Ερευνητική Εργασία

1. Μνήμες ναυτικών από τις θάλασσες του
κόσμου…
Ερευνητική εργασία Α΄
τετραμήνου
Τάξη Α
Σχολικό έτος 2012 -2013

2. Σε πολλά μέρη της πατρίδας μας , που ήταν
άγονα και νησιωτικά ο κόσμος από πολύ νωρίς
στράφηκε στη θάλασσα . Έτσι από τα τέλη του
18ου αιώνα άρχισαν το διαμετακομιστικό
εμπόριο με τα ιστιοφόρα , άλλα μικρά άλλα
μεγάλα , τα Χιώτικα πληρώματα όργωναν τη
Μεσόγειο προς τη Μασσαλία, Αλεξάνδρεια,
Κωνσταντινούπολη ,Οδησσό και αλλού.
Σιγά σιγά και μετά την καταστροφή της Χίου οι
οικογένειες ασχολήθηκαν επαγγελματικά με τη
ναυτιλία. Μάλιστα μετά το β’ παγκόσμιο πόλεμο
όποιος έμενε στην ξηρά θεωρούνταν ανίκανος
και άχρηστος .

3. Η Εμπορική Ναυτιλία των Ελλήνων είναι
ο σημαντικότερος κλάδος της Ελληνικής
Οικονομίας και αποτελεί ουσιαστικά την
κύρια οικονομική δραστηριότητα στην
οποία η χώρα μας διαθέτει την πρώτη
θέση παγκόσμια .

4. Στη Χίο διατηρούμε
ιδιαίτερους δεσμούς με
το ναυτικό επάγγελμα .
Σήμερα ,όλο και
περισσότεροι νέοι
επειδή κρίνουν αβέβαιο
το μέλλον τους
στρέφονται στο ναυτικό
επάγγελμα και
αναθεωρούν τη γνώμη
τους για τη ζωή στη
θάλασσα.
Απόδειξη της στροφής
αυτής αποτελούν οι
επιτυχίες των
αποφοίτων των
Λυκείων της Χίου στις

5. μας ιστορίας είναι ο απλός ανώνυμος μούτσος , ναύτης , μάγειρας , τζόβενο,
μηχανικός, καπετάνιος του τόπου αυτού.
Είναι ο κλασικός ναυτικός που έλειπε
πολλούς μήνες από την πατρώα γη , την
οικογένεια , ήταν όμως και ο ιδεολόγος
της θάλασσας , ο αγαπητικός της , που
από μικρό παιδί είχε το όνειρο να
κυβερνήσει το καράβι και να γυρίσει τα
πέρατα της γης.

6. Ας γνωρίσουμε μαζί τον Αφανή ναύτη
του Βροντάδου , τον Καρδαμυλίτη
ναυτικό αλλά και την Καρδαμυλίτισσα
μάνα που προσμένει με καρτερικότητα
και υπομονή στο μώλο το πλοίο που θα
φέρει πίσω τον αγαπημένο άνδρα ή παιδί
της . Καλό ταξίδι …

8. … Από τότε φάντασμα η ζωή . Θα μου
πεις. Δε μετάνιωσα ; Και εγώ δε ξέρω .
Αλλά και να γυρίσω τώρα στο νησί , πάλι
δε θα ησυχάσω .
Με κράζει η θάλασσα …

9. Η μεταπολεμική πείνα σε συνδυασμό με την
ανεργία που είχε δημιουργηθεί
στην Ελλάδα στις αρχές του δεύτερου μισού του
περασμένου αιώνα οδήγησαν
πολλούς Έλληνες αλλά και Βρονταδούσους στη
θάλασσα .
Ήταν η ανάγκη να θρέψουν τις οικογένειές
τους αλλά και να προικίσουν τις
αδελφές τους . Άλλοι πάλι διάλεξαν το
επάγγελμα του ναυτικού επειδή υπήρχε
στην οικογένειά τους η ναυτική παράδοση . Ο
παππούς , ο πατέρας ή κάποιος
άλλος συγγενής ήταν ναυτικός . Δεν ήταν λοιπόν
και τόσο εύκολο να ξεφύγεις
από τη μοίρα του ναυτικού .

10. Τον καιρό εκείνο (μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο) το
επάγγελμα του ναυτικού ήταν σχεδόν το μόνο επάγγελμα
που μπορούσες να ακολουθήσεις . Ήταν το επάγγελμα που
βοηθούσε την οικογένεια να μην έχει οικονομικά
προβλήματα. Ο πατέρας μου σκοτώθηκε από τους Ναζί σε
εκτελεστικό απόσπασμα .
Η ανάγκη για δουλειά με έσπρωξε στη θάλασσα…
Μαρτυρία Μάρκου Γλύκα

11. Ο σκληρός αποχωρισμός …

12. Δεκέμβρης 13 ,1960
Όμως αν ήσουν από ένα μέρος να μ΄έβλεπες όταν τα διάβαζα θα με λυπόσουν όχι
μόνο συ αλλά και κάθε άλλος . Διαβάζοντας τα λόγια του Νικολή για το φευγιό μου ,
νοιώθοντας τον πόνο που δοκίμασε και αναλογιζόμενος την σκηνή που έκλαιγε
πόνεσα τόσο πολύ που είπα καλύτερα να έσπαγε το πόδι μου και να μην ερχόμουν .
Αρχίνησαν δε να τρέχουν τα μάτια μου σα βρύσες και το χειρότερο το κλάμα τελικά
συνοδεύτηκε από αναφιλητά. Τέτοιο κακό είχα καιρό να πάθω …
Απόσπασμα από γράμμα του Θ. Τριπολίτη στη σύζυγό του

13. Οι γυναίκες περνούσαν
δύσκολες στιγμές κατά τη
διάρκεια του αποχωρισμού .
Φορούσαν μαύρα ρούχα
και έκλειναν τα παντζούρια
στα σπίτια τους . Άναβαν
καθημερινά τα καντηλάκια
στο εικονοστάσι του σπιτιού
τους και προσεύχονταν στην
Παναγία αλλά και στον Άγιο

14. Περιμένω νέα σου …
Στα καράβια του προηγούμενου αιώνα η
επικοινωνία του ναυτικού με την
οικογένειά του δεν ήταν εύκολη, γινόταν
κυρίως με τα γράμματα . Τις
περισσότερες φορές τα έστελναν αλλά
και τα έπαιρναν καθυστερημένα , το
λιγότερο σε 20 μέρες .

15. Αγάπη μου γεια σου .
Σήμερα έφτασε το πλήρωμα για το οποίο θα σου μιλήσω παρά κάτω και
έφερε και την πολυπόθητο αλληλογραφία . Πήρα λοιπόν 5 γράμματα σου
παλιά και καινούργια με ημερομηνίες 21 και 29/7 και 10,23 και 29/8 . Τα διάβασα
όλα με απληστία και από δύο φορές . Έμαθα απ΄αυτά τα νέα σας . Είναι
αλήθεια ότι ‘ήμουν ανήσυχος γιατί δεν είχα γράμμα σου και έβαζε πολλά κακά
ο νους μου . Τα γράμματά σου όμως μου έφεραν ψυχική γαλήνη . .
Απόσπασμα από γράμμα του Θ. Τριπολίτη στη σύζυγό του

16. Οι γιορτές στο πλοίο
Οι μέρες των γιορτών περνούσαν ευχάριστα
αλλά και μοναχικά αφού ο
κάθε ναυτικός σκεφτόταν και νοσταλγούσε την
οικογένειά του .Όλο το
πλήρωμα κάθονταν στο εορταστικό τραπέζι ,
άκουγαν τραγούδια και
γλεντούσαν . Ο μάγειρας έφτιαχνε γλυκά και
έκανε ό,τι μπορούσε για να
ευχαριστήσει τον κάθε ναυτικό . Ο ένας
ευχόταν στον άλλον «του χρόνου
στο σπίτι μας» .

17. Οι γιορτές μέσα στο καράβι για ένα ναυτικό είναι οι χειρότερες
διότι σκέφτεσαι την οικογένειά σου κατά τα άλλα όμως δεν μας
έλειπε τίποτα. Και σουβλίζαμε και τρώγαμε μαγειρίτσες. Δεν
μας έλειπε τίποτα.
Μαρτυρία Μάρκου Σφήκα

18. Πολλοί είναι οι κίνδυνοι που έχουν να
αντιμετωπίσουν στην καθημερινότητά τους
οι ναυτικοί . Οι πιο συχνοί είναι:
• Η φουρτουνιασμένη θάλασσα
• Οι αρρώστιες
• Τα ναυάγια
• Η πειρατεία

19. Η φουρτουνιασμένη
θάλασσα

20. Philadelphia , 22/02/1961
…Χθες το πρωί φτάσαμε εδώ ύστερα από δύο ημερών καθυστέρηση
λόγω κακοκαιρίας Ο Ατλαντικός και η Μεσόγειος θέλανε τα βαπόρια να
χορεύουν , ίσως επειδή ήταν Απόκριες. Αναγκαστήκαμε να
ελαττώσουμε ταχύτητα κι ακόμα να αλλάξομε πορεία . Υποφέραμε...
Απόσπασμα από γράμμα του Θ. Τριπολίτη στη σύζυγό του

21. Η γυναίκα του ναυτικού

22. Στα Καρδάμυλα , στην
παραλία του χωριού,
βλέπουμε το άγαλμα
της Καρδαμυλίτισσας
μάνας , συζύγου ,
κόρης που αγναντεύει
το πέλαγος μήπως και
φανεί το καράβι που θα
φέρει έστω και για λίγο

23. Η Χιακή κοινωνία αποτίει φόρο τιμής
στη γυναίκα του ναυτικού για την
προσφορά της στη Ναυτιλία και τη
ναυτική οικογένεια , αναγνώριση για
την καρτερικότητα και τις θυσίες κάθε
γυναίκας που ένωσε τη ζωή της με
άντρα ναυτικό .

24. ένα αυστηρό κοινωνικό πλαίσιο σε
μια δύσκολη αλλά και απάνθρωπη
πολλές φορές κοινωνία .
Αναλάμβαναν τη διαχείριση του
νοικοκυριού , την ανατροφή αλλά και
την εκπαίδευση των παιδιών τους . Τα
παιδιά μόλις μάθαιναν τα πρώτα τους
γράμματα ξεκινούσαν αλληλογραφία
με τους πατεράδες τους .

25. Εμείς πιστεύουμε πως κάναμε το καθήκον μας απέναντι σου. Δε σου
λείψε τίποτα και δε θέμε γι αυτό να αισθάνεσαι υποχρεωμένος
απέναντι μας αφού εμείς κάναμε απλά το καθήκον μας . Αργότερα θα
κάμης κι εσύ το καθήκον σου στα δικά σου παιδιά . Ας σου γίνει
μάθημα κι ας σου μείνει παράδειγμα το δικό μας φέρσιμο κι εφάρμοσέ
το κι εσύ με τον καιρό στα δικά σου τα παιδιά ...
Οι γονείς δεν είναι αιώνιοι θα φύγουν αργά ή γρήγορα, θα πρέπει εσύ
ο ίδιος να συντηρείς μόνος την οικογένειά σου , δεν είναι εύκολο
πράγμα όσο τουλάχιστον φαίνεται, παιδί μου . Αν δεν θέλεις κάποια
μέρα να δεις τον εαυτό σου τον ίδιο να ζει με στερήσεις και αργότερα
την οικογένεια να στερείται εξαιτίας σου και τα παιδιά σου να μένουν
στην φτώχεια κι αμόρφωτα , κάμε το καθήκον σου .
Απόσπασμα από γράμμα του Θ. Τριπολίτη στo γιο του

26. Στο Βροντάδο και στα Καρδάμυλα ο
ναυτικός και η οικογένειά του κατέχουν
ξεχωριστή θέση . Τόσο αυτός που γύρισε
θριαμβευτής με εμπειρίες και άσπρα
μαλλιά όσο και αυτός που χάθηκε
παλεύοντας στα κύματα ... Όλους αυτούς
μας θυμίζουν τα παρακάτω …

27. Μνημείο Αφανούς Ναύτη. Βροντάδoς – Χίος.
1958 – Γλύπτης ΑθανάΜσνιοημςε ίΑο πΑφάαρντήη Νςα ύτη
Βροντάδος ,Χίος
Γλύπτης: Αθανάσιος
Απάρτης 1958

28. Μνημείο
Καραμυλίτη Ναύτη
Καρδάμυλα , Χίος
Γλύπτης :
Αθανάσιος
Απάρτης
1960

30. Οι ναύτες του
Τσαρούχη….

31. Ο ναύτης…μικρός μέσα στην
απεραντοσύνη
Οι θάλασσές του δεν
είναι οι θάλασσες
των τουριστικών
φυλλαδίων. Οι
δικές
του είναι αγριεμένες
και μοναχικές. Τα
δικά του καράβια δεν
είναι πολυτελή
κρουαζιερόπλοια,
αλλά

33. Στα μάτια του
καθρεφτίζεται η
εικόνα της
αγαπημένης του
που
αποχωρίστηκε
σκληρά, στα αυτιά
του ο ήχος από το
κλάμα ενός
μωρού που τον έκανε
πατέρα,
στο πρόσωπό του
χαραγμένες με
την αλμύρα οι

34. Το ταξίδι…
Ένας γαλάζιος
δρόμος που
ανάλογα
γίνεται μουντός
συννεφιασμένος ,
αγριεμένος.
Δρόμος
περιπλανήσεων,
λησμονιάς ,
πίκρας , στεναγμών.
Υγροί δρόμοι

35. Η θάλασσα στοιχείο αιώνιο που κρύβει καλά τα
μυστικά της…

36. Θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος
εραστής
των μακρυσμένων ταξιδιών και των
γαλάζιων πόντων,
και θα πεθάνω μια βραδιά, σαν όλες τις
βραδιές,
χωρίς να σχίσω τη θολή γραμμή των
οριζόντων. ..
Νίκος Καββαδίας
ο ποιητής της
θάλασσας

37. Εραστής των γαλάζιων πόντων…
είναι ο Έλληνας ναυτικός…
ριψοκίνδυνος,
γενναίος ,
επιδέξιος,
προσεύχεται στον Άγιο Νικόλα
και παρακαλάει για ήμερες θάλασσες
«….από συνήθεια κάνουνε, πριν πέσουν,
το σταυρό τους
κι αρχίζοντας με σιγανή φωνή « Πάτερ ημών...»
το μακρουλό σταυρώνουνε λερό προσκέφαλό τους.…»

38. σημαδεύει το κορμί του με το σώμα μιας γοργόνας ή
με μία άγκυρα για να εξορκίσει τους φόβους του,
«Είχε στα μπράτσα του σταυρούς, σπαθιά ζωγραφισμένα,
μια μπαλαρίνα στην κοιλιά, που εχόρευε γυμνή
κι απά στο μέρος της καρδιάς στιγματισμένην είχε
με στίγματ’ ανεξάλειπτα μιαν άγρια καλλονή. [...]»
αγαπάει,
αγαπιέται,
λησμονάει,
λησμονιέται,
νικάει…
νικιέται …

39. Αυτός είναι ο δικός μας ναυτικός…
• Ο παππούς μας…
• Ο πατέρας μας …
• Ο αδελφός μας…
• Ο θείος μας…