Ερευνητική Εργασία

1. Μνήμες ναυτικών ααππόό ττιιςς θθάάλλαασσσσεεςς ττοουυ κκόόσσμμοουυ……
ΕΕρρεευυννηηττιικκήή εερργγαασσίίαα ΑΑ΄΄
ττεεττρρααμμήήννοουυ
ΤΤάάξξηη ΑΑ
ΣΣχχοολλιικκόό έέττοοςς 22001122 --22001133

2. Σε πολλά μέρη της πατρίδας μας , που ήταν άγονα και
νησιωτικά ο κόσμος από πολύ νωρίς στράφηκε στη
θάλασσα . Έτσι από τα τέλη του 18ου αιώνα άρχισαν το
διαμετακομιστικό εμπόριο με τα ιστιοφόρα , άλλα μικρά
άλλα μεγάλα , τα Χιώτικα πληρώματα όργωναν τη
Μεσόγειο προς τη Μασσαλία, Αλεξάνδρεια,
Κωνσταντινούπολη ,Οδησσό και αλλού.
Σιγά σιγά και μετά την καταστροφή της Χίου οι οικογένειες
που ασχολήθηκαν επαγγελματικά με τη ναυτιλία ολοένα και
αυξάνονταν σε συνδυασμό δε με την ατμοκίνηση και την
απελευθέρωση του νησιού από τους Τούρκους σχεδόν
όλος ο ανδρικός πληθυσμός εργαζόταν στη θάλασσα.
Μάλιστα μετά το β’ παγκόσμιο πόλεμο όποιος έμενε στην
ξηρά θεωρούνταν ανίκανος και άχρηστος .

3. ΗΗ ΕΕμμπποορριικκήή ΝΝααυυττιιλλίίαα ττωωνν ΕΕλλλλήήννωωνν
ΗΗ ΕΕμμπποορριικκήή ΝΝααυυττιιλλίίαα ττωωνν ΕΕλλλλήήννωωνν εείίννααιι οο σσηημμααννττιικκόόττεερροοςς κκλλάάδδοοςς
ττηηςς
ΕΕλλλληηννιικκήήςς ΟΟιικκοοννοομμίίααςς κκααιι ααπποοττεελλεείί οουυσσιιαασσττιικκάά ττηη μμόόννηη οοιικκοοννοομμιικκήή
δδρραασσττηηρριιόόττηητταα σσττηηνν οοπποοίίαα ηη χχώώρραα μμααςς δδιιααθθέέττεειι ττηηνν ππρρώώττηη θθέέσσηη
ππααγγκκόόσσμμιιαα .. ΟΟ εελλλληηννιικκόόςς εεμμπποορριικκόόςς σσττόόλλοοςς εείίννααιι οο μμεεγγααλλύύττεερροοςς
σσττηηνν ΕΕυυρρωωππααϊϊκκήή
ΈΈννωωσσηη ((5533,,77%%)) κκααιι οο εελλλληηννιικκήήςς ππλλοοιιοοκκττηησσίίααςς σσττόόλλοοςς οο μμεεγγααλλύύττεερροοςς
σσττοονν
κκόόσσμμοο ((1166%%)).. ΔΔιιαακκιιννεείί ττοο 9900%% ττοουυ εελλλληηννιικκοούύ εεξξααγγωωγγιικκοούύ εεμμπποορρίίοουυ ..

4. ΤΤοο ννααυυττιικκόό εεππάάγγγγεελλμμαα σσυυννεειισσφφέέρρεειι σσηημμααννττιικκάά σσττηηνν ααππαασσχχόόλληησσηη
εερργγααττιικκοούύ δδυυννααμμιικκοούύ κκααιι ππρροοσσφφέέρρεειι σσττοουυςς ννέέοουυςς σσττααδδιιοοδδρροομμίίαα
υυψψηηλλώώνν
ααππααιιττήήσσεεωωνν κκααιι ααπποολλααββώώνν ..
ΤΤοο ννααυυττιικκόό εεππάάγγγγεελλμμαα,, άάμμεεσσαα σσυυννδδεεδδεεμμέέννοο μμεε ττηηνν ιισσττοορρίίαα ττηηςς
ΕΕλλλλάάδδααςς,, ααπποοττεελλεείί έένναανν σσηημμααννττιικκόό ττοομμέέαα ττηηςς ααππαασσχχόόλληησσηηςς ττοουυ
ΕΕλλλληηννιικκοούύ εερργγααττιικκοούύ δδυυννααμμιικκοούύ,, ααπποοφφέέρροοννττααςς σσττιιςς ΕΕλλλληηννιικκέέςς
οοιικκοογγέέννεειιεεςς υυψψηηλλόό εειισσόόδδηημμαα.. ΣΣυυγγκκεεκκρριιμμέένναα σσήήμμεερραα σσττοονν ττοομμέέαα
εερργγαασσίίααςς ααυυττόόνν ααππαασσχχοολλοούύννττααιι ππεερριισσσσόόττεερροοιι ααππόό 3300..000000 ννααυυττιικκοοίί
πποουυ μμάάλλιισστταα ττοο 22000000 εειισσήήγγααγγαανν σσττηηνν ΕΕλλλλάάδδαα 77991144,,22
εεκκ.. δδοολλλλάάρριιαα..

5. ΣΣττααδδιιοοδδρροομμίίαα σσττοο εεππάάγγγγεελλμμαα ττοουυ ΝΝααυυττιικκοούύ
ΣΣττηη ΧΧίίοο,, αανν κκααιι εείίχχεε μμεειιωωθθεείί σσηημμααννττιικκάά
οο ααρριιθθμμόόςς ττωωνν εενν εεννεερργγεείίαα ννααυυττιικκώώνν,,
εεξξαακκοολλοουυθθοούύμμεε νναα δδιιααττηηρροούύμμεε
ιιδδιιααίίττεερροουυςς
δδεεσσμμοούύςς μμεε ττοο ννααυυττιικκόό εεππάάγγγγεελλμμαα κκααιι
τταα
εεππααγγγγέέλλμμαατταα πποουυ εεξξααρρττώώννττααιι άάμμεεσσαα
ααππόό
ττηηνν ΕΕμμπποορριικκήή ΝΝααυυττιιλλίίαα..
ΣΣήήμμεερραα ,,όόλλοο κκααιι ππεερριισσσσόόττεερροοιι ννέέοοιι
εεππεειιδδήή κκρρίίννοουυνν ααββέέββααιιοο ττοο μμέέλλλλοονν ττοουυςς
ααλλλλάά κκααιι εεππεειιδδήή ηη ααννεερργγίίαα σσττηηνν
ΕΕλλλλάάδδαα
ββρρίίσσκκεεττααιι σστταα ύύψψηη,, σσττρρέέφφοοννττααιι σσττοο
ννααυυττιικκόό εεππάάγγγγεελλμμαα κκααιι ααννααθθεεωωρροούύνν
ττηηνν
γγννώώμμηη ττοουυςς γγιιαα ττηηνν ζζωωήή σσττηηνν θθάάλλαασσσσαα..
ΑΑππόόδδεειιξξηη ττηηςς σσττρροοφφήήςς ααυυττήήςς
ααπποοττεελλοούύνν
οοιι εεππιιττυυχχίίεεςς ττωωνν ααπποοφφοοίίττωωνν ττωωνν
ΛΛυυκκεείίωωνν

6. Το σημαντικότερο κομμάτι της ναυτικής μας ιστορίας είναι ο
απλός ανώνυμος , μούτσος , ναύτης , τζόβενο, μηχανικός,
καπετάνιος , μάγειρας του τόπου αυτού. Είναι ο κλασικός
ναυτικός που έλειπε πολλούς μήνες από την πατρώα γη , την
οικογένεια , ήταν όμως και ο ιδεολόγος της θάλασσας , ο
αγαπητικός της που από μικρό παιδί είχε το όνειρο να
κυβερνήσει το καράβι να γυρίσει τα πέρατα της γης σε
αντίθεση με ένα σωρό τυχάρπαστους , τυχοδιώκτες ,
αλητάκους που ζητούσαν να κάνουν μπάρκο για να βγάλουν
κάποια χρήματα και μετά να μείνουν στην ξηρά. Ταξίδια που
κρατούσαν και δυο και τρία χρόνια , όταν μέσο επικοινωνίας με
την οικογένεια ήταν μόνο τα γράμματα και τα εμβάσματα .
Ο Χιώτης ναυτικός το κυριότερο που έφτιαξε είναι ένα brand-name
, δηλαδή ένα πολύ καλό όνομα, μια βαριά κληρονομιά
για κάθε νέο της Χίου που θέλει να δουλέψει και να
σταδιοδρομήσει στη θάλασσα .

7. Ας γνωρίσουμε μαζί τον Αφανή ναύτη του
Βροντάδου , τον Καρδαμυλίτη ναυτικό αλλά και την
Καρδαμυλίτισσα μάνα που προσμένει με
καρτερικότητα και υπομονή στο μώλο το πλοίο που
θα φέρει πίσω τον αγαπημένο άνδρα ή παιδί της .
Καλό ταξίδι …

9. Από τότε φάντασμα ηη ζζωωήή .. ΘΘαα μμοουυ ππεειιςς.. ΔΔεε
μμεεττάάννιιωωσσαα ;; ΚΚααιι εεγγώώ δδεε ξξέέρρωω .. ΑΑλλλλάά κκααιι νναα γγυυρρίίσσωω
ττώώρραα σσττοο ννηησσίί ,, ππάάλλιι δδεε θθαα ηησσυυχχάάσσωω .. ΜΜεε κκρράάζζεειι ηη
θθάάλλαασσσσαα ……

10. ΗΗ μμεεττααπποολλεεμμιικκήή ππεείίνναα σσεε σσυυννδδυυαασσμμόό μμεε ττηηνν ααννεερργγίίαα πποουυ εείίχχεε
δδηημμιιοουυρργγηηθθεείί σσττηηνν ΕΕλλλλάάδδαα σσττιιςς ααρρχχέέςς ττοουυ δδεεύύττεερροουυ μμιισσοούύ ττοουυ
ππεερραασσμμέέννοουυ
ααιιώώνναα οοδδήήγγηησσαανν πποολλλλοούύςς ΈΈλλλληηννεεςς ααλλλλάά κκααιι ΒΒρροοννττααδδοούύσσοουυςς σσττηηνν
θθάάλλαασσσσαα ..
ΗΗ ααννάάγγκκηη νναα θθρρέέψψοουυνν ττιιςς οοιικκοογγέέννεειιέέςς ττοουυςς ααλλλλάά κκααιι νναα ππρροοιικκίίσσοουυνν ττιιςς
ααδδεελλφφέέςς ττοουυςς ..
ΆΆλλλλοοιι ππάάλλιι δδιιάάλλεεξξαανν ττοο εεππάάγγγγεελλμμαα ττοουυ ννααυυττιικκοούύ εεππεειιδδήή υυππήήρρχχεε
σσττηηνν
οοιικκοογγέέννεειιαα ττοουυςς ηη ννααυυττιικκήή ππααρράάδδοοσσηη .. ΟΟ ππααπππποούύςς ,, οο ππααττέέρρααςς ήή
κκάάπποοιιοοςς άάλλλλοοςς
σσυυγγγγεεννήήςς ήήτταανν ννααυυττιικκόόςς .. ΔΔεενν ήήτταανν λλοοιιππόόνν κκααιι ττόόσσοο εεύύκκοολλοο νναα ξξεεφφύύγγεειιςς
ααππόό
ττηη μμοοίίρραα ττοουυ ννααυυττιικκοούύ ,, ΠΠοολλλλοοίί ααππόό ααυυττοούύςς ,, σσττηη σσυυννέέχχεειιαα ααγγάάππηησσαανν ττοο
εεππάάγγγγεελλμμαα ααφφοούύ ηη εελλλληηννιικκήή ννααυυττιιλλίίαα ήήτταανν σσττοο ααππόόγγεειιόό ττηηςς κκααιι ττοο

11. ΤΤοονν κκααιιρρόό εεκκεείίννοο ((μμεεττάά ττοονν ΒΒ’’ ΠΠααγγκκόόσσμμιιοο ΠΠόόλλεεμμοο)) ττοο εεππάάγγγγεελλμμαα ττοουυ
ννααυυττιικκοούύ ήήτταανν σσχχεεδδόόνν ττοο μμόόννοο εεππάάγγγγεελλμμαα πποουυ μμπποορροούύσσεεςς νναα αακκοολλοουυθθήήσσεειιςς ..
ΉΉτταανν ττοο εεππάάγγγγεελλμμαα πποουυ ββοοηηθθοούύσσεε ττηηνν οοιικκοογγέέννεειιαα νναα μμηηνν έέχχεειι οοιικκοοννοομμιικκάά
ππρροοββλλήήμμαατταα..
ΟΟ ππααττέέρρααςς μμοουυ σσκκοοττώώθθηηκκεε ααππόό ττοουυςς ΝΝααζζίί σσεε εεκκττεελλεεσσττιικκόό ααππόόσσππαασσμμαα
σσττηη ΧΧααλλκκιιδδιικκήή πποουυ ππήήγγεε μμεε άάλλλλοουυςς ααππόό ττοο ΒΒρροοννττάάδδοο γγιιαα νναα φφέέρρεειι
ττρρόόφφιιμμαα.. ΈΈττσσιι κκααιι ηη ααννάάγγκκηη γγιιαα δδοουυλλεειιάά μμεε έέσσππρρωωξξεε σσττηη θθάάλλαασσσσαα..
((ΜΜάάρρκκοοςς ΓΓλλύύκκααςς))

12. Ο σκληρός αποχωρισμός …

13. Οι γυναίκες περνούσαν
δύσκολες στιγμές κατά τη
διάρκεια του αποχωρισμού ..
Φορούσαν μαύρα ρούχα και
έκλειναν τα παντζούρια . Άναβαν
καθημερινά τα καντηλάκια στο
εικονοστάσι του σπιτιού τους και
προσεύχονταν στην Παναγία
αλλά και στον Άγιο Νικόλα για να
πάνε όλα καλά .
Το σπίτι ερήμωνε και όλοι μαζί
ήλπιζαν να φτάσει γρήγορα η
στιγμή της επιστροφής

14. Δεκέμβρης 13 ,1960
Όμως αν ήσουν από ένα μέρος να μ΄έβλεπες όταν τα διάβαζα θα
με λυπόσουν όχι μόνο συ αλλά και κάθε άλλος . Διαβάζοντας τα
λόγια του Νικολή για το φευγιό μου και νοιώθοντας τον πόνο
που δοκίμασε και αναλογιζόμενος την σκηνή που έκλαιγε
πόνεσα τόσο πολύ που είπα καλύτερα να έσπαγε το πόδι μου
και να μην ερχόμουν . Αρχίνησαν δε να τρέχουν τα μάτιο μου σα
βρύσες και το χειρότερο το κλάμα τελικά συνοδεύτηκε από
αναφιλητά. Τέτοιο κακό είχα καιρό να πάθω …
Απόσπασμα από γράμμα του Θ. Τριπολίτη στη σύζυγό του

15. Το πρώτο ταξίδι

16. Το πρώτο ταξίδι του ναυτικού … Ανάμεικτα συναισθήματα .
Χαρά και ενθουσιασμός για την νέα εργασία αλλά λύπη και
νοσταλγία για την οικογένεια που άφηναν πίσω .
Η ζωή μακριά από την οικογένεια ήταν πολύ δύσκολη και
ακόμα δυσκολότερη λόγω του νεαρού της ηλικίας κάποιων
ναυτικών , δώδεκα χρονών . Έπρεπε να κάνουν τα πάντα
μέσα στο πλοίο και να φροντίζουν τον εαυτό τους ,
πράγματα για τα οποία δεν ήταν μέχρι τότε συνηθισμένοι.
Νοσταλγούσαν την οικογένειά τους αλλά μετά τους
πρώτους μήνες συνήθιζαν μιας και τους βοηθούσε το
έμπειρο πλήρωμα.

17. ΣΣυυμμββιιώώννοοννττααςς μμεε άάλλλλοουυςς λλααοούύςς

18. ΗΗ σσυυμμββίίωωσσηη εεννόόςς ννέέοουυ ννααυυττιικκοούύ μμεε ααννθθρρώώπποουυςς άάλλλλωωνν φφυυλλώώνν ,,
εεθθννιικκοοττήήττωωνν,, εείίννααιι δδύύσσκκοολληη .. ΜΜεεττάά σσυυννηηθθίίζζεειι.. ΜΜααθθααίίννεειι νναα ζζεειι μμεε
ααγγννώώσσττοουυςς.. ΚΚάάννεειι υυπποομμοοννήή .. ΌΌτταανν υυππάάρρχχοουυνν ππααρρεεξξηηγγήήσσεειιςς οοιι
ααννώώττεερροοιι
εείίννααιι εεκκεείίννοοιι πποουυ θθαα ττιιςς λλύύσσοουυνν ..
ΣΣυυννααννττάάμμεε ππλλοοίίαα μμεε εελλλληηννιικκήή σσηημμααίίαα .. 88 ΈΈλλλληηννεεςς κκααιι οοιι
υυππόόλλοοιιπποοιι ……....
ααλλλλοοδδααπποοίί.. ΟΟιι ππεερριισσσσόόττεερροοιι ήήτταανν λλοοσσττρρόόμμοοιι όόππωωςς ΦΦιιλλλλιιππιιννέέζζοοιι,,
ΙΙννδδοοίί
ΒΒρρααζζιιλλιιάάννοοιι,, ΠΠαακκιισσττααννοοίί.. ΑΑςς μμηηνν μμααςς φφααννεείί ππααρράάδδοοξξοο ττοο γγεεγγοοννόόςς όόττιι
μμέέσσαα
σσεε εελλλληηννιικκόό ππλλοοίίοο θθαα σσυυννααννττοούύσσααμμεε έένναανν μμόόννοο ΈΈλλλληηνναα ..

19. Όσο για το βαπόρι που αρωτάς , μάθε πως εείίννααιι ααρρκκεεττάά ππααλληηόό φφττωωχχόό σσεε
δδιιααμμεερρίίσσμμαατταα κκιι ιιδδίίωωςς σσττηηνν ππρρύύμμννηη ττοουυ μμέέννοουυνν οοιι μμηηχχααννιικκοοίί κκααιι ττοο ππλλήήρρωωμμαα
πποουυ εείίννααιι ΙΙννδδιιάάννοοιι κκααιι πποουυ ααππόό δδωω θθαα φφύύγγοουυνν κκααιι θθαα ααννττιικκαατταασσττααθθοούύνν ππάάλλιι ααππόό
ΙΙννδδιιάάννοουυςς.. ΌΌλλοοιι οοιι ααξξιιωωμμααττιικκοοίί μμηηχχααννήήςς κκααιι κκοουυββέέρρττααςς εείίννααιι ΈΈλλλληηννεεςς ππλληηνν ττοουυ
αασσυυρρμμααττιισσττήή πποουυ εείίννααιι κκιι ααυυττόόςς ΙΙννδδιιάάννοοςς .. ΠΠλλοοίίοονν ππεειιρρααττιικκόόνν όόππωωςς λλέέννεε
αασσυυννεεννννοοηησσίίααςς κκααιι γγεεννιικκάά ββααββυυλλωωννίίαα.. ΟΟιι ιιννδδιιάάννοοιι έέχχοουυνν δδιικκόό ττοουυςς μμάάγγεειιρραα σσττηη
κκοουυζζίίνναα γγιιαα τταα δδιικκάά ττοουυςς φφααγγηηττάά.. ΈΈνναα κκααλλόό έέχχεειι :: πποουυ εείίννααιι κκααλλόόςς κκααιι κκααθθααρρόόςς
μμάάγγεειιρρααςς .. ΕΕγγώώ ββέέββααιιαα δδεενν έέκκααμμαα ττοο μμππάάρρκκοο ααυυττόό γγιιαα μμεεγγάάλλοο δδιιάάσσττηημμαα κκααιι οούύττεε
ήήθθεελλαα γγκκααζζάάδδιικκοο μμαα ααπποοφφάάσσιισσαα κκάάττωω ααππόό ττηηνν ααννάάγγκκηη μμηη ββρρίίσσκκοοννττααςς φφοορρττηηγγόό..
ΜΜααμμιιααςς κκααιι μμππήήκκαα σσττοο ππεειιρρααττιικκόό θθαα κκάάμμωω κκοουυρράάγγιιοο όόσσοο μμπποορρώώ γγιιαα ττηηνν
εεπποούύλλωωσσηη ττωωνν οοιικκοοννοομμιικκώώνν ππλληηγγώώνν μμααςς..
Απόσπασμα από γράμμα του Θ. Τριπολίτη στη σύζυγό του

20. ΠΠεερριιμμέέννοοννττααςς τταα ννέέαα σσοουυ

21. ΣΣτταα κκααρράάββιιαα ττοουυ ππρροοηηγγοούύμμεεννοουυ ααιιώώνναα ηη εεππιικκοοιιννωωννίίαα ττοουυ ννααυυττιικκοούύ μμεε
ττηηνν
οοιικκοογγέέννεειιάά ττοουυ δδεενν ήήτταανν εεύύκκοολληη.. ΟΟ αασσυυρρμμααττιισσττήήςς θθαα έέππρρεεππεε νναα κκααλλέέσσεειι
ττοο
ρράάδδιιοο ΕΕλλλλάάςς ,,νναα ττοουυ δδώώσσοουυνν σσεειιρράά κκααιι αανν ήήτταανν ττυυχχεερρόόςς ττόόττεε θθαα
μμπποορροούύσσεε νναα
εεππιικκοοιιννωωννήήσσεειι μμεε ττηηνν οοιικκοογγέέννεειιαα ττοουυ ..ΔΔιιααφφοορρεεττιικκάά ……τταα γγρράάμμμμαατταα .. ΤΤιιςς
ππεερριισσσσόόττεερρεεςς φφοορρέέςς τταα έέσσττεελλνναανν ααλλλλάά κκααιι τταα έέππααιιρρνναανν κκααθθυυσσττεερρηημμέένναα ,,
ττοο
λλιιγγόόττεερροο σσεε 2200 μμέέρρεεςς ..

22. Αγάπη μου γειά σου .
Σήμερα έφτασε το πλήρωμα για το οποίο θα σου μιλήσω παρά κάτω και έφερε
και την πολυπόθητο αλληλογραφία . Πήρα λοιπόν 5 γράμματα σου παλιά και
καινούργια με ημερομηνίες 21 και 29/7 και 10,23 και 29/8 . Τα διάβασα
όλα με απληστία και από δύο φορές . Έμαθα απ΄αυτά τα νέα σας . Είναι
αλήθεια ‘ότι ήμουν ανήσυχος γιατί δεν είχα γράμμα σου και έβαζε πολλά
κακά ο νους μου . Τα γράμματα σου όμως μου έφεραν ψυχική γαλήνη . .
Απόσπασμα από γράμμα του Θ. Τριπολίτη στη σύζυγό του

23. ΟΟιι γγιιοορρττέέςς σσττοο ππλλοοίίοο

24. ΟΟιι μμέέρρεεςς ττωωνν γγιιοορρττώώνν ππεερρννοούύσσαανν εευυχχάάρριισστταα ααλλλλάά κκααιι μμοοννααχχιικκάά ααφφοούύ
οο
κκάάθθεε ννααυυττιικκόόςς σσκκεεφφττόότταανν κκααιι ννοοσσττααλλγγοούύσσεε ττηηνν οοιικκοογγέέννεειιάά ττοουυ ..ΌΌλλοο ττοο
ππλλήήρρωωμμαα κκάάθθοονντταανν σσττοο εεοορρτταασσττιικκόό ττρρααππέέζζιι ,, άάκκοουυγγαανν ττρρααγγοούύδδιιαα κκααιι
γγλλεεννττοούύσσαανν .. ΟΟ μμάάγγεειιρρααςς έέφφττιιααχχννεε γγλλυυκκάά κκααιι έέκκααννεε όό,,ττιι μμπποορροούύσσεε γγιιαα νναα
εευυχχααρριισσττήήσσεειι ττοονν κκάάθθεε ννααυυττιικκόό ..
ΟΟ έέννααςς εευυχχόότταανν σσττοο άάλλλλοονν «ττοουυ χχρρόόννοουυ σσττοο σσππίίττιι μμααςς» ..ΈΈππααιιρρνναανν
κκοουυρράάγγιιοο νναα σσυυννεεχχίίσσοουυνν ττοο ττααξξίίδδιι μμεε ττηηνν εελλππίίδδαα όόττιι ηη εευυχχήή θθαα
εεκκππλληηρρωωθθεείί
κκααιι θθαα γγιιοορρττάάσσοουυνν ττιιςς εεππόόμμεεννεεςς γγιιοορρττέέςς μμααζζίί μμεε ττηηνν οοιικκοογγέέννεειιάά ττοουυςς..

25. ΟΟιι γγιιοορρττέέςς μμέέσσαα σσττοο κκααρράάββιι γγιιαα έένναα ννααυυττιικκόό εείίννααιι οοιι χχεειιρρόόττεερρεεςς δδιιόόττιι
σσκκέέφφττεεσσααιι ττηηνν οοιικκοογγέέννεειιάά σσοουυ κκααττάά τταα άάλλλλαα όόμμωωςς δδεενν μμααςς έέλλεειιππεε ττίίπποοτταα.. ΚΚααιι
σσοουυββλλίίζζααμμεε κκααιι ττρρώώγγααμμεε μμααγγεειιρρίίττσσεεςς.. ΔΔεενν μμααςς έέλλεειιππεε ττίίπποοτταα.. ((ΣΣφφήήκκααςς))

26. Κίνδυνοι

27. Πολλοί είναι οι κίνδυνοι που έχουν να αντιμετωπίσουν στην
καθημερινότητά
τους οι ναυτικοί . Οι πιο συχνοί είναι :
• Η φουρτουνιασμένη θάλασσα
• Οι αρρώστιες
• Τα ναυάγια
• Η πειρατεία

28. Η φουρτουνιασμένη θάλασσα

29. Phipadelphia , 22/02/1961
…χθες το πρωί φτάσαμε εδώ ύστερα από δύο ημερών καθυστέρηση
λόγω κακοκαιρίας Ο Ατλαντικός και η Μεσόγειος θέλανε τα βαπόρια
να χορεύουν , ίσως επειδή ήταν Απόκριες. Αναγκαστήκαμε να
ελαττώσουμε ταχύτητα κι ακόμα να αλλάξομε πορεία .Υποφέραμε στα
αλήθεια ..
Απόσπασμα από γράμμα του Θ. Τριπολίτη στη σύζυγό του

30. Αρρώστιες

31. Τις περισσότερες ιατρικές γνώσεις τις είχε ο υποπλοίαρχος. Αυτός θα
προσφέρει τις πρώτες βοήθειες σε κάποιον ναυτικό που έχει
αρρωστήσει .
Ο υποπλοίαρχος θα διάβαζε τα ιατρικά βιβλία που υπήρχαν στο καράβι
και θα
προσπαθούσε να κάνει μια πρώτη διάγνωση . Τα περισσότερα βέβαια
βιβλία
ήταν γραμμένα τα Αγγλικά οπότε κρινόταν απαραίτητη προϋπόθεση η
καλή
γνώση της Αγγλικής γλώσσας.
Στη συνέχεια με τη βοήθεια του ασυρματιστή θα έστελνε τηλεγράφημα
στο
γραφείο της εταιρείας για περισσότερες πληροφορίες ή θα
επικοινωνούσε με
κάποιο λιμάνι της στεριάς και θα ζητούσε τις πρώτες οδηγίες για την
αντιμετώπιση του περιστατικού από το νοσοκομείο του λιμανιού. Αν
ήταν κάτι
σοβαρό, όταν το πλοίο θα έφθανε στο λιμάνι, ο ασθενής θα πήγαινε σε
γιατρό

32. Άλλο ένα πρόβλημα του ναυτικού ήταν ότι όταν πάθεις ατύχημα ή αρρώσταινες το
μόνο που σε βοηθούσε ήταν οι γνώσεις του Πλοιάρχου. Θυμάμαι μια φορά στον Ινδικό
Ωκεανό που αρρώστησε ένα μέλος του πληρώματος με υψηλό πυρετό. Προσπαθήσαμε
με τον ασύρματο να επικοινωνήσουμε με Ελληνικό νοσοκομείο, αλλά μέσω ασυρμάτου
δεν έγινε σωστή διάγνωση. Ευτυχώς ο ναυτικός ήταν νέος και υγιής αλλά συνάμα
τρομαγμένος και καταβεβλημένος. Την εποχή εκείνη τα μόνα πλοία που είχαν
γιατρό ήταν της Σοβιετικής Ένωσης. Επικοινωνήσαμε με το κοντινότερο σοβιετικό
πλοίο και ο γιατρός του πλοίου μας είπε ότι έχει πρόβλημα στα νεφρά. Μετά από
μερικές μέρες όταν φτάσαμε σε ένα λιμάνι της Νότιας Αφρικής και επήγαμε τον
άτυχο ναυτικό στον Νοσοκομείο μας είπε ο γιατρός ότι αν δεν εμφανίσει άλλα
συμπτώματα θα γίνει μια χαρά. Τον αφήσαμε στα χέρια των γιατρών και συνεχίσαμε
το ταξίδι μας, Αργότερα μάθαμε ότι ο ναυτικός ήταν μια χαρά στην υγεία του.
(Γλύκας)

33. Πειρατές

34. Οι πειρατές έχουν γάντζους και μπορούν να ανέβουν όποτε θέλουν. Εμείς όμως όταν
περνάμε από το μέρος τους έχουμε βάρδιες και αν ανέβουν πάνω, τους ρίχνουμε με
μάνικες νερό ώστε να πέσουν με την πίεση στη θάλασσα. Στην περίπτωση όμως που
ανέβουν πάνω πάνε στον καπετάνιο και τον βάζουν με όλο το υπόλοιπο πλήρωμα σε ένα
σημείο και παίρνουν την εταιρεία τηλέφωνο και της ζητάνε λεφτά. Αναγκαστικά πρέπει
να τα δώσουν αλλιώς οι πειρατές θα τους σκοτώσουν.(Γιαλούρης)

35. ΝΝααυυάάγγιιαα

36. Οι περισσότεροι ναυτικοί στη ζωή τους έχουν βιώσει ένα ναυάγιο . Ένα
ναυάγιο που θα τους στιγματίσει και θα αλλάξει τη ζωή τους .
Όλο το πλήρωμα παλεύει να σώσει το πλοίο . Ο πλοίαρχος
αποφασίζει
πότε θα σταλεί μήνυμα κινδύνου . Τότε ο ασυρματιστής αρχίζει να
στέλνει το
μήνυμα S O S σε μία ορισμένη συχνότητα και καθορισμένες χρονικές
στιγμές
κατά τις οποίες όλα τα άλλα πλοία απαγορεύεται να εκπέμπουν σε αυτή
την
ειδική συχνότητα για να ακουστεί η εκπομπή του πλοίου που
κινδυνεύει. Το
πλοίο θα εγκαταλειφθεί μόνο μετά από εντολή του καπετάνιου ,
αρχηγού
του πλοίου ... Αν κάποιος από το πλήρωμα δεν πειθαρχήσει στις
οδηγίες του
ο καπετάνιος με το όπλο του θα τον πυροβολήσει για να μην βάλει σε
κίνδυνο
τη ζωή των υπολοίπων ναυτικών . Όταν όμως δεν υπάρχει πλέον
σωτηρία, το
πλοίο πρέπει να εγκαταλειφθεί και ο καπετάνιος με τον ασυρματιστή
είναι
αυτοί που αφήνουν τελευταίοι το πλοίο. Τέλος, όταν εγκαταλειφθεί το

37. Ήταν Φεβρουάριος του 1947. Ο ππρροοοορριισσμμόόςς μμααςς ήήτταανν γγιιαα ΣΣαανν ΜΜάάρρκκοο ΙΙττααλλίίααςς..
ΣΣττηηνν ππεερριιοοχχήή υυππήήρρχχεε θθααλλαασσσσοοττααρρααχχήή.. ΤΤοο ππλλοοίίοο κκιιννδδύύννεευυεε.. ΒΒρριισσκκόόμμαασστταανν σσττηηνν
ππεερριιοοχχήή ΑΑγγκκόόνναα ττηηςς ίίδδιιααςς χχώώρρααςς όότταανν οο κκααππεεττάάννιιοοςς ααπποοφφάάσσιισσεε νναα γγυυρρίίσσεειι ττοο
ππλλοοίίοο ππρροοςς ττηη σσττεερριιάά γγιιαα νναα ββρρεειι μμέέρροοςς ααππάάγγκκιιοο.. ΔΔεενν τταα κκααττάάφφεερρεε όόμμωωςς..
ΞΞααφφννιικκάά ννιιώώσσααμμεε ττοο ππλλοοίίοο νναα ττρρααννττάάζζεεττααιι ξξααννάά κκααιι ξξααννάά.. ΗΗ μμηηχχααννήή σσττααμμάάττηησσεε.. ΤΤοο
ππλλοοίίοο ππρροοσσάάρρααξξεε δδύύοο μμίίλλιιαα ααννοοιιχχττάά ααππόό ττηη σσττεερριιάά.. ΗΗ θθάάλλαασσσσαα ττοο σσήήκκωωννεε κκααιι ττοο
έέσσππρρωωχχννεε ππρροοςς τταα έέξξωω.. ΑΑυυττόό σσυυννεεχχίίσσττηηκκεε γγιιαα πποολλλλέέςς ώώρρεεςς.. ΤΤοο εείίχχααμμεε ππάάρρεειι
ααππόόφφαασσηη όόττιι θθαα ππννιιγγοούύμμεε.. ΣΣυυγγκκεεννττρρωωθθήήκκααμμεε όόλλοο ττοο ππλλήήρρωωμμαα σσττοο σσααλλόόννιι,,
φφιιλλοούύσσααμμεε οο έέννααςς ττοονν άάλλλλοο,, ααγγκκααλλιιααζζόόμμαασστταανν κκααιι ζζηηττοούύσσααμμεε σσυυγγχχώώρρεεσσηη.. ΎΎσσττεερραα
ααππόό ααρρκκεεττέέςς ώώρρεεςς ηη θθάάλλαασσσσαα σσττααμμάάττηησσεε νναα χχττυυππάάεειι ττοο ππλλοοίίοο.. ΉΉτταανν ξξηημμέέρρωωμμαα ππιιαα
όότταανν αακκοούύσσααμμεε ττοο ττρρέέννοο νναα σσφφυυρρίίζζεειι.. ΤΤοο κκααρράάββιι εείίχχεε ββγγεειι σσττηη σσττεερριιάά,, ββγγήήκκααμμεε έέξξωω
κκααιι ήήρρθθαανν οοιι ννττόόππιιοοιι κκααιι μμααςς ββοοήήθθηησσαανν.. ΗΗ εεττααιιρρεείίαα πποουυ ααννήήκκεε ττοο ππλλοοίίοο μμάάςς
ππήήρρεε ααππόό κκεειι κκααιι ττοο ππλλοοίίοο εεππιισσκκεευυάάσσττηηκκεε.. ((ΠΠααρριιάάρροοςς))

38. Καθημερινή ζωή

39. Το καράβι είναι μια μικρή κοινωνία .Η ιεραρχία τηρείται αυστηρά και
έτσι επιτυγχάνεται η ομαλή συμβίωση. Πρώτος είναι
ο καπετάνιος μετά ο υποπλοίαρχοςκαι στην τρίτη θέση
οι ανθυποπλοίαρχοι. Ακολουθούν ο ναύκληρος, ο λοστρόμος και
οι ναύτες.
Στη μηχανή δουλεύουν οι μηχανικοί ,οι οποίοι αγωνίζονται με κόπο
να κρατήσουν τη μηχανή σε καλή κατάσταση για να αντεπεξέλθει σε
κάθε δυσκολία μεσοπέλαγα. Αυτοί δουλεύουν στα έγκατα του πλοίου
υπομένοντας το θόρυβο και τις εξατμίσεις της μηχανής.
Σε άλλη θέση βρίσκεται ο μάγειρας - καμαρότος του οποίου μέριμνα
είναι η προετοιμασία του φαγητού και του γλυκού όπως επίσης και η
καθαριότητα της κουζίνας .
Όλοι στο καράβι δουλεύουν με βάρδιες και όταν είναι ελεύθεροι
ξεκουράζονται στο καπνιστήριο όπου συζητούν ή βλέπουν βίντεο ..

40. <<Τα πρώτα χρόνια δεν ήταν απλά δύσκολα, τα φαγητά περιορισμένα,
εργασία πολύ βαριά, δεν υπήρχαν ωράρια, δούλευες όσο πήγαινε,
υπήρχε κατάχρηση εξουσίας από τον καπετάνιο εκτός αν ήταν καλός.
Τα πρώτα χρόνια ήσουν άμισθος , μόνο φαγητό είχες, εκτός και αν
έφευγε κάποιος έπαιρνες 10 λίρες μετά 20 ο 2ος ναύτης 30 και ο
καπετάνιος 140 λιρες>>(Μπαχάς)

41. Η γυναίκα του ναυτικού

42. Στα Καρδάμυλα , στην παραλία του χωριού στο λιμάνι , βλέπουμε το
άγαλμα της Καρδαμυλίτισσας να αγναντεύει το πέλαγος μήπως και
φανεί το καράβι που θα φέρει έστω και για λίγο τον δικό της άνθρωπο
στο σπιτικό τους .Στο γεμάτο με αγωνία πρόσωπο της Καρδαμυλίτισσας
γυναίκας η κοινωνία τιμά όλες τις μάνες , συζύγους , κόρες των ναυτιών
που περιμένουν καρτερικά .

43. Η Χιακή κοινωνία αποτίει φόρο ττιιμμήήςς σσττηη γγυυννααίίκκαα ττοουυ ννααυυττιικκοούύ γγιιαα
ττηηνν ππρροοσσφφοορράά ττηηςς σσττηη ΝΝααυυττιιλλίίαα κκααιι ττηη ννααυυττιικκήή οοιικκοογγέέννεειιαα κκιι έένναανν
ιιδδιιααίίττεερροο κκοοιιννωωννιικκόό σσυυμμββοολλιισσμμόό μμεε ππααγγκκόόσσμμιιοο χχααρραακκττήήρραα..
ΈΈνναα δδεείίγγμμαα ααννααγγννώώρριισσηηςς γγιιαα ττηηνν κκααρρττεερριικκόόττηητταα κκααιι ττιιςς θθυυσσίίεεςς
όόλλωωνν
ττωωνν γγυυννααιικκώώνν ττοουυ κκόόσσμμοουυ πποουυ έέννωωσσαανν ττηη ζζωωήή ττοουυςς μμεε ττοουυςς άάννττρρεεςς--
ννααυυττιικκοούύςς..

44. Παλιότερα οι γυναίκες περίμεναν ένα τηλεγράφημα ή ένα γράμμα για να
επικοινωνήσουν μαζί τους , κάτι που απαιτούσε από αυτές μεγάλη
υπομονή .
Κατέγραφαν σε βιντεοκασέτες τις πιο ξεχωριστές στιγμές που γίνονταν
στο σπίτι τους όπως γενέθλια ,σχολικές γιορτές για να τις στείλουν στο
καράβι για να «μοιραστούν » αυτές τις χαρές. Το ίδιο έκανε και ο
ναυτικός ο οποίος έστελνε απλόχερα τα δέματα με φωτογραφίες αλλά
και κάθε λογής δυσεύρετα και τεχνολογικά προηγμένα αντικείμενα που
έβρισκε στις κοσμοπολίτικες αγορές του κόσμου.

45. Οι γυναίκες των ναυτικών ζούσαν σε ένα αυστηρό κοινωνικό πλαίσιο σε
μια δύσκολη αλλά και απάνθρωπη πολλές φορές κοινωνία .
Αναλάμβαναν τη διαχείριση του νοικοκυριού .
Χάρηκα για όσα μου γράφεις για τα κρεμμύδια , τις αγκινάρες , τα κουκιά τα
δένδρα , τα λουλούδια και για ότι φυτέψατε αλλά και για τις προόδους των
γειτόνων μας στην κηπευτική . Καλά θα΄ νε να πάρεις καμιά εικοσαριά μέτρα
ψιλό λάστιχο που να εφαρμόζει στο επιστόμιο της βρύσης της αυλής . Να ποτίζεις
από εκεί τα λουλούδια και τα κοντινά που θέλουν πότισμα στο χωράφι . Η
φουντάνα έχει άφθονο νερό φέτος θα ΄νε μεγάλη ευκολία . Η λεμονιά δεν θέλει
νερό ας την να διψάσει, η πορτοκαλιά αφού το πορτοκάλι γίνει σαν καρυδάκι.
Απόσπασμα από γράμμα του Θ. Τριπολίτη στη σύζυγό του

46. Οι γυναίκες των ναυτικών έχουν την αποκλειστική ευθύνη για
την ανατροφή αλλά και την εκπαίδευση των παιδιών τους .
Τα παιδιά μόλις μάθουν τα πρώτα τους γράμματα ξεκινούν
αλληλογραφία με τους πατεράδες τους που έχει
συμβουλευτικό χαρακτήρα .

47. Εμείς πιστεύουμε πως κάναμε το καθήκον μας απέναντι σου. Δεν σου λείψε τίποτα και
δεν θέμε γι αυτό να αισθάνεσαι υποχρεωμένος απέναντι μας αφού εμείς κάναμε απλά το
καθήκον μας . Αργότερα θα κάμης κι εσύ το καθήκον σου στα δικά σου παιδιά . Ας σου
γίνει μάθημα κι ας σου μείνει παράδειγμα το δικό μας φέρσιμο κι εφάρμοσε το κι εσύ με
τον καιρό στα δικά σου τα παιδιά .
Όταν είναι κανείς νέος αποφεύγει να πιστέψει ότι τώρα είναι νέος αύριο θα γίνει
μεσήλιξ και αργότερα γέρος και ότι δεν μπορεί να αποφύγει το γάμο χωρίς κατοπινή
μεταμέλεια κι χωρίς τότε αργά πια να μπορεί να διορθωθεί η κατάσταση.
Οι γονείς δεν είναι αιώνιοι θα φύγουν αργά ή γρήγορα, θα πρέπει εσύ ο ίδιος να
συντηρείς μόνος την οικογένεια σου δεν είναι εύκολο πράγμα όσο τουλάχιστον φαίνεται
παιδί μου . Αν δεν θέλεις κάποια μέρα να δεις τον εαυτό σου τον ίδιο να ζει με στερήσεις
και αργότερα την οικογένεια να στερείται εξαιτίας σου και τα παιδιά σου να μένουν στην
φτώχεια κι αμόρφωτα. Κάμε το καθήκον σου .
Απόσπασμα από γράμμα του Θ. Τριπολίτη στo γιο του

48. Ακόμα πιο δύσκολη είναι η κατάσταση , όταν ο ναυτικός χαθεί στη
θάλασσα και δεν επιστρέψει στον τόπο του. Τότε, οι γυναίκες
παραλαμβάνουν προσωπικά αντικείμενα τρέφοντας ψεύτικες
ελπίδες ότι κάποια μέρα, μπορεί να τον συναντήσουν .

49. Στο Βροντάδο και στα Καρδάμυλα ο ναυτικός και η
οικογένειά του κατέχουν ξεχωριστή θέση ….Τόσο αυτός
που γύρισε θριαμβευτής με εμπειρίες και άσπρα μαλλιά
όσο και αυτός που χάθηκε παλεύοντας στα κύματα …
Όλους αυτούς θυμίζουν τα παρακάτω..

50. Μνημείο Αφανούς Ναύτη. Βροντάδoς –
Χίος.
1958 – Γλύπτης Αθανάσιος Απάρτης Μνημείο Αφανή Ναύτη
Βροντάδος ,Χίος
Γλύπτης: Αθανάσιος
Απάρτης 1958

51. Μνημείο Καρδαμυλίτη Ναύτη
Καρδάμυλα ,Χίος
Γλύπτης: Αθανάσιος Απάρτης
1960

53. Οι ναύτες του
Τσαρούχη….

54. Ο ναύτης…μικρός μέσα στην απεραντοσύνη
Οι θάλασσές του δεν είναι οι
θάλασσες των τουριστικών
φυλλαδίων. Οι δικές του είναι
αγριεμένες και μοναχικές. Τα δικά
του καράβια δεν είναι πολυτελή
κρουαζιερόπλοια, αλλά
καρβουνιάρικα και πειρατικά που
'χουν τα φανάρια τους στην
πρύμνη. Ο δικός του ήλιος δεν
μαυρίζει αγαλματένια κορμιά…
Είναι σκληρός, ανελέητος…

55. ….. Κυνηγούσαν το ένα το άλλο
τα κύματα και
ψήλωναν και
δέρνονταν και
βαρυγγομούσαν …

56. Στα μάτια του
καθρεφτίζεται η εικόνα της
αγαπημένης του που
αποχωρίστηκε σκληρά,
στα αυτιά του ο ήχος από
το κλάμα ενός μωρού που
τον έκανε πατέρα, στο
πρόσωπό του χαραγμένες
με την αλμύρα οι αγωνίες ,
ο νους του ανεξέλεγκτα
γυρνάει σε θύμησες όταν
ξαπλώνει στο καρφωμένο
του κρεβάτι… σαράντα
μέρες ουρανός και
θάλασσα, νόστος….

57. Το ταξίδι…
Ένας γαλάζιος δρόμος που
ανάλογα γίνεται μουντός
συννεφιασμένος,αγριεμένος.
Δρόμος περιπλανήσεων,
λησμονιάς,πίκρας,στεναγμώ
ν.
Υγροί δρόμοι ταυτισμένοι με τη
μοίρα του Έλληνα…
Η σχέση του Έλληνα με τη
θάλασσα παραγωγική και
μεταφυσική

58. Η θάλασσα στοιχείο αιώνιο που κρύβει καλά τα μυστικά
της…

59. Θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος
εραστής
των μακρυσμένων ταξιδιών και των
γαλάζιων πόντων,
και θα πεθάνω μια βραδιά, σαν όλες τις
βραδιές,
χωρίς να σχίσω τη θολή γραμμή των
οριζόντων. ..
Νίκος Καββαδίας
ο ποιητής της θάλασσας

60. Εραστής των γαλάζιων πόντων…
είναι ο Έλληνας ναυτικός…
ριψοκίνδυνος,
γενναίος ,
επιδέξιος,
προσεύχεται στο Άγιο Νικόλα
και παρακαλάει για ήμερες θάλασσες
«….από συνήθεια κάνουνε, πριν πέσουν,
το σταυρό τους
κι αρχίζοντας με σιγανή φωνή « Πάτερ ημών...»
το μακρουλό σταυρώνουνε λερό προσκέφαλό τους.…»

61. σημαδεύει το κορμί του με το σώμα μιας γοργόνας ή
με μία άγκυρα για να εξορκίσει τους φόβους του,
«Είχε στα μπράτσα του σταυρούς, σπαθιά ζωγραφισμένα,
μια μπαλαρίνα στην κοιλιά, που εχόρευε γυμνή
κι απά στο μέρος της καρδιάς στιγματισμένην είχε
με στίγματ’ ανεξάλειπτα μιαν άγρια καλλονή. [...]»
αγαπάει,
αγαπιέται,
λησμονάει,
λησμονιέται,
νικάει…
νικιέται …

62. Αυτός είναι ο δικός μας ναυτικός…
• Ο παππούς μας…
• Ο πατέρας μας …
• Ο αδελφός μας…
• Ο θείος μας…