Mededingingsrecht in de digitale economie

1. Mededingingsrecht in de digitale economie:
risico’s en tip’s
mr. Blanka Vitéz en mr. Robbert Jaspers | 17 september 2019
Start

2. Agenda
AKD2
1. De digitale economie en het mededingingsrecht
2. Mededingingsrechtelijke risico’s: art. 101 VWEU
 Beperken online verkoop en adverteren
 Oplegging minimumprijzen (verticale prijsbinding)
 Gebruik van algoritmes
3. Mededingingsrechtelijke risico’s: art. 102 VWEU
4. Vijf tips
5. Vragen?

3. De digitale economie en het mededingingsrecht
3
Steeds meer economische activiteit verschuift naar digitale
markten
 Verschil zit in innovatie, gebruik nieuwe technologieën
 Significante (groei)kansen voor bedrijven
Digitale markten verschillen van ‘traditionele’ markten
 Transparanter, opener, belang van data, netwerkeffecten en
fenomeen ‘winner takes all’
Digitalisering beïnvloedt ‘traditionele’ markten
Heeft mededingingsrechtelijke consequenties
 Bespreking belangrijkste risico’s onder artikelen 101 en 102
VWEU
AKD

4. Risico’s: art. 101 VWEU (1)
4
Artikel 101 VWEU: “Onverenigbaar met de interne markt en verboden zijn alle overeenkomsten tussen
ondernemingen, alle besluiten van ondernemersverenigingen en alle onderling afgestemde feitelijke
gedragingen welke de handel tussen lidstaten ongunstig kunnen beïnvloeden en ertoe strekken of ten
gevolge hebben dat de mededinging binnen de interne markt wordt verhinderd, beperkt of vervalst (…)”
Waarmee opletten ten aanzien van art. 101 VWEU?
Oplegging beperkingen aan online adverteren en verkopen
 Beperking adverteren, online verkoop leidt tot verminderde vindbaarheid, concurrentiemogelijkheden
online retailer
 Eigenlijk altijd (zeer) risicovol, uitzonderingen beperkt
 Voorbeeld: Europese Commissie (2018) Guess (€40 miljoen)
AKD

5. Risico’s: art. 101 VWEU (2)
Oplegging minimumprijzen aan online detailhandelaren
 Verticaal, i.e. tussen ondernemingen actief in verschillende fasen
productieketen;
 Bijv. oplegging minimumprijs, specifieke marges of beperkingen in
mogelijkheid tot geven kortingen
 Bijv. EU Commissie (2018) Asus, Denon & Marantz, Philips & Pioneer (€110
miljoen)
 Interesse van nationale en Europese mededingingsautoriteiten
 ACM: lang terughoudend, in december 2018 melding van onderzoek en
invallen
AKD5

6. Risico’s: art. 101 VWEU (3)
Prijszetting door algoritmes
 Concurrenten gebruiken hetzelfde algoritme
 ‘Geautomatiseerd kartel’: prijsstellingsalgoritmes passen
prijzen onafhankelijk van elkaar aan, komen tot dezelfde prijs
 Voorbeelden: Topkins (VS), EU Commissie (2018) Asus,
Denon & Marantz, Philips & Pioneer (gezamenlijke boete €110
miljoen)
 Groeiend en actueel, ACM onderzoekt theoretische effecten op
concurrentie
Uitwisseling van concurrentiegevoelige informatie
AKD6

7. Risico’s: art. 102 VWEU
Artikel 102 VWEU: “Onverenigbaar met de interne markt en verboden, voorzover de handel tussen
lidstaten daardoor ongunstig kan worden beïnvloed, is het, dat een of meer ondernemingen misbruik
maken van een machtspositie op de interne markt of op een wezenlijk deel daarvan (…).”
Waarmee opletten ten aanzien van art. 102 VWEU?
 Met name risico’s voor grote ontwikkelaars software, platforms
- Bijv. voorinstallatie software, of zelfbevoordeling op eigen platform
- Voorbeeld Google Shopping, Google Android
- Voorbeeld Lufthansa – Air Berlin
 Toekomstmuziek: gebruik persoonlijke data wordt risicogebied
- Personal pricing; datagebruik om reserveringsprijs individueel te bepalen
- Databundeling en privacyoverwegingen (Bundeskartellamt 2019)
- Commissie onderzoekt datagebruik Amazon Marketplace
AKD7

8. Vijf tips
1. Vuistregel: is het in ‘traditioneel’ mededingingsrecht riskant? Dan waarschijnlijk
ook op de digitale markt.
2. Overeenkomsten beperking online verkoop, adverteren, mogelijkheden
prijsstelling altijd laten nakijken.
3. Veel ontwikkelingen, houd actualiteiten in de gaten en organisatie alert.
4. Twijfel? Advies vragen loont.
5. Toch problemen? Mogelijk nog verweer op basis van effectenanalyse
/efficiëntieargument.
AKD8

9. akd.nl
Bedankt voor uw aandacht.