η επίλυση του.
Υπολογίζεται ότι η καλπάζουσα τεχνική πρόοδος με τη βοήθεια της «κυβερνητικής» δεν θ' αργήσει
να επιτρέψει στις ευημερούσες χώρες την καθιέρωση των 40 ωρών εργασίας την εβδομάδα (με δύο
ολόκληρες ημέρες ανάπαυσης), και σε λίγο των 32 ωρών (με τρεις ολόκληρες ημέρες ανάπαυσης) για
όλους ανεξαίρετα τους εργαζόμενους. Αντί όμως να εορτάσουν το γεγονός, οι κοινωνιολόγοι μας
τρέμουν για τις συνέπειες που μπορεί να έχει, στην ατομική και στη συλλογική ζωή, ένας τόσος
μακρός χρόνος αργίας. Πώς θα τον χρησιμοποιήσει άραγε ο άνθρωπος του μέλλοντος; Τι θα κάνει; Θα
κοιμάται περισσότερο; θα γυμνάζεται περισσότερο; θα διασκεδάζει περισσότερο; Και πώς θα
διασκεδάζει; Θα πίνει και θα χαρτοπαίζει, θα χορεύει και θα ακολασταίνει1 τις μακρές ώρες του
Σαββάτου; Ή θα τρέχει ξέφρενος2 με το αυτοκίνητο του σε δάση και βουνά, δήθεν για περίπατο, αλλά
πραγματικά για να γυρίσει στο σπίτι του τσακισμένος από την κούραση και να βρει αμέσως τον ύπνο
που θα έχει αρχίσει να του γίνεται δύσκολος; Τότε όμως μήπως θα είναι συμφερώτερο, και για τον ίδιο
και τον πολιτισμό της χώρας του, να μη μένει καθόλου αργός παρά να εργάζεται και τις έξι μέρες της
εβδομάδας αναπαυόμενος μόνο την έβδομη κατά το παράδειγμα του Υψίστου;
Τη λύση, κατά τη γνώμη μου, θα δώσει στο πρόβλημα μόνο η μεγαλύτερη μόρφωση του λαού σε
συνδυασμό με τη δικαιότερη οργάνωση της κοινωνίας. Εάν μορφωθεί αληθινά ο άνθρωπος, θα
φωτισθεί το πνεύμα και θα λεπτυνθεί η ευαισθησία του, και έτσι θα αποκτήσει μέτρα αυστηρότερα για
να κρίνει και τους άλλους και τον εαυτό του· και εάν οργανωθεί με δικαιοσύνη η κοινωνία όπου ζει, θα
σεβαστεί και θα τιμήσει και τους άλλους και τον εαυτό του. Τότε δεν θα έχομε λόγο ν' ανησυχήσομε
για το πώς θα διαθέσει το χρόνο της αργίας του, όσο μακρός κι' αν είναι· ας τον αφήσομε ελεύθερο και
εκείνος ασφαλώς θα τον καλύψει με ευχαρίστηση και σωφροσύνη. Εάν όμως μείνει άξεστος και
αγροίκος, εκτεθειμένος στην πλεονεξία και στην περιφρόνηση εκείνων που θα τον κυβερνούν με τους
ψυχρούς ηλεκτρονικούς εγκεφάλους των, η μακρά ανάπαυση, με τις ευκαιρίες που θα του προσφέρει,
θα τον εκβαρβαρώσει, και θα γίνει δυστυχέστερος βυθίζοντας μαζί του στην εξαθλίωση και όλους τους
άλλους.
Ε. Π. Παπανούτσος
«Πρακτική Φιλοσοφία»

2. Α) Ποιο πρόβλημα που σχετίζεται με την αύξηση του ελευθέρου χρόνου αντιμετωπίζουν οι
κοινωνιολόγο;
Οι κοινωνιολόγοι φοβούνται μήπως οι άνθρωποι όταν έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο κάνουν
πράγματα που θα έχουν αρνητικές συνέπειες τόσο στην ατομική όσο και στην συλλογική ζωή τους. Οι
κοινωνιολόγοι έρχονται αντιμέτωποι με πολλά αναπάντητα ερωτήματα, όπως πως θα αξιοποιήσουν οι
σημερινοί άνθρωποι τον ελεύθερο χρόνο τους, πως θα ψυχαγωγούνται, αν θα κάθονται μπροστά από
μια τηλεόραση και θα πίνουν αλκοολούχα ποτά, αν θα παίζουν τυχερά παιχνίδια, αν θα διασκεδάζουν
σε ταβέρνες και νυχτερινά κέντρα μουσικής και χορού. Όλα αυτά τα ερωτήματα τους ταλανίζουν και
τους φέρνουν σε δίλημμά όταν αναρωτιούνται τι θα ήταν ποιο καλό και ευεργετικό για τον άνθρωπο να
δουλεύει περισσότερες ώρες ή να ξεκουράζεται και να εργάζεται λιγότερο
Β) Τι προτείνει ο συγγραφέας για την επίλυση αυτού προβλήματος; Συμφωνείτε με την πρόταση του;
Να τεκμηριώσετε την απάντηση σας σε μια παράγραφο (80-100 περίπου λέξεις) με τίτλο η
<<αξιοποίηση του ελευθέρου χρόνου>>, οπού θα προτείνετε και δικούς σας τρόπους αξιοποίησης
του ολοένα αυξανομένου ελευθέρου χρόνου του συγχρόνου πολιτισμένου ανθρώπου.
Η αξιοποίηση του ελευθέρου χρόνου
Ο συγγραφέας προτείνει ως λύση στο πρόβλημα του ελευθέρου χρόνου την όσο τον
δυνατόν μεγαλύτερη μόρφωση του λαού σε συνδυασμό με την πιο δίκαια και πιο καλή οργάνωση της
κοινωνίας, της ανθρώπινης κοινότητας. Συμφωνούμε με την γνώμη του συγγραφέα και θεωρούμε ότι
όταν ένας άνθρωπος είναι μορφωμένος γνωρίζει πως πρέπει να αξιοποιήσει τον ελεύθερο του χρόνο.
Γνωρίζει επίσης πως αν δεν αξιοποιήσει ευεργετικά τότε αυτό θα έχει οδυνηρές συνέπειες στην
ατομική του ζωή. Ο άνθρωπος θα μπορούσε να πάει θέατρο και κινηματογράφο που κάνουν το άτομο
να προβληματίζεται, καλλιεργούν το πνεύμα του και δίνουν ερεθίσματα για συζητήσεις, ακόμα θα
ήταν καλό να διάβαζε βιβλία τα οποία θα του διευρύνουν τους πνευματικούς ορίζοντες, θα του
ικανοποιήσουν το <<φιλοπερίεργον>> και θα δώσουν λύσεις σε διαφορά προβλήματα του. Καλό θα
ήταν επίσης να ασχολούνταν με τον αθλητισμό, με τον οποίο ασκείται το σώμα και καλλιεργείται η
άμιλλα. Η συχνή επαφή με την φύση θα τον αναζωογονούσε επίσης, θα του διέγειρε τις αισθήσεις και
πάνω από όλα θα βοηθούσε το πνεύμα του να απομακρυνθεί από έγνοιες και σκοτούρες. Τέλος, με τα
ταξίδια, με τα οποία ο άνθρωπος έρχεται σε επαφή με ξένους, τόπους και πολιτισμούς, γνωρίζει τα
ήθη, τα έθιμα, τις αντιλήψεις στην κοσμοθεωρία και τον τρόπο ζωής άλλων λαών, απομακρύνεται από
την ρουτίνα της καθημερινότητας και ανανεώνεται.