Αμπελόκηποι Αθήνας και Συνεντεύξεις: Γιώργος Σπυριδόπουλος

Αμπελόκηποι Αθήνας
Συνέντευξη με τον κύριο
Γιώργο Σπυριδόπουλο
(μαθητή στη Στέγη Τυφλών μεταξύ 1956-1959 και ένοικο στον πρώτο
πρότυπο προσφυγικό συνοικισμό «Κουντουριώτη» μεταξύ 1961-1969)
Επιπλέον πληροφορίες δόθηκαν από την κόρη του Ελπίδα και τη γυναίκα
του Ελένη Σπυριδοπούλου.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Συντακτική και Φωτογραφική ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής
Σχολικά έτη: 2020-2021

Συνέντευξη με τον κύριο Γιώργο Σπυριδόπουλο // Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα
Εργαστηρίου Πληροφορικής // Σχολικό έτος: 2020-2021 [2]
Ο κύριος Γιώργος Σπυριδόπουλος μαθήτευσε στη Στέγη Τυφλών μεταξύ
1956-1959. Έμεινε σε αυτήν και ένα μικρό διάστημα μεταξύ Μαΐου 1960
και φθινοπώρου του 1961, πριν μετακομίσει σε σπιτάκι του προσφυγικού
συνοικισμού «Κουντουριώτη», όπου και έμεινε μεταξύ 1961-1969 στο
νούμερο 222.
Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στις 03/06/2021.
Στις 25/06/2021 μας δόθηκαν επιπλέον πληροφορίες και υλικό, ενώ
φωτογραφίσαμε και εργαλεία που χρησιμοποιούσε ο κύριος
Σπυριδόπουλος για τις κατασκευές του.
Ερωτήσεις:
[56ο] Καλησπέρα σας. Σας ευχαριστούμε πολύ που δεχθήκατε να μας
δώσετε συνέντευξη σπίτι σας. Πότε και πώς βρεθήκατε στους
Αμπελόκηπους;
[κύριος Γεώργιος Σπυριδόπουλος Γ.Σ.] Εγώ πήγα στη Στέγη Τυφλών. Η
Στέγη Τυφλών ξεκίνησε από έλληνες μετανάστες της Αμερικής κατά την
περίοδο του εμφυλίου 1945-1950. Την οργάνωση την ονόμαζαν Εγγύς
Ανατολή [https://armeniangenocide100.gr/keimena/istorika/239-near-
east-relief-i-organosi-sotirias - Η οργάνωση υπήρχε και πριν]. Είχαν
ξεκινήσει με κυρίες της Αθήνας και άνοιξαν ένα εργαστήριο, αρχικά, στη
Ριζάρειο Σχολή που ήταν κοντά στο Ζάππειο, στο παλιό κτήριο, όχι στη
Ριζάρειο στο Χαλάνδρι. Όταν βρήκαν αυτόν τον χώρο στους
Αμπελοκήπους αργότερα, ήταν το 1949, μεταστεγάστηκαν από την Αθήνα
στους Αμπελόκηπους. Η σχολή αυτή ονομάστηκε «Στέγη Τυφλών,
πατριωτικό ίδρυμα Εγγύς Ανατολής». Έτσι, τουλάχιστον, το θυμάμαι και
έτσι πρέπει να ήταν η ταμπέλα της σχολής. Η σχολή είχε τη δυνατότητα να
φιλοξενεί κάθε φορά, κάθε περίοδο, 12 με 13 παιδιά τα οποία εκπαίδευε
σε διάφορες χειροτεχνίες. Για παράδειγμα, κατασκευή καρεκλών με ψάθα,
με ροτέν, με καλαμάκια, οι λεγόμενες βιενέζικες καρέκλες, οι τρυπητές. Το
υλικό καλαθοπλεκτικής ροτέν είναι δύσκολο να το βρεις πλέον γιατί

αυτήν την πλέξη μπορούν να τη βγάλουν μηχανές, με αποτέλεσμα η
χειροποίητη εργασία να είναι πολύ πιο ακριβή. Αυτά τα υλικά
ερχόντουσαν από την Κίνα. Επίσης μαθαίναμε να κάνουμε ντύσιμο
νταμιτζάνας, καλάθια για άπλυτα ρούχα, καλάθια αχρήστων, καλαθάκια
για παιδιά νηπιαγωγείου κτλ.
Εικόνα 1: Ψάθα για καρέκλα. http://karekles-
zampoukas.gr/wp-content/uploads/2016/03/DSC03361-
830x623.jpg
Εικόνα 2: Ψάθα Βιεννέζικη, χειροποίητη.
http://handibrand.gr/images/detailed/21/DSC_12
24.jpg
Εικόνα 3: Ψάθινο καλάθι αχρήστων
https://eshop.bamboo.com.gr/wp-
content/uploads/2017/09/Καλάθι-αχρήστων-3130-1-
600x600.jpg
Εικόνα 4: Νταμιτζάνα.
https://b.scdn.gr/ds/categories/3029/2018080914
0851_44141892.jpeg
Εκπαιδευόντουσαν τα παιδιά και μετά η Σχολή τους έδινε τα κατάλληλα
εργαλεία για να εργαστούν στα σπίτια τους.
Στη Σχολή αυτή εγώ πήγα τέλος του 1956 και έφυγα τον Σεπτέμβριο του
1959. Στο χωριό που πήγα δεν μπορούσα να εργαστώ, δεν υπήρχαν
τέτοιες δυνατότητες και έτσι γύρισα ξανά στην Αθήνα. Ευνοήθηκα γιατί
μπήκα στη σχολή τηλεφωνητών στη συνέχεια και εργάστηκα ως
τηλεφωνητής σε μια ανώνυμη εταιρεία.

[56ο] Η σχολή ήταν τριετής;
[Γ.Σ.] Όχι, η σχολή ήταν ενός έτους, αλλά ανάλογα με τις δυνατότητες των
παιδιών μπορεί να έμεναν ενάμιση.... Εγώ έμεινα περισσότερο, γιατί οι
εργασίες που έφτιαχνα ήταν καλής ποιότητας και τα πουλούσαν. Ο
Προϊστάμενος ήθελε να δείξει έργο της σχολής, κατά κάποιον τρόπο. Εν
πάση περιπτώσει, με κράτησε περισσότερο εμένα εκεί. Όταν έφυγα από
εκεί, όπως σας είπα, πήγα στη σχολή τηλεφωνητών και στη συνέχεια σε
ανώνυμη εταιρεία όπου εργάστηκα μέχρι που πήρα σύνταξη.
[56ο] Τι ηλικίες παιδιών ήταν στη Στέγη Τυφλών;
[Γ.Σ.] Εγώ πήγα 19 ετών. Δεν υπήρχε συγκεκριμένη ηλικία. Ήμασταν
μεγάλα παιδιά. Τα μικρότερα παιδιά πήγαιναν στον Οίκο Τυφλών της
Καλλιθέας. Εκεί εκπαιδευόντουσαν στο Δημοτικό Σχολείο, στη συνέχεια
στο Γυμνάσιο και όταν μεγάλωναν, έφευγαν. Η Στέγη έπαιρνε μεγάλους
ανθρώπους. Μπορούσε να πάρει και 40 ετών και 30 και 20. Εγώ 19 μπήκα
μέσα στη σχολή.
[56ο] Ήταν και αγόρια και κορίτσια;
[Γ.Σ.] Όχι. Ήταν μόνο άνδρες. Αυτό το κτήριο που στεγαζόταν η Στέγη
Τυφλών δεν ήταν ένα μεγάλο κτήριο. Ήταν ένα ισόγειο. Ένα στενόμακρο
κτήριο, 8 με 81/2μέτρα φάρδος επί 25 μέτρα μήκος περίπου. Είχε 3
αίθουσες μεγάλες, 7 Χ 4 περίπου και παλαιότερα, νομίζω ότι έχω ακούσει,
είχαν μέσα αργαλειούς που ύφαιναν χαλιά οι κοπέλες, οι
προσφυγοπούλες. Αυτά τα έστελναν και στην Αμερική, κατά παραγγελία
φυσικά. [Σύμφωνα με παλαιότερες συνεντεύξεις, όπως του κυρίου Νίκου
Κατσικά εκεί ήταν το κεντιστήριο του συνοικισμού
https://www.slideshare.net/goa56tk/ss-236946459/goa56tk/ss-
236946459].
Το κτήριο της Στέγης Τυφλών ήταν ισόγειο. Από την πλευρά του βοριά η
είσοδος ήταν στο ίδιο επίπεδο με τον δρόμο. Η πόρτα που ήταν στη μέση
της Σχολής είχε από τη μια πλευρά ράμπα και από την άλλη 3-4 σκαλιά
που κατεβαίναμε.

Συνέντευξη με τον κύριο Γιώργο Σπυριδόπουλο // Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής // Σχολικό έτος: 2020-2021 [5]
Εικόνα 5: Το κτήριο της Στέγης Τυφλών, όπως το θυμάται ο κύριος Σπυριδόπουλος. Το σχέδιο μας το έφτιαξε ο ίδιος.
1). Κοιτώνας των παιδιών 2). Γραφείο της Διευθύντριας Μαυρουδή. Είχε και κρεβάτι μέσα όπου κοιμόταν μια από τις υπαλλήλους, η Γεωργία Λαϊνά.
3). Εργαστήρι που γινόντουσαν μαθήματα και κατασκευές 4). Δύο ντουζιέρες και δύο νιπτήρες. Τουαλέτα του προσωπικού και των παιδιών 5). η
είσοδος στο κτήριο από τον βορά. Δεν είχε σκαλάκια.
Απέναντι από το γραφείο της Διευθύντριας (2) ήταν 6). η έξοδος στην αυλή της Σχολής. Είχε και δύο κρεβάτια, αριστερά και δεξιά. Ο κύριος
Σπυριδόπουλος κοιμόταν στο κρεβάτι δεξιά. Αριστερά κοιμόταν ένα παιδί από την Ηράκλεια. Εκεί, στην έξοδο, υπήρχε ράμπα και σκαλάκια. Έβγαινες
στην αυλή, 3 μέτρα φάρδος και 10 μέτρα μάκρος. Η έξοδος προς την αυλή έβγαινε σε μία μικρή βεραντούλα σκεπασμένη με κεραμίδια, αριστερά είχε
ράμπα και δεξιά σκαλοπάτια. Έβλεπε το 16ο
Δημοτικό Σχολείο. Δεξιά από την έξοδο (6) ήταν 7). η τραπεζαρία και μετά ήταν 8). η κουζίνα με τον
νεροχύτη και το ψυγείο. Επίσης, στον ίδιο χώρο, ζέσταιναν το νερό με ξύλα. Αριστερά από την έξοδο (6) είχε μια 9). αποθηκούλα όπου αποθήκευαν
τα υλικά 10). ένα γραφείο όπου το χρησιμοποιούσαν και για να γράφουν γράμματα. Ερχόταν μια κυρία Κοκοδύλη και αναλάμβανε να γράψει αυτή τα
γράμματα για λογαριασμό τους. Στη γωνία ήταν 11). το δωμάτιο που κοιμόταν η κυρία Στάσα.
Επίσης, το κτήριο είχε κεραμίδια, εκτός των χώρων του μπάνιου και της κουζίνας που από πάνω είχε πλάκα. Αυτοί οι χώροι μπορεί να ήταν
μεταγενέστερη προσθήκη στο αρχικό κτήριο.
1
10
11
4
3
2
8
9 6
5
7

Η Στέγη είχε μετατρέψει αυτούς τους τρεις χώρους τους μεγάλους σε:
 Κοιτώνα, που είχε μέσα καμιά δεκαριά κρεβάτια,
 Εργαστήριο και
 Τραπεζαρία με καθιστικό.
Είχε και κάποια γραφεία, 2-3 μικρότερους χώρους, που χρησιμοποιούσε η
Διευθύντρια.
[56ο] Θυμόσαστε το όνομά της;
[Γ.Σ.] Ναι, την έλεγαν Φάνη Μαυρουδή. Ήταν μια κυρία που γεννήθηκε και
μεγάλωσε στην Αγγλία. Ο πατέρας της ήταν Πρεσβευτής επί Βενιζέλου
στην Αγγλία. Η Φάνη Μαυρουδή υπήρξε αδελφή του Ερυθρού Σταυρού
στον πόλεμο του '40. Μέχρι και το τέλος ήταν ενεργό μέλος των αδελφών
νοσοκόμων του Ερυθρού Σταυρού.
[Ελπίδα Σπυριδοπούλου Ε.Σ.] Η Φάνη Μαρουδή ήταν Διευθύντρια του
Ιδρύματος Εγγύς Ανατολής και ο άνδρας της ήταν Γραμματέας του
Ιδρύματος Εγγύς Ανατολής. Πέθανε χωρίς παιδιά.
[Γ.Σ.] Το προσωπικό της σχολής ήταν τρεις κυρίες και ένας Προϊστάμενος.
Οι κυρίες ήταν του οικισμού Κουντουριώτη. Έμεναν εκεί. Ήταν
πρόσφυγες.
[56ο] Θυμόσαστε πώς τις έλεγαν;
[Γ.Σ.] Ναι, βέβαια. Η μια λεγόταν Στάσα Λεμονομιχελάκη. Το πατρικό της
όνομα ήταν Δανιηλίδου. Αυτή γνώριζε και από ενέσεις. Αν χρειαζόταν
κανένα παιδί να κάνει ενέσεις, τις έκανε αυτή. Ήταν και μια κοπέλα μικρή,
20 ετών περίπου, η οποία συνόδευε τα παιδιά αν χρειαζόντουσαν γιατρό.
Μας βοηθούσε να στρώνουμε τα κρεβάτια μας. Επίσης, βοηθούσε και σε
εργασίες καλλωπισμού του Ιδρύματος. Η τρίτη κυρία ήταν για να πλένει
τα ρούχα των παιδιών. Την έλεγαν Κούλα, Κυριακή, Κεσέπογλου. Ο
ανιψιός της ήταν καλλιτέχνης στα ψηφιδωτά. Η μικρή κοπέλα που μας

συνόδευε σε γιατρούς λεγόταν Γεωργία Λαΐνά. Ο Γραμματέας και βοηθός
της Διευθύντριας λεγόταν Παναγιώτης Θεοδωρόπουλος.
Η Σχολή μεταφέρθηκε από την Ριζάρειο το 1949 στους Αμπελοκήπους σε
αυτό το κτήριο. Πρέπει να έκλεισε το 1964. Δεν έκλεισε ακριβώς. Το
Ίδρυμα αυτό επειδή δεν είχε τη δυνατότητα να μαγειρεύουν μέσα στο
κτήριο, το φαγητό το έφερναν από το Κέντρα Αποκατάστασης Πολιτικών
Αναπήρων Ψυχικού (ΚΑΠΑΨ) [https://myrtillocafe.gr/ιστορία/]. Ήταν
ένας σύλλογος που είχε δύο τμήματα. Το ένα τμήμα ήταν στο Παλιό
Ψυχικό και το δεύτερο κοντά στο Γηροκομείο. Εκεί ήταν τα εργαστήρια.
Εκεί ήταν βλέποντες ανάπηροι και μάθαιναν τσαγκάρηδες, μαραγκοί.
ωρολογάδες, ραφτάδες, μοδίστρες.... τέτοια επαγγέλματα. Όταν έκλεισε η
Στέγη το 1964 μεταφέρθηκε στο τμήμα του ΚΑΠΑΨ που ήταν κοντά στο
Γηροκομείο, στην Κηφισίας. Τώρα ο χώρος αυτός έγινε πάρκο.
[56ο] Το φαγητό λοιπόν σας το έφερναν στο κτήριο των Αμπελοκήπων.
[Γ.Σ.] Ναι, το έφερναν από το Παλιό Ψυχικό κάθε μέρα με ένα στρατιωτικό
φορτηγάκι.
[56ο] Τι φαγητά τρώγατε;
[Γ.Σ.] Τα πάντα και ήταν και καλομαγειρεμένα.
Για μένα, δε βοηθήθηκαν τα παιδιά που πέρασαν από την Σχολή αυτή στο
να δουλέψουν σε αυτό που έμαθαν στη Σχολή. Δεν έκαναν καριέρα με
βάση το τι έμαθαν εκεί μέσα. Βοηθηθήκαμε όμως ως εξής. Αν δεν ήταν η
Στέγη, εγώ θα έμενα στο χωριό μου και δε θα γινόμουν τηλεφωνητής, να
κλείσω την καριέρα μου ως τηλεφωνητής, ως εργαζόμενος παραγωγής.
Άλλοι συνάδελφοί μου έγιναν λαχειοπώλες και πήραν τη σύνταξη από το
λαχείο. Άλλοι έγιναν μικροπωλητές. Τους έδωσε ο Δήμος της Αθήνας
άδειες με πάγκους στα πεζοδρόμια, εργάστηκαν και πήραν τη σύνταξή
τους από εκεί. Πολλά παιδιά βοηθηθήκαμε από αυτήν τη Στέγη, ενώ το
επάγγελμα που μάθαμε εκεί μέσα, η χειροτεχνία, δεν μπόρεσε να

βοηθήσει. Σε εμένα η Στέγη άνοιξε ένα κατάστημα στην οδό Ιπποκράτους
το καλοκαίρι του 1960 μέχρι το 1962. Όταν ήρθα από το χωριό το 1960,
έμεινα για λίγο στη Στέγη πριν μεταφερθώ στο δωμάτιο 222 του
Κουντουριώτη. Εργάστηκα εκεί 2, 21/2 χρόνια. Επισκεύασα πάρα πολλές
πολυθρόνες, καρέκλες, καναπέδες, έντυσα νταμιτζάνες μεγάλες. Τότε
συνήθιζαν όλες οι οικογένειες να έχουν νταμιτζάνες στα σπίτια τους όπου
έβαζαν το χύμα κρασί που προμηθευόντουσαν. Ξέρετε όμως, όταν
φτιάχνεις μια καρέκλα δε χαλάει αμέσως, τον επόμενο χρόνο, ώστε να
θέλει πάλι φτιάξιμο. Έτσι σιγά-σιγά σταμάτησε η εργασία μου, έκλεισε το
μαγαζί, το έκλεισε η Στέγη δηλαδή το μαγαζί. Έπειτα φοίτησα εγώ στη
σχολή τηλεφωνητών και βρήκα δουλειά ως τηλεφωνητής.
[56ο] Πάντως έκανε και η Στέγη την προσπάθειά της με το μαγαζί.
[Γ.Σ.] Αυτό σας είπα. Επειδή εγώ είχα την ικανότητα να μπορώ να κάνω
καλές δουλειές, μου άνοιξαν το μαγαζί μπας και σταδιοδρομήσω. Σας είπα
όμως, κράτησε δύο χρόνια, γιατί μετά ελαττώθηκε η εργασία και δεν
συνέφερε να πληρώνουν ενοίκιο.
[Ε.Σ.] Είχε κάνει για ένα διάστημα και στο Αμερικάνικο Κολλέγιο όπου
μάθαινε στα παιδιά χειροτεχνία.
[Γ.Σ.] Τα χρόνια εκείνα στη Βούλα κάτω ήταν μια βάση Αμερικάνικη. Το
προσωπικό της βάσης αυτής είχε ένα σχολείο για τα παιδιά των
Αμερικανών. Τον καιρό εκείνο στην Αμερικάνικη βάση οι μαθητές έκαναν
πέντε φορές την εβδομάδα μάθημα, ενώ εμείς έξι. Το 1959 πρέπει να
ήτανε. Κάποια στιγμή ο Διευθυντής αυτής της βάσεως, ο Αμερικανός,
επισκέφθηκε τη Στέγη Τυφλών στους Αμπελοκήπους. Είδε στη βιτρίνα τις
χειροτεχνίες της Σχολής. Είχαμε μια βιτρίνα όπου έβαζαν τις όμορφες,
καλαίσθητες χειροτεχνίες για να τις βλέπουν οι επισκέπτες. Όταν είδε ο
Αμερικανός Διευθυντής τις εργασίες αυτές, σκέφθηκε μήπως μπορούσαν
και τα παιδιά των Αμερικανών να απασχολούνται τα Σάββατα με τη

χειροτεχνία αυτή. Με ρώτησαν αν ήθελα και μπορούσα να πάω να διδάξω
εγώ τα παιδιά αυτά. Έτσι ερχόταν στη Στέγη από τη Βούλα ένας
φαντάρος με στρατιωτικό αυτοκίνητο, με έπαιρνε και με πήγαινε στο
σχολείο στη Βούλα. Έρχονταν καμιά 15αριά παιδιά κοντά μου και τους
μάθαινα. Είχα και μεταφραστή γιατί δε γνώριζα Αμερικάνικα. Αυτό δεν
κράτησε όμως πολύ. Ένα χρόνο κράτησε.
[56ο] Είπατε το 1959 έγινε αυτό.
[Γ.Σ.] Ναι, τότε πρέπει να ήταν. Πριν φύγω για το χωριό μου. Ξαναγύρισα
πάλι το 1960.
[56ο] Τι άλλο θυμόσαστε από την Στέγη; Είχατε ραδιόφωνο;
[Γ.Σ.] Είχαμε ραδιόφωνο, ναι. Παρακολουθούσαμε τις Κυριακές τα θέατρα.
Κάθε Πέμπτη βράδυ νομίζω είχε μια αστυνομική σειρά με τίτλο «Οι
περιπέτειες του Τζον Γκρήκ». Αυτά τα παρακολουθούσαμε ανελλιπώς.
Ακούγαμε και ποδόσφαιρο πολύ. Φανατικοί ήμασταν όλοι εκεί. Άλλοι
Ολυμπιακοί, άλλοι Παναθηναϊκοί και άλλοι Αεκζήδες.
[56ο] Πηγαίνατε εκδρομές;
[Γ.Σ.] Ναι, έκανε τακτικά εκδρομές η Σχολή. Καλοκαίρια στις θάλασσες.
Τους χειμωνιάτικους μήνες στην Πεντέλη και σε άλλα τέτοια μέρη. Καλά
ήτανε, πολύ καλά. Περνούσαμε καλά τα παιδιά. Ήρεμα και ευχάριστα.
[56ο] Κάθε έτος ήσασταν περίπου 12 παιδιά;
[Γ.Σ.] Ναι, γιατί μόνο έναν χώρο είχαν για να στήσουν κρεβάτια. Όπως σας
είπα είχε τρεις χώρους μεγάλους 7 Χ 4. Κοιτώνας, Εργαστήριο,
Τραπεζαρία με καθιστικό. Τα κρεβάτια των παιδιών ήταν στον κοιτώνα.
Έβαζαν και δύο στην είσοδο της Σχολής.

[56ο] Ονόματα συμμαθητών σας θυμόσαστε;
[Γ.Σ.] Πολλά. Τη χρονιά που πήγα βρήκα εκεί δώδεκα παιδιά. Ήταν ένας
Φάνης Φραγκαδάκης, ήταν ο Θανάσης Σωτηρίου, ο Κόρκας Ηλίας, ο
Τάτσιος Δημήτριος, ο Τάσσου Δημήτριος, ο Γιώργος Σαράντης, ο
Θεόδωρος Τριανταφύλλου, ο Σταύρος Τοπανέλης, ο Ηλίας Σακογιάννης...
Ποιοί άλλοι ήταν; Ήταν κάποιος από τη Θράκη πάνω, από την Ορεστιάδα,
αλλά έφυγε τις πρώτες μέρες που πήγα και δε θυμάμαι το όνομά του, ούτε
το είχα μάθει καλά-καλά. Δε θυμάμαι τώρα άλλους.
[56ο] Θυμόσαστε τους δασκάλους σας;
[Γ.Σ.] Η δασκάλα που είχαμε λεγόταν Διαμαντοπούλου Κυριακή. Αυτή μας
μάθαινε την ψάθινη καρέκλα, τη Βιεννέζικη καρέκλα, την τετράγωνη και
τη στρογγυλή, μας μάθαινε με ένα χόρτο, που δε θυμάμαι πώς λέγεται, να
κάνουμε παντόφλες, διάφορες άλλες χειροτεχνίες, ψωμιέρες, καλαθάκια
με καπάκια που οι κοπέλες τα χρησιμοποιούσαν για να βάζουν μέσα τις
δικές τους χειροτεχνίες, το κέντημά τους. Ο δάσκαλος που είχαμε λεγόταν
Μάρκος Τυράκης. Αυτός μας μάθαινε τις άλλες καρέκλες με ροτέν που
γινόντουσαν. Επίσης, καλάθια αχρήστων, καλαθάκια που κρατούσαν τα
παιδιά του Δημοτικού και του Νηπιαγωγείου και έβαζαν μέσα το φαγητό
τους. Μικρά καλαθάκια, με καπάκι, με χερουλάκι.
Εικόνα 6: Χειροτεχνία του κυρίου Σπυριδόπουλου που έκανε το 1959. Στη μέση έμπαιναν οδοντογλυφίδες
ενώ δεξιά και αριστερά το αλάτι και το πιπέρι (αλατιέρα και πιπεριέρα).

Είχα κάνει, μπορώ να πω, πολλές εκατοντάδες με λευκό ροτέν. Τα έπαιρνε
ένα κατάστημα στην οδό Σταδίου και έβαζαν μέσα χαρτοπετσέτες.
Γινόταν κάτι σαν κοχύλι και έβαζαν μέσα τις χαρτοπετσέτες, τρίγωνες.
Είχα κάνει εκατοντάδες, όταν είχα το μαγαζί στην οδό Ιπποκράτους. Δεν
θυμάμαι ακριβώς το όνομα του μαγαζιού που τα αγόραζε. Ήταν κάπου
στην οδό Σταδίου, στην οδό Κοραή κοντά. Ερχόταν και μου έδινε την
παραγγελία "κάνε μου εκατό κομμάτια", τα έκανα, "κάνε μου εκατόν
πενήντα κομμάτια", "κάνε μου διακόσια κομμάτια".
[56ο] Όσο ήσασταν στη Στέγη Τυφλών μιλούσατε με τα παιδιά του
Δημοτικού που ήταν δίπλα;
[Γ.Σ.] Όχι. Εκείνο που θυμάμαι πολύ καλά είναι ότι τα μεσημέρια ο Μίμης
Δομάζος με καμιά δεκαπενταριά παιδιά του Δημοτικού έπαιζαν μπάλα
στην αυλή του Δημοτικού. Ο Δομάζος μαζί με ένα μπακ και έναν
τερματοφύλακα με αντιπάλους όλους τους υπόλοιπους. Έβγαινε η
συγχωρεμένη Στάσα και του φώναζε "Βρε φύγε, μη φωνάζετε, κοιμούνται
μέσα τα παιδιά", για μας εννοείτε, αλλά πού να ακούσουν. Εκείνοι την
μπάλα τους θέλανε. Εμείς χαιρόμασταν που παίζανε μπάλα, δε μας
ένοιαζε. Το Δημοτικό Σχολείο με τη Στέγη Τυφλών μας χώριζε ένα
κάγκελο. Από τη μια πλευρά ήταν η αυλή του Δημοτικού Σχολείου και από
την άλλη πλευρά μια στενή αυλή της Σχολής Τυφλών. Όταν έκλεισε η
Σχολή από τους Αμπελόκηπους, πήρε αυτόν τον χώρο το Δημοτικό και
μεγάλωσε την αυλή του [Στο χώρο αυτό έγινε το νέο κτήριο του 16ου
Δημοτικού Σχολείου]. Λίγο πιο κάτω ήταν το 10ο νυχτερινό Γυμνάσιο. Εκεί
τελείωσα εγώ το Γυμνάσιο.
[56ο] Πότε ακριβώς πήγατε στο νυχτερινό Γυμνάσιο;
[Γ.Σ.] Ναι, προσέξτε. Όταν έφυγα από την Στέγη Τυφλών, η Στάσα, που
ήταν δικαιούχος σπιτιού στα Κουντουριώτικα ως πρόσφυγας, μου
παραχώρησε το δωμάτιό της στον συνοικισμό. Εκείνη έμενε μέσα στη
Στέγη Τυφλών. Μου παραχώρησε τον χώρο από το 1961 μέχρι το 1969.

Έμενα λοιπόν σε δωμάτιο του συνοικισμού που ήταν ιδιοκτησίας της
Στάσας Λεμονομιχελάκη. Είχε τον αριθμό 222. Πρέπει να ήταν από τα
τελευταία του συνοικισμού. Η αρίθμηση πρέπει να άρχιζε από την πλευρά
που ήταν το Κολωνάκι. Έφυγα από εκεί όταν γκρεμίστηκαν τα κτήρια
αυτά το 1969 επί Χούντας. Συγκεκριμένα, έφυγα από εκεί το φθινόπωρο
του 1969. Το δωμάτιο που έμενα εγώ ήταν από τα τελευταία που
γκρεμίστηκαν. Οι δικαιούχοι πρόσφυγες έπαιρναν διαμερίσματα στην
περιοχή του Νέου Κόσμου, κάτω στη Συγγρού. Κάποιοι προτίμησαν να
πάρουν οικόπεδο αντί για διαμέρισμα.
[56ο] Επομένως, την περίοδο που μένατε εκεί (1961-1969) πήγατε και στο
νυχτερινό Γυμνάσιο;
[Γ.Σ.] Για να μπω στη σχολή τηλεφωνητών έπρεπε να έχω τελειώσει
Γυμνάσιο. Στο χωριό είχα ολοκληρώσει μόνο το Δημοτικό. Έτσι
υποχρεώθηκα να παρακολουθήσω το νυχτερινό Γυμνάσιο. Έπρεπε να
ολοκληρώσω τις τρεις τάξεις του Γυμνασίου για να μπω στη σχολή
τηλεφωνητών. Έκανα εγγραφή στην Α' Λυκείου, αλλά μετά αναγκάστηκα
να εγκαταλείψω, γιατί έπρεπε να φύγω από το δωμάτιο που έμενα, αφού
θα το κατεδάφιζαν. Μετακόμισα στο Παγκράτι. Το νυχτερινό Λύκειο στο
Παγκράτι ήταν μακριά από εμένα, εκεί που νοίκιαζα και αναγκάστηκα να
σταματήσω. Άλλωστε, είχα βρει εργασία και δε με ενδιέφερε τόσο πολύ.
Εργαζόμουν στην Ελευσίνα και έφευγα πάρα πολύ νωρίς, νύχτα, από το
σπίτι. Για να πάω στην Ελευσίνα, τον καιρό εκείνο, ήθελα με λεωφορεία
δύο ώρες. Τα πρώτα χρόνια που έπιασα δουλειά έμενα στους
Αμπελοκήπους. Έφευγα πέντε και τέταρτο από το σπίτι μου και έπιανα
δουλειά στις οκτώ. Έπρεπε να περάσω τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας απέναντι,
κοντά στις φυλακές Αβέρωφ. Εκεί περνούσε ένα λεωφορείο που έπαιρνα
και κατέβαινα στην Ακαδημίας. Εκεί έπαιρνα άλλο λεωφορείο που με
πήγαινε στην πλατεία Κουμουνδούρου. Από εκεί, τρίτο λεωφορείο για να
πάω στην Ελευσίνα. Ήταν πολύ δύσκολη η μεταφορά τα χρόνια εκείνα.

[56ο] Επομένως, τέσσερις ώρες κάθε μέρα ήσασταν στο δρόμο.
[Γ.Σ.] Έλειπα από το σπίτι μου πάνω από δώδεκα ώρες καθημερινώς.
Δουλειά και μεταφορά.
[56ο] Στους Αμπελόκηπους πόσο καιρό μείνατε συνολικά;
[Γ.Σ.] Στη Στέγη κάθισα κοντά τρία χρόνια. Από τον Δεκέμβριο του 1956
μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1959. Μετά γύρισα το 1960. Από τον Μάιο του
1960 μέχρι το φθινόπωρο του 1969 έμενα στους Αμπελοκήπους. Από τον
Μάιο του 1960 μέχρι το φθινόπωρο του 1961 μέσα στην Στέγη. Μετά μου
έδωσε το δωματιάκι της στον συνοικισμό η Στάσα και έμενα εκεί. Έπειτα
έμεινα στο Παγκράτι κάνα δυο χρόνια. Στη συνέχεια μετακόμισα στα
Πατήσια, στην περιοχή Κολιάτσου, περίπου δώδεκα χρόνια και τα
τελευταία 37 χρόνια είμαι εδώ, σε αυτό το σπίτι στην περιοχή Λαμπρινή.
[56ο] Εσείς πώς βρεθήκατε στην περιοχή των Αμπελοκήπων;
[Γ.Σ.] Εγώ έχασα την όρασή μου από έναν τραυματισμό. Μια μικρή
πετρούλα χτύπησε το μάτι μου. Αυτό έγινε την περίοδο του εμφυλίου.
Οφθαλμίατρος στην Αλεξανδρούπολη την περίοδο εκείνη δεν υπήρχε.
Ήρθε αργότερα κάποιος στρατιωτικός, αλλά δε με βοήθησε. Σιγά-σιγά το
τραύμα που είχα από μια πετρούλα στο μάτι μολύνθηκε και μετατράπηκε
σε γλαύκωμα. Το γλαύκωμα έχει το ελάττωμα να βλάπτει και το δεύτερο
μάτι. Ύστερα από 4-5 χρόνια μετά το πρώτο τραύμα που έπαθα έχασα την
όρασή μου οριστικά το καλοκαίρι του 1956. Τότε, κάποια κυρία από την
Αλεξανδρούπολη, σύστησε στους γονείς μου τη Στέγη Τυφλών που
υπήρχε στην Αθήνα όπου πηγαίνουν τα παιδιά και μαθαίνουν τέχνες.
Στείλαμε γράμμα στη σχολή αυτή, στη Στέγη Τυφλών δηλαδή και με
κάλεσαν την ίδια χρονιά, τον Δεκέμβριο του 1956. Έτσι κατέβηκα στην
Αθήνα από την Αλεξανδρούπολη.

[56ο] Τι άλλο θυμόσαστε από την περιοχή;
[Γ.Σ.] Θυμάμαι τις κοπέλες από το Εμπειρίκειο που όταν έκλεισε τις
μετέφεραν στον Κορυδαλλό. Επίσης τη διαδρομή για τη Σχολή Τυφλών.
Έπαιρνες την Τσόχα που ξεκινούσε από τη Βασιλίσσης Σοφία, από το
Ιπποκράτειο και τελείωνε στο γήπεδο της λεωφόρου, στη θύρα 11. Για να
πάμε στη Στέγη Τυφλών ο τελευταίος κάθετος δρόμος που περνούσαμε
ήταν η οδός Παναγή Κυριακού, η οποία έρχεται από το Κολωνάκι και
καταλήγει στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Μόλις περνούσαμε την Παναγή
Κυριακού, δεξιά μας ήταν το γήπεδο και αριστερά μας το Εμπειρίκειο.
Μετά ήταν η Τιμολέοντος Φιλήμονος, όπου σε αυτόν τον δρόμο είχε το 16ο
Δημοτικό Σχολείο είσοδο. Πίσω από το Δημοτικό Σχολείο υπήρχαν οι
λαϊκοί καμπινέδες του συνοικισμού. Κολλητά με τις τουαλέτες του
συνοικισμού ήταν ένα μηχανουργείο.
[56ο] Ακριβώς. Έτσι μας τα έχουν αναφέρει και σε μας.
[Γ.Σ.] Το μηχανουργείο το είχε κάποιος Ρήγας. Εμείς στρίβαμε αριστερά
στο τέλος του μηχανουργείου και στα 30 περίπου μέτρα ήταν η πόρτα της
Στέγης Τυφλών. Όπως πηγαίναμε για τη Στέγη από τη γωνία του
μηχανουργείου ήταν, στο αριστερό μας χέρι, το Μηχανουργείο, ένα
οικόπεδο άδειο και αμέσως μετά το Δημοτικό Σχολείο. Κολλητά στο
Δημοτικό Σχολείο, στο κάγκελο του Δημοτικού, ήταν η Στέγη. Στη γωνία
μεταξύ γηπέδου και δωματίου του συνοικισμού ήταν το ψιλικατζίδικο της
γειτονιάς. Η μάντρα του γηπέδου με τον τοίχο του ψιλικατζίδικου θα είχε
κανένα μέτρο απόσταση. Μόνο πεζός περνούσες από εκεί. Το
ψιλικατζίδικο το είχε ο Χρήστος Αυτζόγλου. Εκεί διαβάζαμε εφημερίδες.
Ερχόντουσαν διάφορα παιδιά του συνοικισμού και μας διάβαζαν τους
τίτλους των εφημερίδων, τα αθλητικά πιο πολύ. Το σπίτι της κυρίας
Στάσας ήταν τρία σπίτια μετά το ψιλικατζίδικο του Αυτζόγλου, ακριβώς
πίσω από το ταπητουργείο του Κεχαγιόγλου.

[56ο] Και ήσασταν μόνο Ολυμπιακοί, Παναθηναϊκοί και Αεκτζήδες;
[Γ.Σ.] Ναι. Μόνο δύο Παοκτζήδες είχα γνωρίσει που ερχόντουσαν από τη
Θεσσαλονίκη.
[56ο] Για τη Στάσα που σας έδωσε και το δωμάτιό της για να μείνετε
θυμόσαστε κάτι άλλο;
[Γ.Σ.] Ναι. Είχε δύο αδέλφια αυτή. Ο ένας δούλευε στου Παστέρ και
δημιουργούσε μικρόβια. Ο μεγάλος της αδελφός δούλευε στο Ιπποκράτειο
Νοσοκομείο, στο Μικροβιολογικό. Η Στάσα είχε παντρευτεί έναν Κρητικό,
τον οποίο γνώρισε το '40, αλλά τραυματίστηκε στον πόλεμο και εξαιτίας
του τραύματος, νομίζω δεν είμαι και πολύ σίγουρος, πέθανε. Ήταν χήρα
και γι' αυτό πήγε και έμενε μόνιμα στο Ίδρυμα, στη Στέγη.
[56ο] Το πατρικό της επίθετο ποιο ήταν;
[Γ.Σ.] Δανιηλίδου. Στην Τουρκία ήταν πολύ εύπορη οικογένεια. Είχαν
τριώροφο κτήριο με καμιά εικοσαριά άτομα τούρκους προσωπικό στα
χωράφια, στα ζώα. Είχαν πολλά κτήματα και στάβλους με ζώα. Μετά την
καταστροφή ήρθαν και κλείστηκαν μέσα σε ένα δωμάτιο. Έτσι τα έχει η
μοίρα. Εκεί είχε τα πάντα και στην Ελλάδα μόνο ένα δωμάτιο.
Θυμάμαι που μας διηγιόταν ο πατέρας μου και ο πατέρας μου πρόσφυγας
από τον Πόντο, όταν πήγαν τα τούρκικα στρατεύματα να τους εκτοπίσουν
από τον Πόντο, έφυγαν 2000 ψυχές και στην Ελλάδα έφτασαν, περίπου,
300 άτομα. Όλα τα υπόλοιπα άτομα πέθαναν από κακουχίες. αρρώστιες,
συμπλοκές. Δύο καλοκαίρια και έναν χειμώνα ζούσαν μέσα στα βουνά.
Μέχρι που βρήκαν, όσοι επέζησαν, ένα καράβι και νύχτα τους μπαρκάρανε
από ένα ερημικό μέρος στον Πόντο και έτσι ήρθαν στην Ελλάδα. Από 2000
ψυχές μόνο 300 άτομα ήρθαν στην Ελλάδα.

[56ο] Και οι δυο γονείς σας ήταν πρόσφυγες;
[Γ.Σ.] Ναι. Και οι δύο ήταν πρόσφυγες αλλά η μητέρα μου ήταν από τους
Πόντιους της Ρωσίας. Η μάνα μου ήρθε στην Ελλάδα το 1932. Απλώς
μεταναστεύσανε, χωρίς να είναι κυνηγημένοι. Ο πατέρας μου ήρθε το
1922. Ο πατέρας μου ήρθε στην Ελλάδα 11 χρονών παιδί. Ήταν μια
πολυμελής οικογένεια. Απ' ότι μας έλεγε, το σόι ήταν πάνω από 20 άτομα.
Στην Ελλάδα ήρθαν ο πατέρας μου, η αδελφή του οκτώ χρονών και δύο
του ξαδέλφια.
[56ο] Εσείς πότε και πού γεννηθήκατε;
[Γ.Σ.] Το 1937 σε ένα χωριό της Αλεξανδρούπολης, τη Νέα Χηλή
[http://didymoteicho.net/istoria-tou-topou-mas/item/16574-ena-
istoriko-dokoumento-gia-ti-xili-aleksandroypolis,
https://www.alexpolisonline.com/2021/03/blog-post_81.html].
[56ο] Έχετε αδέλφια;
[Γ.Σ.] Πολλά. Εφτά. Εν ζωή είμαστε έξι. Η μια αδελφή μου μένει στην
Κομοτηνή. Από Αλεξανδρούπολη πήγε Κομοτηνή. Η άλλη στην Κρήτη. Από
τους εν ζωή εγώ είμαι ο μεγαλύτερος. Ακολουθεί ο Αναστάσιος, Τάσος.
Γεννήθηκε το 1938 και ζει στην Αττική. Η Ελευθερία η οποία ζει στην
Κρήτη, γεννήθηκε το 1942 και ονομάστηκε έτσι γιατί περίμεναν την
ελευθερία. Ο Νίκος που μένει στην Αττική, η Γεωργία η οποία ζει στην
Κομοτηνή και ο Ανέστης ο οποίος κατοικεί και αυτός στην Αττική. Στη
Στέγη Τυφλών εργάστηκε η Ελευθερία. Ζούσαμε μαζί στα
Κουντουριώτικα. Στη συνέχεια ήρθε στην Αθήνα και ο μικρότερος
αδελφός, ο Ανέστης, ο οποίος έμεινε κι αυτός πέντε χρόνια μαζί μας στα
Κουντουριώτικα. Φοίτησε στη Σεβαστοπούλειο σχολή.
[Ε.Σ.] Δύο από τα αδέλφια του έμεναν μαζί του στα Κουντουριώτικα. Ο
μικρότερος αδελφός του πήγε στη Σεβαστοπούλειο.

[56ο] Με ποια αφορμή ήρθαν στην Αθήνα; Για να σας κάνουν παρέα;
[Γ.Σ.] Η κοπέλα που έμενε στη Στέγη, η Γεωργία Λαϊνά, παντρεύτηκε το
1960 και ζήτησα από τη Διευθύντρια την Μαυρουδή, αν μπορούσε να
πάρει στη θέση της την αδελφή μου. Πραγματικά την πήρε. Έτσι, η
αδελφή μου η Ελευθερία άρχισε να δουλεύει στη Στέγη Τυφλών. Όταν
έκλεισε η Στέγη από τους Αμπελοκήπους και μεταφέρθηκαν για λίγους
μήνες στο ΚΑΠΑΨ, κοντά στη Γηροκομείο που είναι το δεύτερο τμήμα,
γνωρίστηκε με ένα από τα παιδιά που μάθαινε ηλεκτρολόγος και
παντρευτήκαν. Τον αδελφό μου τον Ανέστη, όταν τελείωσε το Γυμνάσιο
τρεις τάξεις, τον έφερα στην Αθήνα για να πάει σε τεχνική σχολή. Πήγε
στη Σεβαστοπούλειο. Τελείωσε ηλεκτρολόγος εργοδηγός. Στη συνέχεια,
μπήκε στον Δήμο της Αθήνας ως τεχνίτης. Εργάστηκε ως ηλεκτρολόγος
και τώρα είναι συνταξιούχος και εκείνος. Ένας άλλος αδελφός μου
απολύθηκε από τον στρατό από την Κοζάνη, όπου ήταν τελευταία, και
αντί να πάει στο χωριό ήρθε στην Αθήνα. Ήθελε να του βρω δουλειά. Εγώ
δούλευα στα τσιμέντα ΤΙΤΑΝ. Ήξερα διάφορους μηχανολόγους σε
διάφορα εργοστάσια της εταιρείας. Τον έβαλαν αρχικά να δουλεύει στα
ναυπηγεία Σκαραμαγκά.
[56ο] Από πότε δουλέψατε στα τσιμέντα ΤΙΤΑΝ;
[Γ.Σ.] Εγώ μπήκα εκεί από το 1963 μέχρι όταν πήρα τη σύνταξή μου το
1984. Το σπίτι αυτό το πήραμε το 1985. Εγώ δούλευα στο πρώτο
εργοστάσιο του ΤΙΤΑΝ στην Ελευσίνα, εκεί που είναι τα αρχαία. Από
εκείνο το εργοστάσιο χτίστηκαν άλλα εργοστάσια στη Θεσσαλονίκη, στην
Πάτρα, στα Δερβενοχώρια της Ελευσίνας και τώρα έχουν χτίσει
εργοστάσια σε όλα τα Βαλκάνια. Αλβανία, Σερβία, Βουλγαρία, Ρουμανία
και σε άλλες χώρες (https://el.wikipedia.org/wiki/Τσιμέντα_ΤΙΤΑΝ/).
Άξιοι άνθρωποι και καλοί άνθρωποι.
[Ε.Σ.] Αυτές είναι οι μπομπονιέρες της αδελφής μου που τις έφτιαξε το
πατέρας μου το 1973.

Εικόνα 7: Μπομπονιέρες που έχει φτιάξει ο κ. Γιώργος Σπυριδόπουλος. Από τη βάφτιση της Όλγας. Το αρχικό
χρώμα ήταν κίτρινο αλλά, με τα χρόνια, έχει ξεθωριάσει.
[Γ.Σ.] Αυτές είναι μπομπονιέρες της πρώτης μου κόρης που γεννήθηκε το
1972. Το 1973 έγινε η βάφτιση.
[56ο] Αυτά θέλουν μεγάλη υπομονή.
[Γ.Σ.] Ναι, είναι αλήθεια. Πήγαινα στο Μοναστηράκι και αγόραζα το χόρτο
για πλέξιμο που χρειαζόταν για να φτιάξω τις χειροτεχνίες μου. Ήταν
κάνα δυο καταστήματα που το πουλούσαν κάτω στο Μοναστηράκι.
[56ο] Χόρτο για πλέξιμο το ζητούσατε;
[Γ.Σ.] Αυτό με το οποίο έχω κάνει τα τελάρα για τα καλοριφέρ λέγεται
καλαμάκι. Αυτό βγαίνει στην Κίνα. Με ειδικό μηχάνημα βγάζουν φλούδες
από τον κορμό. Υπάρχουν διάφορα υλικά.
Εικόνα 8: Τελάρο για καλοριφέρ φτιαγμένο με καλαμάκι.

Έφτιαχνα και τιναχτήρια. Θα σας δείξω. Τα επιδιόρθωνα κιόλας, όταν με
τον καιρό παρουσίαζαν προβλήματα. Μπορεί να γίνει 5 μέτρα μήκος και
να έχει πάνω κάτω το ίδιο πάχος.
Εικόνα 9: Τιναχτήρι από μπαμπού.
[56ο] Το χόρτο το βάζατε σε νερό;
[Γ.Σ.] Ναι, για να μαλακώσει και να μην σπάει. Υπήρχαν υλικά που τα
έλεγαν ροτέν, καλαμάκι, μπαμπού, εκλίζ. Έχω κάνει εκατοντάδες
καλοκαιρινές τσάντες από ψάθα.
[56ο] Έχετε κρατήσει κάτι από την περίοδο που ήσασταν στον
συνοικισμό;
[Γ.Σ.] Κάτω από την τηλεόραση έχω ένα μαγνητόφωνο από το 1962 ή
1963. Να σκεφθείτε ότι είχε 6500 δραχμές, όταν εγώ έπαιρνα περίπου
1550 μικτά, καθαρά χρήματα 1350 δραχμές. Μαγνητοφωνούσα τα
μαθήματα του νυχτερινού Γυμνασίου και τα άκουγα για να μπορέσω να
τα αποστηθίσω. Ο Χρήστος Αρώνης μου έγραφε τα μαθήματα. Επίσης μου

διάβαζε και τον μαγνητοφωνούσα, ώστε να μπορέσω να τον ακούσω ξανά
την ώρα που μπορούσα εγώ. Αρχαία μας έγραφε κάποια κυρία
Κωνσταντοπούλου στη γραφή Μπράϊγ
(https://el.wikipedia.org/wiki/Κώδικας_Μπράιγ) και τα διάβαζα. Τα
αρχαία κομμάτια. Τέλος πάντων. Όπως μπορούσε ο καθένας.
Εικόνα 10: Μαγνητόφωνο του 1962. Ακόμα σε λειτουργία.
[Ε.Σ.] Το μαγνητόφωνο λειτουργεί ακόμα. Το έχει σε πολύ καλή
κατάσταση. Τις Κυριακές κάθεται και ακούει τραγούδια. Τα μαθήματα τα
έχει σβήσει και έχει γράψει τραγούδια από πάνω.
[Ελένη Σπυριδοπούλου Ελ. Σ.] 'Έχει κάνει και βιβλιοδεσία. Όλα τα
παραμύθια των παιδιών, τα βιβλία που διάβαζαν. Τα έραβε και τα ένωνε.

Εικόνα 11: Βιβλιοδεσία που έκανε ο κ. Γιώργος Σπυριδόπουλος
[56ο] Πώς μάθατε βιβλιοδεσία;
[Γ.Σ.] Αυτοδίδακτος. Αυτό ξεκίνησε ως εξής. Το 1976, όταν κάναμε αγώνα
με τον σύλλογο. Μέχρι τότε, Διοικητής του Οίκου Τυφλών της Καλλιθέας
ήταν ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος. Η Σχολή ήταν ιδιωτικού δικαίου. Αυτά,
είναι αλήθεια, δεν τα ξέρω καλά. Μη σας πω πράγματα που μπορεί να μην
ισχύουν. Εγώ ανακατώθηκα με τη βιβλιοδεσία γιατί κάποια κυρία
Παπαλιού είχε δωρίσει στο σύλλογο σελίδες πλαστικές για να γραφθούν
Πανεπιστημιακά βιβλία κτλ. Δεν τα αξιοποιούσε κανείς. Όταν τα
αντιλήφθηκα εγώ, ρώτησα για ποιο λόγο δεν τα δούλευαν. Μου είπαν
διάφορους λόγους, όπως π.χ. δεν είχαν εγκατάσταση να δουλεύει το
θερμοφορμικό μηχάνημα. Πώς δούλευε; Έγραφαν το κείμενο σε χαρτί,
έβαζαν πάνω την άγραφη πλαστική σελίδα και τα έβαζαν σε ένα ειδικό
μηχάνημα που τα θέρμαινε. Ρουφούσε τον αέρα το μηχάνημα και
αποτυπωνόντουσαν τα γράμματα που είχαν γραφθεί στο χαρτί πάνω
στην πλαστική σελίδα. Έτσι έβγαζαν αντίγραφα τα οποία μετατρέπαμε σε
βιβλία στη συνέχεια. Δώσαμε σε έναν βιβλιοδέτη επαγγελματία να μας
κάνει τη βιβλιοδεσία και μας πήρε 400 δραχμές για ένα βιβλίο. Πολλά
λεφτά για τον σύλλογο. Δεν μπορούσε να τα πληρώσει. Κάθισα και
σκέφθηκα τι θα μπορούσα να κάνω. Βρήκα λύση και έτσι έκανα για τον
Πανελλήνιο σύλλογο πάνω από 1000 τόμους και για το Κέντρο
Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών (ΚΕΑΤ -
http://www.keat.gr/index.php/gr/) στη Καλλιθέα. Και γι' αυτό έκανα
εκατοντάδες τόμους για το σχολείο.

[56ο] Διαβάζετε και τώρα;
[Γ.Σ.] Ναι, και τώρα στο σύστημα Μπράιγ. Να σας δείξω (...). Αυτό, για
παράδειγμα είναι ένα περιοδικό που ασχολείται με την υγεία. Το
περιοδικό το εκδίδει ο Φάρος Τυφλών που είναι κάτω στην Καλλιθέα.
Εικόνα 12: Περιοδικό του Φάρου Τυφλών
[56ο] Την γραφή Μπράϊγ πού την μάθατε;
[Γ.Σ.] Στη Στέγη την έμαθα. Ερχόταν μια κυρία από το Υπουργείο, μια
κυρία Νταίζη και μας δίδασκε μια φορά την εβδομάδα τη γραφή. Μας την
έφεραν δηλαδή. Πολλοί δεν ήθελαν και δεν έμαθαν ποτέ να διαβάζουν.
Εγώ έμαθα και να γράφω και να διαβάζω. Όχι με ευχέρεια, αλλά μπορώ να
το κάνω. Ερχόντουσαν και διάφορες κυρίες στη Στέγη Τυφλών και μας
διάβαζαν μυθιστορήματα. Μια από αυτές τις κυρίες ήταν η κυρία Ροκ. Η
καταγωγή του άντρα της ήταν από τη Γαλλία. Μας διάβαζε αρκετά βιβλία
αυτή. Πηνελόπη Δέλτα, τα μυστικά του Βάλτου, αυτό ήταν το πρώτο
βιβλίο που μας είχε διαβάσει. Μετά ένα άλλο, επίσης της Πηνελόπης Δέλτα
που μίλαγε για πρίγκιπες του Βυζαντίου, Μιχαήλ, Κωνσταντίνο, δε
θυμάμαι καλά [τον καιρό του Βουλγαροκτόνου -
https://www.ebooks4greeks.gr/τον-καιρο-του-βουλγαροκτονου] και
άλλα πολλά. Ο άντρας της ήταν γλύπτης και είχε φτιάξει το άγαλμα του

άγνωστου στρατιώτου (https://el.wikipedia.org/wiki/Φωκίων_Ρωκ).
Θυμάμαι που μας είχε καλέσει η γυναίκα του ένα καλοκαίρι στα κτήματά
τους στην Αίγινα. Εκεί περάσαμε μια ολόκληρη μέρα και είχα ακούσει και
για το άγαλμα του άγνωστου στρατιώτου και κάπως τα θυμάμαι.
[56ο] Τι άλλο θυμόσαστε από τη Στέγη Τυφλών;
[Γ.Σ.] Ερχόντουσαν κάποιες κοπέλες κάθε Κυριακή και μας συνόδευαν
στην εκκλησία, στον Άγιο Κωνσταντίνο που είναι πίσω από το
Αντικαρκινικό. Στο νοσοκομείο ΕΛΠΙΣ είναι η εκκλησία Άγιος
Κωνσταντίνος (https://www.diaconia.gr/2015/12/15/ιερός-ναός-αγίων-
κωνσταντίνου-και-ελέ/) και εκκλησιαζόμασταν κάθε Κυριακή. Οι κοπέλες
που μας συνόδευαν παντρεύτηκαν όλες τυφλούς.
[Ε.Σ.] Επομένως η Στέγη είχε υποστήριξη από πολλούς.
[Γ.Σ.] Η Στέγη ήταν ένα Ίδρυμα ήρεμο, που δεν ενοχλούσε κανέναν, είχε
κάποιον σκοπό. Πολλοί κάτοικοι του συνοικισμού ερχόντουσαν στην
Στέγη τα βράδια και κάναμε παρέα.
[56ο] Είχατε πολλές και καλές σχέσεις με τον συνοικισμό;
[Γ.Σ.] Πολύ, πολύ. Εγώ, για παράδειγμα, για να μπω στη σχολή
τηλεφωνητών αιτία ήταν μια κάτοικος του συνοικισμού.
[56ο] Θυμόσαστε το όνομά της;
[Γ.Σ.] Το όνομά της το θυμάμαι αλλά όχι το επίθετό της. Άννα την έλεγαν.
Αυτό έγινε ως εξής. Για να μπούμε στη σχολή τηλεφωνητών ήταν πολύ
δύσκολο. Πολλά τα άτομα, λίγη δυνατότητα για να μπούνε. Παρόλο που το
προσπαθούσα καιρό δεν είχα καταφέρει να με βάλουν στη «σειρά». Έγινε
ως εξής. Μια κυρία του συνοικισμού είχε μια ξαδέλφη που δούλευε σε έναν
απόστρατο στρατηγό. Νομίζω ότι ήταν του Ναυτικού. Δε θυμάμαι το
όνομά του. Ο στρατηγός αυτός ήταν μέλος του συμβουλίου του Φάρου

Τυφλών. Μια μέρα κουβεντιάζοντας αυτή η κυρία του συνοικισμού, η
κυρία Άννα, με την ξαδέλφη της, η οποία ήταν βοηθός οικονόμος στου
στρατηγού το σπίτι της, μίλησε για την περίπτωσή μου. Η ξαδέλφη της
μίλησε στον στρατηγό και αυτός μεσολάβησε και με πήραν έκτακτα. Δεν
μπήκα από την αρχή της χρονιάς στη σχολή τηλεφωνητών. Μπήκα τον
Νοέμβριο και τον Φεβρουάριο τελειώσαμε. Εκπαιδεύτηκα όμως επαρκώς
και βρήκα στη συνέχεια δουλειά στην εταιρεία των τσιμέντων ΤΙΤΑΝ και
εργάστηκα 21 χρόνια μέχρι που συνταξιοδοτήθηκα.
[56ο] Πόσο καιρό ήταν η εκπαίδευση στη σχολή τηλεφωνητών;
[Γ.Σ.] Ένα έτος περίπου. Ξεκινούσε Μάρτιο μήνα και ολοκληρωνόταν τον
Φεβρουάριο. Έπαιρνε κάθε χρόνο λίγα άτομα, 5, 6, 7 άτομα. Δεν είχε
δυνατότητες για περισσότερα.
[56ο] Πολύ ωραία. Και τώρα απολαμβάνετε τη σύνταξή σας εδώ στη
Λαμπρινή.
[Γ.Σ.] Ναι.
[Ε.Σ.] Να συμπληρώσουμε κάτι ακόμα για τη Μαυρουδή, που όπως είπαμε
ήταν Διευθύντρια του Ιδρύματος Εγγύς Ανατολής. Το Ίδρυμα ιδρύθηκε το
1915 από Έλληνες και Αρμένιους της Αμερικής
[https://armeniangenocide100.gr/keimena/istorika/239-near-east-relief-
i-organosi-sotirias] για να βοηθήσει τους Αρμένιους κατά τη διάρκεια της
γενοκτονίας τους από τους Τούρκους. Αυτό το ίδρυμα που υπάρχει μέχρι
σήμερα
[https://www.neareast.org/?fbclid=IwAR2JzvF3dm8O5ggFVDHjUs6UoBkJ
IVK4Uooxtt8O6erfDQX76zndUaAKzXw] είναι Παγκόσμιο, βοηθά λαούς
που βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση, πρόσφυγες κτλ είχε παράρτημα
και στην Ελλάδα. Στεγαζόταν στη Ριζάρειο. Τη δεκαετία του '40
Διευθύντρια στο Ίδρυμα ήταν η Φάνη Μαυρουδή και Γραμματέας ήταν ο

Παναγιώτης Θεοδωρόπουλος που ήταν ο πρώτος Έλληνας φοιτητής στο
Πανεπιστήμιο που δεν έβλεπε [ήταν και ο πρώτος τυφλός έλληνας
δικηγόρος [http://panvian.blogspot.com/2016/04/blog-post_55.html].
Αυτοί μεσολάβησαν, σύμφωνα με την έρευνα που έκανα, για να γίνει η
Στέγη Τυφλών. [To «Ίδρυμα Εγγύς Ανατολής» (Near East Foundation)
χρηματοδότησε και την κατασκευή του ομώνυμου «Δημοσίου Πρότυπου
Παιδικού Γυμναστηρίου» στην Καισαριανή (γήπεδο Νήαρ Ηστ) και ίδρυσε
το 1927 τον ομώνυμο αθλητικό σύλλογο]. Θα ψάξω να βρω περισσότερες
πληροφορίες. Ο Θεοδωρόπουλος πήρε υποτροφία και πήγε στην Αμερική.
[Γ.Σ.] Πέντε κυρίες, η Μαυρουδή, η Ρέστη, η Πρωτοπαπαδάκη και άλλες
δύο που δε θυμάμαι το όνομά τους πήγαν στον οίκο τυφλών της
Καλλιθέας, δε θυμάμαι ποια χρονιά, και ζήτησαν από τη Διευθύντρια τους
πιο καλούς μαθητές. Υιοθέτησε η καθεμιά έναν και τους έστειλαν στην
Αμερική, στη Γερμανία και στην Ιταλία για να σπουδάσουν. Η Μαυρουδή
διάλεξε τον Παναγιώτη Θεοδωρόπουλο και τον έστειλε στην Αμερική. Μια
άλλη κυρία, η Πρωτοπαπαδάκη, του πρώην Υπουργού επί κυβερνήσεως
Κωνσταντίνου Καραμανλή γυναίκα,
[https://el.wikipedia.org/wiki/Αριστείδης_Πρωτοπαπαδάκης] πήρε
κάποιον ονόματι Μανόλη Κεφάκη ο οποίος εκπαιδεύτηκε στο εξωτερικό
και εδώ στην Ελλάδα έγινε Διευθυντής πάντων των τυφλών της Ελλάδας.
Η Μαυρουδή έκανε τον Θεοδωρόπουλο γραμματέα της αλλά και σύζυγο
της.
[56ο] Τα άλλα παιδιά που βοηθήθηκαν τα θυμόσαστε;
[Γ.Σ.] Ναι. Ήταν ο Ιωάννης Παπάζογλου ο οποίος ήταν ο εκπαιδευτής στη
σχολή τηλεφωνητών στο Φάρο. Ήταν κάποιος Σωτήρης Γαλάτσης, ο
οποίος ήταν ο δάσκαλος για να έχουν οι τυφλοί ορνιθοτροφείο και
πτηνοτροφείο. Η αγροτική αυτή σχολή ήταν στα Σεπόλια. Ο πέμπτος είχε
ειδικευθεί στις χειροτεχνίες, αυτές που μάθαινα εγώ. Τα άτομα που πήγαν

λοιπόν ήταν: Κεφάκης Εμμανουήλ, Θεοδωρόπουλος Παναγιώτης, Ιωάννης
Παπάζογλου, Σωτήρης Γαλάτσης και Κομισάριος. Δε θυμάμαι το όνομα
του τελευταίου. Αυτοί οι πέντε ήταν.
[http://panvian.blogspot.com/2016/04/blog-post_55.html]
[56ο] Θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε αν θυμόσαστε τι ίσχυε στον
συνοικισμό Κουντουριώτη. Υπήρχαν άτομα που έφευγαν και έμπαιναν
άλλοι στη θέση τους στα δωμάτια του συνοικισμού και άλλες
περιπτώσεις όπου μόλις κάποιος έφευγε τα κατεδάφιζαν.
[Γ.Σ.] Από ό,τι ξέρω, κάποια στιγμή πρότεινε το Κράτος στους κατοίκους
του συνοικισμού να αφήσουν το σπιτάκι που είχαν και να πάρουν
οικόπεδα στις Κουκουβάουνες, σήμερα λέγεται Πεύκη. Τα αδέλφια της
Στάσας που έμεναν στον συνοικισμό πήραν οικόπεδο εκεί και
εγκατέλειψαν τον συνοικισμό. Όσοι δεν πήραν οικόπεδα πήραν
διαμερίσματα στον Νέο Κόσμο, όταν και κατεδάφισαν όλον τον υπόλοιπο
συνοικισμό[εκτός από ένα κτήριο επί της Τσόχα].
[56ο] Ίσως όποιος έπαιρνε οικόπεδο ή σπίτι από το Κράτος να ήταν
υποχρεωμένος να το κατεδαφίσει. Ωραία, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ
για τις πληροφορίες και τον χρόνο σας. Θα είμαστε σε επικοινωνία. Θα σας
στείλουμε την αποφώνηση αρχικά και θα συζητήσουμε ξανά.
[Γ.Σ.] Να είστε καλά. Θα τα ξαναπούμε.

Επιπλέον πληροφορίες που μας έστειλε σε βίντεο η κυρία Ελπίδα
Σπυριδοπούλου σχετικά με την κατεδάφιση του σπιτιού, τη μεταφορά της
Στέγης Τυφλών και τη μετακόμιση του πατέρα της από το σπίτι που έμενε
στον συνοικισμό.
[Ε.Σ. ] Θυμάσαι κάτι περισσότερο από την περίοδο της κατεδάφισης του
σπιτιού που έμενες στον συνοικισμό και το "κλείσιμο" της Στέγης
Τυφλών;
[Γ.Σ.] Το 1964, που έφυγε από τα Κουντουριώτικα η Στέγη Τυφλών, δεν
έκλεισε στην ουσία. Μεταφέρθηκε η δραστηριότητά της στο ΚΑΠΑΨ. Εκεί
έκλεισε οριστικά όταν δεν υπήρχε ενδιαφέρον από παιδιά να πάνε και να
παρακολουθήσουν μαθήματα. Συνταξιοδοτήθηκαν και οι δάσκαλοί της
Στέγης. Εγώ έμεινα, όπως σας είπα, στο δωμάτιο στα Κουντουριώτικα που
ήταν η Στάσα δικαιούχος. Δεν πλήρωνα ενοίκιο. Μου το είχε παραχωρήσει
δωρεάν. Η ίδια έμενε σε δωματιάκι μέσα στην Στέγη Τυφλών. Δεν νομίζω
ότι είχαν δικαίωμα να τα νοικιάζουν. Εγώ πρέπει να έφυγα το φθινόπωρο
του 1969.
[Ε.Σ.] Είχε έρθει κάποια επιτροπή και σε είχε ενοχλήσει για να φύγεις;
[Γ.Σ.] Ναι, γιατί οι πιο πολλοί δικαιούχοι είχαν ήδη φύγει. Πήραν τα
διαμερίσματά τους και έφυγαν. Εμένα με πίεζαν για να φύγω. Ήταν μια
επιτροπή διορισμένη από το Κράτος που έρχονταν. Όποιοι έφευγαν από
το δωμάτιο, ερχόταν συνεργείο και γκρέμιζε το δωμάτιο, για να μην μπει
άλλο μέσα.
[Ε.Σ.] Αυτοί γνώριζαν ποιοι δικαιούχοι είχαν πάρει ήδη σπίτι;
[Γ.Σ.] Ναι. Επειδή εγώ είχα κάτσει παραπάνω, μιας και δεν ήταν δικό μου
δωμάτιο, μου είχαν κόψει και το τηλέφωνο για να με αναγκάσουν να
φύγω. Μετά από διαμαρτυρίες μου το ξανασυνέδεσαν.

[Ε.Σ.] Ήσουν από τους τελευταίους;
[Γ.Σ.] Δεν ξέρω αν υπήρχαν και άλλοι μετά από μένα. Εγώ έφυγα, τελικά,
το φθινόπωρο του 1969.
[Ε.Σ.] Με ποιον τρόπο; Πώς πείσθηκες και έφυγες;
[Γ.Σ.] Δεν μπορούσα να μετακομίσω. Τους ζήτησα 5000 δραχμές για την
μετακόμιση. Η επιτροπή, δε θυμάμαι το όνομα του υπευθύνου, μου
ενέκρινε τα χρήματα που χρειαζόμουν για την μετακόμιση.
[Ε.Σ.] Τελικά, αν και δεν ήσουν δικαιούχος του δωματίου, σου έδωσαν
χρήματα για την μετακόμιση.
[Γ.Σ.] Ναι. Επίσης, δεν πήγαινε άλλο να μείνω εκεί. Ήταν και επικίνδυνο.
Τα δωμάτια αυτά υποστήριζαν το ένα το άλλο. Όταν γκρεμίστηκε το
αριστερά, το δεξιά και το πίσω ήταν πάρα πολύ επικίνδυνα να μένω εκεί.
Και από τον αέρα θα μπορούσε να πέσει.
[Ε.Σ.] Ωραία. Θυμάσαι πότε παντρεύτηκε η θεία Ελευθερία;
[Γ.Σ.] Το 1965, 1967. Δεν θυμάμαι ακριβώς. Βγήκε νύφη από τον
συνοικισμό.
[Ε.Σ.] Θυμάσαι πώς έλεγαν τον Προϊστάμενο της Στέγης Τυφλών όταν
ήσουν εκεί;
[Γ.Σ.] Ναι, τον έλεγαν Παναγιώτη Ζομανίδη. Αυτός ήταν μάγειρας σε
εμπορικά πλοία. Όταν άνοιξε η Στέγη Τυφλών τον πήραν για μάγειρα.
Επειδή δεν ήταν ο χώρος κατάλληλος στη Στέγη για να μαγειρεύουν,
σταμάτησαν την προσπάθεια να φτιάχνουν φαγητό στη Στέγη και το
έφερναν από το ΚΑΠΑΨ. Η Στέγη ήταν παράρτημα του ΚΑΠΑΨ. ΚΑΠΑΨ
σημαίνει: Κέντρα Αποκατάστασης Πολιτικών Αναπήρων Ψυχικού. Από
εκεί έρχονταν η μισθοδοσία, η τροφή και όλα τα έξοδα. Αν υπάρχουν
αρχεία ακόμα θα πρέπει να βρίσκονται εκεί. Το ΚΑΠΑΨ ήταν σε δύο

τμήματα. Ένα στο Παλαιό Ψυχικό, το κεντρικό, η Διεύθυνση, και αυτό που
ήταν κοντά στην Κηφισίας, στο Γηροκομείο, ήταν τα εργαστήρια. Εκεί που
εκπαιδευόντουσαν οι ραφτάδες, οι τσαγκαράδες, οι μοδίστρες, οι
ηλεκτρολόγοι, οι ρολογάδες κτλ. Εκεί μπορεί να βρεθούν και πιο σωστές
πληροφορίες. Εμένα μου είχαν πει ότι η Στέγη Τυφλών ξεκίνησε το 1949.
Εκεί θα υπάρχουν περισσότερες λεπτομέρειες και πιο ακριβείς
πληροφορίες.
[Ε.Σ.] Πινακίδα, ταμπέλα υπήρχε στο κτήριο;
[Γ.Σ.] Ναι, και μάλιστα προεξείχε του τοίχου. Ήταν από την στενή πλευρά
του κτηρίου προς την πλευρά του γηπέδου.
[Ε.Σ.] Θυμάσαι κάτι για τις γιορτές που κάνατε μέσα στη Στέγη Τυφλών;
[Γ.Σ.] Η Μαυρουδή ήθελε να κάνουμε για να ευχαριστεί τα παιδιά. Την
τσικνοπέμτη βάζαμε μπριζολάκια, κρασί, μουσική και χορεύαμε. Σε άλλες
γιορτές λέγαμε ποιήματα, κάναμε σκετσάκια και τέτοια. Θυμάμαι μια
φορά που εγώ έκανα έναν από τους τρεις μάγους. Εγώ ήμουν ο Μελχιόρ.
Άλλοι τρόφιμοι έκαναν τον Γκασπάρ και τον Βαλτάσαρ.

Παράρτημα
Φωτογραφίες από κατασκευές, υλικά και εργαλεία χειροτεχνιών
Εικόνα 13: Φωτογραφίες από χειροτεχνίες του κυρίου Γιώργου Σπυριδόπουλου

Εικόνα 14: Νταμιτζάνα κρασιού που έχει «ντύσει» ο κύριος Σπυριδόπουλος.
Εικόνα 15: Δύο από τα εργαλεία που χορηγούσε η Στέγη Τυφλών στους μαθητές της, όταν έφευγαν από τη
Στέγη, για να δουλέψουν στις περιοχές τους. Βελόνα για το πλέξιμο και ξύλινο σφυρί. Τη μεταλλική βελόνα
την έλεγαν «σαΐτα», όπως την αντίστοιχη σαΐτα του αργαλειού και το σφυρί το ονόμαζαν «κόπανο». Τα
εργαλεία αυτά ανήκουν στον κύριο Σπυριδόπουλο που τα είχε στο χωριό του στην Αλεξανδρούπολη. Μας τα
έφερε η κόρη του για να τα φωτογραφήσουμε. Την ευχαριστούμε πολύ.

Εικόνα 16: Τα παραπάνω ξύλινα «δείγματα» τα χρησιμοποιούσε ο κύριος Σπυριδόπουλος για να φτιάχνει
καλάθια, στρογγυλά και οβάλ. Είχε κάτι αντίστοιχο για να φτιάχνει και καλαθάκια.
Εικόνα 17: Υλικά με τα οποία έφτιαχνε ο κύριος Σπυριδόπουλος τις χειροτεχνίες του. Τα είχε φυλαγμένα στο
σπίτι του στην Αθήνα.

Φωτογραφίες από δραστηριότητες της Στέγης Τυφλών
Οι παρακάτω τρεις φωτογραφίες ανήκουν στο προσωπικό αρχείο της
κυρίας Ελευθερίας Βανταράκη, αδελφής του κυρίου Σπυριδόπουλου. Μας
τις προμήθευσε, μέσω της κυρίας Ελπίδας Σπυριδοπούλου, για τις
εργασίες της ομάδας μας στο πλαίσιο της διάσωσης υλικού και
αναμνήσεων από την ευρύτερη περιοχή των Αμπελοκήπων Αθήνας.
Εικόνα 18: Εκδρομή της Στέγης Τυφλών με αυτοκίνητο του ΚΑΠΑΨ που τους πήγαινε και το φαγητό. Το
χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους. Από αριστερά, πρώτη, είναι η Διευθύντρια Φάνη
Μαυρουδή. Τρίτος είναι ο Παναγιώτης Θεοδωρόπουλος. Ήταν σύζυγος της, απόφοιτος Νομικής και ο πρώτος
έλληνας φοιτητής της Νομικής που δεν έβλεπε. Πέθανε το 2016 σε ηλικία 90 ετών. Στα δεξιά του είναι η
Στάσα Δανιηλίδου. Έμενε μέσα στη Στέγη. Γνώριζε να κάνει και ενέσεις. Πίσω της είναι η Κούλα Κεσέπογλου,
που έπλενε τα ρούχα των παιδιών της Στέγης Τυφλών. Με το καπελάκι, στα αριστερά, είναι η κυρία
Ελευθερία Βανταράκη, αδελφή του κυρίου Γιώργου Σπυριδόπουλου. Όλοι οι υπόλοιποι είναι μη βλέποντες
μαθητές της Στέγης Τυφλών.
Εικόνα 19: Φωτογραφία από άλλη εκδρομή με τη Στέγη Τυφλών. Μπροστά είναι η Στάσα Δανιηλίδου και
πάνω στο φορτηγό είναι η κυρία Ελευθερία Βανταράκη.

Εικόνα 20: Η φωτογραφία αυτή είναι στη Στέγη Τυφλών. Πρέπει να είναι στην είσοδο του κτηρίου και πίσω
να φαίνονται κτήρια του συνοικισμού. Στα αριστερά είναι ο κύριος Σπυριδόπουλος με το ακορντεόν του, το
οποίο έχει ακόμα. Και οι τέσσερις στη φωτογραφία ήταν παιδιά της Στέγης Τυφλών.

Φωτογραφία στην αυλή της Στέγης Τυφλών
Εικόνα 21: Στη φωτογραφία αυτή βλέπουμε το κάγκελο που δημιουργούσε τη μικρή μακρόστενη αυλή της
Στέγης Τυφλών και τη χώριζε από το 16
ο
Δημοτικό Σχολείο. Πάνω δεξιά, όρθιος με το χέρι το κάγκελο, είναι ο
κύριος Γιώργος Σπυριδόπουλος. Η συγκεκριμένη φωτογραφία ανήκει στο προσωπικό αρχείο της κυρίας
Ελπίδας Σπυριδοπούλου και μας παραχωρήθηκε στο πλαίσιο των εργασιών διάσωσης υλικού και
αναμνήσεων της ευρύτερης περιοχής των Αμπελοκήπων Αθήνας.

Συνοικισμός Κουντουριώτη και κτήριο της Στέγης Τυφλών
Εικόνα 22: Πανοραμική άποψη μέρους της περιοχής των Αμπελοκήπων Αθήνας όπου φαίνεται ο συνοικισμός
«Κουντουριώτη». Διακρίνουμε το κτήριο της Στέγης Τυφλών.
Εικόνα 23: Όπως μας ανέφερε ο κύριος Σπυριδόπουλος «Η έξοδος προς την αυλή έβγαινε σε μία μικρή
βεραντούλα σκεπασμένη με κεραμίδια, αριστερά είχε ράμπα και δεξιά σκαλοπάτια. «Έβλεπε» το 16
ο
Δημοτικό Σχολείο.».
16ο ΔΣ

Γαμήλια φωτογραφία της Στάσας Δανιηλίδου Λεμονομιχελάκη
Εικόνα 24: Φωτογραφία της Στάσας Δανιηλίδου Λεμονομιχελάκη με τον σύζυγό της
Η παραπάνω φωτογραφία και κορνίζα ήταν στο σπιτάκι της Στάσας στα
Κουντουριώτικα, δωμάτιο 222. Έχει κρατήσει ο κύριος Γιώργος
Σπυριδόπουλος τη φωτογραφία ως ανάμνηση της βοήθειας που του
έδωσε παραχωρώντας του το σπίτι της στον συνοικισμό.

Γαμήλια φωτογραφία των γονιών του κυρίου Γιώργου Σπυριδόπουλου
Εικόνα 25: Ο πατέρας του κυρίου Γιώργου Σπυριδόπουλου, Θεμιστοκλής Σπυριδόπουλος, 24 ετών και η
μητέρα του Όλγα Καλντουρμίδου - Σπυριδοπούλου, 18 ετών, στις 30 Ιανουαρίου 1936 την ημέρα του γάμου
τους στο χωρίο Νέα Χηλή στην Αλεξανδρούπολη. Πρόσφυγες και ορφανά.
Όπως μας είπε η κυρία Ελπίδα Σπυριδοπούλου
«Η οικογένεια του πατέρα μου, από τότε που εκδιώχθηκαν από τον Πόντο
μέχρι που τελείωσε ο εμφύλιος και ο πατέρας μου ήρθε στην Αθήνα, έζησε
πολλές τραγωδίες. Η οικογένεια του παππού μου στον Πόντο είχε πέντε
παιδιά. Πρώτος ο Θοδωρής (αρχηγός αντάρτικου στα χρόνια του διωγμού,

επικηρυγμένος από τους Τούρκους. Τον συνέλαβαν με προδοσία και τον
σκότωσαν στον Πόντο). Δεύτερη η Στυλιανή. Πριν το διωγμό κλέφτηκε με
έναν Αρμένιο. Όταν τους έδιωξαν από το χωριό (Τσεβισλί Σαμψούντας/το
έκαψαν οι Τούρκοι), η Στυλιανή ήταν έγκυος και έφυγε από το μπουλούκι
του συζύγου της και πήγε στο μπουλούκι της οικογένειάς της. Ο αδελφός
της την έδιωξε και της είπε ότι ανήκει πλέον στον άνδρα της. Η κοπέλα
έφυγε και την έχασαν. Η τρίτη κόρη, η Κυριακή, μάλλον 16 χρονών,
κακοποιήθηκε και σφαγιάστηκε από Τούρκους. Ο πατέρας της
οικογένειας, Ευθύμης Σπυριδόπουλος, πέθανε από το ξύλο στα «αμελέ
ταμπουρού»
[https://el.wikipedia.org/wiki/Τάγματα_Εργασίας_(Οθωμανική_Αυτοκρα
τορία)]. Η μητέρα είχε πεθάνει τα προηγούμενα χρόνια στο χωριό, όταν το
πέμπτο παιδί της οικογένειας, η Αναστασία ήταν τεσσάρων χρονών.
Στην Ελλάδα κατάφεραν να φτάσουν μόνο ο παππούς μου, Θεμιστοκλής
και η μικρότερη αδελφή του Αναστασία, ένδεκα και δέκα χρονών
αντίστοιχα».

Ευχαριστίες
Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον κύριο Γιώργο Σπυριδόπουλο που μας
δέχθηκε σπίτι του, μας έδωσε συνέντευξη και απάντησε σε απορίες μας,
συνεισφέροντας στην καταγραφή στοιχείων που πραγματοποιούμε και
αφορούν την περιοχή των Αμπελοκήπων Αθήνας.
Επίσης, την κόρη του Ελπίδα Σπυριδοπούλου η οποία μας ενημέρωσε για
τις πληροφορίες που η ίδια είχε αναζητήσει και βρει σχετικά με την Φάνη
Μαυρουδή, μας έφερε υλικά του πατέρα της από την Αλεξανδρούπολη και
φωτογραφίες της θείας της Ελευθερίας από την Κρήτη, τα οποία μας
παρουσίασε στο σπίτι της, καθώς και την κυρία Ελένη Σπυριδοπούλου
για τη φιλοξενία στο δικό της σπίτι κατά τη διάρκεια της πρώτης
συνέντευξης.
Συντακτική και Φωτογραφική ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής
56ου Γυμνασίου Αθήνας
Σχολικό έτος: 2020-2021

Αμπελόκηποι Αθήνας και Συνεντεύξεις: Γιώργος Σπυριδόπουλος

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Αμπελόκηποι Αθήνας και Συνεντεύξεις: Γιώργος Σπυριδόπουλος

Similar to Αμπελόκηποι Αθήνας και Συνεντεύξεις: Γιώργος Σπυριδόπουλος (20)

More from Tassos Karampinis

More from Tassos Karampinis (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (10)

Αμπελόκηποι Αθήνας και Συνεντεύξεις: Γιώργος Σπυριδόπουλος