Μοντέλα μάθησης (από: http://dione.lib.unipi.gr/xmlui/bitstream/handle/unipi/3814/Karampinis.pdf?sequence=2)

1. Μοντέλο συναρμολόγησης (jigsaw ΙΙ)
Το μοντέλο συναρμολόγησης/ αλληλοδιδακτικής (Jigsaw II), σύμφωνα με την
κατηγοριοποίηση των Eggen & Kauchak (2001), είναι μια στρατηγική του μοντέλου
συνεργατικής μάθησης (cooperative-learning models) που ανήκει στα μοντέλα
κοινωνικής αλληλεπίδρασης (social interaction models).
Η συναρμολόγηση είναι μια από τις στρατηγικές της συνεργατικής μάθησης, η οποία
εμπλέκει τους μαθητές σε ομαδικές εργασίες με πρόθεση την εκπλήρωση των στόχων
που έχουν τεθεί. Βασίζεται, όπως και όλες οι στρατηγικές των συνεργατικών
μοντέλων μάθησης, στους ομαδικούς στόχους, στην ατομική υπευθυνότητα αλλά και
στις ίσες ευκαιρίες για επιτυχία. Οι μαθητές χωρίζονται σε ετερογενείς ομάδες και
μελετούν όλο το υλικό που πρέπει να μάθουν, δίνοντας έμφαση στο ειδικό μέρος/
υποθέμα που τους έχει ανατεθεί. Το διδακτικό μοντέλο της συναρμολόγησης
αναπτύχθηκε από τον Slavin, ως μια προσαρμογή της αρχικής στρατηγικής
συναρμολόγησης (Jigsaw I) που είχε δημιουργηθεί από τον Aronson και τους
συνεργάτες του, με στόχο την ενθάρρυνση της αλληλο-εξάρτησης μεταξύ των μελών
της ομάδας.
Στόχοι του μοντέλου
Όπως σε κάθε μοντέλο, στόχος του είναι η κατανόηση του θέματος. Το να κάνεις,
όμως, τους μαθητές να συνεργάζονται αποτελεσματικά είναι ένας κυρίαρχος στόχος
για όλες τις συνεργατικές μαθησιακές στρατηγικές. Με τη στρατηγική αυτή
στοχεύουμε στην προώθηση της ατομικής ευθύνης και της θετικής αλληλεξάρτησης
μεταξύ των μελών των ομάδων, στην ενίσχυση της πρόσωπο-με-πρόσωπο
αλληλεπίδρασης καθώς και της συζήτησης για την οικοδόμηση της γνώσης των
μαθητών, στην ανάπτυξη συνεργατικών και μεταγνωστικών δεξιοτήτων.
Θεωρητικά και εννοιολογικά θεμέλια του μοντέλου
Τα ομαδοσυνεργατικά μοντέλα εξελίχθηκαν στη σημερινή τους μορφή μέσα από τη
σύνθεση πολλών και διαφορετικών θεωρητικών σχολών (Ματσαγγούρας, 2004).
Ο Dewey (1910; 1916) ήταν αυτός που εισηγήθηκε και εφάρμοσε την
ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, γιατί προωθεί την κοινωνικοποίηση του μαθητή
εξασφαλίζοντας συνθήκες βιωματικής μάθησης. Με τον τρόπο αυτό, σύμφωνα με τις

2. αρχές της κοινωνικής ψυχολογίας που ασχολείται με τις κοινωνικές προκαταλήψεις,
είναι δυνατόν να εξασφαλιστούν συνθήκες ισότιμης συνεργασίας μεταξύ
«διαφορετικών» ατόμων, κάτι πολύ σημαντικό στις σημερινές πολυσυλλεκτικές
κοινωνίες.
Η δυναμική της ομάδας, επίσης, ενέχει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των μοντέλων
συνεργατικής μάθησης. Μελετά την πορεία ανάπτυξης της ομάδας, τις δομές της, τις
επιπτώσεις της ομάδας στα μέλη και τη συμπεριφορά της ομάδας έναντι άλλων.
Σύμφωνα με την κοινωνική ψυχολογία μέσα στην ομάδα αναπτύσσεται
αλληλεξάρτηση. Οι Johnson & Johnson (1994; 1996) έδωσαν έμφαση στη
σπουδαιότητα της ατομικής ευθύνης καθώς και στον τρόπο επιλογής των μελών των
ομάδων σε ανομοιογενείς ομάδες. Η εργασία σε ομάδες παρακινεί τους μαθητές γιατί
εκπληρώνει και ένα σημαντικό κοινωνικό στόχο, αυτόν του «ανήκειν», σύμφωνα με
τον Maslow και τη διάσημη πυραμίδα αναγκών του (Boeree, 2006).
Η ψυχολογία της γνωστικής ανάπτυξης δε, βασιζόμενη στις θεωρίας των Piaget και
Vygotsky, υποστηρίζει ότι η μάθηση επέρχεται μέσα από την επικοινωνία του ατόμου
με το κοινωνικό περιβάλλον.
Από την αναφορά των παραπάνω σχολών που επηρέασαν τα ομαδοσυνεργατικά
μοντέλα, και επομένως και το μοντέλο συναρμολόγησης, μπορούμε να
υποστηρίξουμε ότι η επιλογή της παραπάνω προσέγγισης είναι αποτέλεσμα τόσο
ψυχολογικών όσο κοινωνικών και οικονομικών λόγων, που δίνει βαρύτητα όχι μόνο
στο περιεχόμενο της αποκτηθείσας γνώσης αλλά και στη διαδικασία μέσα από την
οποία αποκτάται (Eggen & Kauchak, 2001). Όπως αναφέρει και ο Slavin (1995) οι
θεωρίες που υποστηρίζουν τα συνεργατικά μοντέλα θα πρέπει να ιδωθούν ως
συμπληρωματικές και όχι ως αντίθετες.
Περιγραφή εκπαιδευτικών φάσεων Διδακτικού Μοντέλου
Η στρατηγική της συναρμολόγησης υλοποιείται σε πέντε φάσεις. Ξεκινά με τη
συλλογή πληροφοριών, συνεχίζει με την διασπορά αυτών μέσα στις ομάδες και
ολοκληρώνεται με την αποτίμηση και αναγνώριση (Eggen & Kauchak, 2001).

3. Φάση 1η:
Συλλογή Πληροφοριών
Φάση 4η:
Αποτίμηση
Φάση 3η:
Διδασκαλία στην ομάδα "συναρμολόγησης"
Φάση 2η:
Σύσκεψη "ειδικών" ομάδας
Φάση 5η:
Αναγνώριση
Φάσεις μοντέλου "συναρμολόγησης" (Eggen & Kauchak, 2001)
Φάση 1η
. Συλλογή πληροφοριών (Information Gathering). Οι μαθητές έχουν
τοποθετηθεί σε ετερογενείς ομάδες και έχει εκχωρηθεί σε κάθε μέλος της ομάδας το
θέμα στο οποίο θα πρέπει να εξειδικευθεί. Την πρώτη φορά που θα χρησιμοποιηθεί η
στρατηγική αυτή θα ήταν καλό να πραγματοποιηθεί μέσα στην τάξη, ώστε ο
εκπαιδευτικός, με τη βοήθεια φύλλων εργασίας που θα έχει μοιράσει στους μαθητές
του, να τους καθοδηγήσει σχετικά με το έργο τους. Μπορεί, όμως, να γίνει και ως
εργασία για το σπίτι. Η στρατηγική αυτή προσφέρει στον εκπαιδευτικό δυνατότητες
ελέγχου των διαδικασιών και εισηγήσεων προς τις ομάδες.
Φάση 2η
. Σύσκεψη «ειδικών» ομάδας (Expert meeting). Αφού οι ειδικοί μελετήσουν
το θέμα που έχουν, συναντιούνται για να ανταλλάξουν απόψεις, να συγκρίνουν
σημειώσεις και να διευκρινίσουν τις απορίες τους. Καλό είναι να υπάρχει κάθε φορά
ένας «αρχηγός» της συζήτησης, που θα τη διευκολύνει και θα διασφαλίζει ότι όλα τα
μέλη της ομάδας συμμετέχουν ενεργητικά. Τα φύλλα εργασίας βοηθούν στο
συντονισμό και στη δομή της συζήτησης αυτής, τα αποτελέσματα της οποίας
μεταφέρονται στις ομάδες «συναρμολόγησης».

4. Φάση 3η
. Διδασκαλία στην ομάδα «συναρμολόγησης» (Team report). Οι ειδικοί της
κάθε ομάδας διδάσκουν το αντικείμενό τους στα άλλα μέλη της ομάδας. Στη φάση
αυτή, ο κάθε ειδικός οργανώνει και ανακεφαλαιώνει το θέμα στο οποίο έχει
ειδικευθεί για να το περιγράψει καλύτερα στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας του.
Φάσεις 4η
και 5η
. Αποτίμηση και αναγνώριση (Evaluation and Recognition). Τα άτομα
της ομάδας εξετάζονται, συνήθως, σε ατομική πρόχειρη δοκιμασία με τη μορφή
μικρών απαντήσεων ή ερωτήσεων πολλαπλών επιλογών. Οι βαθμοί των ατομικών
πρόχειρων δοκιμασιών των μαθητών υπολογίζονται ως βαθμοί βελτίωσης,
καλυτέρευσης της απόδοσής τους, συγκρινόμενοι με τους προηγούμενους βαθμούς
τους. Αν ο μέσος όρος του βαθμού βελτίωσης ξεπερνά ένα συγκεκριμένο επίπεδο,
τότε όλα τα μέλη της ομάδας θα λάβουν μια ανταμοιβή (π.χ. πιστοποιητικό,
προνόμια) αναγνωρίζοντας με τον τρόπο αυτό την πρόοδο της ομάδας.