1. ДАЙМОНД КАЛЛА - ХҮНИЙ ХӨГЖИЛ
ШУТИС, Компьютерийн техник Менежментийн сургууль,
Хүний Нөөцийн Удирдлага мэргэжлийн
3-р дамжааны оюутан Б.Мөнх-Эрдэнэ
И-мэйл: muugii_130@yahoo.com
Удирдагч багш: Д.Ариунжаргал
Хураангуй
Онолын үндэс хэсэгт: Солонгосын эрдэмтэн Вонь Дун Ёньны тодорхойлсноор
XI зууныг манлайлагч “Даймонд Калла” хүний тухай, түүнийг хөгжүүлэх áүх
талын боловсрол олгох сургалтын 5 талт зарчмын талаар авч үзсэн.
Судалгаа болон санал болгох хөтөлбөр хэсэгт: ШУТИС-ийн Компьютерийн
техник Менежментийн Сургуулийн Бизнесийн удирдлага мэргэжлээр суралцаж
буй оюутнуудаас авсан судалгааны үр дүн багтсан. Уг судалгааны зорилго нь
ирээдүйн манлайлагчид болох оюутнуудынхаа бодит чадварыг 5 талт зарчмаар
үнэлж, давуу болон дутагдалтай талыг тодорхойлсон болно. Судалгааны үр
дүнгээс хангалтгүй гарсан үзүүлэлтүүдийг сайжруулах хөтөлбөрүүдийг санал
болголоо.
Түлхүүр үг
“Даймонд Калла” : Бүх талын боловсролтой хүнийг үнэт алмазтай зүйрлүүлж
“Даймонд Калла” хүн /Diamond collar/ гэж нэрлэж байна.

2. Оршил
Байгууллагын хамгийн чухал, шавхагдашгүй нөөц нь хүний нөөц байдаг. Харин
түүнийг удирдан зохион байгуулах цаашид хөгжүүлэх нь байгууллагын
тулгамдсан асуудал болоод байна. Үүний тулд сайн удирдагч сайн
манлайлагчдыг бэлтгэн гаргах хэрэгтэй юм. Тэгвэл манлайлагч хүн гэж ямар
шинжийг агуулсан хүнийг хэлэх вэ?
Манлайлах хувийн шинжийн онолд Стогдиллийн тодорхойлсноор манлайлагч
хүн
- бие бялдрын шинж/ дайчин, шаламгай байдал, гадна байдал, нуруу /
- чадавхийн 4 шинж
- хувийн 16 онцлог шинж чанар / зохицох чадвар, зоримог түрэмгий
шинж, сэтгэлийн тэнхээ, өөртөө итгэх итгэл гэх мэт/
- ажилтай холбоотой 6 шинж / амжилтанд тэмүүлэх, шаргуу уйгагүй
чанар, санаачилга гэх мэт/
- нийгмийн 9 чанар/ хамтарч ажиллахад бэлэн байдал, хүмүүстэй аятай
харилцаа тогтоох чадвар, захирамжлах авъяас гэх мэт/ - уудыг өөртөө
хадгалсан байдаг гэж тодорхойлжээ.
Харин Солонгосын эрдэмтэн Вонь Дун Ёнь тодорхойлсноор XI зууныг
манлайлагч “Даймонд Калла” хүний 5 шинжийг агуулсан хүн байх ёстой гэжээ.
Өнөөгийн нийгэмд ямарч байгууллага өөрсдийн удирдагчаа сонгохдоо өндөр
шаардлага тавьж, төгс хүнийг эрэлхийлдэг. Харин тэдгээр ирээдүйн
удирдагчдийг бэлтгэн гаргаж байгаа боловсролын салбарт тэр бүр анхаарлаа
хандуулдаггүй. Би энэ бүтээлийнхээ судалгааг боловсролын салбарт, тэр
дундаа бизнесийн байгууллагыг удирдах удирдагчдыг бэлтгэдэг бизнесийн
чиглэлээр суралцаж буй оюутнууд дээр хийхийг зорьсон юм. Ийм учраас
судалгааны объект болгож өөрийн сургуулийг сонгож авсан.
Бүх талын боловсрол олгох сургалтын 5 талт зарчмын энэхүү аргыг зөвхөн
боловсролын салбар биш, ямарч байгууллага дээр ажиллагчдаа хөгжүүлэх арга
хэрэгсэл болгон ашиглах боломжтой юм.

3. Онолын үндэс
Хүний мөн чанарыг илэрхийлдэг үндсэн 3 шинж бол бие махбод, сэтгэл санаа,
оюун ухаан бөгөөд эдгээрийг хооронд нь ялган салгаж болохгүй ч харилцан
шүтэлцээнд нь нэгэн зэрэг тэтгэн хөгжүүлэх ёстой билээ. Чухам үүнд л
боловсролын зорилго оршино. Бүх талын боловсрол олгох сургалт дээрх 3
шинжээс гадна амьдралаа зөв авч явах, бусадтай харилцах чадварыг
төлөвшүүлж хөгжүүлэх зорилготой юм.
Эдгээр 5 шинжийг агуулсан хүнийг үнэт алмазтай зүйрлүүлж “Даймонд Калла”
хүн /Diamond collar/ гэж нэрлэж байна.
Бүх талын боловсролтой “Даймонд Калла” гэж ямар хүнийг хэлэх вэ?
“Даймонд Калла” хүн нь хамт олны гишүүн бүрд авъяас чадвар, нөөц
бололцоогоо бүрэн дүүрэн ашиглах нөхцөл боломжийг олгож, тэднийг хүсэл
сонирхлых нь дагуу хөтлөн удирдаж чаддаг чадварлаг зохион байгуулагч,
удирдагч хүн юм. Ихэнхи хүмүүс удирдагч хүнийг эрх мэдлээрээ дарангуйлагч
гэж үздэг. Гэтэл хамгийн шилдэг удирдагч нь бусдад өөрийгөө зориулж чаддаг,
тэдний төлөө гэсэн сэтгэлтэй байх ёстой юм байна .
“Даймонд Калла” хүн доорх 5 шинжийг хадгалсан байх болно.
1. Сэтгэлийн тэнхээ – Ямар ч бэрхшээлийг зоригтойгоор даван туулж чаддаг
өөрийн гэсэн үзэл бодолтой явдгаараа бусдын итгэл найдварыг хүлээж чаддаг.
2. Бие бялдар – Биеэ аливаа хөнөөлт зүйлээс хамгаалан үргэлж ариун явдал
мөрийг эрхэмлэдэг.
3. Оюуны чадамж, мэдлэгээ бүрэн ашиглах чадвар, ухаалаг байдал. –
Мэдлэг болон мэдээллийг богино хугацаанд хүлээн авч, аливаа асуудлыг
ширээний араас биш, гол цэг дээр нь очиж биечлэн танилцаж, учир шалтгааныг
нь олж тогтоон эгзэгтэй үед зөв мэргэн шийдвэр гаргаж чаддаг.
- Гадаад хэлний өргөн мэдлэгтэй.
- Хийсвэр байдлыг бодит болгон тухайн үед нь зөв үйлс болгож чаддаг.
- Байгаль дэлхийн зүй тогтол, түүний хуулиудын талаар зөв ойлгосон,
ертөнцийг үзэх зөв үзэл бодолтой.
- Өөрийн сул талаа засах чадвартай.
Аливаа асуудлыг объектив, субъектив талаас нь дүгнэн бодож,
харилцан хамааралд нь авч үздэг байна.
4. Амьдралаа зөв авч явах – Амьдралын үнэт эрдэнэ болсон цагийг үр
дүнтэйгээр ашиглан өдөр тутмын төлөвлөгөөнөөс авахуулаад долоо хоног, сар,
жил, насан туршийн амьдралын чиг зорилго, төлөвлөгөөгөө боловсруулан
түүнийхээ дагуу амьдардаг. Ямар ажлыг хэзээ, хаана, яаж хийх вэ? гэдгээ
тогтоож дэс дарааллын дагуу хийж чаддаг.
5. Бусадтай харилцах – Бусдыг хайрлан хүндэтгэж, шаардлагатай цагт тэднийг
дэмжин тусалж чаддаг. Мөн өөрийгөө хянан захирдаг, төлөв даруу, бусдаас
үргэлж суралцдаг бөгөөд ямар ч хувирал өөрчлөлтөнд тохирох зөв үзэл
бодолтой явдгаараа аливаа асуудалд уян хатан хандаж зөв, мэргэн шийдвэр
гаргадаг. Чухам ийм л хүн бусдын итгэл хүндэтгэлийг хүлээнэ. Тэрээр хамт
олныхоо чадамжийг ахиулан, ямар ч хэцүү байдалд барьц алдахгүйгээр үр
ашиг, бүтээмжийг өсгөж чаддаг.

4. Ийнхүү өөрийгөө бүхий л талаас нь хөгжүүлж чадсан, аливаад голч мэргэн
ханддаг, зөв сэтгэлтэй, бусдын төлөө үйлчлэн амьдарч чаддаг хүмүүс XXI зууны
түүхийг үргэлжлүүлэгчид байх болно.
Бүх талын боловсрол олгох сургалтын 5 талт зарчим,
түүний 25 зүйл
Эдгээр 25 зүйл нь авъяас чадварыг дээд зэргээр хөгжүүлдэг бөгөөд үүнд
сэтгэлийн тэнхээтэй болгох 5 зүйл, эрүүл чийрэг бие бялдартай байх 5 зүйл,
бусадтай харилцах харилцааг сайжруулах 5 зүйл, оюуны чадамжийг хөгжүүлэх 5
зүйл, амьдралаа зөв авч явах чадвар олгох 5 зүйл тус тус байна.
Боловсролын 5 талт зарчим 1: Сэтгэлийн тэнхээ /Ñ.Ò./
Сэтгэлийн тэнхээ нь тэсвэр хатуужил буюу сэтгэлийн хүчийг хэлж байгаа юм.
Сэтгэл санааны тэсвэр хатуужилтай болгоход нөлөөлөх 5 зүйлийн зорилтыг
санал болгож байна. Үүнд:
1. Амьдралын тодорхой зорилготой байх
2. Уран сайхны мэдрэмжтэй байх
3. Бодол санаагаа бодит ажил хэрэг болгох
4. Бусдын төлөө гэсэн сэтгэлтэй байх
5. Тусган хүлээж авах ба хариуцлага хүлээх чадвартай байх
Боловсролын 5 талт зарчим 2: Бие бялдар ба ариун байдал /Á.Á./
Хүний бүх талын боломжийг хөгжүүлэхэд хамгийн чухал нь эрүүл бие юм. Чанар
сайтай хоол унд идэж, хангалттай унтаж амран, янз бүрийн эм тариа
хэрэглэхээсээ илүү биеийн хөдөлгөөний дасгалуудыг хийж дадвал илүү эрүүл
чийрэг бие бялдартай болно. Хамгийн үр дүнтэй дасгалууд:
1. Үр дүнт 5 дасгал – Биеэ цэх авч явах хэрэгтэй
- Үе мөчүүдийг байнгын хөдөлгөөнд байлгах хэрэгтэй
- Хоолны шингэц сайн байх хэрэгтэй
- Мэдрэхүйн 5 эрхтэнийг хамгаалах хэрэгтэй
- Гүн нойрсож байх хэрэгтэй
2. Бие чийрэгжүүлэх дасгал
3. Бүх хүч чадлаараа хийх дасгал
4. Цагийг үр дүнтэй ашиглах
5. Ариун явдал мөрийг сахиу биеэ зөв авч явах
Боловсролын 5 талт зарчим 3: Оюуны чадамж /Î.×./
Энэ нь мэдлэгийн хэмжээгээр биш мэдлэгийг ашиглах чадвараар хэмжигдэнэ.
1. Оюуны чадамжийг хөгжүүлэх 5 зүйл
– Мэдээллийг хүлээн авах чадвар
- Гадаад хэлийг сурч эзэмших чадвар
- Ерөнхийгөөс нарийвчлан тодорхойлох чадвар
- Хийсвэр ойлголтыг тодорхойлох чадвар
- Шинжлэх ухаан танин мэдэхүйн чадвар
2. Сул талаа засах сургалт
3. Бодит байдал болон хувийн үзэл бодол
4. Цогцолбор сургалт

5. 5. Зохион байгуулах чадвар /үнэнийг хайх/
Боловсролын 5 талт зарчим 4: Амьдралаа зөв авч явах/À.À.ß.×/
Хүнд нэр төр, алдар гавьяа, мэдлэг боловсрол, ажил мэргэжил, эрүүл бие гээд
янз бүрийн хэрэгцээ байдаг. Гэвч эдгээр нь хүнийг зөв зохистой амьдрахад
төдийлөн нөлөөлж чаддаггүй ажээ. Эрүүл саруул байсан бие нэг өдөр өвдөж
болно, заримдаа нэг ч мөнгөгүй болох үе байдаг, нэр төр ч гэсэн нэгэн адил. Нэг
өдөр мандаж байсан бол нэг өдөр гутан унаж байдаг.
Харин үхэн үхтэлээ амьдралаа зөв зохистой авч явахад цаг ашиглалт хамгийн
чухал юм. Цагийг хэдий чинээ зөв ашиглаж чадна төдий чинээ амьдралаа зөв
зохистой авч явж чадна. Иймээс цаг бол бидний амьдралын үнэт эрдэнэ юм.
1. Цагийг дээрээс харах /цагийг уртасгах/
2. Цагийн хуваарийг юунаас эхэлж төлөвлөх вэ? /цагийг чанаржуулах/
3. Цагийн хуваарь
- Өдөр тутмын төлөвлөгөө
- 7 хоног, сар, жилийн төлөвлөгөө
- Насан туршийн амьдралын төлөвлөгөө:
а.Амьдралын туйлын зорилгыг тогтоох
б.Төлөвлөгөөгөө 10 жилээр үечлэн тогтоох
в.Жил жилийн төлөвлөгөө боловсруулах
4. Авъяас чадвараа хөгжүүлэх нь
5. Бусдаас суралцдаг төлөв даруу хүн бол өөрчлөн байгуулагч
Боловсролын 5 талт зарчим 5: Бусадтай харилцах /Á.Õ./
Энэ нь хүн хүнээ хайрлах ёсон үгүй болсон өнөө үед зайлшгүй яригдах ёстой
зүйлийн нэг гэж үзэж байна.
1. Өөрийгөө эрхэмд үзэх нь
2. Гэр бүлээ хайрлах
3. Бусдыг хайрлах /хамт олон, найз нөхөд, хөрш/
4. Хүн хүнээ хайрлах хүмүүнлэг ёсон
5. Шилдэг манлайлагч хүний онцлог шинж
Бүх талын боловсрол олгох сургалтын 5 талт зарчмыг хамгийн анх
хэрэглэсэн сургуулийн тухай.
Хятад дахь Солонгосын хамтарсан анхны их сургууль болох Ёнбоны
Техникийн Их Сургууль нь үнэн, хайр, энхтайван, хайр, шинэчлэлт,
өөрчлөлтийн бодлогоор өөрчлөлтийн давалгаан дунд байгаа хятадын залуучууд
ертөнцийг үзэх үзэлд суурилсан шинжлэх ухаан техникийн боловсрол олгохын
зэрэгцээ амьдрах ухаан ба амьдралын үнэнийг зааж сургадаг. Үүгээрээ оюуны
болоод хамтын амьдрал төв болж байгаа юм. Хамтын үзэл бодол, санаа үгүй
болж байгаа өнөө үед бүх талын боловсролын туган доор эвлэлдэн зохицсон
хамтын амьдралыг хэрэгжүүлж байна. Мөн энэ цаг үед зайлшгүй байх ёстой
зүйлийн нэг бол хайр гэж үзэн сэтгэлдээ хайрыг тээж, бусдыг хайрлаж
хүндэтгэж амьдардаг хүнийг бэлтгэж гаргахын төлөө зохих сургалтуудыг явуулж
байна.
Сэтгэлийн тэнхээ – Уг их сургуульд элсэн орсон оюутнууд оюутны байранд
амьдрах 2 жилийн хугацаанд оюутны байрны дүрэм журмыг амьдралын хэвшил

6. болгон мөрдөж амьдардаг. Нутгийнхаа хөгжил цэцэглэлтэнд гар бие оролцох,
бусдад туслах зэрэг нийгмийн амьдралд өргөн оролцдог.
Эрүүл чийрэг бие – Оюутнууд хичээл номоо давтахын зэрэгцээ эрүүл байхын
тулд урлаг уран сайхны авъяасаа дээшлүүлэхийн тулд биеийн тамир, урлаг
уран сайхны дугуйлан лекцэнд хамрагддаг.
Оюуны чадамж – Оюутан сурагчдын онолын мэдлэгийн талаар зөв ойлголттой
болгохын тулд “Сургалт судалгааны онол арга зүй” гэсэн хичээлээр бүх оюутан
сурагчдад лекц уншдаг. Мөн англи хэл, солонгос хэл, хятад хэл гэсэн 3 хэлээр
сургалт явуулдаг. Компьютер, цахим тоолуурын сургалтыг 4 жилийн турш
явуулдаг. Мөн уг сургууль Хятадын төв хотуудад “Насан туршийн боловсрол
олгох төв” –ийг ажиллуулдаг
Амьдралаа авч явах - Ёнбоны Техникийн Их Сургуулийн хамтын амьдрал нь бүх
багш сурагчид хамтдаа амьдарч сургахын зэрэгцээ насан туршийнхаа
амьдралын зорилгоо олж авах төдийгүй түүндээ хүрэх жил, сар, долоо хоногийн
төлөвлөгөөтэй амьдардаг.
Бусадтай харилцах – Бүх оюутан багш нартайгаа ойр харилцаатай байж
зөвхөн мэдлэг олж авах төдийгүй хамтын амьдрал дотроос олон зүйлийг
сургадаг.
Ийнхүү тус сургуулиас бүх талын боловсрол олж төгссөн анхны төгсөгчид
нь 150 хүн байсан бөгөөд тэдний зарим нь шууд ажил хийж, зарим нь
магистрантурт үргэлжлүүлж сурсан байна.

7. Судалгааны хэсэг болон санал болгох хөтөлбөрүүд
Судалгаанд ШУТИС-ийн Компьютерийн техник Менежментийн Сургуулийн
Бизнесийн удирдлага мэргэжлээр суралцдаг 20 оюутнуудыг хамруулсан.
Судалгааны ерөнхий үр дүн
DQ дүнгийн дундаж
0.8
0.7
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
С.Т.
Б.Б.
О.Ч.
А.А.Я.Ч.
Б.Х
Ерөнхий үзүүлэлтээс хамгийн хангалтгүй үзүүлэлт нь “Бие бялдар” байгаа нь
оюутнууд өөрсдийн чухал эрдэнэ болох эрүүл мэнддээ анхаарал халамж муу
тавьдаг нь харагдаж байна.
Мөн 5 талт зарчмын 25 зүйл тус бүрийн үр дүнг судалгаанд оролцогчдын
дунджаар гаргасан ба хамгийн хангалтгүй байгаа үзүүлэлтийг гаргасан.

8. DQ нарийвчлалын график
1
0.8
0.6
0.4
0.2
0
С.Т.
Б.Б.
О.Ч.
А.А.Я.Ч.
Б.Х.
Үзүүлэлт тус бүрийнүр дүн
Сэтгэлийн тэнхээ:
Сэтгэлийн тэнхээ
1. Амьдралын тодорхой зорилготой байх
2. Уран сайхны мэдрэмжтэй байх
3. Бодол санаагаа бодит ажил хэрэг болгох
4. Бусдын төлөө гэсэн сэтгэлтэй байх
5. Тусган хүлээж авах ба хариуцлага хүлээх
чадвартай байх
0.862963
0.644444
0.677778
0.72963
0.455556 min
0.674074
Сэтгэлийн тэнхээгийн 5 үзүүлэлтээс хамгийн муу үр дүн үзүүлсэн зүйл нь Тусган
хүлээж авах чадвар ба хариуцлага хүлээх чадвар.
Сайжруулах хөтөлбөр1: 3 минутын чимээгүй цаг
Хүн сэтгэлийн тэнхээтэй болохын тулд “Чимээгүй цаг” гаргаж амьдралдаа
хэвүүлэх хэрэгтэй. Энэ нь хүний сэтгэлийг өөдрөг болгодог 4 төрлийн сургалтыг
багтаасан маш үр дүнтэй арга юм. Хэн ч саад болохооргүй чимээгүй газар
ганцаараа юмуу, хэсэг бүлгээрээ дараах сургалтыг явуулна.
Сургалт явуулах арга:
Оновчтой нэгэн эхийг сонгон аваад дараах 4 үйлдлийг хийж гүйцэтгэнэ.
1. Ажиглалт хийх - Өгүүллэгийг анхааралтай уншаад өөрт мэдрэгдсэн үг,
өгүүлбэрийг тэмдэглэнэ.
2. Мэдэрсэн зүйлээ бичих – Танд яагаад мэдрэмж төрүүлснийг товчхон
бичнэ.
3. Түүнээс үндэслэн амьдралдаа хэрэгжүүлэх зүйлээ бичих – Амьдралдаа
хэрэгжүүлж чадах, ялангуяа 24 цагийн дотор хэрэгжүүлж чадах зүйлээ
бүр тодорхой бичнэ. Гэхдээ энэ нь сэтгэлийн хөөрлөөр биш, яг үйлсээр
харагдахуйц дүгнэж болохуйц зүйлё байх ёстой

9. 4. Сэтгэлээ илэрхийлэх, магтан урамшуулах – Ингэж ажиллах явцдаар
хэсэг бүлэг болж мэдэрсэн зүйлүүдээ хоорондоо ярилцаж, бодол
санаагаа илэрхийлэн чин сэтгэлийн халуун яриа өрнүүлж хуваалцах юм.
Энэ нь олон хүний бодол санааг ойлгож мэдэх боломжтой төдийгүй тусган
хүлээж авах болон хариуцлага хүлээх чадварыг хөгжүүлдэг маш идэвхтэй
сургалт юм.
Нэрт эмч Жон Хантер: “Санаандаа орсноо болон үзсэн харснаа бичиж
тэмдэглэж авах нь худалдаачин хүн эд бараандаа тооллого хийдэгтэй
адил юм. Түүнийг хийхгүй бол өөрийн дэлгүүртээ юу байгаа, юу
байхгүйг огт мэдэхгүйтэй адил биз дээ” гэжээ.
Бие бялдар:
Бие бялдар
1. Үр дүнт 5 дасгал
2. Бие чийрэгжүүлэх дасгал
3. Бүх хүч чадлаараа хийх дасгал
4. Цагийг үр дүнтэй ашиглах
5. Ариун явдал мөрийг сахиу биеэ зөв авч явах
0.337037 min
0.403704
0.603704
0.625926
0.655556
0.525185
Бие бялдарын 5 үзүүлэлтээс хамгийн муу үр дүн үзүүлсэн зүйл нь Үр дүнт 5
дасгал.
Сайжруулах хөтөлбөр2: Үр дүнт 5 дасгал
Бид эрүүл чийрэг байхын тулд аливаа дасгалыг хүч шавхан хийх ёстой гэж
үздэг. Гэтэл үнэн хэрэгтээ ингэж хичээсний үр дүн муу байдаг. Яагаад гэвэл
бололцооноос илүү хүч шаардсан хүнд дасгалуудыг хийх гэж мэрийгээд
байвалр эцэстээ бие нь туйлдаж ядрахад хүрдэг. Иймд өөрийнхөө биед
тохирсон дасгалуудыг сонгож хийх нь хамгийн чухал. Доор өгүүлэх 5 дасгал нь
хүний биеийг эрүүл байлгах үндсэн гол дасгалууд юм.
1. Биеэ цэх авч явах хэрэгтэй
2. Үе мөчүүдийг байнгын хөдөлгөөнд байлгах хэрэгтэй
3. Хоолны шингэц сайн байх хэрэгтэй
4. Мэдрэхүйн 5 эрхтнийг хамгаалах хэрэгтэй
5. Гүн нойрсож байх хэрэгтэй
“Гоц авьяас нь тэсвэр тэвчээрээс өөр юу ч биш”
Францын нэгэн байгаль
шинжээч
Оюуны чадамж:
Оюуны чадамж
1. Оюуны чадамжийг хөгжүүлэх 5 зүйл
2. Сул талаа засах сургалт
3. Бодит байдал болон хувийн үзэл бодол
0.707407 0.680556 0.693981
0.677778 0.726852 0.702315
0.640741 0.763889 0.702315

10. 4. Цогцолбор сургалт
5. Зохион байгуулах чадвар
0.507407
0.648148
mi
0.75 0.628704 n
0.62963 0.638889
0.673241
Оюуны чадамжийн үзүүлэлтээс хамгийн муу үр дүн үзүүлсэн зүйл нь Цогцолбор
сургалт.
Бүх талын боловсрол олгох сургалт нь хүнд байх ёстой 5 шинжийг харилцан
шүтэлцээнд хөгжүүлэх зорилготой юм. Мэдлэг эзэмшихэд эрүүл бие саруул
ухаан хэрэгтэй. Мөн тэсвэр хатуужилгүй бол хэзээ ч амжилттай сайн суралцаж
чадахгүй шүү дээ. Иймд бүх талын боловсрол олгох цогч сургалтыг
боловсролын салбарт хэрэгжүүлэх хэрэгтэй.
Астрономич Кепул: “Ямар нэг ганц зүйлийг ч ухаан санаагаа
төвлөрүүлээд бодож үзвэл тэр нь шалтгаан болон дэлгэрч цаашаа
улам гүнзгийрээд бодол болон хөвөрдөг. Эцэст нь зангилагдаагүй
асуудалд бүхий л оюун санаагаа чиглүүлээд гартаа оруулж авдаг” гэжээ.
Амьдралаа авч явах:
Амьдралаа авч явах чадвар
1. Цагийг дээрээс харах
2. Цагийн хуваарийг юунаас эхэлж төлөвлөх вэ?
3. Цагийн хуваарь
4. Авъяас чадвараа хөгжүүлэх нь
5. Бусдаас суралцдаг төлөв даруу хүн бол өөрчлөн
байгуулагч
0.685185
0.744444
0.455556 min
0.803704
0.77037
0.691852
Амьдралаа авч явах чадварын 5 үзүүлэлтээс хамгийн муу үр дүн үзүүлсэн зүйл
нь Цагийн хуваарь.
Сайжруулах хөтөлбөр4: Төлөвлөгөөний хүснэгт
Амьдралаа авч явахын тулд насан туршийн амьдралын төлөвлөгөө
боловсруулж хөтөлнө. Хамгийн энгийн арга нь цаг ашиглалтын дэвтэр хөтлөх
явдал юм.
Юуны өмнө та өөрийнхөө амьдралын туйлын зорилгыг тогтоох хэрэгтэй. Дараа
нь та өөрийн амьдралын насан туршийн төлөвлөгөө, өдөр тутмын, долоо хоног
бүрийн, сар бүрийн, жил бүрийн төлөвлөгөөг хүснэгтээр гаргаж хэрэгжүүлээрэй.
Мөн та өдрийн цаг ашиглалтаа тооцож үзээрэй.
Өдрийн цаг ашиглалтын жишээ хүснэгт
Д/д Хийсэн зүйл
Ашиггүй
өнгөрөөсөн минут
1 Өглөөний цайны дараа 7:10-7:20
10
2 Хичээлдээ явах 7:40-8:00
20
Нийлбэр
10
30

11. 3
4
5
6
7
8
9
10
11
Өдрийн цайны дараа 13:10-13:20
Оройн хоолны дараа 19:30-20:00
Зорилгогүй ТВ үзэх 20:00-21:00
Унтахын өмнө 23:15-23:30
10
30
60
15
40
70
130
145
Энэ арга нь таныг цагийг үр дүнтэй ашиглахад сургана.
Скот цагийн хатуу баримталдахад сэлтгэлээ зориулсан хүн байжээ.
Скот өглөө бүр 5 цагт босч, өөрөө пийшиндээ гал түлдэг, сахлаа хусч,
хувцас хунараа сольсны дараа 6 цагийн үед ширээндээ суудаг ажээ. 9
цагаас 10 цагийн хооронд гэрийнхэн нь цуглаж өглөөний цайгаа уудаг
бөгөөд тэр болтол тэрээр өдрийнхөө бичих ёстой төлөвлөсөн
зүйлийнхээ ихэнхийг нь хийдэг ажээ. Ийнхүү Скотт ядрахаа үл тоон
хичээллэж, өргөн мэдлэг биедээ шингээж, урт настай, гайхамшигтай
бүтээлийг хүн төрөлхтөнд бэлэглэсэн билээ.
Бусадтай харилцах:
Бусадтай харилцах
1. Өөрийгөө эрхэмд үзэх нь
2. Гэр бүлээ хайрлах
3. Бусдыг хайрлах /хамт олон, найз нөхөд, хөрш/
4. Хүн хүнээ хайрлах хүмүүнлэг ёсон
5. Шилдэг манлайлагч хүний онцлог шинж
0.77037
0.737037
0.685185 min
0.722222
0.696296
0.722222
Бусадтай харилцах чадварын 5 үзүүлэлтээс хамгийн муу үр дүн үзүүлсэн
үзүүлэлт нь Бусдыг хайрлах.
Сайжруулах хөтөлбөр5: Бусадтай харилцах харилцааны хүснэгт
Бусад хүнтэй нийтлэг харилцаатай байхын тулд хүмүүнлэг үзэлтэй болох
хэрэгтэй. Дараах хүснэгтийг ашиглаж 1 долоо хоногт 1 хүнтэй холбоо тогтоож
түүний сайн талыг харж сайн харилцаатай байна. Улмаар өдөр бүр тусгай цаг
гарган бусдын тухай бодох хэрэгтэй.
Бусадтай харилцах харилцааны жишээ хүснэгт
Нэр: Сарнай
Хүйс: Эмэгтэй
Нас 20
Одоо байгаа байдал
- Тусгаж авах ба хариуцлага хүлээх чадвартай
- Тодорхой зорилготой
- Бусдын төлөө санаа тавьдаг
- Бодсон санаснаа хэрэгжүүлэх чадвартай
- Эрүүл мэнддээ төдий л анхаарал тавьдаггүй
- Оюуны чадавхийг хөгжүүлэх аргуудыг сайн

12. Сайн тал
-
Миний хийх ёстой зүйл
-
мэдэхгүй
Сул талуудаа мэдэж засах чадвартай
Аливаа зүйлийг бодит байдлаас нь хардаг
Интернет мэдээлэл сүлжээг өргөн ашиглаж
чаддаг
Тухайн өдрийг юунаас яаж эхлэхээ мэддэг
Орчныг өөрчлөх чадвар зохих хэмжээнд
байдаг
Биеэ зөв авч явж аливаа зүйлд болгоомжтой
ханддаг
Бусад хүнтэй харилцаа сайн
Хүүхэд залуучуудыг авъяас чадвараа дээд
зэргээр ашиглаж чаддаг шилдэг манлайлагч
болгохын тулд сурган хүмүүжүүлэх бодолтой
Сэтгэлийн тэсвэртэй
Зөв сэтгэлтэй
Асуудлын гол гогцоог хардаг
Сул талаа засах чадвартай
Хүнлэг даруу байдал
Бүх талын боловсрол олгох сургалтын оюуны
чадамжийг хөгжүүлэх дасгалуудыг долоо
хоногт 2 цаг хамтарч хийх
Бие
биедээ
итгэлцлийг
бий
болгох,
төлөвлөгөөний дагуу амьдрахад нь туслах
1 долоо хоногт 3 удаа өглөөний гүйлт хийх
Линкольн бараг зуун жилийн өмнө ярихдаа: “Дусал бал таваг дүүрэн
цөснөөс илүү ялаа цуглуулна” гэжээ. Энэ нь хүмүүст мөн адил хамаарна.
Хэрэв та хүнийг өөрийн талд оруулахыг хүсвэл юуны өмнө үнэнч нөхөр
нь болохоо харуулах хэрэгтэй. Энэ бол зүрх сэтгэлийг татах “дусал
бал” бөгөөд юу ч хэлсэн гэсэн оюун санаанд нь хүрэх дардан зам мөн
гэжээ.

13. Дүгнэлт
Бүх талын боловсрол олгох сургалт нь хүнд байх ёстой 5 шинжийг харилцан
шүтэлцээнд хөгжүүлэх зорилготой юм. Мэдлэг эзэмшихэд эрүүл бие саруул
ухаан хэрэгтэй. Мөн тэсвэр хатуужилгүй бол хэзээ ч амжилттай сайн суралцаж
чадахгүй шүү дээ. Иймд бүх талын боловсрол олгох цогч сургалтыг
боловсролын салбарт хэрэгжүүлэх хэрэгтэй. Үүний тулд багш, оюутан хоёрын
аль алиных нь хүчин чармайлт шаардлагатай боловч гагцхүү оюутнаас өөрөөс
нь хамаарна. Харин багш түүнийг чиглүүлж өгөх хэрэгтэй.
Мөн бусад ямар ч салбарт хэрэгжүүлж болох нь энэ сургалтын давуу тал юм.
Бизнесийн байгууллагууд байгууллагынхаа гол баялаг болох хүний нөөцөө энэ
сургалтаар хөгжүүлвэл байгууллагын бүтээмж дээшилнэ.
Ашигласан материалын жагсаалт
1. Вонь Дун Ёнь, Бүх талын боловсрол олгох сургалтын 5 талт зарчим
2. Х.Пүрэвдагва, Менежмент, УБ хот, 2005
3. 2*2=6 буюу суут 60 сэтгэгчид, УБ хот
4.Äåéë Êàðíåãè, ͺõ人 ººðòºº òàòàæ áóñäàä íºëººëºõ ¸ñîí, ÓÁ õîò, 2000 îí
5. www.lavlav.mn
6. www.olloo.mn
7. www.google.mn
Зохиогчийн тухай
Бямбадорж овогтой Мөнх-Эрдэнэ. 2005 онд ШУТИС-ийн харъяа Математикийн лицей төгссөн.
ШУТИС-ийн харъяа
Компьютерийн техник Менежментийн Сургуулийн Хүний Нөөцийн
Удирдлага мэргэжлийн 3-р дамжааны оюутан.