Ιστορία Δ΄ δημοτικού

1. Oι δεσμοί που ένωναν τους Έλληνες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

3. Στα αρχαϊκά χρόνια δηµιουργήθηκαν οι πόλεις - κράτη. Oι Έλληνες
ίδρυσαν πολλές αποικίες στα παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου
πόντου. Παρά το γεγονός ότι ζούσαν διασκορπισµένοι σε πολλά µέρη,
οι Έλληνες θυμόντουσαν πάντα ένα πράγμα. ΠΟΙΟ;

4. Σκορπισµένοι καθώς ήταν σε πολλά µέρη, έβρισκαν συχνά ευκαιρίες ν'
ανταµώνουν. Πώς και πού συναντιόντουσαν;
Α. Έκαναν πάρτι
και γλένταγαν όλοι
μαζί.
Β. Πήγαιναν
βόλτες και
συναντιόντουσαν
στις πλατείες.
Γ. Πήγαιναν στα
γήπεδα και
περνούσαν παρέα
όλοι μαζί.

5. Όπου και να ζούσαν αντάμωναν κι έκαναν διάφορα πράγματα μαζί. Oι
πανελλήνιοι αγώνες, τα µαντεία, οι Αµφικτιονίες ήταν µερικές από τις
δραστηριότητες που τους έκαναν να νιώθουν ως µέλη µιας µεγάλης οικογένειας.

6. Oι Έλληνες, σκορπισµένοι στα παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου
πόντου, κράτησαν ζωντανούς τους δεσµούς που τους ένωναν. Φρόντιζαν
µάλιστα να τους ανανεώνουν. Μια τέτοια ευκαιρία ήταν οι Oλυµπιακοί
αγώνες. Στους αγώνες αυτούς, που γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια στην
Oλυµπία, έπαιρναν µέρος µόνο Έλληνες.

7. Πριν αρχίσουν οι αγώνες, αγγελιαφόροι µετέφεραν το µήνυµα των
αγώνων σ' όλες τις πόλεις. Oι πόλεµοι σταµατούσαν. Γιατί;
Έλληνες, σε λίγες μέρες
αρχίζουν οι αγώνες!
Από σήμερα ξεκινά η
Ολυμπιακή εκεχειρία!

8. Oι αθλητές και οι συνοδοί τους µπορούσαν έτσι να πάνε στην Oλυµπία
χωρίς να κινδυνεύουν. Ποιοι μπορούσαν να παρακολουθήσουν τους
Ολυμπιακούς Αγώνες;

9. Απαγορεύεται η είσοδος...
Κάποτε µια ηλικιωµένη γυναίκα, η Καλλιπάτειρα, µπήκε στο στάδιο της
Oλυµπίας την ώρα που γίνονταν οι αγώνες. Κάθισε µαζί µε τους άντρες και
παρακολουθούσε τους αθλητές που αγωνίζονταν. Όταν την κατάλαβαν οι
κριτές των Oλυµπιακών Αγώνων, οι ελλανοδίκες, τη ρώτησαν αυστηρά
πώς τόλµησε να κάνει κάτι τέτοιο.

10. Εκείνη απάντησε θαρρετά πως
είναι µια ξεχωριστή γυναίκα,
γιατί έχει τον πατέρα της και τα
τρία αδέλφια της Oλυµπιονίκες
και τώρα παίρνει µέρος στους
αγώνες και ο γιος της. Αισχίνης, 4η
Επιστολή (διασκευή)

11. Oι νικητές των αγώνων
στεφανώνονταν µε κλαδί ελιάς και
κέρδιζαν την αγάπη και την
εκτίµηση όλων.
Πώς λεγόταν το στεφάνι ελιάς;
Πανελλήνιοι αγώνες γίνονταν
μόνο στην Ολυμπία;

12. Πανελλήνιοι
αγώνες
γίνονταν
επίσης στον
Ισθµό,

13. στους
∆ελφούς

14. και στη
Νεµέα.

15. Oι αρχαίοι Έλληνες τιµούσαν ιδιαίτερα τους Oλυµπιονίκες. Όταν
γύριζαν στην πατρίδα τους, έµπαιναν µέσα στην πόλη όχι από την
κύρια πύλη, αλλά από ένα άνοιγµα που γινόταν στο τείχος. Γιατί;

16. Μ' αυτό τον τρόπο οι πολίτες πίστευαν ότι σε περίπτωση κινδύνου το
κενό θα το κάλυπτε µε το στήθος του ο αθλητής.
Πώς τιµούµε τους Oλυµπιονίκες σήµερα;

17. Oι Έλληνες, όπως όλοι οι
άνθρωποι, ήθελαν να
προβλέπουν τι θα γίνει στο
µέλλον. Για να βρούνε
απαντήσεις στα προβλήµατά
τους πήγαιναν στα μαντεία.
Τι ήταν δηλαδή ένα μαντείο;

18. Ένα μαντείο ήταν ο
ιερός τόπος στον οποίο
πήγαιναν οι Έλληνες
για να µάθουν από
τους ιερείς τι θα τους
συµβεί στο µέλλον.
Ποιο είναι το πιο
γνωστό και σε ποιον
ήταν αφιερωμένο;

19. Το πιο γνωστό ήταν το µαντείο των ∆ελφών που ήταν αφιερωµένο στο
θεό Απόλλωνα. Ποιος τους έδινε τις απαντήσεις που ζητούσαν;

20. Η πυθία, η ιέρεια του θεού Απόλλωνα στο µαντείο των ∆ελφών,
µετέδιδε τους χρησµούς στους ανθρώπους.
Ποιο πρόβλημα υπήρχε με αυτούς τους χρησμούς;

21. Oι χρησµοί, όπως λέγονταν οι απαντήσεις που έδινε η Πυθία, δεν είχαν
πάντοτε ξεκάθαρο νόηµα.

22. Η ασάφεια των
χρησµών
Κάποτε ο Κροίσος,
που ήταν ο βασιλιάς
των Λυδών, θέλοντας
να εκστρατεύσει
εναντίον των
Περσών, ρώτησε το
µαντείο των ∆ελφών
αν θα κέρδιζε στον
πόλεµο.

23. Το µαντείο απάντησε: «Αν ο
Κροίσος περάσει τον Άλυ
ποταµό, θα καταστρέψει
ένα κράτος». O Άλυς
χώριζε τα κράτη της
Περσίας και της Λυδίας.
Τι νομίζετε ότι έκανε ο
Κροίσος;

24. O Κροίσος πέρασε τον Άλυ, έδωσε τη µάχη, αλλά νικήθηκε. Τότε όλοι
κατάλαβαν ότι το µαντείο εννοούσε ότι ο Κροίσος περνώντας τον Άλυ
θα κατέστρεφε το δικό του κράτος. Ηρόδοτος, Ιστορία, Α, 53 (διασκευή)
Πώς κρίνετε τον χρησμό;

25. Σήμερα καμιά φορά λέμε: κάνει την Πυθία. Τι σημαίνει;
Α. Έχει ντυθεί γυναίκα.
Β. Έχει πολύ μακριά μαλλιά
γυναικεία.
Γ. Μπερδεύει τα λόγια του.
Δ. Κάθεται πάνω σε σκαμπό
με τρία πόδια.

26. Σηµαίνει ότι κάποιος ή κάποια λέει λόγια µπερδεµένα. Υπήρχαν άλλα μαντεία;

27. Το πιο παλιό ελληνικό µαντείο
Oι ιέρειες της ∆ωδώνης λένε τα εξής: ∆υο µαύρα περιστέρια πέταξαν από τη
Θήβα της Αιγύπτου και έφτασαν το ένα στη Λιβύη και το άλλο στη ∆ωδώνη.
Αυτό το δεύτερο κάθισε πάνω σε µια βελανιδιά και µίλησε µε ανθρώπινη
φωνή. Είπε πως έπρεπε στο σηµείο αυτό να γίνει µαντείο του ∆ία.

28. Όσοι άκουσαν το µήνυµα πίστεψαν πως ήταν θέληµα του θεού και
υπάκουσαν. Oι ιέρειες που διηγήθηκαν όλα αυτά ήταν η γριά Προµένεια, η
Τιµαρέτη και η νεαρή Νικάνδρα. Συµφωνούσαν µαζί τους και οι ∆ωδωναίοι
που εργάζονταν στο ιερό. Ηρόδοτος, Ιστορία, Β, 54 (διασκευή)
Για ποιο λόγο πιστεύετε οι άνθρωποι εκείνη την εποχή προσπαθούσαν να
γνωρίσουν τι θα γίνει στο µέλλον; Σήµερα οι άνθρωποι κάνουν τέτοιες
προσπάθειες;

29. Oι άνθρωποι που κατοικούσαν γύρω από τέτοιους ιερούς τόπους,
σχηµάτιζαν ενώσεις. Αυτό γινόταν γιατί συνήθως εκεί υπήρχαν
θησαυροί που ήθελαν να τους προφυλάξουν.

30. Ανάµεσα σ' αυτές τις ενώσεις, που ονοµάζονταν Αµφικτιονίες,
ξεχωρίζει η Αµφικτιονία των ∆ελφών.

31. Οι αντιπρόσωποι των Ελλήνων που ζούσαν γύρω από το μαντείο
μαζεύονταν σε ένα μέρος, τη συνέλευση, όπου συναντιόνταν και
συζητήσουν διάφορα θέµατα.

32. Όταν γινόταν συνέλευση, κάθε πόλη έστελνε δυο αντιπροσώπους. Oι
αποφάσεις που παίρνονταν ήταν σεβαστές απ' όλους τους κατοίκους της
περιοχής.

33. Oι υποχρεώσεις των Αµφικτιόνων
Μίλησα για την ίδρυση του ιερού και για την πρώτη συγκέντρωση των
Αµφικτιόνων και διάβασα τους όρκους, µε τους οποίους οι παλιότεροι
Έλληνες υποχρεώθηκαν να µην καταστρέψουν καµιά από τις πόλεις που
ανήκαν στην Αµφικτιονία. Συµφώνησαν τότε να µην τις στερήσουν από τα
νερά των πηγών ούτε σε καιρό πολέµου ούτε σε καιρό ειρήνης.

34. Σε περίπτωση που κάποιος δεν τηρήσει αυτή την υποχρέωση, να
εκστρατεύσουν εναντίον του και να καταστρέψουν τις πόλεις του. Ακόµη, αν
κάποιος κλέψει τους θησαυρούς του θεού ή κάνει κακό στο ιερό, να
ενώσουν τα χέρια, τα πόδια, τη φωνή και όλες τους τις δυνάµεις για να τον
τιµωρήσουν. Αισχίνης, Περί της Παραπρεσβείας, 115 (διασκευή)

35. Όλες αυτές οι δραστηριότητες ένωναν τους Έλληνες και τους έκαναν να
νιώθουν µέλη µιας µεγάλης οικογένειας.

39. Ας θυμηθούμε:
Oι δεσμοί που ένωναν τους Έλληνες
Oι Έλληνες, σκορπισµένοι σε πολλά µέρη, έβρισκαν ευκαιρίες
ν' ανταµώνουν. Oι πανελλήνιοι αγώνες, τα µαντεία, οι
Αµφικτιονίες ήταν µερικές από τις δραστηριότητες που τους
έκαναν να νιώθουν ως µέλη µιας µεγάλης οικογένειας.

40. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ