1. Η Γαλλική επανάσταση (1789-1794)
Το παλάτι των Βερσαλλιών
http://www.taringa.net/
2.
3. Το πλαίσιο
• 18ος
αιώνας, Γαλλία: Παλαιό Καθεστώς, δηλ.
• 3 θεσμοθετημένες τάξεις:
– Κλήρος (0,5%)
– Ευγενείς (1,5%)
– Υπόλοιποι, δηλ. αστοί, αγρότες εργάτες (98%)
• Κριτήρια ένταξης: καταγωγή, προνόμια που δόθηκαν από τον
ηγεμόνα
• Προνόμια κλήρος & ευγενείς
• Υποχρεώσεις (βλ. φόροι) οι υπόλοιποι
4. Αίτια
• Δυσαρέσκεια αστικής τάξης (δεν συμμετέχει στις πολιτικές
αποφάσεις)
• Συνθήκες ζωής του λαού: άθλιες
• 1789: συμμετοχή στην Αμερικανική επανάσταση
=> άδεια ταμεία στη Γαλλία
• 1788-1789: βαρύς χειμώνας πείνα
λεηλασίες πλούσιων σπιτιών & κρατικών
αποθηκών
5. Α’ φάση επανάστασης: προσπάθειες
συνεννόησης
• Βερσαλίες, Μάιος 1789: συνέλευση των τάξεων υπό το
βασιλιά Λουδοβίκο 16ο
(για να ζητήσει φόρους)
• Αδυναμία συνεννόησης: η Τρίτη τάξη ζητά μεταρρυθμίσεις
και ο βασιλιάς νέους φόρους =>
• Αντιπρόσωποι Τρίτης τάξης Εθνική συνέλευση
• Ιούνιος 1789: οι αντιπρόσωποι της Τρίτης τάξης ορκίζονται
ότι θα συντάξουν σύνταγμα
• Υποστήριξη Τρίτης τάξης από κάποιους κληρικούς και
ευγενείς => ο βασιλιάς δείχνει να υποχωρεί
• 9 Ιουλίου 1789: Εθνοσυνέλευση Συντακτική Συνέλευση
(σκοπός: η σύνταξη συντάγματος)
6. • Ο Λουδοβίκος κρυφά συγκεντρώνει στρατό
• “Ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον” => οργή των πολιτών
οπλίζονται για να αμυνθούν
• 14 Ιουλίου 1789: κατάληψη Βαστίλης
• Η επανάσταση εξαπλώνεται στην ύπαιθρο της Γαλλίας
• Φιλελεύθεροι στην Ευρώπη βλέπουν ελπίδα
• 14 Ιουλίου: εθνική γιορτή
7. Η Βαστίλη τότε…..
…και τώρα
Η νοτιοδυτική όψη της Βαστίλης, 1715-19
https://en.wikipedia.org/wiki/Bastille
https://en.wikipedia.org/wiki/Storming_of_the_Bastille
8. Πολιτική
• Συντακτική συνέλευση: 3 Πολιτικά ρεύματα:
– Δεξιά: όχι άλλες μεταβολές στο παλαιό καθεστώς
– Κέντρο: ναι στη μοναρχία, να συμμετέχουν όμως οι ευγενείς και
μεγαλοαστοί στις αποφάσεις
– Αριστερά: πρότυπο το αμερικάνικο πολίτευμα
• Λέσχες = πολιτικές οργανώσεις με ευρύτερη συμμετοχή
– Λέσχη Ιακωβίνων
– Λέσχη Κορδιλιέρων
9. Ενέργειες της Συντακτικής συνέλευσης
• Καταργεί τα προνόμια
• Ψηφίζει τη Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και
του πολίτη (Αύγουστος 1789)
• Καταλαμβάνει τις Βερσαλλίες (Οκτώβρης 1789)
• Υποχρεώνει τον βασιλιά σε υποχώρηση
• 1791: ψηφίζει το πρώτο σύνταγμα της Γαλλίας
10. Το Γαλλικό σύνταγμα
• Πολίτευμα: συνταγματική μοναρχία
• Έθνος κυρίαρχο
• Νομοθετικό σώμα: η Νομοθετική συνέλευση (Βουλή)
αιρετή
• Εκτελεστική εξουσία: βασιλιάς + 6 υπουργοί
• Δικαστική εξουσία = ανεξάρτητη
• Δικαίωμα ψήφου : όσοι έχουν περιουσία και πληρώνουν
φόρους
• Ο κλήρος = δημόσιο λειτούργημα, αφαιρείται η περιουσία
του κλήρου
12. Η Επανάσταση σε κίνδυνο
• Λουδοβίκος + βασιλείς Αυστρίας – Πρωσίας: σχέδια για
ανατροπή των επαναστατών
• Πόλεμος Γαλλίας – Αυστρίας, Πρωσίας
• Ρήξη της Νομοθετικής συνέλευσης με το βασιλιά
• Ο βασιλιάς τίθεται σε περιορισμό
• Αναγνωρίζονται πολιτικά δικαιώματα σε όλους τους άντρες
• Δημεύονται οι περιουσίες των αριστοκρατών
• Διαχωρίζεται το κράτος από την εκκλησία
• Η πατρίδα κηρύσσεται σε κίνδυνο
• Νίκη κατά των Πρώσων (1792)
13. Delacroix Eugene, 1830
Η Ελευθερία Οδηγεί το Λαό
Λούβρο, Παρίσι
https://en.wikipedia.org/wiki/Liberty_Leading_the_People
14. Β’ φάση: τελική επικράτηση
• Εκλογές με καθολική ψηφοφορία
• Αναδεικνύεται Συμβατική συνέλευση:
– Καταργεί τη μοναρχία
– Εγκαθιδρύει την πρώτη αβασίλευτη δημοκρατία
– Υιοθετεί νέο ημερολόγιο (1793: έτος Ι της Δημοκρατίας)
– Καταδίκη και αποκεφαλισμός Λουδοβίκου & Μαρίας Αντουανέτας
– Συνέχιση του πολέμου στο Βέλγιο και όχθες του Ρήνου
Ντυπλεσσί Ζ.Σ. 1777
Ο Λουδοβίκος 16ος
http://el.wikipedia.org
15. Εσωτερικά προβλήματα
• Κακή οικονομική κατάσταση στο λαό =>
• Αντεπαναστατικές εξεγέρσεις στο εσωτερικό =>
• Συστήνεται:
– Επιτροπή Δημόσιας Σωτηρίας
– Επιτροπή Γενικής Ασφάλειας
– Επαναστατικά δικαστήρια
• Ορεινοί – Γιρονδίνοι διαφωνούν: επικράτηση Ορεινών,
σύλληψη αρχηγών των Γιρονδίνων
• Επαναστατική κυβέρνηση των Ορεινών
19. Η τελευταία φάση
• Εκτέλεση Ροβεσπιέρου επικράτηση μετριοπαθών
• Κατάργηση ριζοσπαστικών μέτρων
• Ψήφιση νέου συντάγματος
• Διευθυντήριο (5 μέλη): εξουσία
• 1799: Ο Βοναπάρτης στην εξουσία
ικανός στρατηγός => φαίνεται να εξασφαλίζει
σταθερότητα (εσωτερικά) και κυριαρχία
Γαλλίας στην Ευρώπη
David, Jacques-Louis, 1812
Ο Ναπολέων στο γραφείο του
http://en.wikipedia.org
20. Το έργο του Βοναπάρτη
• Εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις:
– Διοίκηση
– Εκπαίδευση
– Oικονομία
• Ναπολεόντειος Κώδικας (1804): βάση
νομικού συστήματος Γαλλίας
και άλλων ευρωπαϊκών κρατών
21. Άνοδος και πτώση
• Ναπολεόντειοι πόλεμοι: θέτει υπό τον έλεγχο της Γαλλίας
μεγάλο μέρος της Ευρώπης
• Οι σκληροί φόροι αντίδραση ευγενών, κλήρου, λαού:
επιθυμία επαναφοράς μοναρχίας
• 1812: επίθεση Ναπολέοντα στη Ρωσία
• Αγγλία, Αυστρία, Πρωσία, Ρωσία, Ισπανία, Σουηδία, βασίλειο
της Νεάπολης: συνασπισμός εναντίον Ναπολέοντα
• 1815, Βατερλό: ήττα Γάλλων, τέλος Ναπολεόντειας
κυριαρχίας
Χάρτης: ebooks.edu.gr
22. Σημασία Γαλλικής επανάστασης
• Ενέπνευσε πολλούς λαούς
• Πραγματοποιήθηκαν μεταρρυθμίσεις οικονομία
• Χτύπημα στην απολυταρχία
• Διάδοση των αρχών του Διαφωτισμού
• Αναπτύχθηκε η ιδέα ότι τα όρια του έθνους και του κράτους πρέπει να
συμπίπτουν!!!!
• Διαχωρισμός εκκλησίας – κράτους
• Ο λαός = πηγή της εξουσίας / υπήκοοι πολίτες
• Φιλελευθερισμός, εθνικισμός, σοσιαλισμός: αναπτύσσονται σ’ αυτή την
περίοδο
23. Το συνέδριο της Βιέννης
• Πότε; Σεπτέμβριος 1814 – Ιούνιος 1815
• Πού; Βιέννη
• Στόχος;
– επαναχάραξη συνόρων βιώσιμη ισορροπία
– ανασυγκρότηση απολυταρχίας
– καταστολή επαναστατικών ιδεών
• Και η Γαλλία;
– ξανά βασιλεία
– τα σύνορα επανήλθαν στα πριν το 1789 όρια
24. Η Ιερή Συμμαχία
• Νοέμβριος 1815
• Ιερή Συμμαχία = Αυστρία, Ρωσία, Πρωσία
• Η απολυταρχία επιστρέφει στην Ευρώπη
• 1815 – 1830: Παλινόρθωση
• Τελικά η Γαλλική Επανάσταση
έγινε για το τίποτα;
Isabey, 1819
Συνέδριο της Βιέννης
http://el.wikipedia.org