38. Η παγιδευμένη
«Έβγαινα παλαιότερα.
Έβγαινα έξω, κολυμπούσα,
τέτοια πράγματα ... Έχω να
κολυμπήσω δύο χρόνια. Δεν
έχω βγει με φίλο το βράδυ
για τέσσερις μήνες – τέτοια
πράγματα τα παραμελώ »
Κορίτσι, 15 ετών
39. Ο ζογκλέρ
«Τις τελευταίες δύο
εβδομάδες είχαμε
εξετάσεις στο σχολείο –
δεν το χρησιμοποίησα
πολύ – ήθελα να
διαβάσω » Κορίτσι, 15
ετών
59. Κρίσιμα ερωτήματα
• Είναι το παιδί σας αρκετά υπεύθυνο;
• Πρέπει να είστε σε επικοινωνία μαζί του για
λόγους ασφαλείας;
• Θα χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο με
υπευθυνότητα;
• Αντέχετε να ξοδέψετε τόσα χρήματα για μία
εύθραυστη συσκευή ;
60.
61. Μέθοδος απεξάρτησης από το κινητό
• ΔΕΥΤΕΡΑ
• Αποσυνδέστε τους ανθρώπους που
δεν είναι οι πραγματικοί σας φίλοι
• Διαγραφείτε από λίστες
μηνυμάτων που δεν είναι πλέον
ελκυστικές
• Διαγράψτε εφαρμογές που δεν
χρησιμοποιείτε
69. Γραμμή βοήθειας
• Στηρίζω
• Μονάδα εφηβικής υγείας
• 800 11 800 15
• Απευθύνεται σε παιδιά, εφήβους, γονείς, εκπαιδευτικούς παρέχοντας
υποστήριξη και συμβουλές για θέματα που σχετίζονται με τη χρήση του
Διαδικτύου, του κινητού τηλεφώνου και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών
(παρενόχληση, εξάρτηση, επιβλαβές περιεχόμενο, παιδοφιλία, κ.α.).
Το διαδίκτυο άπλωσε τα πλοκάμια του με μία υπόσχεση: ότι θα μας απελευθερώσει από τον τόπο και το χρόνο. Κι εμείς θέλουμε να πιστέψουμε ότι νικάμε το χρόνο και περνάμε στην αιωνιότητα. Γιατί πέτυχε το φεις ; γιατί απάντησε σε μία ανάγκη μας να καταγράψουμε τη ζωή μας που περνά και χάνεται.
Πριν από δύο περίπου μήνες δημοσιεύθηκε στους The New York Times, ένα άρθρο με τίτλο: “Μήπως οι έφηβοι αντικαθιστούν τα ναρκωτικά με smartphones?“, το οποίο αναφέρεται στην πιθανή συσχέτιση της μείωσης χρήσης ναρκωτικών ουσιών από τους εφήβους και της αντίστοιχης αύξησης στη χρήση κινητών τηλεφώνων από αυτούς. Και στη χώρα μας η χρήση των ναρκωτικών ουσιών και του αλκοόλ παρουσιάζει πτωτική πορεία τη τελευταία δεκαετία, μια χρονική περίοδο όπου καταγράφεται η μεγαλύτερη ανάπτυξη στην διείσδυση των κινητών τηλεφώνων στη ζωή των εφήβων.
Κοινωνικά δίκτυα - ή αλλιώς ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης- είναι διαδικτυακές κοινότητες που επιτρέπουν κοινωνική αλληλεπίδραση ανάμεσα στους χρήστες τους, μέσω υπολογιστή και σε απευθείας σύνδεση. Τα πρώτα δίκτυα παρουσιαστήκαν πριν μόλις 15 χρόνια, και μέχρι σήμερα έχουν προσελκύσει πάνω από μισό δισεκατομμύριο χρήστες (750 εκ. χρήστες μόνο στο Facebook τον Ιούνιο του 2011) και έχουν γίνει αναπόσπαστο μέρος της νεανικής κουλτούρας.
Σήμερα είμαστε περισσότερο συνδεδεμένοι από ποτέ. Τα κοινωνικά δίκτυα ήρθαν για να ικανοποιήσουν μία έμφυτη τάση του ανθρώπου την ηδονοβλεψία. Σε αυτά κάποιοι επιδεικνύονται αλλά οι περισσότεροι κρυφοκοιτάζουν.
Σήμερα είμαστε περισσότερο συνδεδεμένοι από ποτέ
Τα καλώδια που μας ενώνουν επιτρέπουν να ανοίξουμε διάπλατα τις πόρτες και τα παράθυρα μας. Ετσι έχουμε δει άπειρες φωτογραφίες από μπάνια των γειτόνων μας με τους μαθητές μας να αναζητούν την καλύτερη γωνία προσώπου στους καθρέφτες. Έχουμε δει πολλά πιάτα από ταβέρνες πριν και μετά την κατανάλωση. Το περασμένο Πάσχα τα χρονολόγια μας πλημμύρισαν από αρνιά και σπληνάντερα στη σούβλα.
Μήπως όμως όλα αυτά αντί να μας κάνουν ευτυχισμένους μας στερούν τη χαρά της στιγμής; Για παράδειγμα δεν ξέρω αν έχετε τύχει σε συναυλία να δείτε ότι αρκετοί παρακολουθούν το θέαμα μέσα από την οθόνη του κινητού τους κάνοντας live αναμετάδοση. Είναι παρόντες;
Αν έχετε ένα φίλο που πλημμυρίζει το χρονολόγιο του με σέλφις τότε μάλλον αποκαλύπτει την ανάγκη του για αναγνώριση και αποδοχή από τους άλλους, μάλλον είναι εγωκεντρικός, ματαιόδοξος με τάσεις ναρκισσισμού
The duck face, προκλητικές πόζες ..Το μήνυμα που εκπέμπετε είναι: Είμαι μία απελευθερωμένη γυναίκα, έτοιμη να πειραματιστώ. Θα σας καλούσα να το ξανασκεφτείτε. Πράγματι θέλετε να πείτε στον κόσμο ότι βγήκατε στις αγορές; Και για αυτό ως δόλωμα χρησιμοποιείτε το σώμα σας; Πιστεύτε ότι κάποιος που αναζητά μία σοβαρή σχέση θα ανταποκρινόταν σε αυτό το κάλεσμα;
Μία επίδειξη της πετυχημένης σχέσης σας είναι ο τρόπος σας να πείτε στην υφήλιο: Δεν είμαι μόνη, με αγαπάνε, μα χρειάζονται και με εκτιμούν. Αν το θέμα επανέρχεται πιεστικά στο χρονολόγιό σας τότε ήρθε ο καιρός να αναρωτηθείτε Γιατί το χρειάζομαι αυτό; Τι θέλω να πω στους φίλους μου με αυτές τις φωτογραφίες. Μήπως απευθύνεστε στους πρώην ή θέλετε να υπερισχύσετε απέναντι σε λιγότερο τυχερούς φίλους σας; Γιατί να το κάνετε;
Αν η πλειοψηφία των φωτογραφιών σας είναι ομαδικές λήψεις που σας δείχνουν να καλοπερνάτε, τότε ένας ψυχολόγος θα μπορούσε να διακρίνει ένα εσωτερικό κενό και αισθήματα μοναξιάς. Η έννοια του ανήκειν σίγουρα κολακεύει τη ματαιοδοξία σας . Είναι σα να λέτε στον κόσμο: Με έχουν επιλέξει να είμαι σε αυτή την ομάδα και αυτό με κολακεύει.
Οι γυναίκες πολύ συχνά δημοσιεύουν χαριτωμένες φωτογραφίες με γατάκια, κουτάβια, κουνελάκια. Αυτά συνήθως δείχνουν υπερβολική ευαισθησία και ανωριμότητα
Αν πάλι ένας άντρας επιλέξει μία φωτογραφία προφίλ λύκου προβάλλει ένα τολμηρό και δυνατό εαυτό που κατά πάσα πιθανότητα απέχει από την πραγματικότητα.
Αν κυριαρχούν τα τοπία στο χρονολόγιό σας τότε είτε είστε ικανοποιημένος με τη ζωή σας, έχετε πετύχει και τώρα μπορείτε να απολαύσετε τη φύση είτε πάλι έχετε κουραστεί από τους φρενήρεις ρυθμούς της πόλης και έχετε τάσεις φυγής
Η πληθώρα φωτογραφιών χλιδής αποκαλύπτει μία ανάγκη υποστήριξης του εγωισμού μας. Είναι ένας τρόπος να δηλώσετε την επιτυχία σας και πόσο τέλεια έχει εξελιχθεί η ζωή σας. Τα λάικ εδώ λειτουργούν σαν χάδια το εγώ μας όπως άλλωστε τον ίδιο ρόλο επιτελούν και τα κολακευτικά σχόλια. Ισως είναι καιρός να σκεφτείτε πως χτίζετε την αυτοεκτίμησή σας. Μήπως είναι καλύτερα να τη χτίσετε στον πραγματικό και όχι στον ψηφιακό κόσμο;
Για μερικούς ανθρώπους οι φωτογραφίες των ταξιδιών δείχνουν μία επιθυμία να επιδείξουν την κοινωνική τους θέση. Δες με πως και που μπορώ να χαλαρώνω.
Για άλλους απλά τους υπενθυμίζουν τα αισθήματα που είχαν την ευκαιρία να νιώσουν κατά τη διάρκεια των διακοπών τους. Μία επιβεβαίωση ότι κι εσείς φτάσατε σε ένα μέρος που κι άλλοι έχουν επισκεφθεί κι αυτό είναι ένα δικό σας κατόρθωμα. Για αυτό και έχουμε εκατομμύρια φωτογραφίες του πύργου του άιφελ ή του μάτσου πίτσου
Αν δεν είστε επαγγελματίας μπλογκερ μία φωτογραφία των πιάτων σε ένα ρεστωραντ είναι άλλη μία προσπάθεια αυτοεπιβεβαιωσης και αυτό προώθησης. Αν προέρεχεται από λογαριασμό νοικοκυράς τότε το μήνυμα που θέλει να περάσει είναι ότι η ζωή της είναι τόσο ενδιαφέρουσα όσο και των άλλων.
Πηδήματα στο κενό, κατακτήσεις κορυφών και κυμάτων απλά θέλουν να προβάλλουν ανδρικές ιδιότητες: θάρρος, δύναμη, αντοχή. Οι εξτρημ σελφις από την άλλη καμουφλάρουν μία ανάγκη να με προσέξουν, να νιώσω ζωντανός. Πολλές φορές νεαρά άτομα εθίζονται στο συναισθηματικό κοκτέιλ του φόβου και της ηδονής των εξτρημ σπορ. Η ανάγκη επίσκεψης σε ψυχολόγο εδώ μοιάζει επιτακτική.
Σύμφωνα με την “Πανευρωπαϊκή έρευνα στο σχολικό πληθυσμό για τη χρήση οινοπνευματωδών και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών” (έρευνα ESPAD) που εκπονήθηκε το 2015 σε 35 χώρες της Ευρώπης, σε δείγμα περίπου 95.000 μαθητών, φαίνεται ότι η διείσδυση του αλκοόλ και του τσιγάρου στους εφήβους μειώνεται τα τελευταία χρόνια. Από την άλλη όμως τα ποσοστά εξάρτησης από το διαδίκτυο παρουσίαζαν τάση ανόδου στα αγόρια, τις μεγαλύτερες ηλικίες και το χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο γονέων
Η κοινωνική δικτύωση έχει διεισδύσει στο εφηβικό κοινωνικό προσκήνιο και έχει γίνει καθημερινή κοινωνική πρακτική. Στοιχεία του 2017 της έρευνας ESPAD αποκάλυψαν ότι στην Ευρώπη, το 59% των παιδιών 9-16 ετών που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο έχουν το δικό τους προφίλ κοινωνικής δικτύωσης. Η δημοτικότητα των δικτύων εκτινάσσεται στην Ελλάδα, όπου η ίδια έρευνα έδειξε ότι 92% των παιδιών που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, έχουν προφίλ κοινωνικής δικτύωσης.
παρόλο που αυξάνεται ο αριθμός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αυτά που χρησιμοποιούν οι έφηβοι είναι ελάχιστα και συγκεκριμένα: το Instagram, το Facebook, οι εφαρμογές για chat (Viber, WhatsApp, Snapchat) και το YouTube. Το πιο δημοφιλές είναι με διαφορά το Instagram (το χρησιμοποιούν σε καθημερινή βάση και οι 10), ακολουθούν το Facebook (9 στους 10) και το YouTube (8 στους
39.4% των εφήβων αναφέρουν ενασχόληση τουλάχιστον 2 ώρες ημερησίως •
Σαββατοκύριακο 60,2% κάνουν χρήση /αργία περισσότερο από 2 ώρες
Πρώτο καμπανάκι: Χρήση ΔΚΔ περισσότερο από 2 ώρες ημερησίως, έχει συσχετισθεί με ΣΕΔ
Περισσότεροι από 600 περίπου διαδικτυακοί φίλοι μπορεί να συσχετιστούν με συμπεριφορές εξάρτησης
Φαίνεται ότι οι ηλικιακοί περιορισμοί συχνά παραβιάζονται αφού το ένα τέταρτο των παιδιών στην προεφηβική ηλικία 9-11 ετών στην Ευρώπη, και το ήμισυ των παιδιών ηλικίας 11-12 ετών, έχουν δικό τους προφίλ κοινωνικής δικτύωσης. Στην Ελλάδα, το ένα τρίτο των παιδιών 9-12 ετών που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο έχουν προφίλ στο Facebookδηλώνοντας ψευδώς μεγαλύτερη ηλικία. Πιθανον οι γονείς στην Ελλάδα δεν ελέγχουν επαρκώς τη χρήση του διαδικτύου ή δεν είναι αρκετά ενήμεροι για τους ηλικιακούς περιορισμούς που υπάρχουν.
Η δημοτικότητα της κοινωνικής δικτύωσης συνδέεται με την πολλαπλότητα των λειτουργιών που προσφέρονται. Τα κοινωνικά δίκτυα παρέχουν πολλαπλά επικοινωνιακά μέσα στους χρήστες του, όπως η αποστολή προσωπικών μηνυμάτων, η άμεση συνομιλία, η δημοσίευση «προτιμήσεων», η ανάρτηση προσκλήσεων σε εκδηλώσεις και παρακολούθηση blogs φίλων. Όπως αναφέρεται και στην κεντρική σελίδα του δημοφιλούς δικτύου, «Το Facebook σας βοηθάει να συνδέεστε και να μοιράζεστε πράγματα με τους ανθρώπους στη ζωή σας».Οι βασικές δραστηριότητες στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσηςείναι η δημιουργία και επεξεργασία του προφίλ,η διαχείριση λίστας «φίλων», ο σχολιασμός και η επικοινωνία.
Τα κοινωνικά δίκτυα αναφέρονται και ως δίκτυα προφίλ, επειδή οι χρήστες μπορούν να παρουσιάσουν τις πληροφορίες που θέλουν να μοιραστούν μέσα από το εξατομικευμένο προφίλ. Η επιλογή του περιεχομένουκάθε προφίλ σχετίζεται με τις ατομικές προτιμήσεις, τα ενδιαφέροντα και τις συνήθειες του χρήστη και αποτελεί την ψηφιακή αντιπροσώπευση του χρήστη- ένα «τρόπο να πεις την ιστορία σου» όπως αναφέρεται και στο Facebook.Η δημιουργία και διατήρηση του ατομικού προφίλ είναι αγαπημένη δραστηριότητα για τους έφηβους και πιθανόν αποτελεί ένα ασφαλές πεδίο πειραματισμού, καθώς η αναπροσαρμογή του προφίλ είναι συνεχής και βασίζεται σε ανατροφοδότηση μέσω σχόλιων-προτιμήσεων των φίλων.Η φωτογραφία του προφίλ είναι ένα από τα πιο σημαντικά μέσα αυτοπαρουσίασης. Η ορατότητα του κάθε προφίλ αφορά στον καθορισμό του κοινού που «ανοίγει» ο χρήστης το προφίλ του. Ο κάθε χρήστης μπορεί να καθορίσει κάθε φορά το κοινό στο οποίο «ανοίγει» τις δημοσιεύσεις του, διαχειρίζονταν έτσι το απόρρητο των πληροφοριών που δημοσιεύει.. Υπάρχουν 4επιλογές ορατότητας κοινού στο Facebook
Πολλές από τις συμπεριφορές και τις ανησυχίες των σημερινών εφήβων είναιπαρόμοιες με εκείνες των προηγούμενων γενεών, οτρόπος όμως με τον οποίον εκφράζονται και επικοινωνούν οι σημερινοί έφηβοι έχει αλλάξει δραστικά. Η νεολαία πάντα είχε την ανάγκη να συναθροίζεται, να δημιουργεί παρέες και κλίκες. Αυτό που γινόταν στο παρελθόν στη γειτονία ή αργότερα στο εμπορικό κέντρο, τώρα γίνεται διαδικτυακά στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.Τα κοινωνικά δίκτυα συχνά συγκρίνονται με τα στέκια των προηγούμενων γενεών.Οι συγκρούσεις μεταξύ συνομήλικων και οι προβληματικές συμπεριφορές, αντίστοιχα, έχουν μετατοπισθεί στο διαδίκτυο. Κάποια από αυτά τα προβλήματα είναι παλιά – όπως οι περιπτώσεις του εκφοβισμού (bullying) - που απλά μεταφέρθηκαν στο διαδικτυακό περιβάλλον (cyber-bullying). Το διαδίκτυο έχει επανακαθορίσει τους τρόπους και τα μέσα με τα οποίαοι έφηβοι εκφράζουν τιςαναπτυξιακές ανησυχίες τους.Η αποδοχή από τους συνομήλικους, η αυτό-αξιολόγηση του εαυτού και η διαπραγμάτευση της ατομικής ταυτότητας εκφράζονται σ’ ένα νέο κοινωνικό περιβάλλον – τα κοινωνικά δίκτυα. Τα κοινωνικά δίκτυα έγιναν η νέα πραγματικότητα κοινωνικής αλληλεπίδρασης και το νέο πλαίσιο για την εφηβική ανάπτυξη.
Η έμφυτη ανάγκη επικοινωνίαςτου ατόμου με τους ομοίους του, εκπληρώνεται μέσω της χρήσης των κοινωνικών δικτύων.Τα δίκτυα αυτά μειώνουν τα πρακτικά εμπόδια (κόστος, απόσταση) και τις διαπροσωπικές δυσκολίες (εσωστρέφεια, συστολή, σωματικές δυσμορφίες) διευκολύνοντας έτσι την εκπλήρωση της ανάγκης επικοινωνίας. Η εύκολη πρόσβαση στην επικοινωνία διευκολύνει την εκπλήρωση της ανάγκης αυτής και ενισχύει τη χρήση των δικτύων.Όπως προαναφέρθηκε, ένα άλλο ελκυστικό για τους εφήβους, χαρακτηριστικό των κοινωνικών δικτύων, είναι η δημιουργία προσωπικού προφίλ .Αυτή η, αγαπημένη για τους εφήβους δραστηριότητα, πιθανόν σχετίζεται με την εφηβική ανάγκη διερεύνησης της προσωπικής ταυτότητας. Με την ψηφιακή τους αυτό-παρουσίαση στο προφίλ, οι έφηβοι βρίσκουν μέσο να πειραματιστούν και να εκφράσουν διάφορες πτυχές της ταυτότητας τους. Στα κοινωνικά δίκτυα αυτό γίνεται με τρόπο ευέλικτο και τροποποιήσιμο - βάσει ανατροφοδότησης-σχολιασμού των «φίλων».Τέλος, η απουσία εξουσίας και η έλλειψη γονικού ελέγχου αποτελεί ένα άλλο πολύ ελκυστικό για τους εφήβους χαρακτηριστικό των κοινωνικών δικτύων, και μια ευκαιρία να εξασκηθούν και να εκπληρώσουν τηνανάγκη για ανεξαρτησία.
Οι επιπτώσεις της χρήσης του διαδικτύου, και ιδιαίτερα των κοινωνικών δικτύων, στις κοινωνικές σχέσεις, εξακολουθεί να είναι θέμα διαμάχης. Τα δίκτυα διευκολύνουν την κοινωνικότητα και την κοινωνική προσαρμογή ή την δυσκολεύουν; Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο χρόνος που διατίθεται στη διαδικτυακή κοινωνική δικτύωση αποσπάται από τον χρόνο της «δια ζώσης» επικοινωνίας (με φίλους και οικογένεια). Η αντίθετη, και περισσότερο θετική άποψη- υποστηρίζει ότι οι διαδικτυακές επικοινωνίες χρησιμοποιούνται κατά βάση για τη διατήρηση των υφιστάμενων φιλικών σχέσεων, ενισχύοντας έτσι την κοινωνικότητα και την κοινωνική προσαρμογή των χρηστών κοινωνικών δικτύων. Στη βιβλιογραφία υποστηρίζεται ότι η χρήση των κοινωνικών δικτύων διευκολύνει τη σύνδεση με παλιούς φίλους και τη δημιουργία νέων. Με τη χρήση κοινωνικών δικτύων ο χρόνος με τους φίλους (offline) αλλά και η ποιότητα των σχέσεων ενισχύεται. Επίσης, έχει προταθεί ότι η θετική ανατροφοδότηση από άλλους χρήστες ενισχύει την αυτοεκτίμηση των εφήβων ενώ η αρνητική αντίδραση τη μειώνει. Πολλά επιστημονικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι είναι αβάσιμες οι ανησυχίες ότι οι χρήστες κοινωνικών δικτύων έχουν λιγότερα πραγματικά (εκτός διαδικτύου) κοινωνικά δίκτυα, ή ότι εκτίθενται σε λιγότερο ποικίλες εμπειρίες, και προτείνουν ότι η χρήση του Facebook υποστηρίζει την οικειότητα, αντί να την υποσκάπτει.
Το διαδίκτυο είναι ιδιαίτερα «ελκυστικό» για τους εφήβους λόγω των αναπτυξι- ακών τους χαρακτηριστικών (εφηβική «δίψα» για τη ζωή και περιέργεια). Μέσω του διαδικτύου : - Λαμβάνουν απαντήσεις σε πλήθος ερωτημάτων - Έχουν εύκολη πρόσβαση σε τρέχουσα πληροφόρηση - Διατηρούν επαφή με φίλους και δημιουργούν νέες επαφές - Διασκεδάζουν
Ανάγκη να ανήκουν, να συναθροίζονται
Το διαδίκτυο σαφώς «διευκολύνει» την καθημερινότητα των εφήβων, ωστόσο υπάρχουν έφηβοι που έχουν ανάγκη την ψυχοκοινωνική «ενδυνάμωση» μέσω της χρήσης του διαδικτύου
Συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από απώλεια ελέγχου σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου με αποτέλεσμα την παραμέληση βασικών πτυχών της καθημερινότητας (σχολικές υποχρεώσεις, δραστηριότητες-χόμπι, φιλικές σχέσεις, φλερτ, σωματική φροντίδα και υγιεινή )
Ακολουθούν οι Αρνητικές συνέπειες στον πραγµατικό κόσµο
Αν πχ. χρειάζεται να καταφύγετε σε ακροβατικά προκειμένου να αποσπάσετε την προσοχή του συνοδού σας τότε έχετε περάσει σε στάδιο 2
Όταν το διαδίκτυο έχει αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην καθηµερινότητα τότε πλέον μιλάμε για απώλεια ελέγχου
Τέσσερις τύποι χρηστών που σχετίζονται με συμπεριφορές εξάρτησης • Βασικοί παράγοντες ταξινόμησης είναι - η «δίψα» και ο ενθουσιασμός για ζωή και - η ψυχοκοινωνική λειτουργικότητα εκτός διαδικτύου
«Άρχισα να μπαίνω στο Facebook και έλεγα: “Ααα, εδώ γνωρίζω πολλούς ανθρώπους – τόσους πολλούς – αυτό είναι υπέροχο!” Κάνεις σχόλια, κατεβάζεις υλικό, φτιάχνεις μια καινούρια ζωή εκεί μέσα – ένας άλλος κόσμος. Μετά από λίγο καιρό όμως, κάνεις τον κύκλο σου. Αρχίζεις να λες: “Μα τι κάνω τώρα;”, κουράζεσαι, το κλείνεις, βγαίνεις έξω και μειώνεις την ώρα που ασχολείσαι με αυτό (το διαδίκτυο). Αρχίζεις να κάνεις άλλα πράγματα, διασκεδάζεις, το ξεχνάς.» Κορίτσι, 15 ετών
Εάν χαθεί η προσωπική επαφή, υπάρχει το ενδεχόμενο να λείψει η εμπειρία στην ερμηνεία της ανθρώπινης επικοινωνίας, της γλώσσας του σώματος, τις εκφράσεις του προσώπου κ.λπ
Άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση παρουσιάζουν την προσωπικότητα και τα χαρακτηριστικά που θα ήθελαν να έχουν Δυσκολία στην προσαρμογή τους στο φυσικό κόσμο και την υπεράσπιση της ταυτότητάς τους
Νομίζω θα συμφωνήσετε ότι είναι σημαντικό να υπάρχει ισορροπία μεταξύ της ενασχόλησης με το διαδίκτυο και τις διαδικτυακές επαφές και της προσωπικής επαφής με τους συνανθρώπους μας
61.8% του συνολικού δείγματος ασχολούνται με διαδικτυακά παιχνίδια
Η ενασχόληση με διαδικτυακά παιχνίδια περισσότερο από 2,6 ώρες ημερησίως, έχει συσχετιστεί με ΣΕΔ
Η τάση αυτή αφορά περισσότερο τα αγόρια
Η Ρουμανία και η Ελλάδα έχουν τα υψηλότερα ποσοστά τζόγου στο διαδίκτυο και στον πραγματικό κόσμο •
Οι έφηβοι που ασχολούνται με τυχερά παιχνίδια έχουν τριπλάσια πιθανότητα να αναπτύξουν ΔΔΣ σε σύγκριση με αυτούς που δεν το κάνουν
Τα eSports όπως προδίδει και το ίδιο το όνομα (electronic sports) είναι ο ανταγωνισμός μεταξύ παικτών ή ομάδων σε video games, με γνώμονα την στρατηγική, τα αντανακλαστικά και την επικοινωνία με τη μηχανή (Η/Υ ή Console). Από το 2000 είδαμε τα πρώτα επαγγελματικά τουρνουά να προσελκύουν χιλιάδες κόσμου ως θεατές. Τα eSports προέρχονται από την Ασία και τα φημισμένα παιχνίδια στρατηγικής, ενώ με την πάροδο του χρόνου έχουν επεκταθεί σε όλο τον κόσμο και πλέον δεσπόζουν σε μια από τις υψηλότερες θέσεις των προτιμήσεων του νεανικού κοινού.
τα τυχερά παιχνίδια και τα ηλεκτρονικά ή διαδικτυακά παιχνίδια αποτελούν πλέον δραστηριότητες που σχετίζονται με Δυσλειτουργική Διαδικτυακή Συμπεριφορά (ΔΔΣ). Η ενασχόληση με σχολικές εργασίες / έρευνα έχει αρνητική συσχέτιση με τη ΔΔΣ, δηλαδή όσο περισσότερο οι έφηβοι ασχολούνται διαδικτυακά με εκπαιδευτικές δραστηριότητες, τόσο λιγότερα σημεία ΔΔΣ εμφανίζουν
Η Συμπεριφορά Εξάρτησης από το Διαδίκτυο (ΣΕΔ) χαρακτηρίζεται από απώλεια ελέγχου σχετικά με τη χρήση του. Η ΣΕΔ προοδευτικά μπορεί να οδηγήσει σε έκπτωση των κοινωνικών δεξιοτήτων και απομόνωση, καθώς και παραμέληση σχολικών και δημιουργικών δραστηριοτήτων ή/και της υγείας, προσωπικής φροντίδας και υγιεινής.
Διαδικτυακή αποπλάνηση – Grooming
Έκθεση σε σεξουαλικό περιεχόμενο
63% των εφήβων επικοινωνούν με αγνώστους online
9,3% από αυτούς αναφέρουν ότι αυτό τους έβλαψε (5,4% του συνολικού δείγματος)
45,7% από αυτούς συνάντησαν στο φυσικό κόσμο κάποιον που γνώρισαν μέσω διαδικτύου (28.4% του συνολικού δείγματος)
Ο κίνδυνος Διαδικτυακής αποπλάνησης είναι υψηλότερος στις Ρουμανία, Γερμανία και Πολωνία, ενώ η Ελλάδα έχει το χαμηλότερο ποσοστό
58.8% του συνολικού δείγματος έχει εκτεθεί σε σεξουαλικό περιεχόμενο •
32.8% των εφήβων που εκτέθηκαν σε σεξουαλικό περιεχόμενο, δηλώνουν ότι αυτή η εμπειρία ήταν τραυματική (18.4% του συνολικού δείγματος) •
Η τάση αυτή αφορά περισσότερο τα αγόρια δηλαδή Τα αγόρια παρουσίαζαν μεγαλύτερα ποσοστά έκθεσης σε πορνογραφικό υλικό.
• Τα κορίτσια παρουσίαζαν μεγαλύτερα ποσοστά έκθεσης σε διαδικτυακό εκφοβισμό, ενώ οι χώρες με τα μεγαλύτερα ποσοστά ήταν οι Ρουμανία και Ελλάδα και τα μικρότερα οι Ισλανδία και Ισπανία
Μεγάλος αριθμός εφήβων μπορεί να εκτεθούν σε διαδικτυακό κίνδυνο, ωστόσο ένα πολύ μικρότερο ποσοστό βλάπτεται από αυτή την έκθεση
Λύση: Εκπαίδευση παιδιών και εφήβων στη διαχείριση κινδύνου
Πριν από είκοσι χρόνια ξεκίνησε στην Ισλανδία ένα κοινωνικό πείραμα που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, το “Youth in Iceland”. Μέσα στα είκοσι αυτά χρόνια το ποσοστό των Ισλανδών δεκαεξάριδων που μεθούσε τουλάχιστον μία φορά το μήνα έπεσε από το 42% στο 5%, αυτών που είχαν κάνει χρήση ινδικής κάνναβης έστω και μια φορά στη ζωή τους, από το 17% στο 7% και αυτών που κάπνιζαν τουλάχιστον ένα τσιγάρο την ημέρα, από το 23% στο 3%!
Αυτό που συνέβη σε γενικές γραμμές ήταν η συμφωνία σε ένα κοινωνικό συμβόλαιο που περιλαμβάνει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες όπως:
Την αυστηρή απαγόρευση αγοράς/χρήσης ναρκωτικών ουσιών και αλκοόλ από εφήβους
Την απαγόρευση κυκλοφορίας εφήβων σε συγκεκριμένες νυχτερινές ώρες
Την ώθηση των νέων ώστε αυτοί να συμμετέχουν σε αθλητικά προγράμματα και άλλες κοινωνικές δραστηριότητες.
Την αύξηση των ωρών δημιουργικής απασχόλησης που αφιερώνουν οι γονείς με τα παιδιά τους.
Tο πρόγραμμα έχει αρχίσει να εφαρμόζεται πλέον σε πολλές άλλες χώρες, σε τοπικό και περιφερειακό μόνο επίπεδο, με την ονομασία “Youth in Europe”.
πρόβλημα είναι ότι οι απαγορεύσεις που συμφωνήθηκαν στην Ισλανδία δεν μπορούν να επιβάλλονται σε μία τόσο, μα τόσο δημοκρατική χώρα… όπως η Ελλάδα, όπου:
Η κοινωνία θεωρεί ότι το κράτος είναι αναξιόπιστο.
Η συνεργασία πολιτείας, κοινωνικών φορέων, εκκλησίας, γονέων και εκπαιδευτικής κοινότητας αποτελεί μάλλον μια ουτοπία.
Κάθε απαγόρευση εκλαμβάνεται από μερίδες πολιτών ως περιορισμός της ελευθερίας και των δημοκρατικών δικαιωμάτων τους.
Η Πολιτεία θεσπίζει υπερβολικά αυστηρούς νόμους, ώστε αυτή να είναι νομικά κατωχυρωμένη, γεγονός όμως που ωθεί τους πολίτες στην παραβατικότητα.
Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι πλήρως απαξιωμένο, ενώ οι εκπαιδευτικοί δεν χαίρουν καμίας εκτίμησης ή σεβασμού στην κοινωνία και γερνούν…
Η έννοια του μακροχρόνιου προγραμματισμού είναι άγνωστη, σε μία χώρα που ανατράφηκε υπερήφανη για τη νοοτροπία “Ζούμε το σήμερα σαν να μην υπάρχει αύριο”
Να αφιερώσουμε χρόνο σε αθλητικές και άλλες κοινωνικές δραστηριότητες και ταυτόχρονα να αυξήσουμε τις ώρες δημιουργικής απασχόλησης που τα παιδιά περνούν με τους γονείς τους.
οι οργανωμένες δραστηριότητες των εφήβων διεξάγονται ώστε αυτοί να γνωρίσουν τις χαρές τις ζωής και να ξεφύγουν από άλλα θέματα που τους αγχώνουν. Είναι αυτό εφικτό να συμβεί όμως στην Ελλάδα της κρίσης;
Στην περίπτωσή μας ακόμη και οι εξωσχολικές δραστηριότητες γεμίζουν άγχος του εφήβους, αφού αυτές εκκινούν με το γονικό όραμα του πρωταθλητισμού τους.
Για να έχει τη δυνατότητα μία κοινωνία να φροντίσει τα νεότερα μέλη της θα πρέπει πρώτα να έχει αναπτύξει τις κατάλληλες νοοτροπίες. Όταν δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, οποιαδήποτε προσπάθεια καταλήγει στο κενό, αφού αυτή στηρίζεται σε ημίμετρα.
Υπάρχουν δύο σημαντικά ευρήματα. Το πρώτο είναι ότι οι μητέρες που περνούν το χρόνο τους κάνοντας αυτό που λέμε «εκπαιδευτικές δραστηριότητες» με τα παιδιά τους ηλικίας μεταξύ τριών και επτά - όπως η ανάγνωση και η βοήθεια στις εργασίες - τείνουν να έχουν τα παιδιά με τις καλύτερες γνωστικές ικανότητες. Το δεύτερο εύρημα είναι ότι οι μητέρες που περνούν χρόνο σε « δραστηριότητες αναψυχής», όπως το περπάτημα, η ζωγραφική και το τραγούδι, τείνουν να έχουν παιδιά με καλύτερες κοινωνικές δεξιότητες.
Η ηλικία δεν παίζει ρόλο όσο το επίπεδο ωριμότητας
Πώς μπορούν να επιβάλλουν όρια οι μεγάλοι αν οι ίδιοι δεν είναι οριοθετημένοι;
Γυμνάσιο εφόσον έχουν μάθει να ακολουθούν κανόνες και να γνωρίζουν την αξία της διαπροσωπικής επικοινωνίας
Πρέπει τα παιδιά να αυτονομηθούν. Να βγουν στον έξω κόσμο. Δεν μπορούμε να καθυστερήσουμε αυτή τη διαδικασία
Κλείστε τις ενημερώσεις των εφαρμογών
Αντισταθείτε στην τάση να ελέγξετε το τηλέφωνό σας μόλις ξυπνήσετε
Τοποθετήστε το φορτιστή εκτός κρεβατοκάμαρας και αποφύγετε να το ελέγξετε μία ώρα πριν τον ύπνο
Βγείτε έξω με φίλους και αφήστε το τηλέφωνο σπίτι
Αποφύγετε να ελέγξετε τις ενημερώσεις είτε να αναρτήσετε ανακοίνωση στα κοινωνικά δίκτυα
Κλείστε το κινητό σας όλη τη μέρα
Τα κοινωνικά δίκτυα είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των σημερινών εφήβων και έχει επαναπροσδιορίσει τις κοινωνικές πρακτικές, τον τρόπο επικοινωνίας και τη δημιουργία σχέσεων. Είναι ένα νέο πλαίσιο μέσα στο οποίο διαδραματίζεται η επικοινωνία τους και η αναπτυξιακή τους πορεία. Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι τα κοινωνικά δίκτυα παρέχουν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη της προσωπικής ταυτότητας των εφήβων αλλά και πεδίο εξάσκησης των κοινωνικών δεξιοτήτων – διευκολύνοντας έτσι δύο θεμελιώδεις στόχους της εφηβικής ανάπτυξης.Η επικοινωνία μέσω διαδικτύου προσφέρει ευκαιρίες στους έφηβους χρηστές του, ενώ συγχρόνως επιφέρει και κάποιους κινδύνους.Στόχος είναι να ελαχιστοποιήσουμε τους κινδύνους διαφυλάσσοντας καιμεγιστοποιώντας τα οφέλη.Πρώτη προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η σωστή (τεχνικά) χρήση των κοινωνικών δικτύων, με επίγνωση των δικλίδων ασφαλείας και διαφύλαξης του απορρήτου προσωπικών στοιχείων και των διαδικασιών καταγγελίας, Τέλος, η γονική διαμεσολάβηση είναι σημαντική και θα πρέπει να οριοθετεί τον τρόπο χρήσης των δικτύων, ανάλογα με την κάθε αναπτυξιακή φάση, και τις ατομικές ανάγκες κάθε εφήβου.
