SlideShare a Scribd company logo
1 of 2
A. FISTULA ENTEROCUTAN

1. Definisi

Fistula adalah hubungan abnormal antara dua permukaan epitel. Fistula enterokutan
didefinisikan sebagai hubungan anbnormal antara permukaan epitel usus kecil atau usus besar
dengan permukaan epitel kulit abdomen.

2. Etiologi

a. Spontan

i. Keganasan

ii. Radiasi

iii. Penyakit usus inflamatorik

iv. Iskemia usus

v. Sepsis intraabdominal

vi. Appendisitis

vii. Ulkus duodenum

b. Pasca Operasi

i. Kerusakan anastomosis

ii. Trauma usus pada saat diseksi atau penutupan abdomen

3. Klasifikasi

Fistula enterokutan diklasifikasikan berdasarkan output yang dihasilkan dalam satuan mililiter
setiap 24 jam.

a. Low

i. Output sebanyak 200 ml dalam 24 jam

ii. Pada umumnya berasal dari usus kecil

b. Moderate, Output > 200 – 500 ml dalam 24 jam

c. High

i. Output > 500 ml dalam 24 jam

ii. Pada umumnya berasal dari usus besar
4. Diagnosis

Pada umumnya, fistula enterokutan dapat diidentifikasi dengan drainase eksternal isi usus.
Pasien dengan fistel enterokutan terdiagnosis pada hari kelima atau keenam pasca operasi,
dengan gejala demam, ileus yang menetap, dan abses luka operasi. Apabila dilakukan
drainase abses, demam akan menghilang. Dalam waktu 24 jam, fistula akan tampak jelas dan
tampak isi usus yang keluar dari luka operasi.

5. Penatalaksanaan

a. Diagnosis dan Identifikasi

b. Stabilisasi dan Investigasi

i. Mengontrol komplikasi dalam 24 sampai 48 jam setelah fistula enterokutan terdiagnosis.

ii. Mengurangi jumlah output fistula

· Pemasangan nasogastric tube (NGT)

· Pemberian antagonis H2 atau proton pump inhibitor (PPI)

· Drainase abses

· Koreksi keseimbangan cairan, elektrolit, dan nutrisi

· Penberian antibiotik spektrum luas

· Penggunaan somatostatin atau octreotide untuk menghambat sekresi gaster, pankreas, sistem
bilier, dan usus.

c. Terapi Definitif

Terapi definitif diperlukan saat pasien tidak membaik dengan terapi awal selama 4 sampai 6
minggu.

i. Operasi

· Menjahit ulang fistula

· Reseksi fistula

· Laparotomy

Tindakan laparotomy ditunda samapai terjadi resolusi dari inflamasi intra-abdominal pada
pasien pasca operasi fase awal

· Penutupan fistula dengan menggunakan vakum atau lem fibrin.

More Related Content

What's hot

PRESENTATION kondiloma akuminata
PRESENTATION kondiloma akuminataPRESENTATION kondiloma akuminata
PRESENTATION kondiloma akuminataSK Sulistyaningrum
 
Penatalaksanaan Kejang Demam - Konsensus IDAI
Penatalaksanaan Kejang Demam - Konsensus IDAIPenatalaksanaan Kejang Demam - Konsensus IDAI
Penatalaksanaan Kejang Demam - Konsensus IDAISeascape Surveys
 
82894087 makalah-jadi-apendisitis
82894087 makalah-jadi-apendisitis82894087 makalah-jadi-apendisitis
82894087 makalah-jadi-apendisitisDavid Suhendra
 
Penyakit Meniere
Penyakit MenierePenyakit Meniere
Penyakit MeniereAntox Utomo
 
136215506 hidronefrosis-segi-radiologi
136215506 hidronefrosis-segi-radiologi136215506 hidronefrosis-segi-radiologi
136215506 hidronefrosis-segi-radiologi. .
 
Case Report diare Akut Dehidrasi Ringan Sedang ppt
Case Report diare Akut Dehidrasi Ringan Sedang pptCase Report diare Akut Dehidrasi Ringan Sedang ppt
Case Report diare Akut Dehidrasi Ringan Sedang pptSyscha Lumempouw
 
Laporan Kasus BPH
Laporan Kasus BPHLaporan Kasus BPH
Laporan Kasus BPHKharima SD
 
HERNIA.pptx
HERNIA.pptxHERNIA.pptx
HERNIA.pptxmoli100
 
Makalah hernia dr dr koernia swa oetomo Sp.B
Makalah hernia dr dr koernia swa oetomo Sp.BMakalah hernia dr dr koernia swa oetomo Sp.B
Makalah hernia dr dr koernia swa oetomo Sp.Bkoerniaso
 
Prurigo hebra
Prurigo hebraPrurigo hebra
Prurigo hebraKindal
 
Ulkus & gangren diabetikum
Ulkus & gangren diabetikumUlkus & gangren diabetikum
Ulkus & gangren diabetikumagusrandasetyawan
 

What's hot (20)

PRESENTATION kondiloma akuminata
PRESENTATION kondiloma akuminataPRESENTATION kondiloma akuminata
PRESENTATION kondiloma akuminata
 
Appendicitis)
Appendicitis)Appendicitis)
Appendicitis)
 
Penatalaksanaan Kejang Demam - Konsensus IDAI
Penatalaksanaan Kejang Demam - Konsensus IDAIPenatalaksanaan Kejang Demam - Konsensus IDAI
Penatalaksanaan Kejang Demam - Konsensus IDAI
 
82894087 makalah-jadi-apendisitis
82894087 makalah-jadi-apendisitis82894087 makalah-jadi-apendisitis
82894087 makalah-jadi-apendisitis
 
Gastritis
GastritisGastritis
Gastritis
 
Penyakit Meniere
Penyakit MenierePenyakit Meniere
Penyakit Meniere
 
136215506 hidronefrosis-segi-radiologi
136215506 hidronefrosis-segi-radiologi136215506 hidronefrosis-segi-radiologi
136215506 hidronefrosis-segi-radiologi
 
Case Report diare Akut Dehidrasi Ringan Sedang ppt
Case Report diare Akut Dehidrasi Ringan Sedang pptCase Report diare Akut Dehidrasi Ringan Sedang ppt
Case Report diare Akut Dehidrasi Ringan Sedang ppt
 
Case hernia putri
Case hernia putriCase hernia putri
Case hernia putri
 
Herpes zoster
Herpes zosterHerpes zoster
Herpes zoster
 
Laporan Kasus BPH
Laporan Kasus BPHLaporan Kasus BPH
Laporan Kasus BPH
 
Ileus obstruksi
Ileus obstruksiIleus obstruksi
Ileus obstruksi
 
HERNIA.pptx
HERNIA.pptxHERNIA.pptx
HERNIA.pptx
 
Makalah hernia dr dr koernia swa oetomo Sp.B
Makalah hernia dr dr koernia swa oetomo Sp.BMakalah hernia dr dr koernia swa oetomo Sp.B
Makalah hernia dr dr koernia swa oetomo Sp.B
 
Prurigo hebra
Prurigo hebraPrurigo hebra
Prurigo hebra
 
Preskas sindrom nefrotik
Preskas sindrom nefrotikPreskas sindrom nefrotik
Preskas sindrom nefrotik
 
Demam tifoid anak
Demam tifoid anakDemam tifoid anak
Demam tifoid anak
 
P 4a diare akut
P 4a diare akutP 4a diare akut
P 4a diare akut
 
Ca mammae
Ca mammaeCa mammae
Ca mammae
 
Ulkus & gangren diabetikum
Ulkus & gangren diabetikumUlkus & gangren diabetikum
Ulkus & gangren diabetikum
 

Similar to Fistula Enterokutan

Leaflet apendisitis akper pemda muna
Leaflet apendisitis akper pemda munaLeaflet apendisitis akper pemda muna
Leaflet apendisitis akper pemda munaWarnet Raha
 
Leaflet apendisitis akper pemda muna
Leaflet apendisitis akper pemda munaLeaflet apendisitis akper pemda muna
Leaflet apendisitis akper pemda munaSeptian Muna Barakati
 
Management pasca operasi
Management pasca operasiManagement pasca operasi
Management pasca operasiUlfa Pradipta
 
Modul gastrostomy dho
Modul gastrostomy dhoModul gastrostomy dho
Modul gastrostomy dhoDewaHerryOka
 
Modul Gastrostomy DHO.pptx
Modul Gastrostomy DHO.pptxModul Gastrostomy DHO.pptx
Modul Gastrostomy DHO.pptxDewaHerryOka
 
7. peritonitis
7. peritonitis7. peritonitis
7. peritonitisPradasary
 
referat peritonitis.pptx
referat peritonitis.pptxreferat peritonitis.pptx
referat peritonitis.pptxsetiaji6
 
Asuhan keperawatan klien dengan appendicitis AKPER MUNA
Asuhan keperawatan klien dengan appendicitis AKPER MUNA Asuhan keperawatan klien dengan appendicitis AKPER MUNA
Asuhan keperawatan klien dengan appendicitis AKPER MUNA Operator Warnet Vast Raha
 
Prinsip prinsip pembedahan ginekologi
Prinsip prinsip pembedahan ginekologiPrinsip prinsip pembedahan ginekologi
Prinsip prinsip pembedahan ginekologiArinsahara
 
Atresia rekti (khoirunnisa.khusnul. kurnia)
Atresia rekti (khoirunnisa.khusnul. kurnia)Atresia rekti (khoirunnisa.khusnul. kurnia)
Atresia rekti (khoirunnisa.khusnul. kurnia)ceeria
 
ASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITIS
ASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITISASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITIS
ASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITISBaskoro Abdiansyah
 
ASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITIS PDF
ASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITIS PDFASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITIS PDF
ASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITIS PDFBaskoro Abdiansyah
 

Similar to Fistula Enterokutan (20)

Leaflet apendisitis akper pemda muna
Leaflet apendisitis akper pemda munaLeaflet apendisitis akper pemda muna
Leaflet apendisitis akper pemda muna
 
Appendektom1
Appendektom1Appendektom1
Appendektom1
 
Leaflet apendisitis akper pemda muna
Leaflet apendisitis akper pemda munaLeaflet apendisitis akper pemda muna
Leaflet apendisitis akper pemda muna
 
Appendektomi
AppendektomiAppendektomi
Appendektomi
 
Management pasca operasi
Management pasca operasiManagement pasca operasi
Management pasca operasi
 
Modul gastrostomy dho
Modul gastrostomy dhoModul gastrostomy dho
Modul gastrostomy dho
 
Modul Gastrostomy DHO.pptx
Modul Gastrostomy DHO.pptxModul Gastrostomy DHO.pptx
Modul Gastrostomy DHO.pptx
 
A AKPER PEMDA MUNA
A AKPER PEMDA MUNA A AKPER PEMDA MUNA
A AKPER PEMDA MUNA
 
7. peritonitis
7. peritonitis7. peritonitis
7. peritonitis
 
referat peritonitis.pptx
referat peritonitis.pptxreferat peritonitis.pptx
referat peritonitis.pptx
 
Askep husna 2 b AKPER PEMKAB MUNA
Askep husna  2 b  AKPER PEMKAB MUNA Askep husna  2 b  AKPER PEMKAB MUNA
Askep husna 2 b AKPER PEMKAB MUNA
 
Asuhan keperawatan klien dengan appendicitis AKPER MUNA
Asuhan keperawatan klien dengan appendicitis AKPER MUNA Asuhan keperawatan klien dengan appendicitis AKPER MUNA
Asuhan keperawatan klien dengan appendicitis AKPER MUNA
 
askep intususepsi
askep intususepsiaskep intususepsi
askep intususepsi
 
Prinsip prinsip pembedahan ginekologi
Prinsip prinsip pembedahan ginekologiPrinsip prinsip pembedahan ginekologi
Prinsip prinsip pembedahan ginekologi
 
Atresia rekti (khoirunnisa.khusnul. kurnia)
Atresia rekti (khoirunnisa.khusnul. kurnia)Atresia rekti (khoirunnisa.khusnul. kurnia)
Atresia rekti (khoirunnisa.khusnul. kurnia)
 
Askep inkontinensia urine (2)
Askep inkontinensia urine (2)Askep inkontinensia urine (2)
Askep inkontinensia urine (2)
 
ASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITIS
ASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITISASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITIS
ASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITIS
 
816b_gastrostomy.pptx
816b_gastrostomy.pptx816b_gastrostomy.pptx
816b_gastrostomy.pptx
 
ASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITIS PDF
ASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITIS PDFASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITIS PDF
ASUHAN KEPERAWATAN PASIEN DENGAN APENDISITIS PDF
 
apendisitis.pptx
apendisitis.pptxapendisitis.pptx
apendisitis.pptx
 

Fistula Enterokutan

  • 1. A. FISTULA ENTEROCUTAN 1. Definisi Fistula adalah hubungan abnormal antara dua permukaan epitel. Fistula enterokutan didefinisikan sebagai hubungan anbnormal antara permukaan epitel usus kecil atau usus besar dengan permukaan epitel kulit abdomen. 2. Etiologi a. Spontan i. Keganasan ii. Radiasi iii. Penyakit usus inflamatorik iv. Iskemia usus v. Sepsis intraabdominal vi. Appendisitis vii. Ulkus duodenum b. Pasca Operasi i. Kerusakan anastomosis ii. Trauma usus pada saat diseksi atau penutupan abdomen 3. Klasifikasi Fistula enterokutan diklasifikasikan berdasarkan output yang dihasilkan dalam satuan mililiter setiap 24 jam. a. Low i. Output sebanyak 200 ml dalam 24 jam ii. Pada umumnya berasal dari usus kecil b. Moderate, Output > 200 – 500 ml dalam 24 jam c. High i. Output > 500 ml dalam 24 jam ii. Pada umumnya berasal dari usus besar
  • 2. 4. Diagnosis Pada umumnya, fistula enterokutan dapat diidentifikasi dengan drainase eksternal isi usus. Pasien dengan fistel enterokutan terdiagnosis pada hari kelima atau keenam pasca operasi, dengan gejala demam, ileus yang menetap, dan abses luka operasi. Apabila dilakukan drainase abses, demam akan menghilang. Dalam waktu 24 jam, fistula akan tampak jelas dan tampak isi usus yang keluar dari luka operasi. 5. Penatalaksanaan a. Diagnosis dan Identifikasi b. Stabilisasi dan Investigasi i. Mengontrol komplikasi dalam 24 sampai 48 jam setelah fistula enterokutan terdiagnosis. ii. Mengurangi jumlah output fistula · Pemasangan nasogastric tube (NGT) · Pemberian antagonis H2 atau proton pump inhibitor (PPI) · Drainase abses · Koreksi keseimbangan cairan, elektrolit, dan nutrisi · Penberian antibiotik spektrum luas · Penggunaan somatostatin atau octreotide untuk menghambat sekresi gaster, pankreas, sistem bilier, dan usus. c. Terapi Definitif Terapi definitif diperlukan saat pasien tidak membaik dengan terapi awal selama 4 sampai 6 minggu. i. Operasi · Menjahit ulang fistula · Reseksi fistula · Laparotomy Tindakan laparotomy ditunda samapai terjadi resolusi dari inflamasi intra-abdominal pada pasien pasca operasi fase awal · Penutupan fistula dengan menggunakan vakum atau lem fibrin.