Ιστορία Δ΄ δημοτικού Δήμητρα Μυλωνάκη

1. Ο χρυσός αιώνας της τέχνης

2. O Περικλής αποφάσισε να ξαναφτιάξει τους ναούς που είχαν
καταστρέψει οι Πέρσες. Τον θυμάστε τον Περικλή;
Δείτε πώς ήταν η Αθήνα πριν τους Πέρσες
https://www.youtube.com/watch?v=W4zidtrhQRg (2.25 λεπτά).

3. Πού θα έβρισκε όμως τα χρήματα ο Περικλής για να
φτιάξει όλα αυτά τα καινούρια κτίρια που ονειρευόταν;
Α. Θα πούλαγε τα καράβια των Αθηναίων
Β. Θα έβαζε τους Αθηναίους να δουλέψουν σκληρά
Γ. Κάτι άλλο θα σκεφτόταν. Τι;

4. Για να κάνει όμορφη και σπουδαία την Αθήνα ο Περικλής
χρησιμοποίησε χρήματα από το συμμαχικό ταμείο.

5. Πώς σας φαίνεται αυτή η πράξη του Περικλή;
Α. Καλά έκανε. Αυτά τα χρήματα ήταν και των Αθηναίων
Β. Δεν έκανε καλά. Αυτά τα χρήματα ήταν όλων των
συμμάχων και μαζεύονταν για άλλο σκοπό. (Ποιον;)
Γ. Καλά έκανε. Με αυτά τα χρήματα θα έφτιαχνε μια
σπουδαία και πολύ όμορφη πόλη. Δεν είναι κακό αυτό!

6. Σωστό ξεσωστό γρήγορα στην Αθήνα άρχισαν να κατασκευάζονται τόσα
έργα, όσα δεν έγιναν ποτέ τα προηγούμενα χρόνια.

7. Τα πιο σπουδαία έργα έγιναν πάνω στην Ακρόπολη. Εκεί
στήθηκαν λαμπρά μνημεία, που ακόμα και σήμερα όλοι τα
θαυμάζουν!

8. O Περικλής ανάθεσε στο φίλο του, το Φειδία, να παρακολουθεί
προσωπικά τα έργα.

9. Το πρώτο μνημείο που συναντούσε κάποιος ανεβαίνοντας στην
Ακρόπολη ήταν τα Προπύλαια. Τα Προπύλαια ήταν Δωρικού ρυθμού
και ήταν η είσοδος στην Ακρόπολη και η έξοδος από αυτήν.

10. Τα Προπύλαια τελείωσαν μέσα σε πέντε χρόνια. Τα σχεδίασε ο
αρχιτέκτονας Μνησικλής.

11. Ο Μνησικλής δεν τα
σχεδίασε στην τύχη.
Καθώς βγαίνεις από
την Ακρόπολη
περνώντας μέσα από
τα Προπύλαια του
Μνησικλή, αντικρίζεις
τα κεντρικά βουνά της
Σαλαμίνας.
Γιατί το έκανε αυτό;

12. Επίσης βγαίνοντας από τα Προπύλαια οι Αθηναίοι μπορούσαν
προς τα αριστερά να βλέπουν τον Πειραιά.

13. Τον καιρό που κατασκευάζονταν, ο πιο άξιος εργάτης
γλίστρησε κι έπεσε από ψηλά. Ήταν σε άσχημη
κατάσταση και οι γιατροί πίστευαν ότι θα πεθάνει.

14. O Περικλής ήταν πολύ στενοχωρημένος. Ξαφνικά στον ύπνο του
παρουσιάστηκε η θεά Αθηνά και του είπε με ποιον τρόπο θα
θεραπευόταν ο τεχνίτης.

15. Εκείνος αμέσως τον μετέφερε στους γιατρούς. Γρήγορα ο
τραυματισμένος τεχνίτης έγινε καλά. Όλοι τότε πίστεψαν ότι η
θεά Αθηνά ενδιαφερόταν πολύ για όλα αυτά τα έργα.

16. Για να τα θυμούνται όλα αυτά οι
Αθηναίοι έστησαν στην Ακρόπολη το
χάλκινο άγαλμα της
Αθηνάς – Yγείας,
το οποίο έφτιαξε ο Φειδίας, όπως και
το χρυσό άγαλμα της Αθηνάς.

17. Να τι έβλεπε όταν κάποιος περνούσε τα Προπύλαια προς το
εσωτερικό της Ακρόπολης.

18. Έτσι ήταν τα Προπύλαια όταν τέλειωσε η κατασκευή τους:
https://www.youtube.com/watch?v=MV6kuZblsZc

19. Έτσι είναι τα Προπύλαια σήμερα

20. Δεξιά από τα Προπύλαια χτίστηκε ο ναός της Αθηνάς Νίκης.

21. Ο ναός της
Αθηνάς Νίκης
ή ναός της
Απτέρου Νίκης
είναι μικρός και
ωραίος
αμφιπρόστυλος
ιωνικός ναός.

22. Έχει 4 μπροστά και 4 πίσω κίονες ιωνικού ρυθμού.

23. Μέσα στον ναό αυτόν
φυλαγόταν το ξόανο της
απτέρου Αθηνάς Νίκης.
Ήταν ένα ξύλινο άγαλμα της
θεάς χωρίς φτερά.
Γιατί;

24. Οι Αθηναίοι το είχαν φτιάξει
το άγαλμα αυτό άπτερο για
να μη φύγει ποτέ η νίκη από
την πόλη τους.

25. Ο ναός της Αθηνάς
Νίκης υπήρχε εδώ
πριν τους Πέρσες.
Όταν ήρθαν οι Πέρσες
τον κατέστρεψαν μαζί
με την υπόλοιπη
Ακρόπολη το 480 π.Χ.
αλλά οι Αθηναίοι τον
ξανάφτιαξαν, έτσι
όπως ήθελε άλλωστε
και ο Περικλής. Το
ξόανο δεν
καταστράφηκε τότε
γιατί οι Αθηναίοι είχαν
προλάβει να το
μεταφέρουν στη
Σαλαμίνα.

26. Έτσι είναι σήμερα ο ναός της Αθηνάς Νίκης

27. Στο ψηλότερο σημείο της Ακρόπολης χτίστηκε ο Παρθενώνας,
αφιερωμένος και αυτός στην Αθηνά.

28. O Παρθενώνας είναι το σπουδαιότερ έργο της ελληνικής
αρχιτεκτονικής. Αρχιτέκτονές του ήταν ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης.

29. Επιστάτης του όλου έργου και
κυρίως του γλυπτικού
διάκοσμου ήταν ο γλύπτης και
φίλος του Περικλή Φειδίας.

30. Ο Παρθενώνας είναι ναός περίπτερος, δωρικού ρυθμού. Είναι
ένας από τους λίγους ολομάρμαρους ελληνικούς ναούς.

31. Δείτε εδώ τι απεικόνιζαν οι μετόπες του Παρθενώνα:
http://www.parthenonfrieze.gr/#/read/text5 .

32. Σήμερα οι μετόπες του Παρθενώνα, όσες υπάρχουν στην
Ελλάδα, βρίσκονται στο Μουσείο της Ακρόπολης και όχι πάνω
στον Παρθενώνα. Γιατί;

33. Η ζωφόρος απεικονίζει την πομπή των Παναθηναίων, την πιο
μεγάλη θρησκευτική γιορτή των Αθηνών.

34. Είναι η στιγμή της πομπής και της παράδοσης του πέπλου από
τον λαό της Αθήνας στη προστάτιδα θεά Αθηνά. Μάθετε εδώ για
τη ζωφόρο: http://www.parthenonfrieze.gr/#/read/text6

35. Στο δυτικό αέτωμα, αυτό που ήταν ορατό από τα Προπύλαια,
βρισκόταν η διαμάχη της Αθηνάς και του Ποσειδώνα.

36. Στο ανατολικό αέτωμα, πάνω από την είσοδο, απεικονιζόταν η
γέννηση της Αθηνάς.

37. Τα δύο αετώματα του Παρθενώνα ήταν αριστουργηματικά
συντάγματα γλυπτικής, έργα του Φειδία. Σήμερα βρίσκονται
μοιρασμένα στο Βρετανικό Μουσείο, στο Μουσείο της
Ακρόπολης και αλλού.
http://www.parthenonfrieze.gr/#/read/text4

38. Ο Παρθενώνας δεν ήταν μόνο ναός. Ήταν και θησαυροφυλάκιο!
Στο πίσω δωμάτιο φυλασσόταν ο θησαυρός και τα χρήματα της
Αθηναϊκής Συμμαχίας, που τα έφερε ο Περικλής από τη Δήλο.

39. Μέσα στο ναό είχε
τοποθετηθεί
το χρυσελεφάντινο
άγαλμα της Αθηνάς, έργο του
Φειδία. Πού βρήκαν οι
Αθηναίοι το χρυσάφι για να
φτιάξουν αυτό το άγαλμα;
Α. Έκαναν οικονομίες και το
αγόρασαν.
Β. Έκαναν πολέμους και το
μάζεψαν από τα λάφυρα.
Γ. Κάτι άλλο. Τι;

40. Στα χρόνια που η Ελλάδα ήταν στα χέρια των Τούρκων,
επισκέφτηκε την Αθήνα ο Άγγλος λόρδος Έλγιν. Με τη βοήθεια
των Τούρκων αφαίρεσε ένα μέρος από τα γλυπτά του Παρθενώνα
και τα μετέφερε στην πατρίδα του.

41. Σήμερα αρκετά από τα μάρμαρα του Παρθενώνα βρίσκονται στο
Βρετανικό Μουσείο. Όλοι οι Έλληνες θέλουμε να επιστραφούν
πίσω. Γιατί;

42. Στο μέρος όπου είχε γίνει, σύμφωνα με το μύθο, ο αγώνας
ανάμεσα στην Αθηνά και τον Ποσειδώνα για το ποιος θα δώσει το
όνομά του στην πόλη της Αθήνας, χτίστηκε το Ερέχθειο.

43. Το ανατολικό τμήμα του ναού ήταν αφιερωμένο στην Αθηνά, ενώ
το δυτικό ήταν αφιερωμένο στον Ποσειδώνα-Ερεχθέα, από όπου
και το όνομά του.

44. Εκεί φυλάσσονταν κομμάτια από την τρίαινα του Ποσειδώνα και
η ελιά, το δώρο της Αθηνάς στην πόλη της Αθήνας.

45. Στη μία πλευρά του το Ερέχθειο αντί για κίονες έχει κορίτσια που
ονομάζονται Κόρες ή Καρυάτιδες. Η δεύτερη από δυτικά Κόρη
αφαιρέθηκε από τον Λόρδο Έλγιν το 1801 και σήμερα βρίσκεται
στο Βρετανικό Μουσείο.

46. Λένε ότι οι Κόρες είναι τοποθετημένες πάνω από τον τάφο του
Κέκροπα και ότι παριστάνουν τις κοπέλες που απέδιδαν τιμές
στον ένδοξο νεκρό.

47. Σήμερα οι 5 Καρυάτιδες βρίσκονται στο Μουσείο της Ακρόπολης
και όχι στο Ερέχθειο. Γιατί;

48. Μια ιστορία λέει ότι κάποτε, τότε που η Ελλάδα ήταν στα χέρια
των Τούρκων, ένας Άγγλος άρχοντας ανέβηκε στην Ακρόπολη
για να βγάλει και να πάρει μαζί του τις έξι μαρμαρένιες κόρες.

49. Πήρε τη μια κι άφησε παραγγελιά στους Τούρκους να πάνε τη
νύχτα να βγάλουν και να του κουβαλήσουν και τις άλλες.

50. Πραγματικά, τη νύχτα πήγαν οι Τούρκοι να πάρουν τις κόρες
αλλά, όταν ανέβηκαν στο Κάστρο, κόντεψαν να τρελαθούν από
το φόβο τους.

51. Oι μαρμαρένιες κόρες έκλαιγαν και φώναζαν την αδελφή τους
που την είχε πάρει ο μιλόρδος κι όλος ο τόπος αντηχούσε από
τα μοιρολόγια τους.

52. Το 'βαλαν στα πόδια οι Τούρκοι κι ούτε που θέλησαν ποτέ να
ξαναπάνε να πειράξουν τις κόρες. Πολλοί άνθρωποι, κάτω από
το Κάστρο, άκουγαν τις κόρες να κλαίνε τις νύχτες
και να ζητάνε την αδελφή τους.

53. Κι εμείς σήμερα ζητάμε να επιστρέψει η Κόρη στην πατρίδα της
και όλα τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Γιατί;

54. Αριστερά όπως μπαίνουμε ήταν το Αρρηφόριο, ένα τετράγωνο
κτίσμα.

55. Στο Αρρηφόριο έμεναν οι δύο Αρρηφόρες, δύο κορίτσια 7-11 ετών,
περίπου δηλαδή σαν κι εσάς, που επιλέγονταν κάθε χρόνο για να
υφάνουν τον Πέπλο της Αθηνάς. Με αυτόν τον πέπλο κάλυπταν το
ξόανο της θεάς όταν γιόρταζαν τα Παναθήναια.

56. O χώρος γύρω ήταν γεμάτος από αφιερώματα. Ανάμεσα σ' αυτά
υπήρχε και το χάλκινο άγαλμα της Αθηνάς που είχε ύψος εφτά
μέτρα.

57. Η άκρη από το δόρυ της Αθηνάς φαινόταν από πολύ
μακριά.

59. Τα αγάλματα που έγιναν την περίοδο αυτή ήταν διαφορετικά από
τους κούρους και τις κόρες. Τα πρόσωπα έχουν πιο φυσικά
χαρακτηριστικά. Τα πόδια φαίνονται να έχουν κίνηση και τα
χέρια δεν είναι κολλημένα στα πλευρά. Γνωστός γλύπτης, εκτός
από το Φειδία, ήταν και ο Πολύκλειτος.

60. Έργα ζωγραφικής ήταν δύσκολο να σωθούν. Γιατί;

61. Αγγεία
σώθηκαν
πολλά. Όλα τα
σπίτια τότε
χρησιμοποιού-
σαν τα αγγεία.
Γιατί;

62. Τα έργα αυτά τα τόσο όμορφα, σχεδόν τέλεια, που δόξασαν την
Αθήνα θεωρήθηκαν κλασικά, γιατί έμειναν αξεπέραστα μέσα
στους αιώνες.

63. Γι' αυτό και η εποχή στην οποία έζησε ο Περικλής ονομάστηκε
«χρυσός αιώνας».

64. Αλλά γιατί σήμερα ο Παρθενώνας και τα
άλλα κτίρια της Ακρόπολης δεν είναι όπως
παλιά;
Τι έγινε;

65. Ο Παρθενώνας διατηρήθηκε άθικτος μέχρι το 1687 μ.Χ. Όμως
τότε, ο βενετσιάνικος στρατός με το Φραγκίσκο Μοροζίνι
πολιορκούσε τους Τούρκους που βρίσκονταν μέσα στην
Ακρόπολη. Το βράδυ της 16ης Σεπτεμβρίου, μια οβίδα έπεσε
στον Παρθενώνα και τον ανατίναξε.

66. Το μεγαλύτερο τμήμα του ναού προς την ανατολική του πλευρά
κατέρρευσε. Ο Μοροζίνι τελικά κυρίευσε την Ακρόπολη και στην
προσπάθειά του να κλέψει κάποια γλυπτά προκάλεσε κι άλλες
ζημιές. Τον επόμενο χρόνο ο Μοροζίνι εγκατέλειψε την Αθήνα και
επέστρεψαν οι Τούρκοι.

67. Μετά από περίπου 100 χρόνια, το 1801 ο κόμης του Έλγιν
κατάφερε και πήρε την άδεια του Σουλτάνου να πάρει ότι αρχαία
ήθελε. Έτσι απέσπασε από την Ακρόπολη διάφορα γλυπτά
κάνοντας και πολλές ζημιές.

68. Συνολικά μετέφερε στο Λονδίνο δεκαοκτώ (18) αγάλματα από τα
αετώματα, δεκαπέντε (15) μετόπες και πενήντα (50) λίθους από
τη ζωφόρο μήκους εβδομήντα πέντε (75) μέτρων.

69. Για όλα αυτά πλήρωσε
35.000 λίρες στους
Τούρκους και στους
Αθηναίους δώρισε ένα
ρολόι, που στήθηκε στην
αρχαία Αγορά.
Γιατί το έκανε αυτό;
Πώς σας φαίνεται η
πράξη του;

70. Το 1815 ο Έλγιν πούλησε τα γλυπτά του Παρθενώνα στο
Βρετανικό Μουσείο. Από τότε βρίσκονται εκεί.

71. Εμείς οι Έλληνες θεωρούμε κλοπή την πράξη του Έλγιν και
ελπίζουμε ότι κάποτε τα μάρμαρα αυτά θα επιστρέψουν στην
πατρίδα τους.

75. Δείτε και εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=l-UqQSa3_l4 (3.15 λεπτά)

76. Μάθετε εδώ πολύ περισσότερα για τον Παρθενώνα (47 λεπτά):
https://www.youtube.com/watch?v=vegh2OUz1qk

77. Δείτε πώς ήταν η Ακρόπολη τότε:
https://www.youtube.com/watch?v=hR68fz7QoBo (1.25 λεπτά)

78. Δείτε εδώ πώς ήταν τότε η Αθήνα (9 λεπτά):
https://www.youtube.com/watch?v=77mMpdlOi_E

79. Περιηγηθείτε στην Ακρόπολη όπως είναι σήμερα εδώ:
http://acropolis-virtualtour.gr/

80. Μάθετε εδώ περισσότερα για την κλοπή των μαρμάρων του
Παρθενώνα: https://www.youtube.com/watch?v=NaQa7_LIr7U
(49.38 λεπτά)

81. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ