Ιστορία Γ' Γυμνασίου, ενότητα12

1. Η ωρίμανση της βιομηχανικής
επανάστασης
Lacey Powell, Child labor
in the industrial revolution
www.youtube.com

2. Γενικές παρατηρήσεις
• 1750-1780, Μ. Βρετανία: οι πρώτες βιομηχανίες
• Το φαινόμενο ονομάζεται εκβιομηχάνιση
• Χαρακτηριστικά εκβιομηχάνισης:
– Μεγάλη χρήση νέων τεχνικών μέσων (ατμομηχανή)=>
– Περιορισμός χειρωνακτικής εργασίας / αύξηση
παραγωγής – μείωση κόστους
– Αξιοποίηση νέων μορφών ενέργειας (άνθρακας)
– Εφαρμογή καινοτομιών στη μεταλλουργία
– Συγκέντρωση εργαζομένων στα εργοστάσια
(βιομηχανικό σύστημα)
– Υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης
• Υφαντουργία – μεταλλουργία: πόλοι
εκβιομηχάνισης

3. Επέκταση
• Αρχές 19ου
αι.: επέκταση εκβιομηχάνισης 
δυτική Ευρώπη  στον υπόλοιπο κόσμο
• Μετάβαση: αγροτική – χειροτεχνική οικονομία 
βιομηχανική οικονομία => οικονομικές,
κοινωνικές, πολιτικές, πολιτισμικές αλλαγές
• Ιστορικοί: η σημασία των αλλαγών τόσο μεγάλη
που ονόμασαν την
εκβιομηχάνιση:
Βιομηχανική
επανάσταση
https://taapworld.wikispaces.com/

4. Η εξάπλωση της βιομηχανικής
επανάστασης
• Μέσα 19ου
αι.: εκβιομηχάνιση  Μ. Βρετανία,
βόρεια & ανατολική Γαλλία, Βέλγιο, Κάτω
Χώρες, κάποια σημεία του Ρήνου & β. Ιταλίας
• Πρόοδος υφαντουργίας, μεταλλουργίας
=>γρήγορη εξάπλωση εκβιομηχάνισης στην
Ευρώπη & Η.Π.Α.
• 1880 κ.ε.: επιστημονική έρευνα  νέοι
βιομηχανικοί κλάδοι  αναδεικνύονται, π.χ.
– Χημεία: από το εργαστήριο στην παραγωγή
– Φυσική: ηλεκτρισμός ως πηγή ενέργειας & φωτισμού

5. Βιομηχανική επανάσταση –
επανάσταση στις επιστήμες
• Χημεία: επαναστατικές ανακαλύψεις > οργανική
χημεία  δίνει τη δυνατότητα εφαρμογών στην
μαζική βιομηχανική παραγωγή:
– Συνθετικές βαφές (καταστροφή Αμπελακίων)
– Λιπάσματα (συνέπειες στη γεωργία;)
– Πλαστικές ύλες – εκρηκτικά (δυναμίτιδα)
– Βιομηχανίες φαρμάκων
– Βιομηχανίες φωτογραφικών –
κινηματογραφικών ειδών
• Πρωτοπόρος: η Γερμανία

6. Εργαστήριο Χημείας 18ου
αι. Πηγή, Πανεπιστήμιο Erlangen, Γερμανία

7. Otto Fischer, Καθηγητής Χημείας 1885

8. Ηλεκτρισμός
• Δεύτερο μισό 19ου
αι.: ηλεκτρισμός = η κυριότερη
καινοτομία της εποχής
• Πηγή ενέργειας & φωτισμού  αντικαθιστά το
φωταέριο & λάμπες πετρελαίου
• Επινόηση ηλεκτρικού λαμπτήρα πυρακτώσεως
• Επινόηση μετατροπής της ενέργειας των υδάτων
σε ηλεκτρική
• Δυνατότητα μεταφοράς ενέργειας σε μεγάλες
αποστάσεις

10. Thomas Edison

11. Επανάσταση σε συγκοινωνίες -
επικοινωνίες
• Πρόοδος σε συγκοινωνίες & επικοινωνίες =>
επιτάχυνση βιομηχανικής ανάπτυξης
• 1825: Stephenson (Άγγλος μηχανικός)  κινεί
ατμάμαξα Λίβερπουλ – Μάντσεστερ
• Τέλη 19ου
αι.: ηλεκτροκίνητα τραμ, υπόγειοι
σιδηρόδρομοι (μετρό)

12. Β. Καρολίνα, Ιστορικό Μουσείο

13. Θαλάσσιες μεταφορές
• Στη θάλασσα: χρήση ατμομηχανής  σιδερένιο
ατμόπλοιο: αντικαθιστά ξύλινο ιστιοφόρο =>
• Μείωση χρόνου & κόστους ταξιδιού =>
• Σιδηρόδρομος – ατμόπλοιο : σύμβολα της νέας
εποχής

14. Αυτοκίνητο / αεροπλάνο
• Εξέλιξη κινητήρων + ενσωμάτωση κινητήρων σε
οχήματα = αυτοκίνητο
• Πειραματισμοί για ιπτάμενες μηχανές  τα
πρώτα αεροπλάνα =>
• Πετρέλαιο: μεγάλη αξία & σημασία

15. Επικοινωνία
• Επανάσταση στα μέσα μετάδοσης ήχου:
– Ηλεκτρικός τηλέγραφος
– Τηλέφωνο
– Ασύρματος τηλέγραφος
• Η επικοινωνία γίνεται πιο εύκολη =>
• Διαμορφώνεται δίκτυο μεταφορών &
επικοινωνιών που αγκαλιάζει όλη τη Γη, και
εντάσσει συνεχώς νέες περιοχές 
• Βλέπουμε την αρχή της παγκοσμιοποίησης;

16. Οικονομικός φιλελευθερισμός &
καπιταλισμός
• Οικονομία ελεύθερης αγοράς / καπιταλισμός /
κεφαλαιοκρατία: ονομάστηκε ο νέος τρόπος
οικονομικής οργάνωσης
• Οικονομικός φιλελευθερισμός: η ιδεολογική
βάση του συστήματος: βασικές αρχές
– Οι επιχειρηματίες δικαιούνται να κάνουν ό,τι κρίνουν
για να κερδίζουν
– Το ατομικό συμφέρον: σημαντικότερο του κοινωνικού

17. Μετοχές
• Βιομηχανία => ανάγκη μεγάλων κεφαλαίων =>
• Δημιουργία εταιρειών με συμμετοχή πολλών
κεφαλαιούχων 
• Το κεφάλαιο των επιχειρήσεων  μετοχές =>
• Ποσοστό συμμετοχής στην εταιρεία  αριθμός
μετοχών
• Δημιουργία μεγάλων τραπεζών: συγκεντρώνουν
κεφάλαια, δανείζουν σε επιχειρηματίες με τόκο

18. Εθνική Τράπεζα Ελλάδος, 1920

19. Ολιγοπώλια, μονοπώλια
• Η παραγωγή δεν στοχεύει στην συντήρηση των
ανθρώπων, αλλά στο κέρδος =>
• Ανάγκη μείωσης του κόστους παραγωγής (για
αύξηση του κέρδους)  συγχωνεύσεις
εταιρειών
• => δημιουργούνται ολιγοπώλια &
μονοπώλια
• Κατά διαστήματα: η αγορά δεν
μπορεί να απορροφήσει την
παραγωγή => οικονομικές κρίσεις =>
• Σκέψεις: μήπως πρέπει να υπάρχει
κρατική παρέμβαση στην οικονομία;

20. Καλή σας μέρα ☺