Nota Tamadun Islam dan Tamadun Asia

1. BAB 3 : TAMADUN MELAYU – TERAS TAMADUN MALAYSIA
(1) Konsep Melayu
- Istilah melayu merujuk kepada 3 pegertian :
 Ras (genetik/biologi) – merujuk kepada sekumpulan manusia yang memiliki
ciri-ciri genetik yang sama iaitu berasal dari alam melayu
 Kebudayaan – merujuk kepada pegangan dan amalan yang didasarkan kepada
agama Islam dan adat resam melayu
 Bahasa Melayu – bahasa yang dituturkan diseluruh kepulauan Melayu. Ianya
merangkumi bahasa Jawa, Sunda, Madura, Acheh, Minangkabau, Sasak,
Melanau, Iban, Bajau, Murut, Bugis dan Sulu
(2) Alam Melayu
- Merangkumi kawasan kepulauan yang merentasi seluruh Asia Tenggara sehingga
sempada Australia
(3) Melayu dalam perlembagaan Malaysia
- Dalam perkara 160, Perlembagaan Persekutuan, orang melayu ditakrifkan sebagai :
 Lazimnya berbahasa Melayu
 Lazimnya mengamalkan adat istiadat Melayu
 Beragama Islam
(4) Asas-asas tamadun Melayu
- Tamadun melayu merujuk kepada masyarakat yang mempunyai susunan struktur
sosial yang kompleks :
 Raja sebagai pemimpin
 Gologan ulama
 Pembesar
 Pedangang
 Petani
(5) Asas pembentukan Tamadun Melayu
- Dibentuk dengan penguasaan teknologi pertanian
- Memperlihatkan perubahan teknologi yang berteraskan tempat tinggal dan pertanian
tetap untuk menghasilkan makanan yang mencukupi sepanjang tahun
- Amalan bermusyawarah dalam masyarakat melayu yang menekankan nilai
kesaksamaan antara ahli – lazimya diamalkan oleh masyarakat desa
- Masyarakat bangsawan dan istana, raja atau sultan berkuasa mutlak
(6) Kemunculan Tamadun Melayu hasil penguasaan laluan peragangan
- Berdasarkan bukti arkeologi di Lembanh bujang dan kuala selinsing
- Perdagangan jarak jauh dikuasai oleh pemimpin sesebuah kerajaan
- Antara nilai tamadun melayu yang berteraskan kepada aktiviti ekonomi adalah :
 Kebolehan untuk berinteraksi dengan masyarakat luar
 Bersifat terbuka
 Menghormati undang-undang tempatan

2.  Mengambil kira pandangan orang lain
(7) Pembentukan empayar melayu sebelum Islam
- Masyarakat melayu menghasilkan tamadun-tamadun awal di rantau asia tenggara
melalui penguasaan teknologi maritime
- 2 empayar melayu yang besar dan merangkumi kawasan yang luas ialah :
 Empayar funan
 Empayar sri vijaya
- Kerajaan-kerajaan melayu awal di Malaysia :
 Langkasuka
 Beruas
(8) Tamadun Melayu selepas kedatangan Islam
- Agama Islam dibawa kea lam melayu melalui 3 laluan :
 Secara langsung melalui laluan perdagangan laut dari taah arab dan parsi
 Melalui laluan perdagangan darat ke benua kecil india dahulu sebelum
sampai ke kawasan asia tenggara
 Melalui laluan perdagangan darat (laluan sutera) ke tanah besar china dahulu
sebelum mengikuti laluan perdagangan laut ke kawasan asia tenggara
- Pusat keintelektualan dan persuratan melayu :
 Acheh
 Pasai
 Perlak
 Patani
 Johor-Riau-Lingga
- Antara karya yang dihasilkan :
 Hikayat raja-raja pasai
 Hikayat amir hamzah
 Hokum kanun melaka
 Undang-undang laut Melaka
 Adat raja-raja melayu
 Hikayat hang tuah
 Sulalat al-salatin
- Tokoh alim ulama :
 Hamzah fansuri
 Arshad al-banjari
 Syeikh daud al-fatani
 Yusuf al-makasari
 Abdul samad al-falimbani
 Wali songo
 Raja ali haji

3. (9) Pandangan semesta tamadun melayu
 Akidah Islam
 Ketaatan kepada sultan dan menghormati pemimpin
 Berpegang teguh pada adat resam
 Memuliakan yang tua
 Mengutamakan ikatan kekeluargaan dan hubungan silaturrahim
 Saling menghormati
 Meraikan tetamu
 Bertimbang rasa
 Bersopan santun, berbudi bahasa
 Bermesyuarah/bermuafakat
 Bergotong-royong
(10) Pencapaian dalam pelbagai bidang
- Persuratan
 Sebelum Islam – berbentuk lisan dan sastera hikayat seperti puteri santubung,
mahsuri, sang kancil
 Selepasa kedatangan Islam – terdiri daripada sastera kitab, sastera
ketatanegaraan, historiografi melayu, kita perubatan, astronomi dan matematik
- Kesenian
 Seni tari – zapin, mak yong, inang
 Seni muzik – gamelan, cak lempong, kompang
 Seni bela diri – silat gayong, silat cekak, silat lincah
 Seni pertukangan – rumah, senjata, perahu
 Seni tenun, sulam dan anyaman – songket, tekat, pua kumbu/selendang,
terendak
 Seni kulinari – acar buah, rending, gulai, nasi – dagang, ulam, ambang, kerabu
- Sains dan teknologi
 Pertanian – bajak dan sistem saliran air
 Alam bina – rumah kutai, rumah panjang, kubah
 Tekstil dan warna – mencanting batik dan mesin tenun
 Ukuran, timbangan dan sukatan – (ukuran) jengkal, hasta, depa, relong,
(timbangan) mayam, saga, (sukat) ling, cupak, gantang, koyan, (masa) pecan,
purnama, musim