1. Κάκε τόποσ είναι ξεχωριςτόσ και μοναδικόσ. Τθν ταυτότθτα κάκε
τόπου αλλά και κάκε λαοφ τθ ςυνκζτουν διάφορα ιδιαίτερα ςτοιχεία τα
οποία μεταδίδονται από γενιά ςε γενιά και διατθροφνται ςτο πζραςμα
των χρόνων. Ζνα απ’ αυτά τα ςτοιχεία είναι και θ παραδοςιακι φορεςιά
του τόπου αυτοφ που διαμορφϊνεται ανάλογα με τισ κλιματολογικζσ
ςυνκικεσ που επικρατοφν, τισ επιδράςεισ που ζχει δεχτεί από άλλουσ
λαοφσ ςτθν ιςτορικι του πορεία και τθ μορφολογία του εδάφουσ.
Η παραδοςιακι φορεςιά τθσ Κριτθσ είναι ιδιαίτερθ και ςθμαντικι για
όλθ τθν Ελλάδα. Επίςθσ αποτελεί ζνα από τα ςθμαντικότερα ςτοιχεία
τθσ λαογραφίασ τθσ Κριτθσ.
Οι Κρθτικοί φοροφςαν βυηαντινό ζνδυμα μετά τθν κατάκτθςθ του
νθςιοφ από τουσ Βενετοφσ και ςυνζχιςαν να το φοράνε ακόμα δφο
αιϊνεσ. Κυριαρχοφςε το βυηαντινό «ςτιχάριο» που ιταν μακρφ ριχτό
ροφχο μζχρι τουσ αςτραγάλουσ. Τα ροφχα τθσ εποχισ εκείνθσ είχαν
πλοφςια χρϊματα.
Τον 16ο αιϊνα π.Χ. κάνει τθν εμφάνιςθ τθσ θ βράκα που αποτελεί το
επίςθμο ζνδυμα του Κρθτικοφ και διατθρείται μζχρι ςιμερα.
2. ΑΝΔΡΙΚΗ ΣΟΠΙΚΗ ΦΟΡΕΙΑ
Η ανδρικι φορεςιά ράβεται από ειδικοφσ τεχνίτεσ που ονομάηονται
«τερηιδεσ». Φοράνε λευκό πουκάμιςο ςε
γάμουσ, χάρεσ και πανθγφρια και μαφρο ωσ
δείγμα πζνκουσ. Πάνω απ’ το πουκάμιςο
φοράνε το γελζκι, το οποίο δεν ζχει
μανίκια και φτιάχνεται από τςόχα και ςε
χρϊμα βακφ μπλε. Διακρίνεται ςε ίςιο ι
ανοιχτό ζτςι ϊςτε να φαίνεται το πουκάμιςο
και ςε ςταυρωτό που ςταυρϊνει με τα δφο
πζτα του ςτο ςτικοσ, κλείνει τελείωσ μπροςτά
και κουμπϊνει ςτα πλάγια με κθλιζσ και
κουμπάκια. Τα πζτα του είναι διακοςμθμζνα
με μεταξωτά ςειριτια. Είναι μαφρα ι βακφ
μπλε και ονομάηονται χάρτηα. Κατόπιν φοράνε
τθ βράκα. Η βράκα προζρχεται από τουσ
πειρατζσ τθσ Μπαρμπαριάσ. Φτιάχνεται κι αυτι από τςόχα ςε χρϊμα
βακφ κυανοφ. Τθ ςυμπλθρϊνουν άςπρεσ κάλτςεσ που ράβονται ςτα
δυο μπατηάκια τθσ. Στθ ςυνζχεια φοριοφνται τα παποφτςια ι αλλιϊσ
ςτιβάνια. Ζχουν άςπρο ι μαφρο χρϊμα
ανάλογα με τθν περίςταςθ. Τυλίγεται
μια ηώνθ , υφαντι από κακαρό μετάξι ι
λεπτό μαλλί χρϊματοσ μπλε ι κόκκινο,
μοιραςμζνθ πάνω από τθ βράκα και το
γελζκι. Στθ ηϊνθ περνάει το μαχαίρι. Η
κικθ του είναι από μζταλλο
διακοςμθμζνθ με πλοφςια ανάγλυφα
ςχζδια. Κρεμάνε ςτο λαιμό καδζνα και
ςτο κεφάλι βάηουν ζνα μαφρο μαντιλι
με πολλά, πυκνά γρόςια, που μοιάηουν
με δάκρυα και ςυμβολίηουν τθ κλίψθ
που ζνιωςαν όταν οι ςυμπατριϊτεσ
3. τουσ ςκοτϊκθκαν ςτο Αρκάδι. Τζλοσ θ ζνδυςθ ολοκλθρϊνεται με το
μεϊντάνι, το οποίο μπαίνει πάνω από το γελζκι, ζχει μανίκια και είναι
όλο ανοιχτό μπροςτά. Τισ πιο κρφεσ μζρεσ του χρόνου, οι Κρθτικοί
φοράνε ζνα αναρριχτό το καπότο. Είναι μια κοντι κάπα με κουκοφλα.
Ζχει το ίδιο χρϊμα με το γελζκι και ζχει επίςθσ πλοφςια κεντιματα.
ΓΤΝΑΙΚΕΙΑ ΣΟΠΙΚΗ ΦΟΡΕΙΑ
Η Κρθτικιά αρχόντιςςα διατθρεί το βυηαντινό φόρεμα τθσ και μετά τθν
ενετοκρατία για δυόμιςι αιϊνεσ μζχρι τθν άλωςθ
τθσ Κωνςταντινοφπολθσ (1453). Από ηελ
θαηάιπζε, όκωο, ηεο βπδαληηλήο
απηνθξαηνξίαο θαη έπεηηα, ε θξεηηθή
γπλαηθεία θνξεζηά αιιάδεη, θαζώο
εμειίζζεηαη ζύκθωλα κε ηηο βελεηζηάληθεο
επηδξάζεηο. Φνξηνύληαη πνηθίια ελδύκαηα.
Οη Κξεηηθνπνύιεο θνξάλε θόπεμα, ζπλήζωο
θόθθηλν ή άζπξν θαη κία άζπξε θεληεκέλε
ποδιά. Η είζνδνο ηεο βξάθαο ζηελ Κξήηε
έθεξε αιιαγή ζην θόξεκα ηεο
Κξεηηθνπνύιαο θάλνληάο ην αλδξηθόηεξν. Οη
λέεο θνπέιεο πήξαλ από ηα ξνύρα ηωλ
αλδξώλ ην «κεϊηάλη», πνπ ηόηε ην έιεγαλ «ζιπόνι». Επίζεο
θνξνύζαλ «κοππέηο», έλα πεξηζηήζην ρωξίο
καλίθηα. Από ηε ζηηγκή πνπ ην «δηπόλη» άξρηζε
λα θεληηέηαη κε ρξπζνθιωζηέο θαη λα γεκίδεη
από ρξπζά θεληήκαηα ην είπαλ «ρξπζνδίπνλν».
Η αξξαβωληαζκέλε θόξε ή ε παληξεκέλε
γπλαίθα ηεο δπηηθήο θαη θεληξηθήο Κξήηεο
θνξάεη «μπαζαλάκι» ή «παζαλάκι». Είλαη
έλα μαχαιπάκι κε αζεκέλην «θνπθάξη»
(ζήθε), κηθξνγξαθία ηνπ αλδξηθνύ καραηξηνύ.
Απνηειεί παξαδνζηαθό δώξν ηνπ κλεζηήξα
ζηελ αξξαβωληαζκέλε, κε πνιινύο
ζπκβνιηζκνύο, ε νπνία έθηνηε ην θνξεί ζηε
