Gãy trên 2 lồi cầu xương cánh tay ở trẻ em là loại gãy xương thường gặp nhất ở trẻ em.

1. NGUYỄN PHƯỚC THÀNH

2. Giải phẫu vùng khuỷu

3. Khoảng gian hố mỏm vẹt và hố mỏm khuỷu là nơi yếu nhất
Gãy trên 2 lồi cầu thường liên quan đến vùng này

4. Thần kinh mạch máu

5. X – quang khuỷu

7. Cốt hóa

9. Góc Baumann trung bình khoảng 75 độ
Giao động từ 64º – 81º

10. Anterior humerus line (AHL)
Đi qua 1/3 giữa Capitellium

12. Đại cương
 Gãy trên hai lồi cầu xương cánh tay là loại gãy xương
thường gặp ở trẻ em
 Chiếm 60% các chấn thương vùng khuỷu
 Tuổi thường gặp 5 – 7 tuổi
 Nguyên nhân
Do ngã cao chiếm 70% (>3 tuổi)
Do ngã giường chiếm (<3 tuổi)
 Gãy xương phối hợp
Đầu dưới xương quay > Xương thuyền > Đầu gần
xương cánh tay > Monteggia

13. Đại cương
Gãy duỗi
Chiếm 98%
 Ngã chống tay
 Khuỷu duỗi
 Cẳng tay sấp hoặc
ngữa

14. Đại cương
Gãy gấp chiếm 2%
 Ngã chống khuỷu

15. Thăm khám lâm sàng
 Đau, sưng nề vùng khuỷu sau chấn thương
 Biến dạng vùng khuỷu
 Không vận động được khuỷu tay sau chấn thương
 Dấu hiệu lổ do đầu xương chọt ra ngoài
 Dấu hiệu “cánh tay hình chữ S”
 Dấu hiệu “Pucker”

16. Khám lâm sàng
Khám các dấu hiệu tuần hoàn
 Bắt mạch ngoại vi (quay)
 Thời gian làm đầy mao mạch
 Doppler
Khám thần kinh
 Duỗi cổ tay, các ngón tay (thần kinh quay)
 Đối ngón cái (thần kinh giữa)
 Khép ngón (thần kinh trụ)
 Vận động có thể bị ảnh hưởng do trẻ đau và sợ
Luôn chú ý các dấu hiệu chèn ép khoang

17. Khám cảm giác

18.  Bị tay không thuận nhiều hơn
tay thuận
 Tổn thương thần kinh # 7%.
Quay > Giữa > Trụ
 Tổn thương mạch máu # 1%
 Gãy hở < 1%

19. Cánh tay hình chữ S

20. Pucker’s sign

21. Các dấu hiệu
X - quang
Thay đổi góc Baumann

22. Fat pad sign

23. AHL không đi quan 1/3 giữa Capitellum

24. Dấu mặt trời lặn

25. Dễ nhận thấy

26. Phân loại x - quang
Gartland
 Type I: gãy không di lệch hoặc di lệch <2mm
 Type II: gãy di lệch >2mm, còn bản lề vỏ xương phía sau
 Type III: gãy di lệch hoàn toàn
 Di lệch sau trong: 75%
 Di lệch sau ngoài: 25%

28. Di lệch sau trong gây nguy hiểm
cho thần kinh quay
Di lệch sau ngoài gây nguy hiểm
cho thần kinh giữa và động mạch
cánh tay

29. Điều trị gãy type I
 Không sưng nề nhiều: bó bột cánh bàn tay, X – quang
kiểm tra lại sau 3 – 7 ngày
 Sưng nề nhiều: đặt nẹp bột cánh bàn tay, sau 3 – 7 ngày
kiểm tra lại, đỡ sưng và không di lệch thì bó bột
 Bó bột khuỷu gấp 60 – 90º
 Kiểm tra lại thấy di lệch thì nắn chỉnh xuyên kim + nẹp
bột

30. Giữ bột 3 -4 tuần
Bỏ bột không cần tập phục hồi chức năng

31. Điều trị gãy Type II
 Nếu nắn chỉnh vào vững, không mất liên tục cả 2 cột thì
điều trị như gãy type I
 Kiểm tra lại sau 3 – 7 ngày nếu di lệch thì nắn chỉnh
xuyên kim + nẹp bột

32. Điều trị gãy type III
 Là gãy không vững
 Đứt rời màng xương giữa 2 đoạn gãy
 Liên quan với các dấu hiệu tổn thương mô mềm, thần
kinh, mạch máu
 Điều trị:
 Nắn kín hoặc mở nắn
 Cố định bằng xuyên kim + nẹp bột

33. Nắn kín xuyên kim
 Thời gian: được chỉ định phẫu thuật cấp cứu
Có thể trì hoãn 8 – 24h.
Một số trường hợp sưng nề nặng có thể đợi bớt sưng, nhưng
không được quá 7 ngày.
Tài liệu khác thì chọn mức 5 ngày để quyết định nắn kín hay
mở nắn
Nắn kín ở bệnh nhân đến muộn sẽ khó khăn hơn, nguy cơ
hoại tử ròng rọc.
(Theo Rockwood and Wilkin 2018)

34. Nắn chỉnh
• Kéo liên tục 5 – 10 phút
để nắn di lệch chồng ngắn
và trục
• Khuỷu duỗi hoặc gấp 10º
• Người phụ giữ cánh tay
đối trọng

35. Nắn di lệch sang bên

36. Nắn di lệch trước sau
Sau đó khóa khủy tay: gấp khuỷu tối đa + cẳng tay xoay trong tối đa

37. Kiểm tra C-arm 3 tư thế
Trước sau
Trong
Ngoài
Phải nắn hết các biến dạng
Đặc biệt là biến dạng xoay,
Varus không được bỏ qua

39. Nếu vẫn không
vào thì nên làm
thủ thuật Milking
để tách xương ra
khỏi cơ, rồi nắn
lại.

40. Xuyên kim
Xuyên kim kirschner bên
ngoài trước
Chọn điểm vào phù hợp
Đi qua đủ các vỏ xương

42. Xuyên kim thứ 2 lựa chọn chỗ xuyên sao cho 2 kim
hoặc 3 kim xòe rộng nhất nhưng vẫn xuyên đủ vỏ
xương

43. Hai đinh xòe không đủ rộng
Không cố định vững, dễ di lệch xoay

44. Các lỗi thường gặp
Xuyên ra trước
Hoặc ra sau

45. Xuyên đúng Xuyên sai

46. • Có thể xuyên 2 kim hoặc 3 kim hoặc xuyên chéo, thông
thường ít khi xuyên chéo
• Với gãy Type 2 nên xuyên ít nhất 2 kim, Type 3 ít nhất 3 kim
(Theo Rockwood and Wilkin 2018)
• Độ vững: 3 kim = chéo > 2 kim xòe rộng > 2 kim song song

47. Xuyên kim bên trong
Cạm bẫy:
• Tổn thương thần
kinh trụ do điều trị
có thể đến 6% khi
xuyên kim bên cột
trong
• Trong nhiều trẻ, thần
kinh trụ có thể di
chuyển lên ngay trên
hoặc ra trước mỏm
trên lồi cầu trong khi
gấp khuỷu

48. Để rủi ro nhỏ nhất cho
thần kinh trụ, đinh bên
trong được xuyên khi
cánh tay ở tư thế thần
kinh trụ sẽ không bị di
động (khoảng gấp 45°) và
kĩ thuật mở đường rạch
da nhỏ khoản 1cm sẽ
được thực hiện để bộc lộ
rõ mỏm trên lồi cầu trong
tránh được thần kinh trụ.

49. Dùng môt hướng dẫn khoan 2.0mm đặt
ngay trên mỏm trên lồi cầu trong làm điểm
vào của đinh.

50. • Có thể dùng ngón cái tay
còn lại kéo phần mềm cùng
thần kinh trụ ra sau để trước
khi xuyên né kim kirschner
• Để tăng hiệu quả ta có thể
kết hợp duỗi khuỷu còn 45º

51. Dễ bỏ sót
Sụp lún cột trong
Nếu không nắn chỉnh hết biến dạng và cố định
vững chắc, sẽ biến dạng varus
Trường hợp này cần thêm một kim bên trong

53. Biến dạng Varus gây mất thẩm mỹ
Dễ hoại tử ròng rọc
Dễ gãy lồi cầu ngoài nếu té chống tay

54. Đục xương sửa trục
biến dạng Varus

55. Hoại tử ròng rọc

56. Biến dạng Varus, hoại tử ròng rọc (biến chứng do nắn chỉnh không tốt)
Gãy lồi cầu ngoài (mới té)

57. Sau mỗ
 Uốn bẻ đinh để ngoài da, cách mép da 1cm
 Đặt nẹp bột treo tay, khuỷu gấp 60º - 90º
 Xuất viện ngày hôm sau
 Thay băng chăm sóc chân đinh 2 ngày 1 lần
 Tái khám sau 5 – 7 ngày
 Tiểu phẫu rút đinh sau 3 – 4 tuần không cần gây tê

59. Mở nắn
 Nắn kín 1 – 2 lần thất bại
 Mãnh gãy đầu gần xuyên qua phần mềm phía trước
 Kẹt phần mềm hoặc thần kinh mạch máu vào ổ gãy
 Gãy hở
 Đến muộn sau 7 ngày
 Sau nắn chỉnh thì xuyên kim như trong nắn kín, nẹp bột
 Dùng kháng sinh sau mổ, chăm sóc vết mổ

60. Đường mổ
 Có thể chọn đường trước, trong, ngoài hoặc đường mổ sau
 Đường phía trước thường dùng để thám sát thần kinh
mạch máu khi nghi ngờ
 Đường mổ phía sau hay gây cứng khớp khuỷu

61. Biến chứng mở nắn
 Sớm
 Tổn thương thần kinh mạch máu
 Nhiễm trùng
 Chèn ép khoang
 Muộn
 Cứng khớp
 Viêm cơ cốt hóa
 Can lệch
 Không liền