pengajian malaysia

1. MPU COMPULSORY MODULE
MPU2113:
MALAYSIAN STUDIES 2
Intellectual Property Rights
Unless otherwise indicated, this Material is our propriety property and all source code, databases, functionality, software ,
website designs, audio, video, text, photographs, and graphics on the material are owned or controlled by Kolej UNiKOP.
And are protected by copyright and various other intellectual property rights.

2. Lecture by:
NURUL AZIHA BINTI ABDU RAHAT
TOPIC 1:
SEJARAH DAN POLITIK
1.1 Kesultanan Melayu

3. Sebelum lahir negara Malaysia wujud kesultanan di negeri-
Negeri Melayu.
Kesultanan Melayu bukti perkembangan ketamadunan
Melayu, iaitu akar umbi pembentukan Negara Malaysia.
Beberapa buah kerajaan di tm wujud zaman pra sejarah
( kerajaan Kedah Tua,( Kedah),Gangga Nagara( Perak)
Di Asia Tenggara ( Funan, Champa, Majapahit, Langkasuka,
Kedah tua, Srivijaya,Angkor, Kutai dan Gangga Nagara.

4. KESULTANAN MELAYU MELAKA
KESULTANAN
MELAYU MELAKA
PENGASASAN KEGEMILANGAN PENGAKHIRAN

5. Kesultanan Melayu Melaka
Warisan kerajaan Srivijaya yang berpusat di
Palembang.
Srivijaya merupakan sebuah kerajaan maritim
muncul pada abad ke7- 13.
Giat dalam aktiviti perdagangan dgn India, Asia
Barat dan China serta rantau Alam Melayu.
Penyebaran agama Buddha serta pengajian
Bahasa Sanskrit dan BM ( Bahasa Melayu Kuno)

6. Pengasasan Kesultanan Melayu Melaka
Diasaskan pada 1400
Pada tahun 1391 Kerajaan Srivijaya telah diserang oleh kerajaan
Majapahit.
Menyebabkan putera raja Palembang yang bernama Paramesawara
dan pengikutnya berundur ke Temasik ( Singapura).
Pada waktu itu, Singapura dinaungi oleh kerajaan Ayudhya, Siam (
Sang Aji Singapura.
Setelah menewaskan penguasa pulau tersebut. Parameswara telah
bertakhta di Singapura.
Namun 1398, Ayudhya membuat serangan balas ke atas Singapura
dan pada masa inilah Parameswara mengundur diri ke semenjung tanah
Melayu iaitu ke Muar , Sening Hujung, Bertam hinggalah ke Melaka pada
1400.

7. Di Melaka
Terjumpa sebuah perkampungan nelayan yang telah
wujud di sana.
Menamakan sebagai Melaka sempena dengan nama
poho n Melaka dan peristiwa anjing dan pelanduk yang
dianggap unik serta sesuai dijadikan sebagai satu kwasan
yang sangat startegik.
Berkembang dan menjadi pusat perdagangan yang
termashyur di dunia pada abad ke-15.

8. PERKEMBANGAN POLITIK MELAKA PADA TAHAP AWAL
 Setelah mendirikan Melaka, Parameswara menyediakan kelengkapan
pelabuhan yang membolehkan Melaka muncul sebagai sebuah tapak
perdagangan antarabangsa.
 Jalinkan hubungan dengan negara China, kerajaan China pada masa itu
merupakan kuasa terbesar di timur dan telah memberikan pengiktirafan kepada
Melaka.
 Maharaja China ( Yung Lo dari Dinasti Ming mengetahui kedudukan Melaka dari
utusan dan saudagar yg dtg dari Timur Tengah ( Arab dan Parsi).
 Maharaja Yung Lo menghantar dutanya ( Yin Ching ) ke Melaka dan membawa
hadiah kepada Paramesawara pada tahun 1403.
 1409 Laksama Cheng Ho datang ke Melaka dan hadiahkan alat2 kebesaran
diraja disamping sebuah prasati daripada Maharaja China kepada
Parameswara.
 Melaka kerajaan yg pertama di asia tenggara menerima penghormatan drpd
negara China.
 Hubungan ini memberikan peluang kepada Melaka untuk mengukuhkan
kedudukan

9. Melaka terletak di tgh laluan
perdagangan Timur & Barat

12. Pemerintahan Kerajaan Melaka
Sistem pemerintahan berbentuk “ raja mutlak”
Kuasa dan kewibawaan raja berkait raja dengan beberapa
konsep “ taat setia”, derhaka, daulat, tulah dan nobat.
Kesultanan Melayu melaksanakan sistem pentadbiran yang
tersusun.Sultan mempunyai perkenan melantik pembesar
yang berfungsi sebagai pentadbir, pelaksana undang-
undang dan peraturan.

13. Zaman Sultan Melaka
NAMA PEMERINTAH TAHUN PEMERINTAHAN
Parameswara/Iskandar Shah 1400 - 1414
Sultan Megat/Mahkota Iskandar Shah 1414 - 1424
Sultan Muhammad Shah 1424 - 1444
Sultan Abu Shahid 1444 - 1445
Sultan Muzaffar Shah 1445 - 1446
Sultan Mansur Shah 1456 - 1477
Sultan Alauddin Riayat Shah 1477 - 1488
Sultan Mahmud Shah 1488 – 1511
1616 - 1528
Sultan Ahmad Shah 1511 - 1516

14. 2. SISTEM PENTADBIRAN
Sistem Pembesar Empat
Lipatan Tugas Pembesar
 Sistem ini bermaksud setiap
peringkat pentadbiran,
terdapat pembesar yang
dilantik oleh pemerintah bagi
melicinkan pentadbiran
 Sultan dibantu oleh pembesar
berempat, pembesar berlapan,
pembesar enam belas dan
pembesar tiga puluh dua
 Pembesar ini merupakan
pentadbir kerajaan pada
peringkat pusat, jajahan,
daerah, mukim & kampung
 Tugas utama pembesar:
• Menjaga kamanan kawasan
• Mengutip cukai & hasil lain melalui
sistem serah
• Membekalkan tenaga tentera ketika
perang & menyediakan tenaga buruh
melalui sistem kerah
 Pemerintah Melaka mengurniakan kwsn
khas kpd pembesar utkditadbirsbg tanda
utk mendapat sokongan pembesar
 Kwsn dikurniakan kpd pembesar
berempat dikenali sbg kwsn pegangan
 Kwsn pembesar jajahan & daerah
dikenali sbg kwsn pemakanan
 Pembesar dibenarkan mengutipcukai di
kwsnnya & serahkannya kpd pemerintah
sbg ufti

15. SISTEM PEMBESAR EMPAT LIPATAN
Sulta
n
Pembesar
Berempat
Pembesar Berlapan
Pembesar Enam Belas
Pembesar tiga puluh dua

16. SISTEM PEMBESAR EMPAT LIPATAN
Sulta
n
Pembesar Berempat
Bendahara
Penghulu
Bendahari Temenggung Laksamana
• Penasihat raja
• Menteri utama
peringkat pusat
• Ketua turus
angkatan
perang
• Ketua hakim
• Pemangku
sultan
• Pemungut
hasil/ufti
• Ketua segala
bendahari
• Ketua urus
setia istana
• Ketua
syahbandar
• Ketua polis &
penjara
• Penguasa
bandar & kota
Melaka
• Pegawai
protokol istana
• Hakim di Darat
• Ketua
angkatan laut
• Pengawal
peribadi raja
• Ketua duta
• Ketua utusan
ke luar negara
• Hakim di laut

17. Melaka sebagai sebuah kesultanan Agung
Keluasan Empayar
-Terkenal sebagai sebuah empayar yang luas dan kukuh. Meliputi
keseluruhan semenanjung tanah Melayu, sebahagian timur sumatera dan
kepulauan Riau Lingga.
Pusat Perdagangan
-Melaka menjadi pusat perdagangan dunia dan berperanan sebagai
pelabuhan enterport.
-Kedudukan startegik dan menjadi pusat pertembungan saudagar dari Timur
dan Barat.
Pusat Agama Islam
-Berlaku penyebaran agama Islam di Melaka.
-Menjadi tumpuan pendakwah-pendakwah kerana Islam diisyiharkan
sebagai agama rasmi dan dianuti oleh sultan dan rakyat.
Pusat Ilmu
-Melaka berkembang sebagai pusat ilmu kerana galakkan drpd pihak istana.
Istana Melaka sebagai pusat pengembagan Bahasa Melayu, perundangan,
kebudayaan dan persuratan.

18. PEMBENTUKA
N EMPAYAR
A) CARA
PEMBENTUKAN
 PENAKLUKAN – dilakukan utk menjamin
keselamatan & kemakmuran KMM. Cth kwsn
taklukan Pahang, Beruas dll
 PERKAHWINAN – antara Sultan Melaka dgn puteri
diraja kerajaan lain cth perkahwinan Sultan Mansur
Shah dgn puteri Majapahit meluaskan lagi
pengaruh Melaka. Ia mengukuhkan lg hubungan
persahabatan & kekeluargaan kerajaan Melaka dgn
kerajaan Majapahit
 NAUNGAN – kerajaan lain rela bernaung dibawah
Melaka cth Lingga, Patani & Kedah. Raja kerajaan
naungan akan ditabalkan oleh Sultan Melaka
B) KEPENTINGAN
EMPAYAR
 POLITIK – Meluaskan wilayah & jajahan takluk,
kukuhkan hubungan dgn kerajaan yg ditakluk dan
mengekat pengaruh kuasa serantau sprt Siam,
Majapahit & Pasai
 EKONOMI – Menerima hadiah sprt emas & bantuan
ketenteraan, mendapat bekalan seperti rempah
ratus utk didagangkan
 SOSIAL – Berlaku asimilasi budaya tempatan dgn
budaya dari Arab,China dll seterusnya membentuk
masyarakat majmuk
 AGAMA – Mendorong usaha penyebaran agama
Islam & Islam berkembang luas ke Pahang,
Kelantan, Perak, Timur Sumatera dan Patani

19. PEMBENTUKA
N EMPAYAR
 PENTADBIRAN PUSAT:
 terletak di Melaka dimana tempat raja
bersemanyam.
 Raja dibantu oleh pembesar pusat
 PENTADBIRAN KAWASAN NAUNGAN:
 Kawasan naungan ialah kwsn yg mengakui
ketuanan Melaka & menghantar ufti
 Pemerintahan diketuai oleh pemerintah negeri
berkenaan & dibantu oleh pembesar tempatan
 PENTADBIRAN KAWASAN JAJAHAN:
 Pemerintahan diketuai oleh pemerintah yg dilantik
oleh Sultan Melaka
C) PENTADBIRAN
EMPAYAR

20. PUSAT
PENYEBARAN
AGAMA ISLAM
A) CARA
PENYEBARAN
 PENGISLAMAN PEMERINTAH– pengislaman
Sultan Iskandar Shah (1414) diikuti oleh pembesar.
Sultan Muzzaffar Shah menjadikan Islam agama
rasmi
 PERKAHWINAN– perkahwinan puteri Sultan
Mansur Shah dgn putera Raja Siak
 PERANAN ULAMA & MUBALIGH– ulama &
mubaligh dihantar ke seluruh kwsn pengaruh
Melaka. Cth Sultan Alauddin Riayat Syah tlh
menghantar ulama utk mengajar Raja Pahang &
Inderagiri tentang hal ehwal agama
 PERDAGANGAN– tersebar melalui pedagang
Arab,India dan China yg dtg ke Melaka. Mereka
juga menyebarkan Islam ke kwsn lain yg disinggahi
sprt Brunei dan Filipina
 PELUASAN KUASA– negeri naungan & jajahan
memeluk Islam sbg tanda taat setia
B) KESAN
PENYEBARAN
 TUMPUAN ULAMA– Menjd tumpuan ulama &
pendakwah. Sultan penaung aktiviti dakwah
 TMPT PEMBELAJARAN– Sultan Muzaffar Shah
menjdkn surau & masjid tmpt bljr al-quran
 PERSURATAN– saduran karya sastera dr Arab &
Parsi sprt Hikayat Amir Hamzah. Tulisan Jawi &
bahasa Melayu berkembang
 PEMERINTAHAN & PENTADBIRAN– undang2
Islam dlm Hukum Kanun Melaka. Kadi & mufti

21. PUSAT
PERDAGANGA
N
A) KEDUDUKAN
STRATEGIK
 Melaka terletak di laluan perdagangan
antara China & India
 Kedudukan yg strategik menyebabkan
Melaka dikunjungi oleh pedagang dr
dalam & luar Alam Melayu
 Kesannya Melaka muncul sebagai pusat
perdagangan dan pelabuhan yg maju
B) PUSAT
PENGUMPULAN &
PENGEDARAN
PELBAGAI BARANG
 Barang yg dikumpul & diedarkan kpd
pedagang luar ialah timah, emas, kapur
barus, hasil hutan & rempah ratus
 Barang ini diperolehi daripada negeri
naungan & jajahan serta kwsn sekitar
Alam Melayu
 Barangan luar yg dibawa masuk ke
Melaka ialah benang emas, kain pelikat,
batu delima, tembikar,wangian & bahan
makanan
 Kepelbagaian barang dagangan ini
membuktikan pelabuhan Melaka sebagai
emporium yg maju

22. PUSAT
PERDAGANGA
N
C) DIKUNJUNGI
PEDAGANG DR
DALAM & LUAR
ALAM MELAYU
 Pedagang yg paling ramai mengunjungi
pelabuhan Melaka ialah pedagang Arab,
China & Gujerat
 Pedagang Pasai dan Jawa merupakan
pedagang paling ramai di Alam Melayu
 Pelabuhan Melaka juga dikunjungi oleh
pedagang dr Brunei, Pegu, Parsi, Turki,
Mesir, Luzon, Ceylon, Burma, Kemboja,
Champa dan Annam
D) PUSAT
PERKAPALAN
 Pelabuhan Melaka dikunjungi oleh
pelbagai jenis kapal besar dan kecil
 Kapal kecil terdiri drpd perahu, sampan,
ghurab, penjajap, sagur, payar, baluk,
lancang, kakap, balang, dan kelulus
 Kapal besar pula seperti jong dan bahtera

23. PENGURUSAN
PERDAGANGA
N
A) SYAHBANDAR
 SYAHBANDAR – berperanan penting kendalikan
urusan perdagangan dlm menjadikan Melaka
sebagai pelabuhan entrepot
 TUGAS SYAHBANDAR :
 Mengurus pasar dan gudang
 Menjaga kebajikan serta keselamatan pedagang
 Memeriksa alat timbang, sukat & matawang
 Menjadi hakim pelabuhan
 Mengurus cukai
 Menguatkuasakan peraturan keluar masuk kapal
B) CUKAI
PERDAGANGAN
 Pengurusan cukai pelabuhan rendah menarik minat
pedagang ke Melaka
 Cukai & bayaran surat kebenaran berniaga di
pelabuhan menjadi sumber pendapatan KMM
 2 JENIS CUKAI :
 CUKAI RASMI – iaitu cukai import dikenali sebagai
panduan. Kadarnya berbeza-beza mengikut kwsn:
i. Arab, Ceylon, India, Siam, Pegu : 6%
ii. Alam Melayu : 3%
iii. Bahan makanan seperti beras tidak dikenakan
cukai
 CUKAI TIDAK RASMI – dalam bentuk hadiah
dimana pedagang dari Jepun & China dikenakan
memberi hadiah yg nilainya sama dgn cukai 5%

24. PENGURUSAN
PERDAGANGA
N
C) MATA WANG
 Urusan jual beli dlm 2 bentuk:
i. Pertukaran barang
ii. Menggunakan mata wang
 Pedagangan tukar barang berlaku antara barangan
China & Alam Melayu dgn barangan dari Barat &
India
 Penggunaan mata wang melancarkan urusan jual
beli
 Pada peringkat awal, digunakan tukaran nilai seperti
jongkong timah, serbuk emas & kulit siput (cowrie)
 Mata wang timah yg digunakan dikenalisbg Calains,
terdapat nama Sultan Melaka yg memerintah.
Terdapat juga mata wang emas & perak
 Matawang Pasai, Hormuz & Cambay jg digunakan
D) ORANG LAUT
 Memberikan taat setia kpd raja & berperanan
penting mengekalkan kestabilan kerajaan,khasnya
memastikan perdagangan dpt dijalankan tanpa
gangguan
 Mereka merupakan pelayar & petunjukarah yg
cekap kpd pedagang yg berdagang di Melaka
 Mereka bertanggungjawab sebagai tentera untuk
menjamin keselamatan pedagang di perairan
Melaka

25. PENGURUSAN
PERDAGANGA
N
 KEMUDAHAN PELABUHAN MELAKA:
 Gudang tempat menyimpan barang
 Kemudahan pengangkutan
 Kemudahan bekalan makanan &
minuman
 Khidmat membaiki kapal
 Tempat penginapan
 Syahbandar yg menjaga kebajikan
pedagang
 Kemudahan tempat beribadat
E) KEMUDAHAN
PELABUHAN

27. HUBUNGAN
LUAR
(KERAJAAN
ALAM
MELAYU)
A) PASAI
 Hubungan berlaku atas dasar sama taraf
 Hubungan diplomatik terjalin melalui
perkahwinan Sultan Melaka dgn puteri
kerajaan Pasai, Puteri Ratna Kaumala.
 Hubungan juga berlaku atas dasar
berkongsi pendapat & berbincang
berkaitan hal agama Islam
 Hubungan ini membantu kemunculan
Melaka sebagai pusat penyebaran Islam
B) DEMAK
 Hubungan berlaku atas dasar
kepentingan bersama dalam
perdagangan & penyebaran Islam
 Kerajaan Demak membekalkan beras,
bahan makanan,rempah ratusdan tentera
kepada Melaka
 Hubungan ini penting bagi menjamin
keamanan & kemakmuran Melaka

28. HUBUNGAN
LUAR
(KERAJAAN
ALAM
MELAYU)
C) MAJAPAHIT
 Hubungan terjalin disebabkan oleh
perkahwinan pemerintah Melaka dengan
puteri Majapahit
 Hubungan ini dapat mengukuhkan lagi
persahabatan dengan Majapahit
 Hasil hubungan ini, wilayah Melaka
menjadi semakin luas dan tamatnya
ancaman daripada Majapahit
D) MAKASAR
 Melaka telah menghantar utusan
persahabatan dengan Makasar
 Hubungan ini berlaku dalam aspek
perdagangan, perkapalan, Islam,
kebudayaan dan kesenian
 Hubungan inisemakinrapat dengan
kerajaan Makasar menghadiahkan
“Budak Raja” kepada Sultan Melaka

29. GAMBARAN PERKAHWINAN SULTAN MELAKA DGN PUTERI
MAJAPAHIT
-SEDUTAN FILEM QUEENS OF LANGKASUKA

30. HUBUNGAN
LUAR
(KERAJAAN
LUAR ALAM
MELAYU)
A) CHINA
 Hubungan diplomatik, persahabatan &
perdagangan terjalin dgn kunjungan utusan
diketuai oleh Yin Ching pada 1403 dan
Laksamana Zheng He pada tahun 1405
 Pengurniaan payung kuning, cap mohor &
sepersalinan pakaian sebagai tanda
pengiktirafan kpd Sultan Melaka
 Melaka mendapat naungan & perlindungan
drpd China
 Pengiktirafan & perlindungan drpd China
dapat mengelakkan ancaman Siam
 Melaka mahu situasi menang-menang
dengan Siam untukmengekalkan
kedaulatannya
B) RYUKYU
 Melaka menjalinkan hubungan diplomatik &
perdagangan dengan kerajaan Ryukyu
 Sultan Mansur Shah berutus surat dengan
kerajaan Ryukyu berkaitan tingkah laku
pedagangnya yg melanggar undang-
undang di Melaka
 Hubungan ini membantu meningkatkan lagi
perdagangan dengan Melaka

31. HUBUNGAN DIPLOMATIK MELAKA DENGAN CHINA

32. HUBUNGAN
LUAR
(KERAJAAN
LUAR ALAM
MELAYU)
C) SIAM
 Melaka pernah diancam oleh Siam
semasa pemerintahan Parameswara &
Sultan Muzaffar Shah
 Melaka menjalinkan hubungan dengan
Siam atas dasar diplomatik &
perdagangan
 Melaka telah menghantar utusan ke Siam
yang diketuai oleh Tun Telanai dan
Menteri Jana Putera
 Melalui hubungan ini, Melaka
memperolehi bekalan kayu jati, beras,
dan bahan makanan drpd Siam serta
dapat menjamin keselamatannya
D) KERAJAAN
LAIN
 Hubungan berbentuk perdagangan pula
dilakukan dengan Pegu, Luzon, Gujerat,
Koromandel dan Bengal
 Melaka juga menjalinkan hubungan dgn
Mesir, Parsi, Turki dan Arab
 Kesannya, Melaka telah muncul sebagai
pusat perdagangan & pusat penyebaran
Islam yg ulung di Alam Melayu

36. • Faktor-faktor Kegemilangan Kesultanan Melaka
Faktor Geografi
– Kedudukan di tengah jalan laut perdagangan antarabangsa – Timur
dengan Barat.
– Pertembungan angin monsun yg digunakan dalam pelayaran
pedangan dunia (Angin monsun Timur Laut ( November –Mac) dan
Angin Monsun Barat Daya ( Mei-Oktober).
– Kedudukan Melaka di Selat Melaka menjadi satu kelebihan kerana
selat ini sebuah lorong sempit menjadikannya daratanya berpotensi
besar untuk disinggahi.
– Terlindung daripada tiupan angin kencang.
– Adanya penempatan orang laut - membantu mempertahankan Melaka
daripada ancaman

39. Kekayaan hasil semula jadi
• Kemasyhuran perdagangan Melaka juga dipengaruhi
oleh kekayaan sumber asli persekitarannya.
• Kayu-kayan, kayu wangi, damar, rotan,
• Pelabuhan Melaka menikmati kelebihan krn
semenanjung Tanah Melayu kaya dgn sumber galian
seperti emas. Tradisi guna warna kuning di istana
dikaitkan dgn penggunaan emas di TM.
• Persisiran pantai Melaka terdapat deretan hutan bakau.
Faktor Ekonomi
• Ekoran kedudukannya di tengah2 jln perdagangan.
Melaka dilimpahi kemewahan barang2 dagangan dr
negara luar Melaka
• Kekayaan hasil serantau seperti rempah ratus dan
hutan (rotan, kayu dan damar )

40. Faktor Politik dan Pentadbiran
• Pengiktirafan dan hubungan diplomatik dgn China
membolehkan Melaka memperoleh perlindungan drpd
ancaman Siam dan muncul sebagai sebuah kerajaan yg
berdaulat.
• Melaka mempunyai ciri keselamatan dan ketenteraan yg
baik, terutama dgn penglibatan orang Laut dan pemimpin
yg berkarliber.
• Kewujudan sistem perundangan iaitu hukum kanun Melaka
dan Undang2 Laut Melaka bnyk membantu kerajaan
mengekalkan keamanannya.
• Mempunyai sistem perbendaharaan kerajaan yg tersusun,
termasuk sistem cukai dan jual beli.
• Proses jual beli gunakan mata wang dan sistem barter.
Penggunaan bm sebagai bahasa perantaraan
membolehkan komunikasi di Melaka dgn lancar.

41. Undang-Undang Melaka
• Sistem pemerintahan yang teratur berlandaskan 2
undang-undang utama Melaka,
1) Hukum Kanun Melaka
• tanggungjawab pemerintah dan pegawai
kerajaan,
• larangan ke atas orang ramai,
• hukuman keatas kesalahan sivil dan jenayah,
• undang-undang keluarga,
• isu-isu berkaitan ibadat dan muamalat
• peraturan yang berkaitan dengan pertanian.

42. 2. Undang-Undang Laut Melaka
• menentukan peraturan pelayaran dan perdagangan.
• Terangkan tugas pegawai kapal.
• langkah keselamatan dalam kapal.
• tugas anak-anak kapal.
• penyewaan & penumpangan kapal dagang.
• kuasa nakhoda menjatuhkan hukuman.

44. Faktor Kejatuhan Melaka
Faktor Dalaman
1. Kelemahan Pemerintah
• Semasa pemerintahan Sultan Alauddin Riayat Syah, baginda
didapati mempunyai sikap yang berbeza dengan
ayahandanya , Sultan Mansur Shah
• Ayahandanya seorang yang gagah, berani dan tegas tetapi
Sultan Alauddin seorang yang berani dan tergas namun
bersikap menolak kekerasan
• Tidak banyak perluasan wilayah berlau pada zaman baginda
• Banyak wilayah taklukan cuba membebaskan diri dan
membentuk autonomi masing-masing
• Keadaan bertambah buruk semasa ketakhtaan sultan
Mahmud dikatakan seorang yang lemah dan kurang
mengambil berat tentang pentadbiran negara
• Amalan rasuah dan fitnah berleluasa sehingga menimbulkan
perpecahan dalam kalangan pembesar dan rakyat.

45. 2. Kelemahan Pembesar
• Pengganti Bendahara Tun Perak didapati tidak
secergas dan sebijaksana beliau
• Selepas kemangkatan Tun Perak jawatan
bendahara diganti oleh adiknya Tun Perpatih Putih
yang sudah tua dan hanya memimpin selama 2
tahun
• Kemudian digantikan dengan Tun Mutahir seorang
pentadbir yang lemah
• Paduka Tuan yang menggantikan Tun Mutahir
sangat tua dan tepok.

46. 3. Kelemahan sistem pertahanan
• Ketiadaan pahlawan terbilang seperti Laksaman
Hang Tuah dan Tun Hamzah telah melemahkan lagi
aspek pertahanan kerajaan.
4. Kurang perpaduan rakyat Melaka
• Semangat perpaduan rakyat yang lemah
• Pembesar dan rakyat hidup berpuak-puak
• Misalnya wujud puak tua ( kumpulan sultan
Mahmud) dan puak muda ( kumpulan sultan
Ahmad Shah) yang tidak sefahaman
• Wujud pertelingkahan antara kelompok India-
Muslim dengan kaum Melayu.

47. 5. Sikap pembesar
• Pembesar bersikap tidak adil seperti mengenakan
cukai berlebihan kepada pedagang-pedagang
• Pedagang mejnadi marah dan mula mencari
pelabuhan lain seperti Acheh, Bentan, Patani Brunei
untuk menjalankan kegiatan perdagangan,
6. Pegangan agama yang lemah
• Walaupun agama Islam menjadi anutan dan
penyebaran utama di Melaka
• Namun pegangan dan penghayatan agama oleh
sesetengah pembesar dan rakyat masih nipis dan tidak
dihayati sepenuhnya
• Berlaku kezaliman, ketidakadilan dan penindasan
terhadap masyarakat
• Kegiatan rasuah dalam kalangan pembesar berleluasa.

48. FAKTOR LUARAN
1.Penemuan Tanjung Harapan-adalah jalan
laut yang baru ditemui oleh Bartholomew
Diaz yang memudahkan perjalanan orang
barat untuk ke timur.
2.Terdapat pengkhianatan dalam kalangan
pembesar seperti Ultimutiraja
3.Perisikan dan intipan oleh Portugis
4.Serangan orang Portugis - Alfonso
d’Albuquerque menyerang Melaka (1511)
dalam keadaan Melaka kucar kacir.
5.Pedagang beralih ke pusat perdagangan
lain
Acheh mula muncul - pusat perdagangan

49. Rundingan gagal,
Alfonso de
Albuquerque
menyerang Melaka
sebanyak 3 kali
akhirnya Melaka
jatuh ke tangan
Portugis
Matlamat Portugis ke
Alam Melayu utk
mencapai matlamat
kekayaan, keagamaan
& kemasyuran
Portugis ingin
mengawal
perdagangan rempah
Portugis ingin
menyebarkan agama
Kristian
Portugis ingin
menghapuskan
penguasaan
pedagang Islam
11 Sept 1509, Lopez
de Sequeira dtg ke
Melaka utk
memulakan
hubungan
Melaka-Portugis
SERANGAN PORTUGIS

50. PENGAKHIRAN KESULTANAN MELAYU
MELAKA
STRATEGI MELAKA
HADAPI PORTUGIS
Menggunakan
lancaran & perahu
berapi
Melaka menggunakan
tentera bergajah bagi
menghadapi serangan
Portugis
Tembakan meriam bertalu-talu
dari pantai
Pertahanan Melaka di
perteguhkan di kwsn pantai
dgn kayu-kayan & pelbagai
meriam serta peti-peti berisi
peluru

52. Legasi kegemilangan
KMM diwarisi &
diteruskan oleh
Kesultanan
Johor-Riau
Kesultanan Melayu
Melaka yg berpusat
di Melaka berakhir pd
24 Ogos 1511
Sultan Mahmud Shah
berundur dr Melaka
ke beberapa wilayah
kemudian
bersemayam di
Bentan
Pada tahun 1526,
pusat pemerintahan
Sultan Mahmud Shah
di Bentan
dimusnahkan oleh
Portugis
Akhirnya Sultan
Mahmud Shah
berundur ke Kampar
& mangkat pd tahun
1528
Antara 1515-1519,
Sultan Mahmud Shah
telah menyerang 3 kali
untuk mendapatkan
semula Melaka tetapi
gagal
PENGAKHIRAN KESULTANAN MELAYU MELAKA
(PERJUANGAN MENGEMBALIKAN KEDAULATAN)

53. Lukisan serangan kerajaan Acheh untuk bebaskan
Melaka dari Portugis – Catatan Alfonso de Alburquerque

54. MELAKA DI BAWAH JAJAHAN PORTUGIS &
SEKARANG

55. Lukisan Kota Melaka zaman pendudukan Portugis di
Melaka – Catatan Alfonso de Alburquerque
A farmosa di
dirikan di atas
bukit sbg benteng
pertahanan

56. Kesultanan Johor
• Pengasasan Kesultanan Johor
-Selepas kekalahan Melaka, Sultan Ahmad Shah dan ayahandanya Sultan Mahmud
Shah berundur ke selatan.
-Sultan Mahmud Shah bersemayam di Batu Hampa, manakala Sultan Ahmad Shah di
Pagoh.
-Persediaan untuk merampas semula Melaka.
-jadi pengasasandi Johor bermula apabila Sultan Mahmud Shah membangunkan Johor.
-Sultan Mahmud melantik puteranya dengan puteri Kelantan ( Puteri Onang Kening)
yang bernama Raja Muzzaffar sebagai Raja Muda
-Apabila isteri sultan Mahmud yang lain( Tun Fatimah) melahirkan seorang putera
bernama Raja Ali, kedudukan Raja Muzaffar dirampas. Atas permintaa Tun Fatimah
, Sultan Mahmud menabalkan Raja Ali sebagai Raja Muda.
-putera Sultan Ahmad Shah, Raja Ali dilantik sebagai sultan baru dengan gelaran Sultan
Aaluddin Riayat Shah II( 1528-1564)
- Meneruskan dan menyambung warisan kesultanan Melayu Melaka di Johor.
- Sebagai contoh warisan ialah jawatan Seri Nara Diraja di Johor sama dengan
jawatan Penghulu bendahari
- Tugas Seri Nara Diraja mengawal semua pendapatan negara, pentadbir istana dan
mengawal hamba sultan.

57. Pemerintahan Johor dan Pusat-pusat Pentadbiran
• Dipimpin oleh 9 orang sultan.
• Sejak 1528-1721pusat pentadbiran Kesultanan Johor sentiasa berpindah-
pindah.ekoran daripada serangan Portugis dan Acheh.
• Pusat pentadbiran kerajaan Johor Sungai Telor-Sayong 1535- Johor Lama 1540
• Sultan Muzaffar Shah memindahkan pusat pentadbiran ke Kota Seluyut
• Sultan Ali Jalla Abdul Jalil Shah dari Seluyut ke Tanah Puteh dan kembali ke Johor
Lama ( Batu Sawar)- Pasir Raja 1608.
• Sultan Abdullah Muayat Shah dari Lingga ke Pulau Tambelan.
• Sultan Abdul Jalil Shah gantikan baginda mendirikan kota di Batu Sawar- Pahang
1673 apabila Johor tewas diserang Jambi.
• Pada 1677, Sultan Ibrahim mendirikan Kota di Pulau Bentan- Sultan Mahmud Shah
1688
• Sultan Mahmud Shah mangkat di Kota Tinggi pada 1699 dibunuh oleh Laksamana
Megat Seri Rama ( Mangkat dijulang).perubahan tampuk pemerintahn kerajaan
diambil alih oleh keluarga bendahara.( Bendahara Tun Abdul Jalil) diangkat sebagai
Sultan. Membuka petempatan baharu di Panchur.
• 1718 kerajaan Johor diserang dan ditawan oleh Raja Kecil dari Siak. Beliau
menabalkan sebagai Sultan Johor (Sultan Abdul Jalil Rahmat Shah)
• Pusat pentadbiran dipindahkan ke Pulau Bentan.
• Dikalahkan putera Sultan Abdul JalilIV( Raja Sulaiman) dan bersemyam di Pulau

58. Pentadbiran Kesultanan Johor sehingga 1718
• Waris kesultanan Melaka
• Kedudukan tertinggi ialah Sultan, bendahara, Temenggung, Raja
Indera Bongsu( Penghulu Bendahari), Laksamana dan
Syahbandar.
Pentadbiran Kesultanan Johor 1722-1819
• Selepas 1722 tidak berpindah dengan kerap
• 1722-1819 Riau menjadi pusat pentadbiran Kerajaan Johor.
• Selepas 1819 perubahan besar berlaku dalam politik Johor
apabila Tengku Husin ditabalkan sebagai sultan Singapura pada
16 Februari 1819 oleh Stamford Raffles.( dipengaruhi oleh
kepentingan British.

59. Perdagangan di Johor
• Muncul sebagai pusat perdagangan yg penting pada abad ke 17.
1641 tahun penting dalam sejarah Johor kerana kuasa Portugis
di Melaka berjaya disingkirkan dan berlaku perubahan besar
dalam pemerintahan Aceh.
Faktor perkembagan perdagangan di Johor
a) Kedudukan pelabuhan di sungai Johor yang Strategik dari segi
laluan perdagangan antarabangsa dan tiupan angin monsun.
b) Sungai Johor cukup dalamdan lebar sebagai laluan kapal dagang
c) Kemudahan yang baik ( pentabdiran pelabuhan, bengkel
membaiki kapal, gudang, sistem jual beli dan sistem timbang
sukat.
d) Bahan dagangan yang banyak dari kawasan serantau mahupun
yg dibawa oleh pedagang2 antarabangsa.
e) Peranan orang Laut yg mahir dlm selok-belok lalaunlaut dan
berkhidmat dalam kerja2 di pelabuhan dan bidang ketenteraan.

60. • Pelabuhan Panchur pernah didatangi oleh 8-10 buah
tongkang dari China setiap hari
• Antara barang yg didagangkan di Johor
- ialah emas, kayu gaharu, kelembak, sarang burung, gading,
kapur barus, bijih timah, rotan, lilin, lada, garam, beras,
tembaga, kain sutera putih dari China, tembikar, kuali besi
China, benang emas Jepun, candu.
• Johor bekalkan barang eksport dari pelabuhannya ke
pelabuhan Betawi
-hamba abdi, lilin, tikar, sagu, pinggan, kayu, minyak, lada ,ikan
masin , beras, lada hitam dan lain2.
• Peranan Sungai Johor diambil alih oleh Pelabuhan Riau.
Teruskan perdagangan timah dan kain. Menjadi pasaran
utama pengeluaran lada hitam ( Jambi), emas ( Inderagiri).

61. • Jawatan Syahbandar penting di Johor( 4 menteri utama)
dalam kitab Thamaratul Fi Anuari.
• Tugas2
a) Mengawal pedagang2 yg keluar dan masuk ke pelabuhan
Johor
b) Menjadi hakim bagi sebarang perselisihan antara pedagang
dan merujuk mahkamah jika kesnya berat
c) Memeriksa dan menentukan segala cukai
d) Memeriksa muatan kapal2 dagang dan saiz kapal2
e) Menjaga keselamatan pelabuhan.
• Perdagangan dijalankan di bawah sistem Naungan (seseorang
pedagang sama ada dari luar atau dalam johor mendapat
naugan drpd individu yg berkuasa.
• Kesultanan Johor terus kekal sehingga hari ini walaupun
mengalami beberapa kali peralihan dinasti pemerintahan.

62. Pengasasan Kesultanan-kesultanan Melayu lain
Perak
• Petempatan awal di Perak dibuktikan dengan penemuan artifak( Kota Tampan dan Gua Badak di Lenggong,
Gua Kerbau di Sungai Siput dan GunungChurau di Ipoh.
• Kerajaan awal ( Gangga Nagara, Beruas dan Dinding)
• Pengasasan Kesultanan Perak warisan Kesultanan Melaka (Sultan Muzaffar Shah)
• Apabila Melaka diserang Portugis 1511 Sultan Mahmud dan anakanda baginda Sultan Ahmadberundur ke
Johor.
• Ketika di Bentan dan bersemayam di Kopak, Sultan Ahmad mangkat( lantik puteranya Raja Muzaffar)
Pahang
• Kawasan petempatan di Sungai Lembing, Tembeling dan Tresang.
• Waris kesultanan Melaka. Sulalatus Salatin menyebut semasa pemerintahan Sultan Mansur Shah di Melaka,
putera baginda iaitu Raja Muhammad telah membunuh putera Bendahara, Tun Besar kerana bermainsepak
ragadan bolanya telah terkena destar baginda. Oleh itu untuk membalas perbuatanya Sultan Mansur telah
menitahkan Raja Muhammad Shah dikeluarkan dari Melaka dan dirajakan di Pahang. Menjadi Sultan Pahang
yang pertama ( Sultan Muhammad Shah dan mendirikan pusat pemerintahan di Pekan)
• Keturunan baginda berakhir pada 1614 apabila Raja Muda Abdullah mangkat. Dambil alih oleh kesultanan
Melaka-Johor. Dan berakhir dengan keturunan sultan Muhammad.
• Acheh menyerang Pahang dan Pahang duduk di bawah naungan Acheh.
• Pengaruh Acheh merosot 1641 dan diambil alih oleh Puteri Seri Alam.
• Johor kembalikan kekuasaannya termasuk Pahang.
• 1677 digantikan dengan Raja Ibrahim,
• Keluarga Bendahara Johor mentadbir Pahang ( Bendahara Siwa Raja Wan Ahmad)-(Sultan Ahmad Al-
Muaazam Shah.

63. Negeri Sembilan
• Terbentuk daripada 9 buah negeri atau daerah( Sungai Ujong, Naning, Rembau,
Jelebu, Johol, Klang, Jelai, Ulu Pahang dan Segamat.)
• Sehingga abad ke-16 N9 sebuah wilayah jajahan kerajaan Johor. Apabila Johor
lemah muncul pembesar2di daerah pentadbiran masing2.
• Kemunculan pemerintahan berkait rapat dengan kerajaan Minangkabau.
• Raja Kasah dari Minangkabau dijemput menjadi pemerintah kemudiaan
disingkirkan.
• Raja Adil gantikan tetapi menerima nasib yg sama sehingga menyebabkan
penduduk N9 berhenti menjemput Raja Minangkabau.
• Pada abad ke-18 pembesar menjemput anak raja Minangkabau menjadi raja
untuk membatasi pengaruh Bugis.
• Raja Ruyong bernama Sultan Munim Shah tetapi banginda melantik puteranya
Raja Melewar 1773 ( Yamtuan Negeri)
• Tengku Tokok tidak dipilih tetapi Raja Hitam ditabalkan pada tahun 1795-1808
• Raja Lenggang dijemput 1808-1824,apabila mangkat, puteranya Raja Radin.
• Bermula dengan Raja Lenggang in, barulah sebuah keluarga berjaya mewarisi
kesultanan N9.

64. Selangor
• Penemuan arkeologi membuktikan petempatan awal di Selangor.
• Pada abad ke-15 Selangor berada di bawah jajahan Melaka. Catatan dalam ss
membuktikan tercatat nama wilayah ( Kuala) selangor, Klang, Jeram, Jugra dan
Morib. Apabila Melaka ditewaskan oleh Portugis dan kesultanannya berpindah
ke Johor.
• Kesultanan Selangor diasaskan oleh keluarga diraja Bugis yg berpengaruh dlm
kesultanan Johor Riau(abad ke 18)
• Selangor merupakan sebahagian drpd wilayah naungan kesultanan Johor Riau
sejak abad ke16
• Ramai masykt Bugis menetap di Selangor pada abad ke-18
• Ketika itu, Daeng Chelak (keturunan Bugis)ypdm Johor Riau.
• Raja Lumu( Putera Daeng Chelak) telah menghadap Sultan Perak, Sultan
Mahmud Shah utk pengiktirafan.
• Sultan Mahmud Shah telah menabalkan Raja Lumu sebagai Sultan Selangor.
• Baginda dianugerahkan nobat dan cop mohor.
• Dengan perlantikan Raja Lumu ( Sultan Salehuddin Shah) bermulah kesultanan
baharu di Selangor yg kekal sehingga kini.

65. Terengganu
• Peranan Terengganu sebagai pelabuhan sejak abad ke 13
terbukti mll catatan pengembara asing.
• Penemuan Batu bersurat Terengganu di Kuala Berang 702h
menunjukkan penduduk Terengganu menerima agama Islam.
• Hikayat Hang Tuah ada menyebut Terengganu pernah
diperintah oleh keluarga Megat.(Megat Panji Alam). SS
mencatatkan Telanai sebagai pemimpin abad ke-15.
• Abad ke16 merupakan wilayah naungan Kesultanan Johor Riau
• 1708 Sultan Abdul Jalil anugerahkan Terengganu pada Tun
Zainal Abidin ( putera Tun Habib Abdul Majid, Bendahara Johor
Riau ke11.
• Tun Zainal Abidin ( putera angkat Raja Patani yg digelar Nang
Chayam/Raja Kuning.
• Raja Patani menyediakan kelengkapan utk menablkan Tun
Zainal Abidin sebagai Sultan dan membawa kepada
kemunculan pemerintah berdaulat pada abad ke-18/.

66. Kedah
• Penemuan arkeologi terbukti kedah merupakan
negeri yang paling tertua di Tanah Melayu.
• Tapak petempatan di GunungJerai seperti dataran
lembah Sungai Merbok dan Sungai Muda.
• Sumber Melayu iaitu Al-Tarikh Salasilah Negeri
Kedah menyatakan bahawa pemerintah2 awal
berasal dari Gumrun Parsi ( gelaran Maharaja
Derbar Raja)
• Hikayat Merong Mahawangsa pula mendakwa
pemerintahan Kedah diasaskan oleh raja dari Rom
(Raja Merong Mahawangsa). Raja yg k7 Raja Phra
Ong Mahawangsa raja Kedah yg pertama
memeluk Islam ( Sultan Muzaffar Shah)

67. Kelantan
• Bukti kewujudan petempatan dan pelabuhan di Kelantan melalui
catatan asing. Rekod Dinasti Tang (618-907m) lokasi yg bernama ko-lo
atau ko-lo-fu-sha-lo merujuk kepada Kelantan.
• Sejarah awal pernah ditadbir oleh Dinasti Jembal sebelum beralih
kepada Dinasti Long Yunus.
• Hikayat Seri Kelantan dan Riwayat Kelantan menyatakan negeri ini
pernah diperintah oleh raja perempuan, Cik Siti Wan Kembang dan
Puteri Sulong.
• Dinasti Jembal berakhir 1721 kemangkatan Sultan Omar. Diberikan
kepada menantunya Long Bahar warisan keluarga diraja Patani.
• Hilang penguasaan apabila Long Bahar mangkat. Puteranya tidak
dilantik tetapi putera Patani,Long Sulaiman ditabalkan.
• Terdapat konfik semasa pemerintahan Long Sulaiman dan dibunuh oleh
menantunya Long Deraman.
• Untuk sementara takhta Kelantan diberikan kepada Long Muhammad
• Long Yunus berjaya menduduki Kelantan dengan bantuan Sultan
Terengganu, sultan Mansur 1776 dan warisan inilah kekal sehingga
sekarang.

68. Perlis
• Asalnya merupakan sebahagian wilayah Kedah
sehingga awal abad ke-19. pernah dijadikan sebagai
pusat pemerintahan Kesultanan Kedah pada abad
ke-17 dan 18 semasa pemerintahan Sultan
Muhyiddin Mansur Shah.
• Semasa Kedah dibawah taklukan Siam, negeri ini
tlah dipecahkan kepada 4buah wilayah( Setul,Perlis,
Kubang Pasu dan Kedah.
• Perlis ketika itu ditadbir oleh Syed Hussin
Jamalullail.
• 1843 Siam mengiktiraf Syed Hussin sebagai
pemerintah Perlis dan pusat pemerintahan di Arau.

69. Penjajahan Kuasa Asing
• Penerokaan laluan pelayaran barat ke timur mendedahkan
wilayah2 timur kepada penjajahan kuasa asing.
• Dari rentetan peristiwa, pelayaran Eropah semakin menghampiri
Asia, Bartholomew Diaz -Tanjung Pengharapan Benua Afrika 1488.
• Vonso Da Gama –Kalikat 1498-membuka ruang kpd Portugis
mengukuhkan Kedudukan di India, tawan Goa 1510.
• Alfonso de Albuquerque dilantik sebagai Wizurai Portugis di India
sebelum menawan Kota Melaka1511.
• Penjajahan terhadap tanah Melayu bermula dengan penjajahan
Portugis 1511, bermula dengan penjajahan kuasa asing selama
446 tahun.
• Portugis(1511-1641), Belanda( 1641-1824),dan British(1824-1942),
Jepun(1942-1945), British(1945-1957).

70. Penjajahan Portugis
• Menawan Melaka 1511, hanya berjaya menawan kota Melaka dan pelabuhan sahaja,
gagal, menjajah Naning dan Rembau krn penentangan kuat oleh penduduk tempatan.
• Sultan Mahmud dan Raja Ahmad mengundur diri dan menyambung era kesultanan
Melayu ke negeri2 lain.
• Diketuai oleh Alfonso de Albuquerque.
• Bertanggungjawab menyusun pentadbiran Melaka dan membina kota A Formosa utk
melindungi drpd serangan musuh( sultan Mahmud).
• Faktor penjajahan ialah menguasai perdagangan di Timur dan menyebarkan agama
Kristian.
• Mengamalkan sistem pemerintahan berbentuk militer atau ketenteraan.
• Melaksanakan beberapa sistem pentadbiran perdagangan.
-kapal-kapal pedagang wajib membayar cukai 6-10 peratus hasil dagangan.
-setiap pedagang perlu dapatkan pas kebenaran untuk berdagang.
-Portugis memonopoli barangan dagangan utama.
-Diskriminasi terhadap pedagang Islam.
• Ancaman drpd waris sultan Mahmud di Johor dan Acheh.
• Peperangan 3 penjuru antara Portugis,Melaka, dan Johor( kuasai perdagangan di
Kepulauan Melayu.

71. Kesan Peninggalan Portugis
• Kewujudan masyarakat Serani akibat
perkahwinan orang Portugis dengan penduduk
tempatan.
• Pengenalan tulisan rumi kepada masyarakat
Melayu.
• Kewujudan isitilah bahasa dlm kehidupan seperti
palsu, almari,jendela, garpu dan tuala.
• Keruntuhan empayar Melaka
• Kemunculan kerajaan Johor-Riau

72. Penjajahan Belanda
• Belanda tiba di Kepulauan Melayu 1559 dan menubuhkan Syarikat Bersatu
Hindia Timur 20 Mac 1602.
• Faktor utama ialah memonopoli perdagangan bijih timah dan rempah.
• 1619 Belanda menguasai Betawi dan menjadikannya sebagai pelabuhan
perdagangan dan membawa kemerosotan Portugis di Melaka.
• 1614 Belanda dengan bantuan Johor mengusir Portugis dari Melaka.
• Belanda menjadikan Melaka sebagai pangkalan untuk memaksa kapal2 dagang
yang lalu di Selat Melaka berdagang di Betawi.
• Ketika menduduki Melaka, Belanda mengumpul hasil timah nnm 500 ribu paun
pada akhir abad ke17-18
• Belanda juga menguasai Perak dan Selangor.

73. Belanda di Perak
• 1639 Sultan Muzaffar Shah II( Raja Sulong telah membenarkan
Belanda menjalankan perdagangan timah.
• Selepas menawan Melaka 1641, VOC menuntut monopoli penuh
dagangan timah di Perak, tetapi tidak dipersetujui oleh Sultan
Muzaffar.
• Belanda menyekat pedagang luar di Kuala Sungai Perak (
pedagang Aceh, China dan India)
• Ketika ini, Perak berada di bawah naungan Acheh kerana Sultan
Muzaffar Shah menaiki takhta Perak setelah ditabalkan oleh
Sultan Acheh (Sultan Iskandar Thani).
• Belanda meminta bantuan drpd Acheh untuk memonopoli timah
di perak.
• Namun Sultanah Tajul Alam Safiatuddin (1641- 1675) hanya
memberikan kebenaran kpd Belanda utk berniaga.
• Belanda tidakpuas hati bertindak mengepung Kuala Sungai
Perak. Akhirnya Aceh terpaksa tunduk dengan permintaan
Gabenor Jeneral Belanda( Cornelis van der lijin)

74. John Truijtman dihantar ke Acheh untuk berunding dan hasil
rundingan tersebut:
i. Hanya pedangang VOC dan Aceh sahaja dibenarkan
berdagang timah di Perak.
• Kemudian Truijtman ke Perak untuk menandatangi satu
perjanjian dgn Sultan Muzaffar pada 15 Ogos 1650.Belanda
mendirikan sebuah loji di Kuala Perak,1651 loji tersebut
diserang oleh orang Perakdan menyebabkan 27 org terbunuh
dan loji musnah.
• 1655 semasa pemerintahan Sultan Mahmud Iskandar(1653-
1720) , sekali lagi Truijtman Perak untuk menuntut perkara2
i. Memperbaharui perjanjian.
ii. Memonopoli bijih timah sepenuhnya
iii. Menuntut ganti rugi sejumlah 50 ribu rial akibat kerosakan loji
iv. Menuntut kerajaan Perak menghukum org yg terlibat dlm
serangan sebelum ini.

75. • Sultan tidak layan tuntutan akibatnya Truijtman menyekat kapal2 di muara
Sungai Perak dan mengepung Aceh.
• Akhirnya sultan menandatangi perjanjian dgn Belanda pada 20 jun 1659
dan menetapkan hanya Belanda berhak membeli timah di Perak dgn harga
30 rial sebahara.
• Belanda bina semula lojinya di Perak. Oleh sebab harga yg ditawarkan
Belanda masih rendah, perdagangan dgn pedagang luar masih berlaku
sehingga belanda terpaksa menutup lojinya.
• 1670 Belanda membina kota di Pulau Pangkor. Penduduk Perak
menyerang kota pada 1676 dan 1677.
• Belanda terus mengukuhkan kedudukannya di Pangkor sehingga
mengawal laluan perdagangan di Perak.Belanda berjaya membawa
sebanyak 450 ribu paun timah dari Perak ke Melaka.
• 1690 kota dan loji Belanda terpaksa ditutup.Pertengahan abad ke -18
kembali ke Perak dan menduduki Pangkor. Akibatnya satu pertikaian
tercetus antara Sultan Muzaffar dgn saudaranya, baginda membenarkan
Belanda berdagang di Perak dan membina kubu di Pangkor dgn syarat
Belanda memberikan perlindungan kpd baginda drpd Bugis.
• Hasilnya satu perjanjian pada 25 Jun 1747 dan Belanda diberikan
kebebasan berniaga di Perak.Belanda juga mengukuhkan kedudukan
melalui pembinaan sebuah loji di Pangkalan Halban, Tanjung Putus bagi
ganti Pangkalan di Dinding.

76. • Belanda turut bina kubu daripada kayu dan diletakkan beberapa pucuk
meriam.
• Ketika Perak di bawah pemeritahan Sultan Mahmud Shah (1765-1773),
perjanjian Perak-Belanda ditandatangani apad 17 Oktober 1765.
• Perjanjian ini mengandungi 13 fasal antaranya
i. Sultan berjanji membekalkan timah kpd Belanda (monopoli) dgn harga
34 rial sebahara.
ii. Sultan bertanggungjawab tidak berlaku penyeludupan( hanya jualan kpd
Belanda sahaja)
• Belanda terus berusaha mendapatkan harga yg murah tetapi tidak
dipersetujui oleh Sultan Mahmud.
• Namun apabila tahkta Perak dipegang oleh Sultan Alauddin Mansur
Shah setuju menurunkan harga 32 rial. Tetapi semasa Sultan Ahmadin
Shah menaikkan semual harga timah kpd 34 sebahara.
• Belanda semakin tertekan apabila Perak dipangku oleh Raja Muda
dengan naikkan harga kepada 44 rial. Akhirnya loji Belanda di Tanjung
Putus terpaksa ditutup pada 1795 akbit beberapa faktor sperti surat2
Kew dan status VOC dibubarkan.

77. Belanda di Selangor
• Semenjak pemerintahan Sultan Selangor yg pertama (Sultan
Salehuddin), Kuala Selangor menjadi tumpuan saudagar2 membeli
timah.
• Di Kuala selangor 1 bahara timah dijual 38 rial. Apabila Belanda
tawarkan harga 36 rial sebahara timah di Selangor, harga semasa 39
rial.
• Belanda tidak berpuas hati telah menyalahkan Sultan Selangor sebagai
bertanggungjawab mempengaruhi pengusaha timah di Perak, Rembau
dan Linggi untuk menjual timah ke Selangor.
• 1757, Belanda mengalahkan org Bugis yg menguasai daerah Linggi (
wilayah peting pengeluaran timah).
• Satu perjanjian ditandatangi antara Belanda dgn org Bugis 1758yg
menyebut daerah Klang, Linggi dan Remabu mestilah menjual semua
hasil timah mereka ke Melaka dgn harga yg ditetapkan oleh Belanda.
• Kebimbangan Belanda bertambah apabila Kuala Selangor mula
dikunjugi kapal dagang British.( berniaga kain dan candu, mula beli
timah. Antara kapal British yg kerap ke Kuala Selangor ( Junk Selangor)
James Scott dan ( The Bloome ) Francis Light.

78. • 1770an Sultan Ibrahim memainkan 2 peranan penting dlm
ekonomi Selangor:
1. Sebagai pembekal semua hasil timah dari Selangor kpd British
dgn menawarkan harga yg lebih baik dan tinggi berbanding
Belanda.
2. Mengadakan hubungan yg baik dgn British untuk mengelakkan
ancaman2 ketenteraan Belanda drpd Melaka.
• Sultan Ibrahim bijak memanipulasi keadaan berbaik2 dgn pihak
British.
• Persaingan2 ekonomi dan masalah politik meletus antara Johor
dgn Belanda yg melibatkan Selangor 1728-1786, akhirnya
memaksa Sultan Ibrahim dan Belanda menandatangai perjanjian
pada 29 Julai 1786.
• Perjanjian ini bertujuan memastikan aktiviti perdagangn di
Selangor dpt terus dijalankan.
• Sultan terpaksa memberikan monopoli dagangan timah kpd
Belanda sehinggalah Belanda keluar dari Kepuluan Melayu 1795.

79. Penjajahan British
• British berminat menguasai kekayaan ekonomi tm. Pada peringkat awal kemasukan
mereka bermotifkan dorongan sumber2 asli dan ekonomi.lama kelamaan keinginan
terus menguasai ekonomi dgn membawa kpd campur tgn di tm.
Kedatangan British ke Tanah Melayu
• Pada awal abad ke-17, muncul pedagang awl British di kepulauan
Melayu. Kemudian menghilangkan diri lantaran penarikan diri British dari
Pulau Ambon 1675. sehingga abad ke 18 bilangan mereka semakin
berkurangan.
• Sekitar tahun 1730-an semakin ramai pedagang Britsh kembali ke nm
lantaran perkembangan corak dagangan Asia Tenggara.
• Di selangor Sultan Ibrahim antara yg terawl giat mempunyai hubungan
dgn pedagang2 british walaupun pd zaman pemerintahan ayahandanya
telah ada 4 kapal British tiba di Slangor.
• Tidak dinafikan bahawa kunjungan kapal2 British yg kerap ke Selangor (
country traders) faktor penyumbang pertumbuhan perdagangan di Kuala
Selangor.( jual kain dan candu dari India dan kemudian membeli timah
dgn harga yg tinggi.
• 1778 sebanyak 62 kapal British telah ke Melaka, 1780 (65)
• Kump pedagang Brritish (syarikat Pernigaa Madras)
• Selangor sambut baik dan sultan mesra dgn para pedagang British.

80. • Francis Light dan James Scott menanggotai syarikat ini dan
mempromosikan lagi kepetingan pusat2 perdagangan diKedah,Penang
kpd pedagang British yg lain.
• 1795 British semakin mempergiatkan usaha untuk memonopoli dagangan
timah di nnm ( selangor dan Perak) iaitu selpas pengunduran Belanda
akibat Surat2 Kew.
• Sejak itu, British mendapat lebih kurang 2000 bahara(6000 pikul) timah
dari Perak untuk dibawa ke Penang setiap tahun. Monopoli timah di
Selangor dan Perak oleh British menjadi tetap apabila termeterainya
perjanjian antara Sultan Selangor dan Sultan Perak dgn wakil British
Walter sewell Cracroft 30 Julai 1818.
• Pedagang2 British mengorak langkah ke nnm lain kedah
• 1772 Sultan Muhammad Jiwa berjanji akan jual semua hasil gading gajah,
lada hitam, bijih timah kpd syarikat Hindia Timur British. Thomas Forrest
berjaya mendapat kebenaran utk mendirikan lebih bnyk gudang dan loji
pada 1784.
• Rentetan drpd kukuhnya pengaruh mereka ini, Francis lah berjaya
menduduki Penang.
• Pada peringkat awal, British mengambil sika p tidak campur tgn dlm
urusan politik tm krn kedatangan mereka semata2 memonopoli hasil
ekonomi.
• Namun berubah apb mereka mendapti usaha mereka terganggu.
• Bijih timah menjadi keluaran utama.keadaan tidak aman di tm perebutan
takhta.

81. Campur tangan awl British
Pulau Pinang
• Sejak tahun 1685, Britsh mula mencari tapak yg strategik di Selat Melaka utk
dijadikan pangkalan mereka.
• 1771, Francis Light bertemu Sultan Kedah ( Muhammad Jiwa) untuk hasrat
mencari tapak pangkalan perdagangan.
• Pendudukan Francis Light di Pulau Pinang 1784 melalui Sultan Abdullah yang
sedang menghadapi konflik.
• Baginda bersetuju dengan pendudukan Francis Light di Pulau Pinang tapi
mensyarakatkan Syarikat Inggeris memberi pertolongan kepada kerajaan
Kedah untuk menghadapi musuh (Siam)
• Baginda di bayar ganti rugi sejumlah 30,000 dolar Sepanyol.11 Ogos 1786
Francis Light menaikkan bendera Union Jack di PP.
Singapura
• Stamford Raffles berjaya menduduki Singapura pada 6/2/1819 melalui
pertikaian antara Tengku Husin dengan YPM Johor, Raja Jaafar.
• SR menanbalkan Tengku Husin sebagai Sultan Singapura dan Johor dan sebagai
balasan British dibenarkan membuka pangkalan tentera dan perdagangan di
Singapura.

82. perjanjian Inggeris-Belanda 17 Mac 1824.
Perjanjian Inggeris-Belanda 1824
• Ditandatangi 17 Mac 1824 untuk memastikan penguasaan penuh
British ke atas nnm tanpa penglibatan kuasa Barat yg lain.
kesan
• Kepulauan Melayu terbahagi kepada 2 pengaruh iaitu Inggeris
dan Belanda.
• Perpecahan empayar Johor-Riau.
• Persaingan kuasa dan perdagangan antara British dan Belanda
semakin hebat.
• Melaka telah diserahkan kepada Inggeris.
• Rentetan drpd penguasaan melalui perjanjian ini British
memperkenalkan sistem pentadbiran mereka di nn tm.

83. Negeri-Negeri Selat
• Apabila British membuat penempatan di Singapura, Pulau
Pinang dan Melaka mereka bertindak menyatukan
wilayah2 tersebut di bawah satu pentadbiran yg disebut
NNS.
• NNS ditubuhkan pada 1826 dan Penang menjadi pusat
pentadbiran pertama.
• NNS diketuai oleh seorang Gabenor dan setiap negeri
diketuai seorang Residen Konsular. Gabenor yg pertama
Robert Fullerton.
• 1832 pusatpentadbiran NNS dipindahkan ke Singapura.
• 1April 1867 pentadbiran NNS telah diletakkan secara
rasmi di bawah kawalan Pejabt Tanah Jajahan di London
ekoran status NNS yg dijadikan wilayah pentadbiran
Tanah Jajahan Mahkota. Melalui sistem ini Gabenor
dibantu oleh Majlis Mesyuarat Kerajaan dan Majlis
Perundangan.

84. FAKTOR CAMPURTANGAN BRITISH DI NNM
Revolusi Perindustrian
Kekayaan Hasil Bumi Negeri-Negeri
Melayu
Keadaan Huru-Hara di Negeri-negeri
Melayu
Perubahan Dasar Kerajaan Inggeris
Kebimbangan Campur Tangan Kuasa
Eropah Lain
Pembukaan Terusan Suez Dan Ciptaan
Kapal Wap

85. Faktor 1 : Revolusi Perindustrian
• Perluasan kuasa Inggeris ke negeri-negeri Melayu untuk tujuan ekonomi
berpunca daripada Revolusi Perindustrian
• Revolusi Perindustrian telah membawa kepada perkembangan industri-
industri di Britain pada abad ke 19.
• Antara perkembangan industri yang wujud ketika itu :
Perusahaan Mengetin Makanan - Britain memerlukan bahan-bahan
mentah terutama bijih timah bagi kilangnya dan pasaran-pasaran baru bagi
barang-barang keluarannya.
• Untuk mencapai matlamat ini, kerajaan Britain memerlukan jajahan baru
untuk memperbanyakkan lagi bahan-bahan mentah selain menjadikannya
sebagai pengedar-pengedar barang-barang keluaran Britain.

86. Faktor 2 : Kekayaan Hasil Bumi negeri-
negeri Melayu
• Negeri-negeri Melayu kaya dengan bahan mentah seperti bijih
timah, emas, bijih besi dan arang batu. Kekayaan ini
menyebabkan British berminat untuk campur tangan di Tanah
melayu
• Pihak British yang sebelum ini menguasai Negeri-negeri Selat
merasakan mereka perlu menguasai negeri-negeri Melayu yang
lain seperti Perak, Pahang, Selangor dan Negeri Sembilan
sebelum negeri-negeri tersebut jatuh ke tangan kuasa Barat yang
lain.

87. Pergeseran politik & pentadbiran berlaku
di negeri2 yg kaya dgn hasil spt bijih timah
iaitu Perak & Selangor.
Di Perak misalnya berlaku Perang
Saudara di antara pembesar2 Melayu.
British mengambil kesempatan akibat
perebutan takhta kerajaan Perak &
perbalahan antara kumpulan kongsi gelap
Cina.
Manakala di Selangor British
campurtangan dgn mengambil
kesempatan dr perbalahan pembesar
Melayu iaitu antara Raja Abdullah & Raja
Mahadi yg bersaing utk menguasai
daerah Klang yg kaya dengan Bijih Timah.
3.
MASALAH
YG
BERLAKU
DI
NEGERI
MELAYU
ITU
SENDIRI

88. Barat melaksanakan Dasar
Kolonialisme & Imperialisme
dlm mengembangkan
pengaruhnya.
TM menjadi tumpuan
utama pihak Barat
terutamanya British krn
kaya dgn hasil bumi yg
belum dieksploitasi
oleh penduduk
tempatan.
British melihat TM
boleh dijadikan
pengkalan utama yg
mampu memberi
keuntungan besar.
Kesan drp pembukaan
Terusan Suez (1869) –
mempercepatkan
urusan perniagan
Kesannya – hub
perdagangan antara
Asia dan Eropah
semakin erat krn
masa perjalanan dpt
dipendekkan
Kesan dpt dilihat dgn
kwujudan pelabuhan
baru spt Pelabuhan
Singapura – pelabuhan
antarabangsa slps thn
1870.
4.
PERUBAHAN
POLITIK
&
DASAR
BRITISH
1
2
3
4
5
6

89. Selain British, kuasa lain spt
Perancis, Itali, Jerman & Rusia
bersaing dlm merebut & meluaskan
jajahan taklukanya & pembekal kpd
bahan mentah.
British bimbang sekiranya tiada
kawalan daripada pihak British,
kuasa-kuasa ini akan masuk dgn
mudah melalui persahabatan dan
hubungan diplomatik dgn Raja-Raja
Melayu.
Oleh itu British mengambil
keputusan utk campurtangan di TM.
5.
FAKTOR
KEBIMBANGAN
CAMPURTANGAN
KUASA
ASING

90. 6. FAKTOR SOSIAL
PENYEBARAN AGAMA
KRISTIAN
Menggunakan slogan
“tugas menyebarkan &
mengembangkan AGAMA
KRISTIAN di Asia Tenggara”
Hasilnya ramai penduduk di
jajahannya menganut
agamaKristian.
3 matlamat British : GOLD
(kekayaan), GLORY
(kejayaan), GOSPEL
(menyebarkan agama
Kristian)

92. BIJIH TIMAH KAEDAH MENDULANG

93. Campur Tangan British
Perak
• Penemuan lombong bijih timah oleh Long Jaafar pada
1848 secara tidak langsung telah menarik minat British
campur tangan. Long Jaafar merupakan antara pembesar
pertama yg membawa masuk kaum Cina di Tanah Melayu.
• Masyarakat Cina yg mengusahakan lombong di Perak
terbahagi kepada 2 kumpulan kongsi gelap iaitu Ghee Hind
dan Hai San. Perbalahan ini mencetuskan Perang Larut
pertama hingga k3 pd 1861,1865dan 1872
• Mencetuskan suasana yg kurang kondusif untuk
perkembagan perdagangan British dan telah mendorong
British untuk campur tangan melalui Perjanjian Pangkor
20/1/1874.
• Perjanjian secara tidak langsung di TM telah meletakkan
Residen British yang pertama iaitu J.W.W Birch yg
menandakan bemulanya penguasaan British.

94. Selangor
• Britsh menggunakan alasan situasi tidak aman untuk campur
tangan. Kegiatan memungut cukai oleh para pembesar tempatan
Selangor terhadap kapal-kapal kapal2 dagang secara paksa
dianggap sebagai rompakan oleh pihak British.
• Ogos 1874, Andrew Clerk, Gabenor NNS telah menempatkan
seorang pegawai tadbir awam nns (Frank Swettenham.
• J.G Davidson dilantik menjadi residen pertama Selangor.
Sungai Ujong
• Ekoran perbalahan antara Datuk Kelana dan Datuk Bandar dalam
persaingan mengutip cukai bijih timah di Sungai Ujong.
• Datuk Kelana bersetuju menerima residen British. 16/9/1874
Datuk Kelana diberi seorang penolong residen (W,I, Tatham)

95. Negeri Sembilan
• Jatuh ke tangan British pada 1888 melalui usaha Sir
Frederick Weld
• 1889 Martin Lister sebagai residen British yg
pertama.
Pahang
• Pertikaian saudara antara Bendahara Wan Ahmad
dan adiknya Wan Mansur 1884 telah membuka ruang
British campur tangan.
• Wan Mansur yang tidak berpuas hati dengan Wan
Ahmad yg melantik puteranya sebagai pewaris
takhta.
• Wan Ahmad didesak untuk menerima seorang
residen British melalui perjanjian pada 8/10/1887.
• John Pickersgill dilantik sebagai residen British 1888.

96. Sistem Pentadbiran British
Sistem Residen
• Jawatan Residen merupakan satu strategi British untuk
mengawal pentadbiran secara langsung di nnm.
• 3 matlamat sistem residen
- Menegakkan keamanan melalui pembentukan
perundangan.
- Mewujudkan satu sistem pentadbiran awam dan pungutan
cukai yg teratur.
- Mengeksploitasi sumber semulajadi di nnm.
Kesan Residen
-pembangunan ekonomi
-perubahan pengaruh politik
-perkembangan sosial

97. Negeri-Negeri Melayu Bersekutu
• Selepas melihat banyak kelemahan sistem Residen British telah
cuba untuk mengukuhkan lagi kuasa dengan mewujudkan
sistem Pentadbiran baru iaitu NNMB 1895 yg diketuai oleh
Residen Jeneral.
• NNMB ( Perak,N9, Selangor dan Pahang)
• Faktor utama ( Masalah kewangan di Pahang, kelemahan sistem
Residen, mengurangkan belanja pentadbiran)
• Sultan tidak lagi menjadi pemerintah yg berkuasa mutlak dan
pembesar hilang hak tradisi.
Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu
• dibentuk pada 1909 selepas perjanjian Bangkok
• Melalui perjanjian ini 4 buah negeri sebelum ini berada
dibawah naungan Siam iaitu Kedah, Perlis,Kelantan dan
Terengganu diserahkan kepada British.
• Seorang penasihat British ditempat bgi setiap negeri.
• Raja melayu nnmtb mempunyai kuasa yg lebih besar kerana
kuasa penasihat tidak seluas kuasa Residen.

98. Pengagihan kuasa pusat(Desentralisasi
1920-1941)
• Disebabkan beberapa faktor:
-Sultan NNMB tidak berpuas hati dgn pemusatan
kuasa pentadbiran
ditgnPesuruhanjayaTinggi.menyebabkan mereka
kehilangan kuasa.
-Pihak British ingin menyatukan nnm keseluruhannya
yg sebelum ini terdiri drpd 3 unit politik iaitu
NNMB,NNMTB dan NNS.
-British berhasrat mengurangkan perbelanjaan
pentadbiran terutama semasa kemelesetan dunia
pd tahun 1920-an.
-Berlaku persaingan kuasa antara Residen Jeneral dgn
Pesuruhjaya Tinggi dlm hal ehwal pentadbiran.

99. Menyusun semula Majlis Mesyuarat
Persekutuan dgn membawa keluar
Raja2 Melayu drpd majlis ini. Raja2
Tidak boleh berhubung terus dgn
Pesuruhjaya Tinggi British di London
Majlis Mesyuarat Negeri diberi
kuasaLebih untuk pentadbiran
Negeri termasukalhBelanjawan
negara
Beberapa buah jabatan kerajaan
Yg sebelum ini ditadbir pada
Peringkat pusat akan dipindahkan ke
kerajaan negeri.
Jawatan Residen Jeneral
dihapuskan
Perubahan yg disyorkan oleh Lawrence Guillemard

100. Pentadbiran British di TM
SISTEM RESIDEN 1874-1889
PERAK,SELANGOR, NSEMBILAN
DAN PAHANG
NNS 1826
-Pulau Pinang, Singapura dan
Melaka
NNMB 1896
-Perak, Selangor, N9 dan Pahang
NNMTB 1909-1919
-Perlis, Kedah, Kelantan,
Terengganu dan Johor
Desentralisasi 1920an
-semua negeri di Semanjung
tanah Melayu

101. Sabah dan Sarawak sehingga 1941
Sabah
•Ada pemerintahan tempatan
Berasaskan suku
Suku kadazan dan Murut diketuai
“Orang Tua”
•Sabah sebahagian pengaruh Kesultanan
Brunei. Pernah ditabdir oleh
Kesultanan Sulu.
•1880 pedagang British, Alfered dan
Edward Dent membeli konsesi tersebut
dan menubuhkan Persatuan sementara
Borneo Utara British Berhad dan
berusaha mendapatka Piagam Diraja
drpd kerajaan British.
Setelah memperolehi piagam tersebut
1882, SBBU ditubuhkan dgn kuasa
mentadbir Sabah (R.Alcock Presiden)
Alfred Dent (pengarah urusan),
Sarawak
•Terdapat pentadbiran di
Pendalaman dan pesisir pantai
•Kws pendlm ikut kaum
•Abad ke-15 Kesultanan Brunei
Menguasai wilayah2 Swk.
•Abad ke-19, Sultan Brunei
Menghantar Pangeran Muda
Hashim dri Brunei utk mentabir
Swk.
•James Brooke bantu Pangeran
Kebangkitan msy tempatan
ingin bebasdrpd naungan
Brunei
•1846 Sultan Brunei cuba usir
James Brooke namun tewas
Melalui perjanjian 1846, James Brooke
Diiktiraf sbg Raja Sarawak dan berkuasa
Sehingga meletusnya perang dunia k2.