2. Edukimi ne karriere
Edukimi në karrierë është një program i planifikuar i aktiviteteve të plan
programit dhe të përvojave të të nxënit. Qëllimi është që t’u ndihmohet të
rinjve t’i zhvillojnë njohuritë dhe shkathtësitë e nevojshme për të bërë zgjedhje
të suksesshme, për të menaxhuar lëvizjet e tyre në mësim dhe për të hyrë në
punë.
Edukimi në karrierë i ndihmon nxënësit:
• të hulumtojnë mundësitë e të nxënit dhe të karrierës,
• të bëjnë zgjedhje të mirinformuara në lidhje me të mësuarit dhe mundësitë e karrierës,
• të kuptojnë se si këto zgjedhje do t’u ndihmojnë atyre për t’i plotësuar aspiratat e tyre,
• të menaxhojnë me sukses momentet kyçe të lëvizjeve të tyre.
Nxënësit kanë nevojë për ndihmë:
• për të vlerësuar arritjet, interesimet dhe prirjet e tyre,
• për të mësuar se si zhvillohen planet,
• për t’i zyrtarizuar këto plane në një dokument të shkruar,
• për t’i vënë planet në veprim.
3. Kater hapat drejt zhvillimit te
karrieres
Hapi 1: Zhvillimi personal-Vetëndërgjegjësimi
Hapi 2: Kontrolloni botën e punës – këshillimi dhe
planifikimi i karrierës
Hapi 3: Vendosni synime dhe merrni vendime-
Vendimmarrja
Hapi 4: Tani, t’i përvishemi punës
4. Orientimi ne karriere
Ka për qëllim t’u ndihmojë të rinjve që t’i përdorin njohuritë dhe shkathtësitë
që i fitojnë nga edukimi në karrierë për marrjen e vendimeve. Është me
rëndësi jetike që orientimi të jetë i paanshëm.
Orientimi u ndihmon të rinjve që të përqendrohen në zgjedhjet e tyre, arsimi
i pajis ata që të kenë qasje dhe të përdorin në mënyrë efektive këshillat dhe
orientimin e siguruar nga mësimdhënësit dhe këshilltarët e karrierës.
6. STRATEGJIA E EDUKIMIT DHE ORIENTIMIT
NË KARRIERË 2015 – 2019
Duke marrë parasysh nevojën e domosdoshme për shërbime të
edukimit për orientimin në karrierë, Qeveria e Kosovës ka hartuar një
Strategji për të:
mbështetur qytetarët e saj në të gjitha fazat e jetës së tyre,
menaxhuar me sukses një karrierë
për të marrë vendime të duhura dhe të informuara për arsim,
trajnim dhe punësim.
7. Kjo strategji eshte ndare ne pese fusha:
(i) Arsimi parauniversitar,
(ii) Arsimi i lartë (universitar),
(iii) Shërbimet publike të punësimit (SHPP),
(iv) Ofruesit jopublik (OJQ dhe sektori privat)
(v) çështjet sistemore që ndikojnë në ofrimin e
shërbimeve të orientimit në karrierë, në të gjithë
sektorët.
8. Si perfundim…
Strategjia do të ketë fokus në tri fusha kryesore të cilat do të
ndikojnë drejtpërdrejt në zhvillimin e sistemit për ofrimin e
shërbimeve të orientimit në karrierë, si në:
(i) Krijimin e standardit për profesionin dhe kualifikimin për
këshilltar të karrierës,
(ii) Zhvillimin e informacionit rreth karrierës
(iii) Promovimin e konceptit të karrierës tek nxënësit, si dhe
familjarët e tyre.
9. Institucionet arsimore
Një institucion arsimor është një vend ku njerëzit e moshave të
ndryshme fitojnë një arsim, duke përfshirë parashkollat, kujdesin
për fëmijët, shkollat fillore, shkollat e mesme dhe universitetet. Ato
ofrojnë një larmi të madhe të mjediseve mësimore dhe
hapësirave të të nxënit.
10. Korniza kurrikulare e Kosoves
Me Kornizën kurrikulare synohet që fëmijët dhe të rinjtë/të rejat e Kosovës
të përgatiten për t`u përballur me sfidat e shekullit XXI dhe të gjenerojnë
dije të reja konkurruese në mënyrë aktive për tregun global të punës.
Nxenesi duhet te jete ne qender
1. Komunikues efektiv
2. Mendimtar kreativ dhe kritik
3. Nxenes te suksesshem
4. Kontribues produktiv per Kosoven dhe shoqerite e kombet tjera
5. Individ te shendetshem qe marrin vendime te bazuar ne mencuri
6. Qytetar te pergjegjshem, aktiv dhe pjesemarres
11. Në kurrikulën e re të Kosovës janë 7 fusha kurrikulare , ku fusha
kurrikulare: “Jeta dhe puna” është për të zhvilluar kompetencat për jetë, për
punë dhe për mjedis dhe si rezultat përfundimtar është formimi i një personi
kontribuues produktiv.
Një prej koncepteve të fushës “Jeta dhe puna” është për edukim dhe orientim
në karrierë (Njohje me konceptet elementare, punë dhe profesion).
12. Ofrimi i informatave rreth
karrierës në shkolla
Është e rëndësishme për shkollat që të ofrojnë informata
për nxënësit në lidhje me karrierën dhe kalimin nga
shkolla në punë, në mënyrë që ata të mund të kryejnë
pjesën më të madhe të kërkimit vet. Kjo është gjithashtu
një mënyrë për të motivuar nxënësit që të marrin
përgjegjësinë për planifikimin e karrierës së tyre dhe është
një element thelbësor i procesit.
14. Në Komunen e Prishtinës, është përpiluar nje katalog nga
Qendra për Këshillim në Karrierë, i cili ofron informata mbi
profesionet që ofrohen nga shkollat profesionale.
Duke pasur parasysh se vendimi për të përzgjedhur një
profesion të caktuar nuk është gjithmonë një vendim i lehtë,
Qendra për Këshillim në Karrierë është në shërbim të
nxënësve, për t’u dhënë informata më të detajuara në lidhje
me profesionet ekzistuese brenda shkollave profesionale
15. Përpos kësaj, Qendra për Këshillim në Karrierë ka për qëllim
që t’i ndihmojë nxënësit e shkollave profesionale që të
promovojnë vetën, për të gjetur punë praktike dhe punë të
rregullt përmes shërbimeve falas, siç janë: këshillimi në
karrierë, trajnime për shkathtësi të buta, si: përgatitja e CV-së,
letrës motivuese etj.
Disa nga profilet qe ofrojne shkollat profesionale
16. Organizatat jo-qeveritare
Organizata Jo-Qeveritare do të thotë organizatë jo-qeveritare e
regjistruar në përputhje me dispozitat e legjislacionit në fuqi.
OJQ-ja mund të jetë “shoqatë” apo “fondacion” i themeluar për të
ndjekur çështjet e përfitimit shoqëror ose interesit të dyanshëm.
OJQ-të që veprojnë në territorin e Republikës së Kosovës janë OJQ-të
kosovare dhe OJQ-te ndërkombëtare.
OJQ e vendit është shoqata apo fondacioni i themeluar në Kosovë me
qëllim të përmbushjes së çfarëdo qëllimi të ligjshëm, qoftë për dobi të
përgjithshme apo për interes të përbashkët.
17. OJQ-te mund te jene te ndryshme perkah fusha e veprimtarise
Dhe aktiviteti i tyre si p.sh. :
1. Edukativo-arsimore
2. Shkence dhe teknologji
3. Art dhe kulture
4. Rini
5. Ceshtje gjinore
6. Mbrojtje e ambientit
7. Pune dhe mireqenie sociale
8. Biznes dhe ekonomi
9. Qeverisje lokale etj.
18. Disa OJQ me karakter
edukativo-arsimor
KEC - Qendra per edukim e Kosoves
APPK - Agjensioni i Përkrahjes së Punësimit në Kosovë
ORCA - Organizata për Rritjen e Cilësisë në Arsim
TOKA - Organizata Kosovare për Talent dhe Arsim
Together Kosova
Akademia jCoders
BONEVET
Akademia ELITA
Voice of Roma, Ashkali and Egyptians – VoRAE
Shpresa Shtëpi për Fëmijët Kosovë (SDSF)
SOS Fshatrat e Fëmijëve në Kosovë
Save the Children
Qendra për studime të avancuara FIT
Organizata Rinore Akti
Balkan Sunflowers Kosova
19. KEC – Qendra per edukim e Kosoves
Qendra për Arsim e Kosovës është organizatë lokale jo-qeveritare
dhe jopërfituese. KEC përqendrohet kryesisht në trajnimin e
personelit të shkollave, në lidhje me metodologjitë e reja të
mësimdhënies dhe të udhëheqjes. Përveç kësaj KEC është aktive në
fusha të tjera që mbështesin avancimin e cilësisë së arsimit në
Kosovë.
20. APPK - Agjensioni i Përkrahjes së
Punësimit në Kosovë
APPK-ja është lider në ofrimin e përkrahjes për (re)integrimin socio
ekonomik dhe zhvillimin e kapaciteteve të grupeve të ndryshme
synuese, duke siguruar qëndrueshmërinë e tyre socio-ekonomike dhe
avancimin profesional, duke kontribuar kështu edhe ne zhvillimin
ekonomik dhe stabilizimin e përgjithshëm të komunitetit.
Përkrahja e (re)integrimit socio-ekonomik të individit-përfituesit në
shoqëri, realizohet përmes këtyre formave:
Këshillime profesionale
Trajnime profesionale
Ndërmjetësim në punësim
Vetëpunësimi – Themelimi i Bizneseve Private
21. TOKA - Organizata Kosovare për Talent dhe
Arsim
Misioni: Përshpejtimi i ndryshimeve sociale në Kosovë duke
investuar në rininë e saj.
Programi tyre është i ndarë në dy shtylla:
1. Edukimi dhe zhvillimi rinor-
fokusohet në zhvillimin e lidershipit
personal, shkathtësi sociale,
edukimi qytetar dhe ndërgjejgjësim
ambiental.
2. Vullnetarizmi edukativ rinor
në komunitet- që kanë për qëllim
stimulimin dhe inkurajimin e të
rinjve që t’i shërbejnë komunitetit
me njohuri të reja, vetëbesim,
dhe shkathtësi të zhvilluara
në programet e TOKAs.
22. BONEVET Akademia jCoders
BONEVET është krijuesi i parë
në Ballkan, një vend ku njerëzit
mblidhen për të mësuar, krijuar,
sjellin idetë e tyre në jetë, ndajnë
burimet dhe njohuritë, punojnë
në projekte, rrisin dhe
ndërtojnë.
Secila prej këtyre aktiviteteve
përfshin 50% vajza dhe 50%
djem.
Akademia jCoders ka për mision
ndërtimin e gjeneratës së re të krijuesve,
duke i ekspozuar të rinjtë nga mosha 8
vjeçare ndaj teknologjisë informative
dhe krijimit të teknologjisë.
Akademia jCoders ka këto
objektiva:
Ndertimin e gjeneratave te reja me
njohuri ne teknologji infomrative
Zhvillimin e planprogrameve te reja te
cilat do te ofrojne diversitet ne mesimin
e teknologjise
Zgjerimin e akademise edhe ne qytetet
tjera
