1. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 8
Ένα μοιραίο λάθος
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: ἐλεύθερος
ἐλευθεροποιός: αυτός που καθιστά κάποιον ελεύθερο
ὁ ἐλευθερωτής: αυτός που απελευθερώνει (αντ: κατακτητής)
ἐλευθεριάζω: 1. συμπεριφέρομαι ως ελεύθερος, 2. ζω παραβιάζοντας τα ήθη και τους νόμους
ἡ ἐλευθεροστομία: 1. ειλικρίνεια, 2. αυθάδεια
ἀπελεύθερος: δούλος που έγινε ελεύθερος
φιλελεύθερος: 1. αυτός που αγαπάει την ελευθερία, 2. οπαδός του φιλελευθερισμού (πολιτική
ιδεολογία)
ελευθεροτυπία: η ελεύθερη έκφραση μέσω του Τύπου (εφημερίδες, περιοδικά, τηλεόραση, ράδιο…)
φιλελευθεροποιώ: καθιστώ κάποιον ή κάτι φιλελεύθερο
φιλελευθερισμός: η πίστη στις φιλελεύθερες ιδέες (πολιτική, οικονομία, κοινωνία, ιδεολογία)
Ασκήσεις:
1. Να επιλέξετε τις κατάλληλες λέξεις από το πλαίσιο και να συμπληρώσετε με αυτές τα κενά
των παρακάτω προτάσεων (δύο λέξεις περισσεύουν).
φιλελευθερισμός απελεύθερος ελευθεροτυπία ελευθερόφρων
ελευθέρια ελευθεριάζει ελευθερόστομος φιλελευθεροποιεί
α. Η λογοκρισία δημιουργεί ασφυκτικό κλοιό στην _____________________ .
β. Ο οικονομικός ___________________ πιστεύει στην ελευθερία της αγοράς και
στον περιορισμό των κρατικών παρεμβάσεων.
γ. Το άτομο αυτό ___________________ και γι’ αυτό επικρίνεται.
δ. Στη ζωή του ήταν πάντα ____________________ και ασυμβίβαστος.
ε. Τα __________________ μαθήματα ενίσχυσαν το φρόνημα των πολιτών.
στ. Ο _____________________ άνθρωπος είναι απαλλαγμένος από προκαταλήψεις.

2. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 8
Ένα μοιραίο λάθος
Γ. Γραμματική : Δευτερόκλιτα επίθετα / Η δεικτική αντωνυμία οὗτος, αὕτη, τοῦτο
Θεωρία:
Δευτερόκλιτα Επίθετα
Τριγενή και
τρικατάληκτα
Τριγενή και
δικατάληκτα
Παρατηρήσεις
Το αρσενικό και το
ουδέτερο γένος
κλίνεται κατά τη
β΄ κλίση,
το θηλυκό γένος
σύμφωνα με την
α΄ κλίση :
ὁ καλός , ἡ καλή , τὸ
καλόν
ὁ δίκαιος, ἡ δικαία, τὸ
δίκαιον
ὁ καθαρός , ἡ καθαρά,
τὸ καθαρόν
Παρατηρήσεις
1.Τρικατάληκτα επίθετα:
το θηλυκό γένος λήγει
σε α (μακρό) , όταν πριν
από την κατάληξη
υπάρχει φωνήεν ή ρ
π.χ. πλούσιος- πλουσία
2. Δικατάληκτα επίθετα
είναι:
α. ταπερισσότερα
σύνθετα
ὁ ἄκαιρος , ἡ ἄκαιρος
β. όσα λήγουν σε ιος ,
ειος , ιμος
ὁ αἴθριος , ἡ αἴθριος
γ. τα επίθετα
βάναυσος , βέβηλος ,
βάρβαρος , βάσκανος ,
ἕωλος , ἥμερος , ἤρεμος,
ἥσυχος, κίβδηλος ,
λάβρος , λάλος , χέρσος,
τιθασός.
3. Στην ονομαστική και
γενική πληθυντικού τα
θηλυκά τονίζονται όπως
και τα αρσενικά
οἱ πλούσιοι –αἱ πλούσιαι
(δύο καταλήξεις , μια
για το αρσενικό και το
θηλυκό και μια για το
ουδέτερο)
Κλίνονται κατά τη
β΄ κλίση
ὁ ἔνδοξος , ἡ ἔνδοξος,
τὸ ἔνδοξον

3. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 8
Ένα μοιραίο λάθος
Γ. Γραμματική : Δευτερόκλιτα επίθετα / Η δεικτική αντωνυμία οὗτος, αὕτη, τοῦτο
Ασκήσεις:
1. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα , όπως στο παράδειγμα:
2.Να γράψετε το επίθετο στη σωστή πτώση και αριθμό
1. Αἱ …………………...ἀποφάσεις (ὁ δίκαιος)
2. τοῖς …………………στρατοῖς(ὁ ἀξιόμαχος)
3. τῆς …………………συμπεριφορᾶς(ὁ βάναυσος)
4. τόν ………………….καιρόν(ὁ αἴθριος)
5. τοῖς …………………προγόνοις(ὁ ἔνδοξος)
6. τῶν ……. …………..ἀνδρῶν (ὁ πλούσιος)
7. ἡ …………………….μᾶζα ( ὁ ἄμορφος)
8. οἱ …………….. ……ἰχθύες (ὁ ἄφωνος)
9. τά …………………….τείχη( ὁ ὑψηλός)
10. τῆς ………………….θυέλλης (ὁ φοβερός)
11. τήν ………………….βασίλισσαν (ὁ ἔνδοξος)
12. τούς…………………νησιῶτας( ὁ τολμηρός)
3. Να συμπληρωθούν οι παρακάτω φράσεις με τους κατάλληλους τύπους της
δεικτικής αντωνυμίας:
α) Οὐκ ἦλθον εἰς ______________ τὴν πόλιν.
β) Ἐν τῷ σταδίῳ ______________ ἀγὼν γίγνεται.
γ) Ἐν ______________ ταῖς ὁδοῖς ἐπορεύετο.
δ) Ὁμολογεῖς τὸν ἄνδρα _____________ εἶναι ἀγαθὸν.
ε) Καὶ τῆς νυκτὸς _____________ οὐδεὶς ἐκοιμήθη.
στ) Τὰ παιδία _______________ οὐκ ἐγίγνωσκον τοὺς κινδύνους.
Επίθετα Κατηγορία Θηλυκό γένος Ουδέτερο γένος
ἅγιος τρικατάληκτο ἁγία ἅγιον
σεμνός
δόκιμος
γενναῖος
βέβαιος
θερμός
ἄκαρπος
αἰφνίδιος
παλαιός