1.
Jak metody i narzędzia BPM - w tym BPMN - mogą
służyć analitykom?
Jarosław Żeliński – analityk
biznesowy, projektant systemów

2.
O mnie…
Od 1991 roku w branży IT i zarządzania jako analityk
projektant rozwiązań
Od 1998 – 2004 doradca IT w kilku spółkach akcyjnych
Od 2004 roku jako niezależny ekspert i analityk
Dziesiątki publikacji w prasie branżowej IT i gospodarczej
Członek stowarzyszenia doradców gospodarczych
 Były wykładowca katedry systemów informacyjnych
wydziału przedsiębiorczości Akademii Morskiej w Gdyni
Kilkudziesięciu odbiorców usług doradczych, małe,
średnie i duże firmy zarówno informatyczne jak i ich
klienci.
Poświadczenie bezpieczeństwa wydane przez ABW
Były ekspert analityk biznesowy przy gabinecie komisji
nadzoru finansowego
Wykładowca Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej i
Zarządzania pod auspicjami Polskiej Akademii Nauk
Projekty analityczne
między innymi dla…
Publikacje między innymi w …

3.
Agenda
• Czym jest BPM
• Analiza biznesowa, systemowa a modelowanie
• Notacje… kiedy które…
• Specyfikowanie wymagań jako projektowanie
rozwiązania

4.
BPM - definicje
• biznes, business [wym. biznes] «przedsięwzięcie handlowe lub produkcyjne
przynoszące zysk; potocznie też: firma realizująca to przedsięwzięcie» (źr. SJP)
• proces «przebieg następujących po sobie i powiązanych przyczynowo określonych
zmian» (źr. SJP)
• zarządzać «sprawować nad czymś zarząd» (źr. SJP)
• proces biznesowy: aktywność jako zadanie lub chronologiczny łańcuch zadań,
przetwarzająca określony stan wejścia procesu w stan jego wyjścia; wymaga
użycia zasobów i może być ograniczony określonymi regułami (opr. własne na
podstawie M.E. Porter "On Competition" oraz Rummler, Brache "Improving
Business Processes") (patrz także zadanie oraz procedura)
• Najczęściej stosowana definicja BPM: Zarządzanie procesami
biznesowymi (ang. Business Process Management, BPM) – podejście
do zarządzania koncentrujące się na optymalizacji przebiegu procesów
biznesowych w organizacjach.
• Optymalizacja:
– 1. «organizowanie jakichś działań, procesów itp. w taki sposób, aby dały jak największe
efekty przy jak najmniejszych nakładach»
– 2. «poszukiwanie za pomocą metod matematycznych najlepszego, ze względu na wybrane
kryterium, rozwiązania danego zagadnienia gospodarczego, przy uwzględnieniu określonych
ograniczeń»

5.
Analiza systemowa…
…jest formalnym i jawnym badaniem wspomagającym działania osób odpowiedzialnych za
decyzje lub linie postępowania w określonej sytuacji charakteryzującej się niepewnością.
Ma ona na celu określenie pożądanego działania lub linii postępowania przez rozpoznanie i
rozważenie dostępnych wariantów i oraz porównanie ich przewidywanych następstw
(Edward S. Quade, Wydanie Praca zbiorowa Findejsen 1985).
Zbiór metod i technik analitycznych, ocenowych i decyzyjnych służących racjonalnemu
rozwiązywaniu systemowych sytuacji decyzyjnych; jest badaniem wspomagającym działania
osób odpowiedzialnych za decyzje lub linie postępowania w warunkach niepewności i
ryzyka; ma na celu określenie pożądanego postępowania przez rozpoznanie i rozważenie
dostępnych wariantów oraz porównanie przewidywanych ich bliższych i dalszych następstw;
podstawowe pytania w analizie systemowej to: jak jest i dlaczego jest tak jak jest oraz jak
powinno być i co należy uczynić, aby było tak jak być powinno (Sienkiewicz, 1994).

6.
Model i modelowanie
• Model: «konstrukcja, schemat lub opis
ukazujący działanie, budowę, cechy,
zależności jakiegoś zjawiska lub obiektu»
• Notacja np. BPMN jest uniwersalnym
zamkniętym systemem pojęciowym
(semantyka) zawierającym określoną
syntaktykę (składnię)
• Analiza systemowa organizacji wymaga
doprecyzowania semantyki i syntaktyki,
takim doprecyzowaniem jest nic innego jak
właśnie definicja procesu biznesowego oraz
założenie (aksjomat), że dowolną
organizację można rozłożyć na skończoną
liczbę procesów biznesowych.
• Rzecz w tym, że model np. procesów
biznesowych, dla swej użyteczności do
dalszych analiz, musi być poprawnym
modelem, a będzie takim, jeżeli będzie
zamkniętym systemem pojęciowym i
syntaktycznym (czyli będzie możliwe
budowanie zdań i stwierdzanie ich
prawdziwości, takimi zdaniami są w tym
przypadku diagramy)
Jeżeli nie jesteśmy w stanie dowieść
poprawności stworzonego modelu (np.
procesów biznesowych) danej
organizacji, model ten jest bezużyteczny
do jakichkolwiek analiz.

7.
Miejsce modeli…

8.
BPMN w analizie wymagań…
BPMN
UML
SoaML
SysML
…ML
OdczasuugruntowywaniasiępojęciaArchitekturyBiznesowej/Korporacynej
Semantics Of Business Vocabulary And Rules™

9.
Transformacja od biznesu do aplikacji biznesowych
Organizacja
OMG zmierza do
uporządkowania
pojęć wszystkich
notacji jakimi
zarządza,
praktycznie
zrównano już
definicje pojęć:
• aktywność w
BPMN,
• usługa
aplikacyjna
w SoaML i
• przypadek
użycia w
UML
BPMN UML

10.
Trudność z określaniem wymagań stawianych
systemowi
• Problemy, w których rozwiązaniu mają pomóc
budowane złożone systemy są zwykle „problemami
złośliwymi” (Rittel i Webber, 1973). „Problem
złośliwy” to taki skomplikowany problem, w którym
jest tak wiele powiązanych ze sobą bytów, że nie
istnieje jego ostateczna specyfikacja.
• Prawdziwy charakter problemu objawia się
dopiero w miarę opracowywania rozwiązania.

11.
Czego wymagać od dostawcy?
?
wymaganie «warunek
lub zespół warunków,
którym ktoś lub coś
musi odpowiadać» (SJP)
Podaj listę tego
CO można zrobić
takim młotkiem?

12.
Narzędzia analizy… dla analityków
• Kluczowe jest przestrzeganie systemów pojęciowych (notacji) aby
modele faktycznie były modelami wykonanymi z ich użyciem, a nie
tylko rysunkami.
• Z uwagi na paradygmaty:
– UML to z zasady obiektowy paradygmat (kluczowe pojęcia to obiekt i
klasa obiektów), przeznaczony do modelowania struktury i
współdziałania (system to zespół elementów współdziałających),
– BPMN to z zasady procesowy paradygmat (kluczowe pojęcia to
łańcuch aktywności i ich produkty), przeznaczony do modelowania
wewnętrznych łańcuchów wartości w organizacjach czyli procesów
biznesowych.
• UML (w analizie wymagań) ma zastosowanie do modelowania
dziedziny systemu czyli modelu logiki biznesowej realizowanej przez
aplikacje (wzorce analityczne w UML takie jak DDD i BCE)
• Powyższe ma szczególne zastosowanie do specyfikowanie wymagań
poprzez modele a nie listy cech (projekt jako wymaganie)

13.
I NIE ZAPOMINAJMY, ŻE ANALIZA
BIZNESOWA/SYSTEMOWA TO NIE
TYLKO OPROGRAMOWANIE! ONO JEST
WYŁĄCZNIE NARZĘDZIEM… DLA
BIZNESU

14.
PYTANIA…?
Dziękuję za uwagę…
© Jarosław Żeliński IT-Consulting 14