W ostatnich latach w obszarze zarządzania i systemów informatycznych szeroko dyskutowany jest sposób uwzględnienia w nich dynamicznych aspektów procesów biznesowych. Zagadnienie to określane jest m.in. jako Dynamiczne Zarządzanie Procesami Biznesowymi (ang. Dynamic Business Process Management, DBPM) lub BPM 2.0. Jest to rozwinięcie tradycyjnego Zarządzania Procesami Biznesowymi (ang. Business Process Management, BPM) o tzw. aspekt dynamiczny. Dostępne próby definiowania DBPM łączy wspomniany aspekt dynamiczny, który przeważnie sprowadzany jest do jednej z cech procesów biznesowych, tj. przebiegu, z pominięciem pozostałych. W prezentacji zaadresowano zagadnienie dynamicznych procesów biznesowych, wskazano definicje oraz określono kierunki prac rozwojowych zorientowanych na praktyczne zastosowanie przedstawionych zagadnień.
2. WPROWADZENIE
tgzik@tigaconsulting.pl
Dlaczego mówi się o „dynamicznych procesach biznesowych”?
Co się o nich mówi?
Definicje
Dynamiczne aspekty procesów
Kierunki rozwoju
1
2
3
4
5
www.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
4. BPM W ORGANIZACJI - ZAGADNIENIA
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
5. ZMIANY NIEZAPLANOWANE -> ZMIANY DYNAMICZNE
Zmiana niezaplanowana może być koniecznością
lub/i szansą:
- jeżeli jest koniecznością – organizacja musi ją
wdrożyć
- jeżeli jest szansą – organizacja może chcieć ją
wdrożyć
Czas na realizację zmiany niezaplanowanej:
- pozwala na wdrożenie zmiany w cyklach
zarządczych
- nie pozwala na wdrożenie zmiany w cyklach
zarządczych (zmiana dynamiczna)
Zmiany mogą dotykać różnych aspektów organizacji,
m.in.: procesów, struktury, zatrudnienia, systemów
It
Wdrożenie zmian dynamicznych wyzwala presję na
organizację i „burzy” porządek zbudowany oraz
kontrolowany dzięki podejściu procesowemu (BPM)
Jeżeli organizacja chce (musi) wdrożenia zmiany
dynamicznej, a nie jest przygotowana do wdrażania
zmian tej klasy, wówczas BPM może stanowić dla
niej ograniczenie
Dynamiczne zmiany, które wpływają na organizację,
wpływają bezpośrednio lub pośrednio, przy
świadomości organizacji lub nie, na jej procesy
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
6. ZMIANY DYNAMICZNE A PROCESY – ZAGADNIENIA RYNKOWE
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
7. DYNAMIC BUSINESS PROCESS MANAGEMENT - DEFINICJE
tgzik@tigaconsulting.pl
W publikacji na portalu ebizQ,
Scott Byrnes definiuje BPM 2.0
jako następną generację BPM,
która musi rozwiązać dwa
problemy dzisiejszych organizacji,
tj. brak przejrzystości i kontroli
nad codziennymi procesami
biznesowymi oraz brak wiedzy i
wytycznych dla pracowników o
wymaganej wartości dodanej,
niezbędnych do realizacji
powierzonych im zadań, BPM 2.0
ma sprostać tym wyzwaniom
poprzez dynamiczne
modelowanie z dnia na dzień
działalności w organizacji i
zapewnienia widoczności, kontroli
i odpowiedzialności za działania o
znaczeniu krytycznym. (Źródło:
ebizq.net)
www.tigaconsulting.pl
Zgodnie z definicją Gartner,
DBPM, to zdolność do wspierania
zmian procesu przez każdą rolę, w
każdym czasie, z bardzo niską
tolerancją czasową. Jest to zestaw
dyscyplin w połączeniu z
technologiami, które zwiększają
zdolność osoby lub systemu do
podejmowania właściwych i
aktualnych zmian w odpowiedzi
na niejawne i jawne potrzeby.
(Źródło: gartner.com)
Według Marka Szelągowskiego, DBPM jest rozszerzeniem klasycznego
(statycznego) BPM w kierunku organizacji uczącej się, zgodnie z trzema
poniższymi zasadami:
ewolucyjna zmienność w czasie wykonywania – pracownicy
realizujący dany proces, mają możliwość jego adaptacji do
wymogów realizacyjnych, procesy muszą być definiowane i
wdrażane w taki sposób, aby możliwe były uzupełnienia, a nawet
zmiany ich przebiegu dokonywane przez bezpośrednich
wykonawców;
wykonanie procesu jest równoznaczne z udokumentowaniem
wykonania - wdrożenie dynamic BPM musi być wykonane w taki
sposób, aby definicja procesu była zawarta w wykonawczym
systemie informatycznym kierowanym procesami oraz żeby
wykonanie procesu było równoznaczne z udokumentowaniem
wykonania, bez obciążeń dodatkową sprawozdawczością;
kompleksowość i ciągłość – wdrożenie zarządzania procesowego
powinno co najmniej obejmować cały proces podstawowy
opisujący główną działalność przedsiębiorstwa, wdrożenie dynamic
BPM powinno obejmować proces podstawowy, w tym także
dostawców czy podwykonawców. (Źródło: dbpm.pl)
Wszystkie prawa zastrzeżone
8. DYNAMIC BUSINESS PROCESS MANAGEMENT - OPINIE
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl
Różne definicje …
Brak praktycznej
wartości dodanej …
Brak standaryzacji …
…Różne interpretacje …
Brak jednoznaczności
…
Różne podejścia
dostawców ...
Wszystkie prawa zastrzeżone
9. KONTEKSTY „STOSOWANIA” PROCESÓW BIZNESOWYCH
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl
Modelowanie procesów
Modelowanie
jest jednym z
podstawowych
elementów
zarządzania i
automatyzacji
procesów
Zarządzanie procesami
BPM
BPA
BPO
BAM
…
Automatyzacja procesów
Workflow BPMS SOA DMS …
Wszystkie prawa zastrzeżone
10. PODSTAWOWE DEFINICJE
tgzik@tigaconsulting.pl
Proces biznesowy, to zbiór
powiązanych ze sobą czynności,
które przekształcają
wejścia w wyjścia według
określonych reguł, w oparciu o
określone zasoby i w efekcie
prowadzą do dostarczenia
klientowi produktu/usługi
realizując tym samym cele
biznesowe środowiska
biznesowego.
Podstawowe cechy/atrybuty:
• cel
• dane wejściowe
• dane wyjściowe
• zasoby
• role
• przebieg
Model procesów biznesowych,
to tekstowo-graficzna
reprezentacja procesów
biznesowych opracowana wg
kryteriów jakościowych
adekwatnych do celu
modelowania, np.
oceny kosztów realizacji
procesów, budowy systemu
informatycznego, identyfikacji
„wąskich
gardeł” procesów, wyceny
organizacji, potrzeb
zarządczych.
www.tigaconsulting.pl
Modelowanie procesów
biznesowych, to zbiór
czynności mających na celu
identyfikację,
zaprojektowanie i
odwzorowanie w postaci
modelu, procesów
biznesowych wraz z wszystkimi
ich cechami/atrybutami.
Zarządzanie Procesami
Biznesowymi, to
systematyczne analizowanie,
modelowanie,
usprawnianie i kontrolowanie
procesów
biznesowych organizacji
w kontekście
realizacji jej celów
biznesowych. BPM jest
procesem, a więc zgodnie z
definicją procesu
składa się z zestawu czynności
wykonywanych
w określonym porządku.
System Zarządzania Procesami
Biznesowymi (BPMS), to
system informatyczny
dostarczający
funkcjonalności wspierających
realizację
wszystkich czynności BPM.
Środowisko biznesowe, to
organizacja wraz z
powiązaniami ze „światem
zewnętrznym”
w stosunku do organizacji lub
zbiór organizacji wzajemnie ze
sobą kooperujących.
Wszystkie prawa zastrzeżone
11. PODSTAWOWE DEFINICJE
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl
Model procesów biznesowych (zmienny
pod wpływem zmian w Środowisku
biznesowym)
Środowisko biznesowe (zmienne, również pod wpływem
zdarzeń zachodzących w otoczeniu)
Otoczenie (zdarzenia biznesowe, zmiany prawa, klęski żywiołowe,
konkurencja…)
• Dynamiczne procesy biznesowe - …?
• Definicja procesu biznesowego w kontekście rozważań o
dynamicznych aspektach procesów biznesowych nie ulega
zmianie.
• Dynamiczne (zmienne) jest środowisko biznesowe, w którym
realizowane są procesy biznesowe. W wyniku zmian w
środowisku biznesowym lub jego otoczeniu, zmianie mogą
ulegać procesy biznesowe w nim realizowane. Określenie
„dynamiczne procesy biznesowe” może być stosowane - pod
warunkiem, że świadomie jako uproszczenie/przenośnia
(środowisko biznesowe = model procesów biznesowych
środowiska).
Wszystkie prawa zastrzeżone
12. DYNAMICZNE ASPEKTY PROCESÓW BIZNSOWYCH
tgzik@tigaconsulting.pl
Kontekst modelowania
•Uwzględnienie na etapie
modelowania zmiany
przebiegu procesu w trakcie
jego realizacji
•Nie wszystkie zmiany są
możliwe do przewidzenia na
etapie modelowania
Kontekst zarządzania
•Zapewnienie gotowości
organizacji do wdrożenia
zmian w realizowanych
procesach
•Gotowość powinna
obejmować wszystkie
perspektywy funkcjonowania
organizacji
Kontekst systemów IT
•Zarządzanie procesami w
organizacji bez wsparcia
systemów IT jest w nie jest w
praktyce możliwe
•Systemy IT powinny
implementować założenia
wynikające z kontekstu
modelowania i zarządzania
www.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
13. KONTEKST MODELOWANIA
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl
Docelowa ścieżka procesu po
zajściu zdarzenia zewnętrznego
Czynność 1 Czynność 2 Czynność 3
Zdarzenie zewnętrzne
Wzorcowa ścieżka procesu
Czynność 4
X
?
W wyniku zajścia zdarzenia zewnętrznego w trakcie realizacji procesu, istnieje konieczność zmiany przebiegu procesu.
...
[Zasób 1] [Zasób 2] ...
Wwyniku zajścia zdarzenia zewnętrznego w trakcie realizacji procesu, zachodzi potrzeba zmiany na poziomie zasobów procesu
Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Gzik T., Dynamiczne aspekty procesów biznesowych, w: Biuletyn WAT, Vol.
64, Nr 4, Wydawnictwo WAT, Warszawa, 2015, s. 97-115
14. KONTEKST ZARZĄDZANIA
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl
Źródło: Bliźniuk G., Gzik T., Koszela J., Dynamiczne ścieżki kliniczne, w: Biuletyn WAT,
Vol. LXII, Nr 1, Wydawnictwo WAT, Warszawa, 2013, s. 129-141
DBPM, to systematyczne analizowanie,
modelowanie, usprawnianie i kontrolowanie
procesów biznesowych organizacji w kontekście
realizacji jej celów biznesowych, z zapewnieniem
gotowości narzędziowej i organizacyjnej do
przeprowadzeni zmian w modelach procesów
biznesowych wraz z ich wdrożeniem, w określonym
(krótkim) czasie, z zachowaniem kontroli.
Wszystkie prawa zastrzeżone
15. KONTEKST SYSTEMÓW IT
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl
Uczestnik procesu (wykonawca)
Właściciel biznesowy Zmień przebieg procesu
Zgłoś potrzebę zmiany w procesie
Zgłoś propozycję zmiany w procesie
Akceptuj propozycję zmiany w procesie
Odrzuć/modyfikuj propozycję zmiany w procesie
System BPMS
Monituj o zmianie w procesie
Modyfikuj zasoby procesu
Projektowanie interfejsu użytkownika
Silnik wykonawczy procesów
Definiowanie procesów
Baza procesów
Administracja i zarzadzanie
Monitorowanie instancji procesów
Hurtownia procesów Raportowanie
Silnik wykonawczy procesów Silnik meta-reguł
Hurtownia Procesów
Meta-reguły
Definicja wzorcowa procesu
Zdarzenie
<<signal>>
Nowa definicja procesu
Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Gzik T., Dynamiczne aspekty procesów biznesowych, w: Biuletyn WAT, Vol.
64, Nr 4, Wydawnictwo WAT, Warszawa, 2015, s. 97-115
16. KIERUNKI BADAWCZE I ROZWOJOWE
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl
1. Opracowanie modelu zarządzania środowiskami biznesowymi zgodnie z definicją i założeniami
DBPM, wraz z warunkami wykorzystania dla środowisk biznesowych oraz wytycznymi na poziomie
m.in. struktury organizacyjnej, procesów zarządczych oraz wsparcia IT.
2. Opracowanie nowych wzorców procesowych, rozszerzających aktualne o dynamiczne aspekty
procesów, po uprzednim zdefiniowaniu granic dla możliwości zmian przebiegu, ról i zasobów
procesów w trakcie ich realizacji.
3. Opracowanie metody i notacji modelowania procesów biznesowych (lub propozycji rozszerzenia
dostępnych notacji) z uwzględnieniem możliwości zmian przebiegu, ról i zasobów w trakcie ich
realizacji, m.in. na podstawie nowych wzorców procesów dla dynamicznych aspektów procesów.
4. Opracowanie rozszerzenia dla języków definiowania procesów (przede wszystkim dla języka XPDL)
w zakresie definiowania procesów biznesowych zamodelowanych z wykorzystaniem nowych
wzorców procesowych uwzględniających ich dynamiczny charakter.
Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Gzik T., Dynamiczne aspekty procesów biznesowych, w: Biuletyn WAT, Vol.
64, Nr 4, Wydawnictwo WAT, Warszawa, 2015, s. 97-115
17. KIERUNKI BADAWCZE I ROZWOJOWE
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl
5. Opracowanie wytycznych, wymagań, założeń funkcjonalnych i przypadków użycia dla
Hurtowni Procesów w kontekście „tradycyjnego” modelu BPM oraz jego rozszerzenia DBPM.
6. Opracowanie w oparciu o zdefiniowane wymagania, wzorcowej koncepcji Hurtowni
Procesów, jako elementu architektury IT dedykowanej do wsparcia BPM i DBPM, w
szczególności jako jednego z modułów systemu klasy BPMS i DBPMS.
7. Opracowanie wytycznych, wymagań, założeń funkcjonalnych i przypadków użycia dla
architektury IT dedykowanej do wsparcia DBPM.
8. Opracowanie wzorcowej architektury systemu klasy DBPMS.
9. Opracowanie wytycznych, wymagań, założeń funkcjonalnych i przypadków użycia dla systemu
symulacji procesów biznesowych zamodelowanych z wykorzystaniem nowych wzorców
procesowych uwzględniających ich dynamiczny charakter.
10. Opracowanie wytycznych, wymagań i założeń dla interoperacyjności systemów klasy DBPMS.
Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Gzik T., Dynamiczne aspekty procesów biznesowych, w: Biuletyn WAT, Vol.
64, Nr 4, Wydawnictwo WAT, Warszawa, 2015, s. 97-115
18. PODSUMOWANIE
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl
1. Brak jednoznacznych definicji, wymagań, nadmierny marketing -> ryzyko błędnej interpretacji, w efekcie brak
możliwości praktycznego odniesienia do środowiska biznesowego i wspierających narzędzi informatycznych.
2. „Dynamika procesów biznesowych”, bez odpowiedniej granicy w definicji i jej interpretacji, może oznaczać, że
w środowisku biznesowym, może wydarzyć się dosłownie wszystko i środowisko biznesowe taki stan rzeczy
musi zaakceptować i dodatkowo nim zarządzać, innymi słowy „chaos”. Prowadzi to, do zaprzeczenia idei BPM,
która została zapoczątkowana w celu uporządkowania i zapewnienia możliwości kontrolowania m.in. tegoż
„chaosu”.
3. Realizacja kierunków badawczych zorientowanych na opracowanie możliwych do zastosowania w praktyce
definicji, modeli zarządzania, metod modelowania, notacji, języków, narzędzi, systemów…
4. Pełne odwzorowanie rzeczywistości oraz jej zmian (dynamiki) w postaci modeli, systemów
informatycznych…jest niemożliwe!
Wszystkie prawa zastrzeżone