1.
Κοινωνιολογία
Φορείς Κοινωνικοποίησης
3ο Κεφάλαιο
Μάθημα 3ο
Δρόσου Χριστίνα
Οικονομολόγος

2.
 Ζωή καθορίζεται από ένα σύνολο σχέσεων και
δραστηριοτήτων
Άτομο συμμετέχει με τρόπο Τυπικό: => συμπεριφορές είναι
αναμενόμενες και κοινωνικά προσδιορισμένες
Άτομα καταλαμβάνουν διαφορετικές κοινωνικές θέσεις,
=>απορρέουν διαφορετικοί κοινωνικοί ρόλοι.
‘Άτομα επιτελούν τους ρόλους ανάλογα με τις αντιλήψεις και
τα βιώματά τους.
Δεν «ερμηνεύουν» κατά τον ίδιο τρόπο τους κοινωνικούς
ρόλους: άλλα ταυτίζονται πλήρως με τις αναμενόμενες
συμπεριφορές και άλλα διαφοροποιούνται ή αποκλίνουν από
αυτές

3.
Στις κοινωνικές σχέσεις, οι θέσεις που καταλαμβάνουμε
είναι ιεραρχημένες.
 Η ιεραρχία αυτή οφείλεται σε ένα σύστημα θέσεων που
προσδιορίζει την κάθε δραστηριότητα και περιλαμβάνει τις
τυποποιημένες και αναμενόμενες συμπεριφορές, δηλαδή
τον Κοινωνικό Θεσμό
 Κοινωνικός Θεσμός: σύστημα θέσεων και αποσκοπεί στην
εκπλήρωση μιας βασικής λειτουργίας της κοινωνίας
Παράδειγμα: σχολείο=> κοινωνικές θέσεις => με ανάλογους
ρόλους: => εκπλήρωση της εκπαιδευτικής λειτουργίας
ανεξάρτητα από το βαθμό επιτυχίας στην πράξη
Κοινωνικός Θεσμός

4.
Φορείς Κοινωνικοποίησης
Κοινωνία=> Ταύτιση: Φορέων Κοινωνικοποίησης = Θεσμούς
 Κοινωνίες => οργανωμένες με συστηματικό τρόπο με
τυπικούς κανόνες
Φορείς κοινωνικοποίησης:
• οικογένεια
• σχολείο
• παρέα συνομηλίκων
• Εκκλησία
• Μ.Μ.Ε.
• κράτος

5.
Κατηγορίες Φορέων Κοινωνικοποίησης
Πρωτογενείς Φορείς:
• Οικογένεια
• Παρέα Συνομηλίκων
• αλληλεπίδραση των μελών από στενές διαπροσωπικές και
συναισθηματικές σχέσεις
Δευτερογενείς Φορείς:
• σχολείο
• Εκκλησία
• Εργασία
• Κράτος
• σχέσεις μεταξύ των ατόμων ρυθμίζονται βάσει συγκεκριμένων
προδιαγραφών και είναι περισσότερο τυπικές

6.
Φορείς Κοινωνικοποίησης
Πρωτογενείς & Δευτερογενείς φορείς
συνυπάρχουν και ασκούν επιρροή καθ’ όλη τη
διάρκεια της ζωής των ανθρώπων
 Πρωτογενείς φορείς: ασκούν σημαντική
επίδραση στην κοινωνικοποίηση των παιδιών
Δευτερογενείς φορείς: ασκούν σημαντική
επίδραση στα μετέπειτα στάδια της ζωής των
ανθρώπων

7.
Φορείς Κοινωνικοποίησης
Αρχές 20ού αιώνα: μείωση σημασίας κάποιων
φορέων οι οποίοι παλαιότερα είχαν την αποκλειστική
ευθύνη για την κοινωνικοποίηση του ατόμου, ενώ
μέρος των λειτουργιών αυτών των φορέων έχει
εκχωρηθεί σε άλλους φορείς
Ασυμφωνία/Σύγκρουση προτύπων που
προβάλλονται από τους παλιούς και τους
νεοσύστατους φορείς κοινωνικοποίησης

8.
Πρωτογενείς Φορείς Κοινωνικοποίησης
•Οικογένεια
•Παρέα Συνομηλίκων

9.
Οικογένεια
Διαμορφώνει σημαντικά:
• τους κανόνες
• τις συνήθειες
• τις αξίες
• τις αντιλήψεις του παιδιού από τη στιγμή της γέννησής
του
 Καθοριστικός φορέας για την επιβίωση και τη
συναισθηματική ανάπτυξη του ατόμου στην παιδική του
ηλικία

10.
Οικογένεια
Όροι: Συγγένειας, δομής & μέγεθος οικογένειας
παράγοντες => οδηγούν σε διαφορετικούς τρόπους
συμπεριφοράς / Κοινωνία
Καταφύγιο αλληλεγγύης για τα άτομα, αν και υπάρχει
περισσότερο χαλαρή σύνδεση των μελών από ό,τι
παλαιότερα
 Έρευνα Ε.Κ.Κ.Ε.: τάση των νέων να επικοινωνούν
ουσιαστικά με τους γονείς τους

11.
Παρέα Συνομηλίκων
Διαμορφώνει:
• τον τρόπο επικοινωνίας
• τη σκέψη
• τα πρότυπα συμπεριφοράς των παιδιών
Αποδοχή κανόνων ομάδας: => αίσθηση του παιδιού ότι
ανήκει στην ομάδα
Επιρροή παρέας: εξαρτάται από συχνότητα της επαφής και
είναι ιδιαίτερα σημαντική και κρίσιμη μέχρι την ενηλικίωση

12.
Παρέα Συνομηλίκων
Παιδιά:
• ανεξαρτητοποιούνται από την οικογένεια,
• αναπτύσσουν αυτοπεποίθηση και κοινωνικές δεξιότητες
• πιθανότητα για αρνητικά πρότυπα συμπεριφοράς
προσπάθειά να Αντιδράσουν στο οικογενειακό περιβάλλον &
να προβάλουν μια κακώς εννοούμενη Ανεξαρτησία

13.
• Διαδικασία ωρίμανσης ατόμου: έννοιες «παιδί», «έφηβος»
& «ενήλικος»
• Διάκριση κατηγοριών: Εμπειρία της Κοινωνικοποίησης
• Παρέες:
• μορφές που προσδιορίζουν τις επιλογές μας,
• εκφράζουν το αίσθημα του ότι ανήκουμε κάπου
• σκιαγραφούν κομμάτι του κοινωνικού μας εαυτού ή της
κοινωνικής μας ταυτότητας
Παρέα Συνομηλίκων

14.
Σχολείο
• Μεταβιβάζει στη νέα γενιά τις κοινές παραδόσεις => συσσωρευμένη
γνώση της κοινωνίας
• Προβιομηχανικές κοινωνίες: οι γνώσεις μεταβιβάζονταν εμπειρικά
• Δημιούργημα των κοινωνιών του 19ου αιώνα,
• Γενίκευσή του στο δυτικό κόσμο πραγματοποιήθηκε τον 20ό αιώνα.
• Λειτουργεί συμπληρωματικά στην εκμάθηση προτύπων
συμπεριφοράς
• Σύνδεση με μελλοντική επαγγελματική κοινωνικοποίηση της νέας
γενιάς & απόκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων

15.
Θρησκεία
• Πραγματεύεται τη σχέση των ανθρώπων με το θείο
• Ντυρκέμ: αποτελεί προβολή & θεοποίηση της ανθρώπινης κοινωνίας
Μέσα από τη διδασκαλία του θρησκευτικού δόγματος και τις
θρησκευτικές τελετές επιβεβαιώνεται η συλλογική ταυτότητα των
ομοθρήσκων και ενισχύονται τα ιδανικά και οι αξίες της κοινωνίας. Η
θρησκεία είναι στενά συνδεδεμένη με την εμπειρία της κοινότητας
• Βέμπερ: η θρησκευτική συμπεριφορά => προσανατολισμένη προς
τον επίγειο κόσμο. Προτεσταντισμος: έμφαση στις αξίες της
ασκητικής ζωής, της αποταμίευσης, της σκληρής εργασίας και της
επένδυσης, συνδέεται ιστορικά με την ανάπτυξη του καπιταλισμού
στην Ευρώπη.

16.
Θρησκεία
• Λειτουργιστική θεωρία: συντείνει στη σύνδεση των μελών, ενοποίηση &
συνοχή της κοινωνίας
α. Επηρεάζει τα πρότυπα συμπεριφοράς των ομόθρησκων ατόμων
β. Διαμορφώνει τους κοινωνικούς κανόνες και τις συμπεριφορές τους
γ. Δραστηριοποιείται με παρεμβάσεις κοινωνικού περιεχομένου
Θρησκευτικός λόγος μπορεί να λειτουργήσει απελευθερωτικά
Συμμετοχή χριστιανών κληρικών στα κινήματα κοινωνικής διαμαρτυρίας
κατά της εκμετάλλευσης, της αποικιοκρατίας και του ρατσισμού στη Λατινική
Αμερική, στη Νότια Αφρική και τις Η.Π.Α. κατά τον 20ό αιώνα.
Αποτελεί σημαντικό φορέα κοινωνικής στήριξης έναντι των αντιφάσεων της
ζωής

17.
Θρησκεία
Θρησκευτικός λόγος μπορεί να λειτουργήσει
απελευθερωτικά
Συμμετοχή χριστιανών κληρικών στα κινήματα
κοινωνικής διαμαρτυρίας κατά της εκμετάλλευσης, της
αποικιοκρατίας και του ρατσισμού στη Λατινική
Αμερική, στη Νότια Αφρική και τις Η.Π.Α. κατά τον 20ό
αιώνα.
Αποτελεί σημαντικό φορέα κοινωνικής στήριξης έναντι
των αντιφάσεων της ζωής

18.
Μ.Μ.Ε.
• ψυχαγωγούν
• ενημερώνουν
• μορφώνουν
• ασκούν κριτική
• επηρεάζουν την κοινή γνώμη
• προβάλλουν πρότυπα συμπεριφοράς
• αναδεικνύουν κοινωνικούς ρόλους
• κατασκευάζουν είδωλα
=> επηρεάζουν βαθιά τη σκέψη των ατόμων και ολόκληρη την
προσωπικότητά τους

19.
Πως τα πρότυπα συμπεριφοράς που προβάλλονται από
τα ΜΜΕ επηρεάζουν τη συμπεριφορά των εφήβων;
• Η άκριτη, παθητική αποδοχή των προϊόντων των Μ.Μ.Ε.
από τις πολύ νεαρές ηλικίες επιβάλλει την ενεργοποίηση
των πολιτών, αλλά και των δημοσιογράφων, ώστε να
ελέγχονται με όρους ποιότητας τα προσφερόμενα αγαθά
των ηλεκτρονικών Μ.Μ.Ε.
• Οι νέοι, ως πιο ευάλωτοι δέκτες, μιμούνται ή ταυτίζονται
πολλές φορές με διάφορα είδωλα. Η μίμηση ή η ταύτιση
αυτή αντανακλά τις ανάγκες της διαφήμισης και της αγοράς
και όχι τις δικές τους ανάγκες

20.
Κράτος-Τρόπος Διακυβέρνησης
 Ασκεί επίδραση στη λειτουργία των σημαντικότερων φορέων
κοινωνικοποίησης
Διαμορφώνει τα πρότυπα συμπεριφοράς των κυβερνωμένων
• η συμπεριφορά και το ήθος των κυβερνώντων επηρεάζει το αίσθημα δικαίου του
πολίτη
• προάγει ή υπονομεύει τη διαφάνεια, την ισονομία
Η κρατική εξουσία επιβάλλει κανόνες σε όλα τα επίπεδα και επηρεάζει τις
σχέσεις των ανθρώπων σε επίπεδο:
• οικονομικό (φορολογία, εισοδήματα)
• κοινωνικό (εκπαιδευτικό σύστημα, πρόνοια)
• πολιτικό (ελευθερία γνώμης, συμμετοχή σε συνδικαλιστικές ενώσεις και πολιτικά
κόμματα

21.
Ευχαριστώ για την Προσοχή σας!!!