Edukasyon sa Pagpapakatao 9 Quarter 4

1. Mga Mahalagang Hakbang
Upang Mapaunlad Ang Talento
at Kakayahan Ayon sa Hilig at
Mithiin

2.  Mga Tanong:
1. Ano-anong mga pagbabago sa talento,
kakayahan at hilig ang iyong natuklasan?
2. Nagbago rin ba ang kursong kukunin mo noong
nasa Baitang 7 ka? Ipaliwanag.
3. Sa mga pagbabago sa iyong talento, kakayahan
at hilig, nakaapekto ba ito sa track o kursong nais
mong kuhanin sa Senior High School?

3. “Anak, mag-aral kang
mabuti para sa iyong
kinabukasan at para sa
ating pamilya”.

4. Pansariling salik sa pagpili ng track o
kurso ng akademik, teknikal-
bokasyonal, sining at disenyo, at
isports

5. isang pambihrang biyaya at likas na
kakayahang kailangang tuklasin dahil ito
ang magsisilbi mong batayan sa pagpili
ng track o kursong akademiko, o teknikal
bokasyunal, negosyo o hanapbuhay sa
iyong pagtatapos ng Junior High School.
1. Talento

6. Mga talion o talentong mula sa teorya na
binuo ni Dr. Howard Gardner (1983)
VISUAL-SPATIAL
Iniuugnay dito ang potensyal
ng isang mag-aaral na
makilala at magamit ang
ugnayan ng mga espasyo.

7. VERBAL/LINGUISTIC
Ang katalinuhan ay
nakabase sa galling ng
mag-aaral sa
pagpapahayag ng kanilang
sariling kaisipan.

8. MATHEMATICAL/LOGICAL
Ito ay naaayon sa abilidad o
kagalingan ng mga mag-aaral
sa pag-intindo ng mga
paksang may kaugnay sa mga
numero, sa siyensiya at iba
pa.

9. BODILY/KINESTHETICS
Tinutukoy nito ang abilidad ng
isang mag-aaral na ayusin
ang isang suliranin na gamit
ang koordinasyon ng
kaniyang pag-iisip at ang
galaw ng kaniyang katawan
bilang kabuuan.

10. MUSICAL/RHYTHMIC
Kaugnay ditto sa
klasipikasyong ito ang
may kinalaman sa
musika.

11. INTERPERSONAL
Ito ay nagbibigay
pagpapahalaga sa abilidad ng
isang taong intindihin ang
intensyiyon, motibasyon, o
isyong gusto ng ibang tao.

12. INTRAPERSONAL
May kinalaman sa
pagkilala ng isang
tao sa kaniyang
sarili.

13. NATURALISTIC
Ito ay kaugnay sa
pagkilala, pagklasipika
at magpahalaga sa
ating paligid.

14. 2. Kasanayan o Skills-
ay mga bagay kung saan tayo
mahusay o magaling, na naiiugnay
ito sa salitang abilidad, kakayahan
(competency) o kahusayan
(proficiency).

15. a. Kasanayan sa
pakikiharap sa mga tao
(People Skills)- magiliw na
naglilingkod sa kapwa.

16. b. Kasanayan sa mga
datos (Data Skills)-
magaling magtago ng
mga piles/dokumento

17. c. Kasanayan sa mga bagay-bagay
(Things Skills)- nagpapaandar ng
mga makina, nag-aayos ng mga
kagamitan, nakaunawa at umaayos sa
mga pisikal, kemikal at biyolohikong
mga functions.

18. d. Kasanayan sa Ideya at
Solusyon (Ideas Skills)-
lumulutas ng mga mahihirap
at teknikal na bagay at
nagpapahayag ng mga
saloobin at damdamin sa
malikhaing paraan.

19. 3. Hilig
nasasalamin ito sa mga paboritong Gawain
na nagpapasya sa iyo dahil gusto mo at buo
ang iyong puso na ibigay ang lahat ng
makakaya ng hindi makaramdam ng pagod o
pagkabagot. Salungat dito ang mga Gawain o
bagay na ayaw mong gawin.

20. Hinati ng sikolohistang si John Holland
sa anim ang mga Jobs/career/work
environment, ito ay:

21. a. Realistic
Nasisiyahan sa pagbuo ng mga bagay gamit
ang malikhaing kamay o gamit ang mga
kasangkapan kaysa makihalubilo sa mga tao
at makipagpalitan ng opinion. Matapang,
praktikal at mahilig sa mga gawaing
outdoor .

22. a. Realistic
 forester, industrial arts teacher, radio operator, auto engineer,
mechanical engineer, mining engineer, vocational agriculture teacher,
civil engineer, industrial engineering technician, aircraft mechanic,
mechanical engineer technician, fish and game warden, surveyor,
dental technician, architectural draftsman, electrician, jeweler,
powerhouse repairman, tool and die maker, machinist, mechanic,
stone cutter, locksmith, nuclear reactor technician, tree surgeon, piano
tuner, typesetter, air conditioning engineer, ship pilot, instrument
mechanic, motion picture projectionist,

23. b. Investigative-
 Nakatuon sa mga gawaing pang-
agham, gusting magtrabaho ng mag-
isa kaysa may kasamang iba. Mayaman
sa ideya at malikhain sa kakayahang
pang-agham. Sila ay mapanaliksik,
mapanuri, malalim, matalino at task
oriented.

24. b. Investigative-
 Economist, internist, physician, anthropologist, astronomer, pathologist, physicist,
chemist, production planner, medical lab assistant, tv repairer, biologist, osteopath,
chiropractor, math teacher, natural science teacher, optometrist, psychiatrist,
psychologist, medical technologist, bacteriologist, physiologist, research analyst,
computer analyst, programmer, pharmacist, actuary, quality control technician,
computer operator, geologist, mathematician/statistician, surgeon, meteorologist,
agronomist, animal scientist, botanist, zoologist, horticulturist, natural scientist,
oceanographer, biochemist, veterinarian, geographer, x-ray technician, administrator,
dentist, tool designer, chemical lab technician, engineers such as aircraft, chemical,
electrical, metallurgical, radio/tv technician, engineering aide, weather observer.

25. c. Artistic
Malaya, malikhain at mataas
ang imahinasyon at may
malawak na isipan. Nais nila
ang mga gawaing may
kaugnayan sa wika, sining,
musika, pag-arte at iba pa.

26. c. Artistic
 Drama coach, language teacher, journalist-reporter, drama-teacher,
dancing –teacher, foreign language interpreter, philosopher, art
teacher, literature teacher, music teacher, musician, orchestra
conductor, advertising manager, entertainer, public relations person,
fashion model, writer, editor, radio program writer, dramatist,
actor/actress, designer, interior decorator, critic, fashion illustrator,
furniture designer, jewelry designer, furrier, garment designer,
decorator, architect, artist, photographer , photograph retoucher,
photolithographer (printer), music arranger, composer.

27. d. Social -
 Palakaibigan, popular at responsible.
Gusto nila ang interaksiyon at
pinaliligiran ng mga tao. Madalas
mas interesado sila sa mga talakayan
ng mga problema o sitwasyon ng iba
at mga katulad na gawain.

28. d. Social -
 education, teaching, social welfare, human development, counseling, health
professions (medicine, nursing, etc.), social service, compensation advising
etc., dorm director, interviewer, employment representative, funeral director,
chamber of commerce executive, employee benefits approver, food service
manager,claim adjuster, production expediter, health and welfare coordinator,
educational administrator, training director, historian, environmental health
engineer, home service rep., community recreation administrator, business
agent, extension agent, physical education teacher, building superintendent,
therapist, political scientist, sociologist, social and group worker, personnel
director, food and drug inspector, teacher, minister, librarian, foreign service
officer, history teacher

29. e. Enterprising
 Mapanghikayat, mahusay
mangumbinsi ng iba para sa pagkamit
ng inaasahan o target goals. Ang mga
taong may mataas na interes dito ay
madalas na masigla, nangunguna at
may pagkukusa at kung minsan ay
madaling mawalan ng pagtitimpi at
pasensya.

30. e. Enterprising
 sales and marketing field, banker, insurance underwriter, real state
appraiser, florist, industrial engineer, contractor, warehouse
manager, salesperson-technical products, lawyer, judge, attorney,
tv/radio announcer, branch manager, director industrial relations,
government official, insurance manager, managers such as
restaurant/office/ traffic/human resource/production, etc., salary
and wage administrator, labor arbitrator, systems analyst, director of
compensation and benefits, securities salesperson, human,
resource recruiter.

31. f. Conventional
 naghahanap ng mga panununtunan at
direksiyon; kumikilos ayon sa tiyak na
inaasahan sa kanila.
 Mailalarawan sila bilang matiyaga,
mapanagutan at mahinahon.
 Masaya sila sa mga gawaing tiyak, may
sistemang sinusunod, maayos ang mga
datos at organosado ang record.

32. f. Conventional
 clerical, administrative, time study analyst, business (commercial)
teacher, finance expert, accountant, credit manager, timekeeper,
auto writing machine operator, bookkeeping machine operator,
estimator, foreign trade clerk, office worker, payroll clerk,
accounting machine operator, personnel clerk, sales
correspondent, reservations agent, bookkeeper, cashier, secretary,
medical secretary, library assistant, data processing worker, mail
clerk, personnel secretary, proofreader at iba pa.

33. 4. Pagpapahalaga
 ay nagpapamalas ng pagsisikap na
abutin ang mga ninanais sa buhay at
makapaglingkod ng may pagmamahal sa
bayan bilang pakikibahagi sa pag-unlad
n gating ekonomiya.

34. 4. Pagpapahalaga
 Helping Society
 Helping others
 Competitions
 Creativity
 Artistic creativity
 Knowledge
 Having power and
authority
 Public contact
 Working alone
 Physical strength
 Intellectual status
 Profit-Gain
 Fun
 Working with others
 Adventure
 Independence
 Technology
 Religious
 Recognition

35. 5. Mithiin
 Kailangang magkaroon ng matibay na
personal na pahayag ng misyon sa
buhay para makamit ang minimithi.
 Di lang dapat umiiral sa iyo ang
hangaring magkaroon ng mga materyal
na bagay at kaginhawaan sa buhay,
kailangan ay isipin rin ang pakikibahagi
para sa kabutihang panlahat.

36. Sa pagpili ng Track o Kurso para
sa Baitang -11 dapat isalang-
alang ang mga sumusunod:

37. 1. Ang magkaroon ng
makabuluhang
hanapbuhay o maiangat
ang antas ng buhay.

38. 2. Tataglayin mo ang
katangian ng isang
produktibong
maggagawa.

39. 3. Kung masisiguro ang
pagiging produktibo sa
iyong mga Gawain, ikaw
rin ay nakikibahagi sa pag-
uunlad ng ekonomiya ng
bansa.

40. 1. Ano-ano ang mga pansariling salik sa pagpili ng tamang
kursong Akademiko o Teknikal-Bokasyonal, Sining at
Isports, Negosyo o Hanapbuhay sa pagtuntong mo ng
Senior High (Baitang 11-12)?
2. Bakit mahalaga ang mga pansariling salik na ito sa
pagpili mo ng iyong kurso at hanapbuhay?
Mula sa iyong nabasa, subukan natin ang iyong pagkaunawa sa pamamagitan ng
pagsagot sa mga ibaba at isulat ito sa iyong dyornal o kuwaderno.

41. 3. Alin sa mga pansariling salik sa pagpili ng kurso ang
iyong higit na isinaalang-alang? Alin ang hindi? Ipaliwanag.
4. Bilang kabataan, anong mga hamon ang iyong hinaharap
sa kasalukuyan (Baitang 9) na may kaugnayan sa iyong
pagsasaalang-alang sa pipiliing kurso o hanapbuhay
(akademiko o teknikal-bokasyonal)