1. ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΟΥ | μάθημα 6ο
22
Μάθημα 6ο
– Lectio sexta
«Οι νόμοι»
① Μετάφραση κειμένου
Κείμενο στα λατινικά Μετάφραση στην ελληνική
In ea civitate, Σ’ αυτή τη πολιτεία,
quam leges continent, την οποία οι νόμοι στερεώνουν,
boni viri καλοί άντρες
libenter πρόθυμα
servant leges. υπηρετούν τους νόμους.
Enim lex est Γιατί ο νόμος είναι
fundamentum libertatis, θεμέλιο της ελευθερίας,
fons aequitatis. πηγή της δικαιοσύνης.
Mens et animus Ο νους και η ψυχή
et consilium et sententia και η σκέψη και η κρίση της πολιτείας
civitatis posita est in legibus. βρίσκεται στους νόμους.
Ut nostra corpora (non stant) Όπως τα σώματά μας (δεν υπάρχουν)
sine mente, χωρίς νου,
sic civitas sine lege non stat. έτσι και η πολιτεία χωρίς νόμο δεν υπάρχει.
Magistratus sunt Οι άρχοντες είναι
ministri legum, υπηρέτες (θεράποντες) των νόμων,
iudices interpretes legum, οι δικαστές (είναι) ερμηνευτές των νόμων·
denique omnes sumus τελικά, όλοι είμαστε
servi legum: υπηρέτες των νόμων·
sic enim γιατί έτσι
possumus μπορούμε
liberi esse. να είμαστε ελεύθεροι.
② Γραμματική κειμένου
1) ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
Ουσιαστικά γ’ κλίσης : Στην γ’ κλίση ουσιαστικών ανήκουν ουσιαστικά γένους αρσενικού, θηλυκού
και ουδέτερου των οποίων οι καταλήξεις στην ονομαστική ενικού έχουν ως εξής :
αρσενικά - o, - or, - os, - er, - es, - is (οι δύο τελευταίες ισχύουν για τα
ανισοσύλλαβα ουσιαστικά).
θηλυκά - us, - io, - do, - σύμφωνο + es, - x, - is, - es, - as, - aus, - go.
ουδέτερα - c, - a, - l, - e, - n, - t, - ar, - ur,- us.
Ενικός αριθμός – Singularis
πτώση αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
NOM. fon – s lex corpus
GEN. font – is leg – is corpor – is
DAT. font – i leg – i corpor – i
ACC. font – em leg – em corpus
VOC. fon – s lex corpus
ABL. font – e leg – e corpor - e
2. ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΟΥ | μάθημα 6ο
23
Πληθυντικός αριθμός – Pluralis
πτώση αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
NOM. font – es leg – es corpor – a
GEN. font – ium leg – um corpor – um
DAT. font – ibus leg – ibus corpor – ibus
ACC. font – es/is leg – es corpor – a
VOC. font – es leg – es corpor – a
ABL. font – ibus leg – ibus corpor – ibus
2) ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
☞ ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ (qui, quae, quod)
Ενικός αριθμός – Singularis
πτώση αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
NOM. qui quae quod
GEN. cuius cuius cuius
DAT. cui cui cui
ACC. quem quam quod
VOC. - - -
ABL. quo qua quo
Πληθυντικός αριθμός – Pluralis
πτώση αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
NOM. qui quae quae
GEN. quorum quarum quorum
DAT. quibus quibus quibus
ACC. quos quas quae
VOC. - - -
ABL. quibus quibus quibus
③ Συντακτικό κειμένου
1) ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ
Η πρόθεση sine συντάσσεται πάντοτε με αφαιρετική και φανερώνει την έλλειψη ή την στέρηση.
Παρατηρήσεις στα τριτόκλιτα ουσιαστικά
I. Τα τριτόκλιτα ουσιαστικά αρσενικού και θηλυκού γένους έχουν ίδιες καταλήξεις ενώ τα τριτόκλιτα
ουσιαστικά ουδετέρου γένους παρουσιάζουν ίδιες καταλήξεις με τα αρσενικά και θηλυκά στη γενική, δοτική
και αφαιρετική πτώση ενικού και πληθυντικού αριθμού.
II. Η γενική πληθυντικού σχηματίζεται σε – ium στις παρακάτω περιπτώσεις:
στα ισοσύλλαβα (π.χ. rete, ret - is)
στα ουσιαστικά που παρουσιάζουν θέμα με δυο ή περισσότερα σύμφωνα.
στα εθνικά ονόματα που λήγουν σε - as και σε - is.
στα ουδέτερα που λήγουν σε - e, - al, - ar.
III. Σχηματίζουν αιτιατική πληθυντικού (πέρα από την κανονική τους κατάληξη σε - es) σε - is, όλα εκείνα τα
ουσιαστικά που σχηματίζουν τη γενική πληθυντικού σε - ium.