Παρουσίαση του μαθητολογίου του 2ου Δημοτικού Σχολείου Κιλκίς των ετών 1921-1925 που πραγματοποιήθηκε στο επιμελητήριο Κιλκίς στις 12.6.2018 με τη χρηματοδότηση του προγράμματος μαθαίνουμε παρέα του Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση

1. Η ιστορία του 2ου Δημοτικού Σχολείου Κιλκίς
μέσα από το αρχειακό του υλικό.

2. Το μυστήριο της μεταλλικής ντουλάπας…
Στο διάδρομο έξω από τις αίθουσές μας
υπάρχει μια παλιά μεταλλική ντουλάπα με
ένα χοντρό λουκέτο.
Μια μέρα ο δάσκαλός μας την άνοιξε και από
μέσα έβγαλε ένα μεγάλο σκονισμένο βιβλίο
με μπλε κάλυμμα και κιτρινισμένα φύλλα.
Το βιβλίο επάνω έγραφε:
«Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Κιλκίς»
Μαθητολόγιον Σχολικών Ετών
1921-22
1922-23
1923-24
1924-25
Αποφασίσαμε να το εξερευνήσουμε.
Η αφορμή

3. Είμαστε οι μαθητές και οι
μαθήτριες των Τμημάτων Ε2
και Στ2 του 2ου Δημοτικού
Σχολείου Κιλκίς.
Ποιοι είμαστε
Θα σας παρουσιάσουμε την
εργασία μας που
υλοποιήθηκε στο πλαίσιο
του Δικτύου Τοπικής
Ιστορίας, στο οποίο έχει
ενταχθεί το Σχολείο μας.

4. Ο Διευθυντής του 9ου Δημοτικού Σχολείου Κιλκίς κ. Παναγιώτης Καπίδης δημιούργησε μια Βάση
Δεδομένων στο πρόγραμμα Filemaker με τα ακόλουθα πεδία:
Αριθμός Μητρώου - Όνομα και Επώνυμο – Ηλικία - Τάξη - Επάγγελμα Πατρός - Βαθμός στην
Ελληνική Γλώσσα - Γενικός Βαθμός Απουσίες και Πατρίδα.
Κάθε φορά που συμπληρώναμε στο πεδίο Πατρίδα ,κάποια περιοχή, αυτή εμφανιζόταν στο χάρτη.
Πώςεργαστήκαμε…

5. Ο δάσκαλός μας, για να μην
καταστραφεί το Βιβλίο Μητρώου κατά
την επεξεργασία , το φωτοτύπησε σε
σελίδες Α3.
Σιγά σιγά καταχωρήσαμε τα δεδομένα
σημειώνοντας την πρόοδό μας με
φωσφορίζοντα μαρκαδόρο.
Οι δυσκολίες πολλές:
Α) Τα ονόματα ήταν γραμμένα με
καλλιγραφικό τρόπο και πολλές φορές
δυσανάγνωστα.
Β) Δεν ακολουθούσαν αλφαβητική
σειρά , ούτε σειρά Τάξης.
Γ) Υπήρχαν πολλές διπλοεγγραφές.
Ξεπερνώντας αυτές τις δυσκολίες και
δουλεύοντας πολλές φορές και μετά το
σχολικό ωράριο, καταφέραμε μέσα σε
λίγες εβδομάδες να περάσουμε
στη Βάση Δεδομένων τέσσερις σχολικές
χρονιές,:
1921-22, 1922-23, 1923-24 και 1924-25
Πώςεργαστήκαμε…

6.  Ήρθε σε επαφή μαζί μας, ο
πρώην Γυμνασιάρχης ,
 ερασιτέχνης ερευνητής
της τοπικής ιστορίας
και της ιστορίας
του σχολείου μας,
κ. Νικοπολιτίδης Δημήτριος,
 Ο κ. Νικοπολιτίδης,
 μαθητής κι αυτός
 του σχολείου μας,
 μας προσέφερε το πλούσιο αρχείο
του και μας έδωσε όσες
πληροφορίες χρειαστήκαμε.

7.  Ο κ. Νικοπολιτίδης μας πληροφόρησε ότι το σχολικό
έτος 1914 – 1915, λειτούργησε στην πόλη του Κιλκίς,
μεικτό Δημοτικό Σχολείο. Για το σχολείο αυτό δυστυχώς
δε γνωρίζουμε τίποτα , γιατί δε βρέθηκε το αρχείο του.
 Από το Σχολικό έτος 1921-1922 έως το Σχολικό Έτος 1928-
1929 λειτούργησαν δύο Δημοτικά Σχολεία ένα Αρρένων
κι ένα Θηλέων.
 Το Δημοτικό Σχολείο Αρρένων στεγάστηκε σ’ ένα
διώροφο βουλγαρικό κτίριο γνωστό με τ’ όνομα του
πρώην κατόχου του «Ντάνεφ».
 Το Δημοτικό Σχολείο Θηλέων στεγάστηκε σ’ έναν
τούρκικο στρατώνα. Είχε μόνο τρεις αίθουσες και
γι΄αυτό γινόταν συνδιδασκαλία.

8.  Το κτίριο αυτό κατά την
απελευθέρωση του Κιλκίς
το 1913 έπαθε μεγάλες
ζημιές. Επισκευάστηκε και
λειτούργησε ως Δημοτικό
Σχολείο Αρρένων έως το
1929. Από το 1929 και
έκτοτε λειτουργεί ως
2ο Δημοτικό Σχολείο.
 Το κτίριο υπέστη σοβαρές
ζημιές από το σεισμό του
1978 και κατεδαφίστηκε

9. 1921-1925

10. Ήδη από την καταγραφή είχε φανεί ότι σχεδόν όλοι οι μαθητές δε γεννήθηκαν στο Κιλκίς, αλλά προέρχονταν από
πολλούς και διάφορους οικισμούς από τον Πόντο, τη Μακεδονία και τη Θράκη.
Με την πρώτη ματιά φάνηκε ότι η συντριπτική πλειοψηφία προέρχονταν από το Καρς, το Σοχούμ και το Βατούμ
ενώ η επόμενη πληθυσμιακή ομάδα είχε καταγωγή από τη Στρώμνιτσα της Μακεδονίας.
Τέλος, σημαντική πληθυσμιακή παρουσία είχε το Ακαλάν της Βόρειας Θράκης
1921-1922: Καρς… μετηνπρώτηματιά!
Βατούμ
Στρώμνιτσα
Τραπεζούντα
Κιλκίς
Καρς
Καυκασος
Ακαλάν

11. Το 1922-23 διατηρείται η πληθυσμιακή υπεροχή των Καυκασίων,
αλλά αυξάνονται σημαντικά και όσοι προέρχονται από τη Θράκη,
αλλά και την Τραπεζούντα του Πόντου.
Καρς
Τραπεζούντα
Στρώμνιτσα

12. Η πληθυσμιακή
κατάσταση
παραμένει σταθερή,
ενώ μειώνονται
ελαφρά οι
καταγόμενοι από την
Στρώμνιτσα και την
Τραπεζούντα.
1923-24
Καρς
Τραπεζούντα
Στρώμνιτσα

13. Η ίδια πληθυσμιακή
κατανομή
διατηρείται και την
επόμενη χρονιά.
Παρατηρούμε ότι οι
περισσότεροι που
κατάγονται από τον
Πόντο, προέρχονται
από ην Τραπεζούντα,
την Ορντού και την
Αργυρούπολη.
1924-25
Καρς
Τραπεζούντα
Στρώμνιτσα
Αργυρούπολη

14. Με τη βοήθεια ενός Φύλλου
Εργασίας προσπαθήσαμε να
εντοπίσουμε αυτές τις περιοχές
και να βρούμε πληροφορίες
σχετικά με την παρουσία του
ελληνισμού σ’ αυτές.
Τα προϊόντα που παρήγαγαν, τη
χρονολογία και τον τρόπο που ο
ελληνισμός εκδιώχθηκε, καθώς
και τη χώρα που σήμερα
ανήκουν.
Δύο ήταν οι κύριες δυσκολίες
στη χρήση της μηχανής
αναζήτησης:
Α) Ότι οι περιοχές αυτές,
σήμερα έχουν άλλο όνομα και
Β) Ότι η ονομασία τους
παραπέμπει σε χωριά, σε
συνοικίες και σε ονομασίες
οδών της σύγχρονης Ελλάδας.
Ποιαήταναυτά
ταμέρη;

15. Καταγράψαμε τα επαγγέλματα τα οποία
ασκούσαν οι πατέρες των μαθητών του
σχολείου
1921-1925

16. Κυριαρχεί
συντριπτικά το
επάγγελμα του
γεωργού και
ακολουθούν αυτά
του εμπόρου του
παντοπώλη , του
υποδηματοποιού,
του αρτοποιού και
του κτίστη.
1921-1922
γεωργοί
έμποροι
αρτοποιοί
παντοπώλης
υποδηματοποιοί
κτίστης

17. Η ίδια
επαγγελματική
κατανομή υπάρχει
και την επόμενη
χρονιά με τη
διαφορά ότι
υποχωρεί το
επάγγελμα του
αρτοποιού.
1922-23
γεωργοί
αρτοποιοί
έμποροι
παντοπώλης
υποδηματοποιοί
κτίστης

18. Αυξάνονται ελαφρά
τα επαγγέλματα του
κτίστη, του σιδερά,
του ξυλουργού του
εργάτη και του
αμαξά.
1923-1924
γεωργοί
ξυλουργός
έμποροι
παντοπώλης
υποδηματοποιοί
κτίστης

19. Η κατάσταση
παραμένει ίδια και
την επόμενη χρονιά
με μια αύξηση του
αριθμού των
υπαλλήλων. Το
Κιλκίς αρχίζει να
αστικοποιείται.
1924-1925
γεωργοί
έμποροι
παντοπώλης
υποδηματοποιοί
Υπάλληλοι

20. Στη συνέχεια βρήκαμε
πληροφορίες, φωτογραφίες και
γράψαμε ένα κείμενο για κάθε ένα
από αυτά.
Μας εντυπωσίασε
και μας δυσκόλεψε
στην αναζήτηση
το γεγονός,
ότι πολλά από τα παλιά
επαγγέλματα
είναι σημερινά επώνυμα διάσημων
ανθρώπων.
Π.χ. Σαμαράς, Λαναράς, Μυλωνάς,
Χαλκιάς κ.α.
Πληροφορίες για
τα επαγγέλματα

21. Τα επαγγέλματα που
βρήκαμε στο Μητρώο τα
χωρίσαμε σε τρεις
κατηγορίες
1. Σ’ αυτά που
αντικαταστάθηκαν.
2. Σ’ αυτά που
διατηρούνται ως
Τέχνη.
3. και σ’ αυτά που με
κάποιες αλλαγές
υπάρχουν μέχρι
σήμερα.
Κατηγοριοποίηση

22. Για να τα μελετήσουμε με τη
μέθοδο του καταιγισμού
ιδεών, κατασκευάσαμε έναν
εννοιολογικό χάρτη όπου:
1. Τα καταγράψαμε
2. Εντοπίσαμε τις
δεξιότητες, τις
γνώσεις, ή τις στάσεις
ζωής που είναι
απαραίτητες για να
ασκηθούν
3. Εντοπίσαμε από τι
αντικαταστάθηκαν.
4. Υποθέσαμε από τι
επιπλέον μπορούν να
αντικατασταθούν στο
μέλλον.
Επαγγέλματαπουαντικαταστάθηκαν:

23. Με τον ίδιο τρόπο
κατασκευάσαμε έναν δεύτερο
εννοιολογικό χάρτη όπου:
1. Καταγράψαμε τα
επαγγέλματα.
2. Ελέγξαμε ποιες δεξιότητες,
γνώσεις, ή στάσεις ζωής είναι
απαραίτητες για να
ασκηθούν.
Εντοπίσαμε:
•σε τι άλλαξαν
•σε τι δεν άλλαξαν
•και σε τι μπορεί να αλλάξουν στο
μέλλον.
ΤαεπαγγέλματαπουδιατηρούνταιωςΤέχνη

24. Κι εδώ επαναλάβαμε τη εργασία.
1. Τα καταγράψαμε
2. Εντοπίσαμε ποιες δεξιότητες,
γνώσεις, ή στάσεις ζωής είναι
απαραίτητες για να
ασκηθούν.
3. Εντοπίσαμε σε τι τα
επαγγέλματα άλλαξαν.
4. Σε τι δεν άλλαξαν.
5. Υποθέσαμε σε ποιες
παραμέτρους μπορούν να
αλλάξουν στο μέλλον.
Ταεπαγγέλματαπου υπάρχουνκαισήμερα

25. •Με βάση τα παραπάνω καταλήξαμε ποια
θα είναι τα χαρακτηριστικά των
επαγγελμάτων του μέλλοντος και ποιες θα
πρέπει να είναι οι δικές μας
•γνώσεις
•δεξιότητες
•και στάσεις ζωής
που θα χρειαστούμε
για να τα ασκήσουμε.
Ταεπαγγέλματατου μέλλοντος.

26. Τα επαγγέλματα του μέλλοντος

27. Παρατηρήσαμε μια σειρά από διαγράμματα
σχετικά με τη φοίτηση και τη σχολική ζωή των
μαθητών του σχολείου μας το 1921-1925

28. Το 1921 – 1922
υπήρχε μεγάλη ανισοκατανομή
στις τάξεις.
Η Α΄τάξη είχε το 33% των μαθητών
ενώ η Στ΄τάξη , μόνο το 7%
Κατανομήτάξεων1921 -1922

29. Την επόμενη Σχολική Χρονιά 1922-23
υπάρχει μια ισοκατανομή στις τρεις πρώτες τάξεις
που έχουν ισόποσα τα ¾ του μαθητικού πληθυσμού
. Στην Στ΄ Τάξη φοιτά περίπου μόνον το 6%
Κατανομήτάξεων1922 -1923

30. Το Σχολικό Έτος 1923-24
το 6Ο% των μαθητών
κατανέμεται στην Α΄ και στη Γ΄Τάξη
Κατανομήτάξεων1923 -1924

31. Το 1924 – 1925 παρατηρήσαμε
μια τάση για ισοκατανομή των τάξεων
Εξακολουθεί όμως η Α΄τάξη να είναι η πολυπληθέστερη
και η Στ΄ τάξη αυτή με τους λιγότερους μαθητές.
ΚατανομήΤάξεων1924-1925

32. Ενδεικτικά θα σας
παρουσιάσουμε το σχολικό έτος
1921-1922

33. Οι ηλικίες κυμαίνονταν από τα 7 έως τα 13 έτη,
με το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών
να βρίσκεται στις ηλικίες των 7 και 8 χρονών.
Ηλικιακή κατανομή 1921-1922
στην Α ΄ Τάξη.

34. Οι ηλικίες κυμαίνονταν από 7 έως 13 έτη,
με το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών
να βρίσκεται στις ηλικίες των 9 και 10 χρονών.
Ηλικιακή κατανομή 1921-1922
στην Β΄ Τάξη.

35. Οι ηλικίες κυμαίνονταν από τα 8 έως τα 16 έτη,
με το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών
να βρίσκεται στις ηλικίες των 11 και 12 χρονών.
Ηλικιακή κατανομή 1921-1922
στην Γ΄ Τάξη.

36. Οι ηλικίες κυμαίνονταν από τα 9 έως τα 14 έτη,
με το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών να βρίσκεται
στις ηλικίες των 12 και 13 χρονών.
Ηλικιακή κατανομή 1921-1922
στην Δ΄ Τάξη.

37. Οι ηλικίες κυμαίνονταν από τα 9 έως τα 14 έτη,
με το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών να βρίσκεται
στις ηλικίες των 12 και 13 χρονών.
Ηλικιακή κατανομή 1921-1922
στην Ε΄ Τάξη.

38. Οι ηλικίες κυμαίνονταν από τα 13 έως τα 15 έτη,
με το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών να βρίσκεται
στις ηλικίες των 14 και 15 χρονών.
Ηλικιακή κατανομή 1921-1922
στην Στ΄ Τάξη.

39. Παρατηρήσαμε ότι το ηλικιακό
εύρος ήταν 7-8 χρόνια στις
μικρές τάξεις και γύρω στα 5
χρόνια στις μεγάλες.

40.  Με βάση τα παραπάνω βρήκαμε
μια παλιά φωτογραφία που μας
παραχώρησε ο κος
Νικοπολιτίδης Δημήτριος από
το προσωπικό του αρχείο.
Παρατηρήσαμε καλά τα
πρόσωπα και προσπαθήσαμε να
μπούμε στη θέση των παιδιών
εκείνης της εποχής.

41. Από τα όσα μάθαμε και από την
εντύπωση που μα ς έκανε η φωτογραφία
προέκυψαν κάποια κείμενα.
 Διαβάζουν:
 Ξανθίππη Κουτρή
 Κωνσταντίνος
Δημητριάδης
 Ειρήνη Κασαπίδου
 Ελπίδα Καρατζά

44. Καρς
Τραπεζούντα
Στρώμνιτσα
Αργυρούπολη

46. …και η παρουσία του Νίκου Καζαντζάκη

47. Μετά την πρώτη διερεύνηση
αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με τη
μεγαλύτερη και πιο βασανισμένη
πληθυσμιακή ομάδα που προερχόταν από
το Καρς και το Βατούμ.
Για τον λόγο αυτό αναζητήσαμε ιστορικά
στοιχεία και μαρτυρίες από τους:
Κώστα Γαβριηλίδη
Απόστολο Βακαλόπουλο
και Επαμεινώνδα Σωτηριάδη
τις οποίες και εντοπίσαμε στο βιβλίο του
Θανάση Βαφειάδη
«Το Χρονικό του Κιλκίς 1913-1940»
Τόμος Α΄ Το Κιλκίς στη δίνη των πολέμων
και της προσφυγιάς (1913-1914).
Προσφυγιάτότε καισήμερα…

48. Με έκπληξη διαπιστώσαμε
ότι Γενικός Διευθυντής
της Ειδικής Επιτροπής του
Υπουργείου
Περιθάλψεως, αναλαμβάνει
ο Νίκος Καζαντζάκης.
Μαζί με τους συνεργάτες
του ως «σύγχρονοι
αργοναύτες» θ’ αναλάβουν
το τιτάνιο για την εποχή
έργο, του επαναπατρισμού
150.000 Ελλήνων του
Πόντου και της ασφαλούς
εγκατάστασής τους στη
Μακεδονία και τη Θράκη.
…καιο Καζαντζάκης
«…πόνεσα την αιώνια σταυρωμένη ράτσα μου που κιντύνευε
πάλι στο προμηθεϊκό βουνό του Καυκάσου. Δεν ήταν ο
Προμηθέας, ήταν η Ελλάδα καρφωμένη πάλι από το κράτος
και τη βία και φωνάζει. Φωνάζει όχι τους θεούς, φωνάζει τους
ανθρώπους, τα παιδιά της να τη σώσουν.
Έτσι, ταυτίζοντας τα σημερινά παθήματα, με τα αιώνια πάθη
της Ελλάδας, υψώνοντας την τραγική σύγχρονη
περιπέτεια σε σύμβολο, δέχτηκα» (Αναφορά στον Γρέκο).

49. Αποδελτιοποιήσαμε τα κείμενα
με τη βοήθεια ενός εννοιολογικού χάρτη.
Η αποδελτιοποίηση

50. Με βάση τα κείμενα που
διαβάσαμε και τις πρόσφατες
εικόνες από τους
προσφυγικούς καταυλισμούς
στον Νομό μας,
προσπαθήσαμε να μπούμε στη
θέση ενός από τα πρόσωπα
της φωτογραφίας και να
γράψουμε την ιστορία του στη
δύσκολη πορεία
εγκατάστασης στο Κιλκίς.
Προσπαθήσαμεναμπούμε
στη θέσητους…

51. Διαβάζει η μαθήτρια Πελαγία Μουλλά

53.  Κατά την εισαγωγή των
στοιχείων στη βάση
δεδομένων
παρατηρήσαμε μια
εγγραφή που δεν έμοιαζε
με τις άλλες, γιατί η
καταγωγή του μαθητή
ήταν από την Κύπρο.
Ειδοποιήσαμε τον
δάσκαλό μας και μας είπε
να το σημειώσουμε.

54.  Όταν πήγαμε στην τάξη
είδαμε ένα βίντεο.
Ανακαλύψαμε ότι στο
σχολείο μας φοιτούσε ο
γιος του Μακεδονομάχου
Γεωργίου Αργυρίου που
ήρθε από την Κύπρο,
πολέμησε και
τραυματίστηκε στον
Μακεδονικό Αγώνα και
στους Βαλκανικούς
Πολέμους και τελικά
εγκαταστάθηκε στο Κιλκίς.

55.  Εντοπίσαμε στον χάρτη
πόλης μας την οδό που
φέρει το όνομά του.

56. Ελπίζουμε να τα καταφέρουμε να συνεχίσουμε την εξερεύνηση
και του χρόνου.

57.  Τον Πρόεδρο του Επιμελητηρίου Κιλκίς κο Παύλο
Τονικίδη που μας παραχώρησε την αίθουσα.
 Τα μέλη του Συλλόγου Γονέων κυρίες Αγγελική
Λαχουρά και Μωυσίδου Δήμητρα, καθώς και τον
Δάσκαλο κ. Τριανταφυλλίδη Σωτήριο και τις
δασκάλες κυρίες Κωνσταντινίδου Ζήνα και
Διαμαντίδου Αναστασία για την πολύωρη και
κοπιαστική εργασία στον έλεγχο των στοιχείων.
 Τον Δ/ντη του 9ου Δημοτικού Σχολείου Κιλκίς κο
Παναγιώτη Καπίδη που κατασκεύασε τη βάση
δεδομένων και επεξεργάστηκε τα στοιχεία.

58. Είναι πραγματικά ανεκτίμητη.

59. Το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση και το
Πρόγραμμα «Μαθαίνουμε Παρέα» που χρηματοδότησε
την προσπάθεια.

60.  Τέλος ευχαριστούμε μέσα από την καρδιά μας τον
 Κ. Ταλαμπίρη Κωννο Δντη του σχολείου μας για
 την πολύτιμη βοήθειά του στην υλοποίηση του
 Προγράμματος μας . Το υλικό , τα κείμενα και τα
 Διαγράμματα της εργασίας μπορείτε να βρείτε
 στην σελίδα 20-istorein.webnobe.gr

61. Ευχαριστούμε πολύ!
Καλό Καλοκαίρι