Σύνδεση των κτηρίων του σχολείου μας με ιστορικά γεγονότα και το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο 56ο Γυμνάσιο Αθήνας (πρώην Μικτό Ημερήσιο Γυμνάσιο Αμπελοκήπων)

1. Σελίδα 1
Σύνδεση των κτηρίων του σχολείου μας με ιστορικά
γεγονότα και το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
(πρώην Μικτό Ημερήσιο Γυμνάσιο Αμπελοκήπων)
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Σχολικό έτος: 2014-2015

2. Σελίδα 2
Η συνοικία των Αμπελοκήπων, στο κέντρο της οποίας βρίσκεται η σχολική μας
μονάδα, πάνω στον αριθμό 6 που δηλώνει την 6η
συνοικία της 7ης
Δημοτικής
Κοινότητας Αθήνας, κατοικήθηκε από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας.
Εικόνα 1: Χάρτης του Δήμου Αθηναίων
Όπως μας είπε ο κύριος Νίκος Παραδείσης, το 1925 περίπου, στο χώρο που είναι
τώρα το σχολείο μας, υπήρχε μια πολύ
μεγάλη μάντρα που έβγαινε μέχρι τη Λ.
Κηφισίας. Δεν είχε κτιστεί ακόμα το σχολείο.
Στην περιοχή είχαν εγκατασταθεί πολλοί
πρόσφυγες που έμεναν σε ξύλινες παράγκες.
Επειδή δεν υπήρχε σχολείο, στο χώρο που
είναι το σχολείο μας, στήσανε κάποια ξύλινα
παραπήγματα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως
σχολείο. Το 1927, όμως, και το 1930 έγιναν
δύο πυρκαγιές στις παράγκες των προσφύγων από γκαζιέρα. Σε μια από αυτές τις
πυρκαγιές μεταδόθηκε η φωτιά και στο σχολικό παράπηγμα, που χρησιμοποιούσαν
Εικόνα 2: κύριος Νίκος Παραδείσης

3. Σελίδα 3
για να καλύψουν τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες, το οποίο και κάηκε. Υπάρχει,
δηλαδή, μια προϊστορία, της δημιουργίας του σχολείου στον χώρο αυτόν.
Το υλικό από τις εφημερίδες της εποχής μάς το παραχώρησε ο κύριος Χρήστος
Μπερούκας, πρώην κάτοικος της περιοχής και υποστηριχτής μας στην προσπάθεια
που κάνουμε για καταγραφή της ιστορίας του σχολείου και της περιοχής μας.
Εικόνα 3: Η βραδυνή (Παρασκευή 29 Ιουλίου 1927 )
Εικόνα 4: Εμπρός (Παρασκευή 29 Ιουλίου 1927 )
Εικόνα 5: Εμπρός (Σάββατο 30 Ιουλίου 1927 )

4. Σελίδα 4
Εικόνα 6: Η πρωΐα (Παρασκευή 29 Ιουλίου
1927 )
Εικόνα 7: Η πρωΐα (Παρασκευή 29 Ιουλίου 1927 )
Εικόνες (2) 8: Ακρόπολις (Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου 1930) Εικόνες (2) 9:Ακρόπολις (Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 1930)

5. Σελίδα 5
Όπως μας είπε η κυρία Ειρήνη Γρατσία:
«το παλιό κτήριο του σχολείου σας ανήκει στο μοντέρνο κίνημα. Τη δεκαετία του ’30
έχουμε το μοντέρνο κίνημα που
χαρακτηριστικό του είναι οι λιτές
γραμμές. Στα σχολεία δεν
υπάρχουν πολλά διακοσμητικά
στοιχεία. Το σχολείο σας είναι,
πραγματικά, ένα πολύ απλό
σχολείο, είναι και από τα πρώιμα
δείγματα του μοντερνισμού.
(…)
Το σχολείο αυτό είναι ένα δείγμα
της σχολικής αρχιτεκτονικής της δεκαετίας του 1930 και αυτό έχει πολύ ενδιαφέρον.
Η χώρα είναι σε μια κατάσταση δύσκολη, ανάμεσα σε δύο πολέμους, και ειδικά
μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, που έρχονται πολλοί πρόσφυγες από τη Μικρά
Ασία που πρέπει και να βρουν στέγη και να μορφωθούν. Έτσι αναπτύσσεται στη
χώρα, με έναν πρωτοποριακό τρόπο, ένα κοινωνικό έργο αλλά και ένα αρχιτεκτονικό
πρότυπο. Η αρχιτεκτονική αυτή έχει χαρακτηριστικά του μοντερνισμού και
αναπτύσσεται στα σχολεία, και στα νοσοκομεία, κατά κύριο λόγο, αλλά και στις
προσφυγικές πολυκατοικίες. Έτσι, λοιπόν, έχουμε ένα δείγμα των 3000 σχολικών
κτηρίων που χτίστηκαν εκείνη την περίοδο στην Ελλάδα με πρωτοβουλία του
Υπουργού Παιδείας, Γεώργιου Παπανδρέου, και βέβαια του Πρωθυπουργού,
Ελευθέριου Βενιζέλου. Καλούν τους πιο πρωτοποριακούς αρχιτέκτονες, νέους κατά
κύριο λόγο, που χτίζουν σχολεία. Έτσι, λοιπόν, έχουμε την τύχη να έχουμε ένα
σχολείο αυτής της περιόδου και να συνεχίζει η χρήση του.»
Εικόνα 10: κυρία Ειρήνη Γρατσία

6. Σελίδα 6
Το κτήριο στέγασε, αρχικά, το 35ο
Δημοτικό Σχολείο. Όπως μας
είπε, τηλεφωνικά, ο κύριος Κουφιώτης Γιάννης, το κτήριο
πρωτολειτούργησε το σχολικό έτος 1935-1936. Τη σχολική
χρονιά 1934-1935 πήγε στην Α’ Δημοτικού στη σχολή
Αρβανιτάκη. Με τη λειτουργία του 35ου
Δημοτικού Σχολείου
έκανε μετεγγραφή και παρακολούθησε τις τρεις επόμενες τάξεις
του Δημοτικού πριν συνεχίσει στο 8τάξιο Γυμνάσιο. Κατοικούσε
πολύ κοντά στο σχολείο μας, στην Αχαΐας 17. Εκείνη την
περίοδο στεγαζόταν στο κτήριο μόνο το 35ο
Δημοτικό Σχολείο.
Ο κύριος Βασίλης Ιωάννου μας αφηγείται: «Το, αρχικό, κτήριο του σχολείου μας
(35ο
Δημοτικό Αθήνας) που υπήρχε τότε, το επέταξαν οι Γερμανοί, παρόλο που η
Διευθύντρια του σχολείου προσπάθησε να το
αποφύγει λέγοντάς τους ότι από κάποιο
σημείο, σε μια από τις αίθουσες, τρέχουν
νερά. Τελικά, όμως, οι Γερμανοί το επέταξαν
και το έκαναν κυρίως αποθήκες.
Το 1941 ο κόσμος πέθαινε από την πείνα.
Όσοι είχαν σπίτι σε χωριό έφυγαν.
Συσσίτια στα σχολεία της περιοχής είχαν ξεκινήσει και πριν τον πόλεμο. Υπήρχαν
ήδη αρκετοί πρόσφυγες (από τη Μ. Ασία) που προσπαθούσαν να ξεκινήσουν τη ζωή
τους από την αρχή. Τα συσσίτια συνεχίστηκαν κατά τη διάρκεια της κατοχής.
Συσσίτια όμως συνεχίστηκαν και μετά την απελευθέρωση».
Στο σχολείο μοιραζόταν συσσίτιο. Μάλιστα, υπήρχε μαγειρείο, που για κάποιο
διάστημα, έφτιαχνε το φαγητό.
Ο κύριος Ιωάννου, παλιός μαθητής του σχολείου, μας αφηγείται:
«Τα μαθητικά συσσίτια άρχισαν, όπως θυμάμαι, το 1937 και εγώ πήγαινα πρώτη
δημοτικού. Εμείς κάναμε μάθημα με την κυρία Αγγελική. Όταν τελειώναμε έφερναν
στην αίθουσά μας έτοιμα φαγητά: πατάτες, φασολάδα και τέτοια φαγητά, για να
φάνε τα παιδιά που ήταν από άπορες οικογένειες. Και στην κατοχή έδινε το σχολείο
Εικόνα 11: κύριος
Κουφιώτης Γιάννης
(φωτογραφία από το
αρχείο του κυρίου
Χρήστου Μπερούκα)
Εικόνα 12: κύριος Ιωάννου Βασίλης

7. Σελίδα 7
συσσίτια για όλο τον κόσμο. Εν συνεχεία, μετά το 1945 μοιράζανε στα σχολεία γάλα
και θυμάμαι ότι το παρασκευάζανε εδώ σε κάτι κουτάκια και στο διάλειμμα το
δίνανε στα παιδιά μαζί με τη μαρμελάδα. Το παράρτημα στην πίσω αυλή
χρησιμοποιούνταν ως μαγειρείο όπου έβραζαν το γάλα σε δύο καζάνια. Το πρόλαβα
κι εγώ μαθητής μετά τον πόλεμο. Μάλιστα όταν πήγαινα στο Γυμνάσιο βγάζανε από
τις δύο τελευταίες τάξεις του γυμνασίου μια ομάδα κάθε μέρα για το σκοπό αυτό.
Τότε εμείς πηγαίναμε με ευχαρίστηση. Το θέλαμε για να γλιτώσουμε το μάθημα και
σαν παιδιά να κάνουμε την πλάκα μας».
Στον χώρο, πλέον, εκτός του 35ου
Δημοτικού Σχολείου εγκαταστάθηκε και το 32ο
Δημοτικό Σχολείο Αθήνας. Ο κύριος Νίκος Παραδείσης μας ανέφερε ότι:
«μετά την απελευθέρωση, λίγα χρόνια μετά την απελευθέρωση, επειδή είχανε
γκρεμιστεί από τους βομβαρδισμούς ορισμένα σχολεία και επειδή ορισμένα πάλι
σχολεία είχαν επιταχθεί για να γίνουν νοσοκομεία είτε οτιδήποτε άλλο, και επειδή
άρχισε να γίνεται η μετανάστευση της επαρχίας στην Αθήνα, και να μεγαλώνουν οι
ανάγκες για σχολεία, και επειδή δεν υπήρχε τρόπος αντιμετώπισης του
προβλήματος αυτού γιατί το κράτος τότε ήτανε σε πολύ κακή οικονομική κατάσταση
λόγω του πολέμου, τότε όλα τα σχολεία γίνανε σχολεία διπλής βάρδιας, πρωί και
απόγευμα. Επίσης, είχαμε σχολείο έξι μέρες και όχι πέντε.
Το σχολείο λοιπόν αυτό το θυμάμαι από το 1945, και τότε, εξαιτίας αυτού του
προβλήματος της ελλείψεως στέγης, όπως και τώρα παρουσιάζεται, εδώ υπήρχανε
δύο Δημοτικά σχολεία. Ήταν το 18ο
Δημοτικό με διευθυντή τον Σακκά (πρώην 32ο
),
και το 19ο
(πρώην 35ο
)Δημοτικό με διευθυντή τον Δογάνη. Πίσω ήταν τα συσσίτια,
τα μαγειρεία των συσσιτίων και οι τουαλέτες. »
Η κυρία Ειρήνη Γρατσία μας λέει ότι:
«.. τα σχολεία τότε είχαν, οπωσδήποτε, λουτρά, γιατί συνδέεται η υγιεινή του
σώματος με τη μάθηση, με την εκπαίδευση. Δεν είναι αδιαχώριστα πια. Τα σχολεία
έχουν λουτρά, έχουν μαγειρεία, έχουν αμφιθέατρα… Γενικά, όλους τους χώρους που
θα μπορούν να δραστηριοποιηθούν οι μαθητές και να εξασκήσουν και το πνεύμα
και το σώμα. Το σχολείο αυτό είχε αρχικά και λουτρά και μαγειρεία, τα οποία δεν
σώζονται πια. Είναι μόνο οι σχολικές αίθουσες.»

8. Σελίδα 8
Σταδιακά τα μαγειρεία των σχολείων, όπως και αυτά του 35ου
Δημοτικού Σχολείου,
άλλαξαν χρήση. Δόθηκαν σε προσκόπους. Συγκεκριμένα, τα
εγκαταλελειμμένα μαγειρεία των συσσιτίων στο πίσω μέρος
της αυλής του σχολείου δόθηκαν στο 41ό
Σύστημα
Προσκόπων. Οι πρόσκοποι άρχισαν τη δουλειά της
«αναστήλωσης» γκρεμίζοντας τα δύο πλινθόκτιστα μαγειρεία
και κάθε σαθρό σημείο των τοίχων. Επισκευάστηκαν τα
πορτο-παράθυρα και οι τοίχοι. Εκεί, οι πρόσκοποι έζησαν
μεγάλες στιγμές.
Στο κτήριο αυτό, εκτός από τα Δημοτικά Σχολεία που αναφέρθηκαν (19ο
πρώην 35ο
και 18ο
πρώην 32ο
Δημοτικό Σχολείο –οι μετονομασίες των σχολικών μονάδων
έγιναν το 1952– εγκαταστάθηκαν και δύο νηπιαγωγεία. Το 18ο
Νηπιαγωγείο Αθήνας
καθώς και το 40ό
Νηπιαγωγείο.
Από το 1980 το κτήριο αυτό φιλοξενεί και το 56ο
Γυμνάσιο Αθήνας, το σχολείο μας.
Το σχολείο μας μεταφέρθηκε από ένα κτήριο που νοίκιαζε το Δημόσιο και το οποίο
κατεδαφίστηκε. Από την περίοδο 2010-2011 το 19ο
Δημοτικό Σχολείο συγχωνεύθηκε
στο 18ο
.
Το αρχικό κτήριο ακρωτηριάστηκε, έτσι ώστε να γίνουν κάθετα δύο νέες διώροφες
πτέρυγες, στο όνομα των εκπαιδευτικών αναγκών για τους μαθητές των σχολείων .
Εικόνα 13: κύριος Στέλιος
Ρετσίλας

9. Σελίδα 9
Εικόνα 14:Αποτύπωση υπαρχόντων κτηρίων

10. Σελίδα 10
Εικόνα 15: Το σχολείο μας από ψηλά (google maps)
Στον πρώτο όροφο του παλιού κτηρίου στεγάζονται μαθητές του 56ου
Γυμνασίου
Αθήνας, ενώ στον δεύτερο όροφο μαθητές του 18ου
Δημοτικού Σχολείου Αθήνας.
Στο κτήριο του σχολείου μας, ως εκλογικό κέντρο, ψήφιζε ο Ανδρέας Παπανδρέου
ως αρχηγός κόμματος.
Εικόνες (3) 16: Από τις εκλογές του 1977

11. Σελίδα 11
Επίσης, στο Μητρώο του σχολείου μας έχουμε εγγεγραμμένο και τον πρωθυπουργό
μας. Στη συνέχεια, πήρε μετεγγραφή για το πειραματικό.
Πηγές:
 Βιβλία του σχολείου
 Βίντεο στο διαδίκτυο σχετικά με τον Ανδρέα Παπανδρέου και την άσκηση του
εκλογικού του δικαιώματος στο κτήριο στου σχολείου μας
 Συνεντεύξεις που πήραν οι μαθητές της συντακτικής μας ομάδας
 Χάρτης του Δήμου Αθηναίων
 Fb ομάδα: «Οι Αμπελόκηποι της καρδιάς μας - Αμπελοκηπιώτικες Αναμνήσεις»
 Google.maps
Επιμέλεια κειμένου: Χριστίνα Σ.
Συντακτική ομάδα 56ου Γυμνασίου Αθήνας:
 Μαθητές: Αθηνά Π., Άντζελα Ρ., Μελίσα Κ., Ρέσι Σ., Τζένη Μ., Χριστίνα Σ.,
Γιάννης Α., Μπόρις A. και Ρέντι Σ.
 Εκπαιδευτικοί: Θάλεια Μπουσιοπούλου, Τάσος Καραμπίνης