1. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 12
Αθήνα και Ατλαντίδα
Α. Κείμενο – Μετάφραση
Ἐν δὲ δὴ τῇ Ἀτλαντίδι νήσῳ συνέστη Στο νησί, λοιπόν, της Ατλαντίδας
συγκροτήθηκε
μεγάλη καὶ θαυμαστὴ δύναμις βασιλέων, μεγάλη και αξιοθαύμαστη δύναμη βασιλέων,
κρατοῦσα μὲν ἁπάσης τῆς νήσου, που εξουσίαζε ολόκληρο το νησί
πολλῶν δὲ ἄλλων νήσων καὶ μερῶν τῆς
ἠπείρου.
και πολλά άλλα νησιά και μέρη της ξηράς.
Αὕτη δὴ πᾶσα ἡ δύναμις συναθροισθεῖσα εἰς
ἕν
Όλη αυτή η δύναμη αφού συνενώθηκε,
ἐπεχείρησέν ποτε δουλοῦσθαι μιᾷ ὁρμῇ επιχείρησε κάποτε να υποδουλώσει με μία
και μόνη επίθεση
τὸν τε παρ’ ὑμῖν καὶ τὸν παρ’ ἡμῖν τόπον το δικό σας και το δικό μας τόπο
καὶ πάντα τὸν ἐντὸς τοῦ στόματος. και όλη την περιοχή που βρίσκεται μέσα στο
στόμιο.
Τότε οὖν, ὦ Σόλων, ἡ δύναμις τῆς πόλεως
ὑμῶν,
Τότε, λοιπόν, Σόλωνα, η δύναμη της πόλης
σας
ἐγένετο διαφανής ἀρετῇ τε καὶ ῥώμῃ υπήρξε ξακουστή για τη γενναιότητα και το
σθένος της
εἰς ἅπαντας ἀνθρώπους· σε όλους γενικά τους ανθρώπους·
προέστη γὰρ πάντων εὐψυχίᾳ γιατί ξεχώρισε από όλες στη γενναιότητα
καὶ τέχναις ὅσαι κατὰ πόλεμον και στις πολεμικές τέχνες,
ἀφικομένη ἐπὶ τοὺς έσχάτους κινδύνους, αφού έφτασε στους έσχατους κινδύνους,
καὶ κρατήσασα μὲν τῶν ἐπιόντων ἔστησεν
τρόπαιον,
και αφού νίκησε τους επιδρομείς, έστησε
μνημείο νίκης,
διεκώλυσεν δὲ δουλωθῆναι τοὺς μήπω
δεδουλωμένους
και παρεμπόδισε την υποδούλωση όσων δεν
είχαν ακόμη υποδουλωθεί
ἅπαντας δὲ τοὺς ἄλλους ἠλευθέρωσεν
ἀφθόνως.
και όλους τους άλλους τους ελευθέρωσε
χωρίς υστεροβουλία.
Ὑστέρῳ δὲ χρόνῳ ἡ Ἀτλαντὶς νῆσος Και αργότερα το νησί της Ατλαντίδας,
γενομένων ἐξαισίων σεισμῶν καὶ
κατακλυσμῶν,
αφού έγιναν πολύ δυνατοί σεισμοί και
κατακλυσμοί,
ἠφανίσθη δῦσα κατὰ τῆς θαλάττης· βυθίστηκε στη θάλασσα και εξαφανίστηκε·
διὸ καὶ νῦν τὸ ἐκεῖ πέλαγος γι’ αυτό και σήμερα το εκεί πέλαγος
γέγονεν ἄπορον καὶ ἀδιερεύνητον. είναι αδιάβατο και ανεξερεύνητο.

2. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 12
Αθήνα και Ατλαντίδα
Β1. Λεξιλογικός πίνακας: κρατέω, κρατῶ
θαλασσοκρατώ: είμαι κύριος στη θάλασσα, εξουσιάζω τη θάλασσα
δημοκρατοῦμαι: έχω δημοκρατικό πολίτευμα, ζω σε δημοκρατία
ἡ κράτησις (-η): στην α.ε. Ι. δύναμη, κράτος, εξουσία, 2. κτήση, κατοχή, στη ν.ε. Ι. συγκράτηση,
παρεμπόδιση, σταμάτημα, 2. (συνήθως στον πληθ.) το ποσό του εργαζομένου που παρακρατείται από το μισθό για
την ασφάλιση, τη σύνταξη ή την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη του, 3. το να εξασφαλίζω προκαταβολικά για μένα
μια θέση σε ξενοδοχεία, θέατρο, μεταφορικό μέσο..., 4. ολιγοήμερη φυλάκιση
τό κράτημα: χερούλι, λαβή
ἐπικρατῶ: Ι. είμαι άρχοντας, κυβερνώ, 2. υπερισχύω, νικώ, κυριαρχώ
ἡ ἐπικράτησις (-η): υπερίσχυση, κυριαρχία, επιβολή, παντοδυναμία
ἐπικρατής: αυτός που επικρατεί, που κυριαρχεί
ἡ κατακράτησις (-η): στην α.ε. η κατανίκηση, καθυπόταξη· στη ν.ε, παράνομη κράτηση προσώπου ή κατοχή
πράγματος
ἡ ακράτεια: στην α.ε. Ι. η αδυναμία, 2. η έλλειψη αυτοκυριαρχίας (αντών.: η εγκράτεια)· στη ν.ε. Ι. έλλειψη εγκράτειας,
αυτοελέγχου και σωφροσύνης
ἡ γυναικοκρατία: η επικράτηση/κυριαρχία των γυναικών (αντών.: ανδροκρατία)
ἡ εγκράτεια: η ολιγάρκεια και η κυριαρχία στις επιθυμίες και τα πάθη (συνών.: αυτοκυριαρχία, αυτοπειθαρχία,
αντών.: ακράτεια, ασωτία
συγκρατῶ: στην α.ε. Ι. κρατώ κάτι μαζί με κάτι άλλο, 2. υποστηρίζω, ενισχύω, στη ν.ε. Ι. κρατώ κάτι σταθερό,
στερεώνω, στηρίζω, 2. εμποδίζω
ἡ συγκράτησις (-η): στην α.ε. σύλληψη, συνοχή, στη ν.ε. Ι. στερέωση, στήριξη, 2. παρεμπόδιση
ὁ θαλασσοκράτωρ: ο κυρίαρχος στη θάλασσα
ἡ αριστοκρατία: Ι. πολίτευμα στο οποίο κυβερνούν οι ευγενείς, 2. το σύνολο των ευγενών.
ἀριστοκρατικός: Ι. αυτός που σχετίζεται με τους αριστοκράτες, 2. αυτός που οι τρόποι του και η συμπεριφορά του
μοιάζουν με εκείνους των αριστοκρατών (συνών.: αρχοντικός, αντών: δημοκρατικός)
ἡ δημοκρατία: το πολίτευμα της λαϊκής κυριαρχίας, όπου ο λαός κυβερνά με τους αντιπροσώπους που έχει εκλέξει
(αντών.: τυραννία, απολυταρχία, ολιγαρχία, μοναρχία, δεσποτισμός, δικτατορία, φασισμός)
δημοκρατικός: Ι. αυτός που σχετίζεται με τη δημοκρατία (συνών.: λαοκρατικός αντών.: αυταρχικός, απολυταρχικός,
δυναστικός), 2. ο υπέρμαχος και οπαδός της δημοκρατίας
κρατικός: αυτός που σχετίζεται με το κράτος (συνών.: δημόσιος αντών.: ιδιωτικός)
κρατητήριο: χώρος αστυνομικού τμήματος για τους κρατουμένους (συνών.: πειθαρχείο, δεσμωτήριο, φυλακή)
κρατίδιο: μικρό κράτος (π.χ. το κρατίδιο του Βατικανού)
κρατούμενος: πρόσωπο που κρατείται σε φυλακή ή κρατητήριο (συνών.: φυλακισμένος)
κρατικοποίηση: η μεταβίβαση στο κράτος της ιδιοκτησίας κάποιας ιδιωτικής επιχείρησης ή οργανισμού (αντών.:
αποκρατικοποίηση, ιδιωτικοποίηση)
ανδροκρατία: η κυριαρχία των ανδρών (αντών.: γυναικοκρατία)
γραφειοκράτης: ο προσκολλημένος με σχολαστικότητα στους τύπους της γραφειοκρατίας
γραφειοκρατία: η διεκπεραίωση διοικητικής υπηρεσίας με υπερβολική προσήλωση στους τύπους και με αδιαφορία
για την ουσία, γεγονός που προκαλεί ταλαιπωρία στους πολίτες
γραφειοκρατικός: αυτός που σχετίζεται με τη γραφειοκρατία και το γραφειοκράτη· π.χ. γραφειοκρατική νοοτροπία
τεχνοκράτης: κάθε οπαδός της τεχνοκρατίας, δηλ. της θεωρίας που δίνει προτεραιότητα στα οικονομικά και
τεχνολογικά δεδομένα και απαιτήσεις, ενώ παραγνωρίζει τον ανθρώπινο παράγοντα
τεχνοκρατικός; αυτός που σχετίζεται με την τεχνοκρατία ή τους τεχνοκράτες· π.χ. τεχνοκρατική αντίληψη
αποικιοκράτης: αυτός που σχετίζεται με την αποικιοκρατία, δηλ. με το καθεστώς εκείνο κατά το οποίο αδύναμες
χώρες εξαρτώνται στρατιωτικά, πολιτικά και οικονομικά από ισχυρές
αποικιοκρατικός: αυτός που σχετίζεται με την αποικιοκρατία· π.χ. αποικιοκρατική αντίληψη, πολιτική
τρομοκρατώ: Ι. προκαλώ σε κάποιον τρόμο και τον φέρνω σε κατάσταση πανικού, 2. κάνω τρομοκρατικές πράξεις
προκαλώντας σωματική και ψυχολογική βία
τρομοκράτης: Ι. αυτός που προσπαθεί να επιβληθεί με τον τρόμο, 2. μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης
τρομοκρατικός: αυτός που σχετίζεται με την τρομοκρατία ή τους τρομοκράτες
Τουρκοκρατία: η περίοδος της κυριαρχίας των Τούρκων στην Ελλάδα
Ενετοκρατία: η κυριαρχία της Βενετίας στην Ελλάδα ή και σε άλλες περιοχές της Μεσογείου
Δεν αρκεί να θέλουμε Δημοκρατία.
Πρέπει να την εφαρμόζουμε και στην
καθημερινή μας ζωή!!!

3. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 12
Αθήνα και Ατλαντίδα
Β1. Λεξιλογικός πίνακας: κρατέω, κρατῶ
Ασκήσεις:
1. Να σχηματίσετε προτάσεις με τις λέξεις : επικράτηση , εγκράτεια , γυναικοκρατία,
γραφειοκρατία , τεχνοκρατικός
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
2. Ποια είναι τα αντώνυμα των λέξεων : γυναικοκρατία , κρατικός , κρατικοποίηση;
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
3. Να βρείτε σε ποια λέξη του λεξιλογικού πίνακα αντιστοιχούν οι παρακάτω ερμηνείες
1. ο κυρίαρχος της θάλασσας………………………………………………..
2. κυριαρχία ανδρών σε κάποιο τομέα……………………………………………..
3. αυτός που είναι κύριος του εαυτού του…………………………………………..
4. κυριαρχία………………………………………………..
5. οι κυβερνώντες……………………………………
4. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων στην παρένθεση:
α Ο………………………………………. προϋπολογισμός δεν επαρκεί για περισσότερες αυξήσεις.
β. Η ……………………………………..είναι μεγάλη αρετή.
γ. Η αστυνομία συνέλαβε όλους τους ……………………………
δ. Η ………………..δύναμη των βασιλιάδων της Ατλαντίδας νικήθηκε από τους Αθηναίους.
ε. Η………………………………..της Ολυμπιακής ήταν πρωτοσέλιδο στη χθεσινή εφημερίδα.
στ. Ο Σωκράτης ζούσε βίο …………………….
(εγκρατής , κρατικός ,κραταιός , κρατικοποίηση , τρομοκράτης , εγκράτεια)

4. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 12
Αθήνα και Ατλαντίδα
Γ1. Ουσιαστικά γ΄ κλίσης
Ασκήσεις
1. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω φράσεις με τους κατάλληλους τύπους των ουσιαστικών
στην παρένθεση:
1. Το σημεῖον τοῦτο γέγονε κατά …………………….(βούλησις, αιτιατ. ενικ) Διός.
2. Ἀγησίλαος ἐβούλετο τάς ………………………(πόλις) αὐτονόμους εἶναι.
3. Οἱ …………….(ὁπλίτης) μέν Λακεδαιμόνιοι εἰσίν , οἱ δ΄……………..(ἱππεύς) Θηβαῖοι.
4. Οἱ ……………(πολίτης) τάς αἰσχράς ……………..(πρᾶξις) κολάζουσιν.
5. Οὗτοι ἐνομίζοντο Ἀσκληπιοῦ …………………………(θεράπων)
6. Οἱ …………….(τα) τά …………………(σῶμα) ἐγύμναζον.
7. Ἡ γεωργία ἐνομίζετο ἄριστον ἐπιμέλημα ὑπό ταῶν ……………………..(βασιλεύς)
8. Ἐκεῖ ἔζων Κύκλωπες τα ἄγρια φῦλα ………………..(γίγας, γεν πληθυντικού)
9. Παῖδες εἰσίν ………………..(γονεύς, δοτική πληθυντικού) ………………(ἄγκυρα) βίου.
10. Ἐξ ὄνυχος τα……………..(λέων)
11. Κῦρος ἐβοήθει τοῖς…………………..(ἱππεύς)
12. Πολύ τοῦ ………………….(στράτευμα) ἐκινδύνευε.
13. Οὗτος ὁ λειμών τροφήν τοῖς………………(ἐλέφας) τα τοῖς …………….(λέων) παρέχει θήραν.
14. Ὁ παιδαγωγός ὡργίζετο ταῇ ……………….(ὕβρις) τοῦ παιδός.
15. Ἐνταῦθα ἐντυγχάνομεν ταῷ …………………(γέρων)
16. Τα τοιαύτην ……………………(δύναμις) ἀνδρείαν ἐγώ καλῶ.
17. Ἦν στήλη πετρίνη ἀνδρός πνίγοντος……………………..(λέων, αιτιατική ενικού)
18. Οἱ …………………(Θηβαῖος) ἔφευγον διά ταῆς ……………………..(πόλις)
19. Βουκεφάλας ὑπό …………………….(καῦμα, γεν. ενικ) καματηρός ἐγένετο.
20. ………………………..(ἀνδριάς, γεν. ενικού) αφωνότερος.
2. Να γράψετε τις πτώσεις που ζητούνται για κάθε ουσιαστικό που ακολουθεί:
ὁ γονεύς: κλητική ενικού και αιτιατική πληθυντικού ....................................................................
τό γράμμα :δοτική ενικού και πληθυντικού ....................................................................
τό σῶμα: γενική ενικού και πληθυντικού ....................................................................
ὁ θεράπων: κλητική ενικού και πληθυντικού ....................................................................
ὁ κεραμεύς: γενική ενικού και δοτική πληθυντικού ....................................................................
ἡ φύσις: δοτική ενικού και πληθυντικού ....................................................................
ἡ κίνησις:γενική ενικού και αιτιατική πληθυντικού ....................................................................
ὁ ἀδάμας : κλητική ενικού και δοτική πληθυντικού ....................................................................
ὁ ἱμάς : αιτιατική ενικού και πληθυντικού ....................................................................