.

1. Αρτινού Ιωάννα 4ο Γυμνάσιο Π. Φαλήρου
ΟΝΟΜΑ: .............................................................................Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Γ΄ Γ Υ Μ Ν Α Σ Ι Ο Υ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο
: Οι απαρχές διαμόρφωσης του Νεότερου Κόσμου
ΕΝΟΤΗΤΑ 1η
Η εποχή του Διαφωτισμού (σελ. 10-13)
1. Έχουμε φύγει από το Μεσαίωνα (5ος
– 15ος
αι). Τα χαρακτηριστικά του ήταν: απόλυτη εξουσία του Πάπα και
του Βασιλιά πάνω στους υπηκόους του. Δέσποζαν η θεοκρατία, οι προλήψεις, η αμάθεια και η τυφλή υπακοή
στην εξουσία. Ο βασιλιάς έδινε προνόμια στους αριστοκράτες (γαιοκτήμονες/φεουδάρχες), που είχαν πλούτο
από την ιδιοκτησία μεγάλων εκτάσεων γης. Αυτοί εκμεταλλεύονταν τους φτωχούς αγρότες.
2. Ακολούθησαν μεγάλες εξελίξεις ως το 17ο
αι: Ανακαλύψεις Νέων χωρών, Αναγέννηση, Θρησκευτική
Μεταρρύθμιση, επιστημονικές εξελίξεις, ανάπτυξη του (τριγωνικού) εμπορίου → συσσώρευση κεφαλαίων →
δυναμική εμφάνιση της Βιομηχανίας (Βιομηχανική Επανάσταση)
3. Σε ποιον αιώνα βρισκόμαστε και σε ποιο γεωγραφικό χώρο; ………………………., ……………….…………………………….
4. Ποιες είναι οι κοινωνικές τάξεις αυτής της εποχής; Ποιοι είναι οι παλαιοί πλούσιοι και ποιοι οι νέοι;
5. Το πολίτευμα που κυριαρχεί στην Ευρώπη είναι ................................. ........................................... (τι σημαίνει;)
6. Να δώσετε τον ΟΡΙΣΜΟ του Διαφωτισμού:
Διαφωτισμός είναι το πνευματικό κίνημα που εμφανίστηκε στην Αγγλία το 17ο
αι και κορυφώθηκε στη Γαλλία το
18ο
αι. Υποστήριζε πως α) πρέπει να ασκούμε κριτική σε οτιδήποτε μας μαθαίνουν β) να χρησιμοποιούμε τη
λογική μας, γιατί μόνο έτσι θα ερμηνεύουμε σωστά τον κόσμο γ) να απορρίπτουμε οποιονδήποτε θεωρείται
αυθεντία και δ) να πιστεύουμε πως ο άνθρωπος μπορεί να προοδεύει συνεχώς. Οι εκπρόσωποι του
Διαφωτισμού ονομάστηκαν Φιλόσοφοι ή διαφωτιστές και ήταν κυρίως οι: Λοκ, Ρουσό, Μοντεσκιέ, Βολτέρος,
Ντιντερό και Ντ’ Αλαμπέρ.
7. Τι υποστηρίζει η θεωρία του Λοκ για τα φυσικά δικαιώματα;
8. Τι λένε ο Λοκ κι ο Ρουσώ στο κοινωνικό συμβόλαιο και ποιοι νιώθουν απειλή με αυτό;
9. Αφού αναφέρετε το περιεχόμενο της διάκρισης των εξουσιών του Μοντεσκιέ, να εξετάσετε αν η θεωρία αυτή
εφαρμόζεται στα σύγχρονα κράτη και στα Συντάγματά τους. Τι εξασφαλίζεται με αυτήν;
10. Ο Βολτέρος ήταν υπέρ της ανεξιθρησκίας και κατά της μισαλλοδοξίας και του φανατισμού: να εξηγήσετε τους
όρους και να πείτε γιατί συμφωνείτε ή διαφωνείτε μαζί του.
11. Ποια είναι η γνώμη σας για τις ιδέες του Ρουσό στον Αιμίλιο; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας.
12. Τι ήταν η Εγκυκλοπαίδεια και ποια η συμβολή της;
----------×--×--×--×--×--×--×----------
ΕΝΟΤΗΤΑ 1η
Η αμερικανική Επανάσταση < 4 Ιουλίου 1776 > (σελ. 14-15)
ΟΡΙΣΜΟΣ: Η αμερικανική Επανάσταση ή «πόλεμος της Ανεξαρτησίας» ήταν μια ένοπλη εξέγερση των 13
αγγλικών αποικιών της Αμερικανικής Ηπείρου εναντίον της μητρόπολης-Αγγλίας, που ξέσπασε το 1776. Ο
σκοπός της Επανάστασης ήταν η ανεξαρτητοποίηση των αποικιών. Οι άποικοι νίκησαν
και δημιούργησαν ένα νέο κράτος, τις ΗΠΑ.
 ΗΠΑ: το πρώτο ΑΒΑΣΙΛΕΥΤΟ και ΟΜΟΣΠΟΝΔΟ κράτος
 δημιουργείται νέο ΕΘΝΟΣ (δηλαδή ένας λαός που αποκτά εθνική συνείδηση)
13. Ποιες ήταν οι διαφορές των Βόρειων από τις Νότιες αγγλικές αποικίες στην Αμερική;
14. Τα αίτια για την Επανάσταση των αποίκων εναντίον των Άγγλων ήταν η καταπίεση και η εκμετάλλευση.
15. Η αφορμή της Επανάστασης ήταν το «επεισόδιο του τσαγιού» : να το περιγράψετε με βάση την εικόνα 2.
ΦΩΤΟΤ
1η

2. Αρτινού Ιωάννα 4ο Γυμνάσιο Π. Φαλήρου
16. Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας: τι ήταν πότε κι από ποιους συντάχθηκε;
17. ΠΗΓΗ ΣΕΛΙΔΑΣ 15: να αποδείξετε πως οι συντάκτες της «Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας» είχαν επηρεαστεί από
τους Γάλλους Διαφωτιστές ( ποια σημεία της Διακήρυξης σας παραπέμπουν σε ποιες θεωρίες Διαφωτιστών; )
18. Στο Σύνταγμα του νέου κράτους (των ΗΠΑ) εφαρμόστηκε, για πρώτη φορά, η θεωρία του Μοντεσκιέ: να το
αποδείξετε, μελετώντας το πώς ασκείται η εξουσία στις ΗΠΑ.
----------×--×--×--×--×--×--×----------
ΕΝΟΤΗΤΑ 3η
Η γαλλική Επανάσταση < 14 Ιουλίου 1789 > (σελ. 16-19)
 1η
φάση: 1789 – 1792
 2η
φάση: 1792 – 1794
 3η
φάση: 1794 – 1799 ακολουθεί η εποχή του Ναπολέοντα (1799 – 1815)
19. Τα αίτια της Γαλλικής Επανάστασης συνδέονται άμεσα 1) με τις κοινωνικές τάξεις της τότε Γαλλίας, «το
παλαιό καθεστώς» (εικ. 1) και 2) με τις καιρικές συνθήκες το 1789 : να τα περιγράψετε.
20. Η επανάσταση κατά του Λουδοβίκου ξεσπά: ποιο γεγονός γιορτάζουν οι Γάλλοι ως εθνική τους γιορτή και γιατί
το θεωρούν σημαντικό;
21. Το επίσημο επαναστατικό κείμενο των Γάλλων είναι η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του
πολίτη: α) να διαβάσετε τα άρθρα της (ΠΗΓΗ 1, σελ 17) και να πείτε για κάθε άρθρο από ποιο Διαφωτιστή
φαίνεται να έχει επηρεαστεί β) είναι πλεονασμός η φράση «...του Ανθρώπου και του Πολίτη»;
22. Οι επαναστάτες ανάγκασαν το Λουδοβίκο να τους δώσει την άδεια να συντάξουν Σύνταγμα: (σελ. 17)
 Η ύπαρξη Συντάγματος στα κράτη είναι σημαντική γιατί ……………………………………………………………………………..…
 Οι άνθρωποι που θα συνέτασσαν το πρώτο γαλλικό Σύνταγμα (Συντακτική Συνέλευση) πήραν θέσεις στην
αίθουσα συνεδριάσεων ανάλογα με τις θέσεις τους: πώς ονομάστηκαν;
 Ποιο πολίτευμα καθιέρωνε το πρώτο γαλλικό Σύνταγμα; Πώς θα ασκούνταν η εξουσία;
----------×--×--×--×--×--×--×----------
Η επανάσταση συνεχίζεται, ενώ Αυστρία και Πρωσία (με τη συναίνεση του Λουδοβίκου) κηρύσσουν το πόλεμο στη
Γαλλία. Στο μεταξύ, οι επαναστάτες θεσπίζουν πολλά καινοτόμα μέτρα, παράλληλα όμως υπάρχουν διαφωνίες και
εσωτερικές ταραχές στη χώρα.
Β΄ φάση της Επανάστασης: Ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ και η Μαρία Αντουανέτα αποκεφαλίζονται, ενώ χάνεται ο έλεγχος
και η Επανάσταση περνά στη φάση της ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ: όποιος κατηγορείται ως πιθανός
εχθρός της Επανάστασης καταδικάζεται με θάνατο στη λαιμητόμο . (40.000 άτομα!!)
ΕΝΟΤΗΤΑ 4η
Γ΄ φάση της Επανάστασης : προκειμένου να βγουν από το αδιέξοδο οι Γάλλοι, αναθέτουν την
εξουσία στο λαοφιλή στρατηγό Ναπολέοντα, νικητή των Αυστριακών και των Πρώσων και
ένθερμο οπαδό της Επανάστασης. Ο Ναπολέων Βοναπάρτης αυτοανακηρύσσεται Αυτοκράτορας (!!) και αρχίζει
εκστρατείες εναντίον όλων των ευρωπαϊκών χωρών, με στόχο να καταλύσει τα βασιλικά καθεστώτα (Απόλυτες
Μοναρχίες) των άλλων χωρών, απελευθερώνοντας έτσι τους λαούς από τις τυραννικές εξουσίες.
Η νικηφόρα προέλασή του ανακόπτεται το 1812 στη Ρωσία και ηττάται ολοκληρωτικά στο Βατερλό του Βελγίου, το
1815, από τους στρατούς των ευρωπαϊκών βασιλείων που έχουν συμμαχήσει εναντίον του.
23. Σελίδα 22: Οι νικητές του Ναπολέοντα, συγκαλούν το Συνέδριο της Βιέννης και ιδρύουν την Ιερή Συμμαχία το
1815: ποια τα μέλη της και ποιος ο σκοπός της Συμμαχίας;
24. Σελίδα 21: ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ...ΜΙΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ: α) να επιλέξετε δύο σημεία της προσφοράς της
Γαλλικής Επανάστασης στον κόσμο, που θεωρείτε σημαντικά β) ποια κοινωνική τάξη βγήκε κερδισμένη;