Θουκυδίδου Επιτάφιος, Κείμενο - Μετάφραση

1. Θουκυδίδου Ἐπιτἀφιος
Ε.Σ.Ν. Σελίδα 1
ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ
Ἐπιτάφιος
Κείμενο - Μετάφραση

2. Θουκυδίδου Ἐπιτἀφιος
Ε.Σ.Ν. Σελίδα 2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 34
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Τὸν ἴδιο χειμώνα οἱ Ἀθηναίοι οργάνωσαν, κατὰ τὴν ἀρχαία συνήθεια, τὴν τελετὴ τῆς δημόσιας ταφῆς τῶν πρώτων νεκρῶν τοῦ πολέμου. Ἡ ἑτοιμασία
γίνεται μὲ τὸν ἑξῆς τρόπο. Τρεῖς μέρες πρὶν ἀπὸ τὴν τελετὴ κατασκευάζουν μιὰν ἐξέδρα καὶ ἀποθέτουν ἐκεῖ τὰ ὀστὰ τῶν νεκρῶν. Ὁ καθένας, ἄν θέλη,
μπορεῖ νὰ φέρη ἕνα ἀφιέρωμα στὸν δικό του. Ὅταν ἔρθη ἡ στιγμὴ τῆς ἐκφορᾶς, τοποθετοῦν φέρετρα κυπαρισσένια ἐπάνω σὲ ἁμάξια. Ἕνα φέρετρο γιὰ
κάθε φυλή. Τὰ ὀστὰ τοῦ κάθε νεκροῦ εἶναι στὸ φέρετρο τῆς φυλῆς του. Ἕνα ὅμως φέρετρο τό μεταφέρουν κενό. Εἶναι τῶν ἀφανῶν, ἐκείνων ποὺ τὰ σώματα
δὲν βρέθηκαν. Στὴν τελετὴ πηγαίνει ὅποιος θέλει, εἴτε πολίτης εἴτε ξένος. Πηγαίνουν καὶ οἱ γυναῖκες, συγγενεῖς, ποὺ στέκονται μπροστά στὸν τάφο καὶ
μοιρολογοῦν. Ἀποθέτουν τοὺς νεκροὺς στὸ δημόσιο νεκροταφεῖο ποὺ βρίσκεται στὸ ωραιότερο προάστιο τῆς πόλης. Ἐκεῖ θάβουν πάντα τοὺς νεκροὺς τοῦ
πολέμου. Μόνη ἐξαίρεση ἔκαναν γιὰ ὅσους ἔπεσαν στὸν Μαραθῶνα. Αὐτούς, γιὰ τὴν ἒξαιρετική τους ἀνδρεία, ἔκριναν πὼς ἔπρεπε νὰ τοὺς θάψουν στὸν
τόπο τῆς μάχης. Ὅταν τοὺς σκεπάση ἡ γῆ, ἕνας πολίτης, ξεχωριστὸς γιὰ τὴν ἀξια του καὶ τὰ χαρίσματά του, ὁρισμένος ἀπὸ τὴν Πολιτεία, κάνει τὸν ἔπαινο
τῶν νεκρῶν. Ἔπειτα ὁ κόσμος φεύγει. Ἔτσι γίνεται ἡ ταφή. Ὅσο βαστοῦσε ὁ πόλεμος, κρατοῦσαν τὴν συνήθεια αὐτὴ κάθε φορὰ πού ἔπρεπε. Γιὰ τοὺς
πρώτους νεκροὺς τοῦ πολέμου ὅρισαν νὰ μιλήση ὁ Περικλῆς τοῦ Ξανθίππου. Ὅταν ἦρθε ἡ στιγμή προχώρησε ἀπὸ τὸ μνημεῖο, ἀνέβηκε σ' ἕνα ψηλὸ βῆμα
γιὰ νὰ τὸν ἀκούη τὸ συγκεντρωμένο πλῆθος καὶ εἶπε:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 34
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Οἱ περισσότεροι ἀπὸ ὅσους ἔχουν μιλήσει ἀπὸ τὸ βῆμα αὐτό, ἐπαινοῦν τὸν νομοθέτη ποὺ πρόσθεσε στὰ ἄλλα μέρη τῆς τελετῆς τὴν ἐκφώνηση λόγου, γιατὶ
θεωροΰν πὼς εἶναι ὡραίο νὰ γίνεται ὁ ἔπαινος τῶν νεκρῶν τοῦ πολέμου στὴν ταφή τους. Ἐγὼ τολμῶ νὰ πιστεύω πὼς ἄνδρες ποὺ δοξάστηκαν μὲ τὰ ἔργα
τους, μὲ ἔργα μόνο θά ταίριαζε νὰ τιμηθοῦν, ἔργα ὅπως ἡ δημόσια αὐτὴ ἑτοιμασία ποὺ βλέπετε ἐδῶ, γύρω ἀπὸ τὸν τάφο τους, καὶ μ' αὐτὸν τὸν τρόπο νὰ
μὴν κινδυνεύη ἡ δόξα πολλῶν ἀπὸ τὴν ἐκτίμηση ἑνός μόνο ἀνθρώπου, ποὺ ἴσως ὑστερήση, ἴσως ὑπερβάλη. Δύσκολο εἶναι νὰ μιλήση κανεὶς ὅπως
ταιριάζει σὲ θέμα ὅπου χρειάζεται κόπος γιὰ νὰ γίνη πιστευτὴ καὶ ἡ ἁπλή ἀλήθεια. Γιατὶ ὁ εὐνοϊκὸς ἀκροατής, ποὺ ξέρει τὰ πράγματα, θά θεωρήση τὰ ὅσα
ἀκούει κατώτερα ἀπὸ ὅσα θέλει καὶ περιμένει ν' ἀκούση, ἐνῶ ὁ ἀκροατὴς ποὺ δὲν τὰ ξέρει, θά νομίση, ἀπὸ φθόνο, πὼς λέγονται ὑπερβολές ἄν τύχη κι
ἀκούση κάτι ποὺ εἶναι ἀνώτερο ἀπὸ τὶς δυνάμεις του. Τὸν ἔπαινο γιὰ τοὺς ἄλλους τὸν ἀνεχόμαστε τόσο μόνο ὅσο πιστεύομε πὼς κ' ἐμεῖς οἱ ἴδιοι θά
μπορούσαμε νὰ τὸν ἀξίζωμε. Καθετὶ ποὺ εἶναι ἀνώτερό μας, ὰπὸ φθόνο, δὲν τὸ πιστεύομε. Ἀφοῦ ὅμως οἱ παλιοί ἐθεώρησαν πὼς ἡ συνήθεια εἶναι σωστή,
πρέπει κ' ἐγὼ νὰ συμμορφωθῶ μὲ τὸν νόμο καὶ νὰ προσπαθήσω νὰ ἱκανοποιήσω, ὅσο μπορῶ, τὴν ἐπιθυμία καὶ τὴν προσδοκία τοῦ καθενός σας.

3. Θουκυδίδου Ἐπιτἀφιος
Ε.Σ.Ν. Σελίδα 3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 36
ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
α
«Ἄρξομαι δὲ ἀπὸ τῶν προγόνων πρῶτον· δίκαιον γὰρ αὐτοῖς καὶ πρέπον δὲ ἅμα ἐν τῷ
τοιῷδε τὴν τιμὴν ταύτην τῆς μνήμης δίδοσθαι. τὴν γὰρ χώραν οἱ αὐτοὶ αἰεὶ οἰκοῦντες
διαδοχῇ τῶν ἐπιγιγνομένων μέχρι τοῦδε ἐλευθέραν δι’ ἀρετὴν παρέδοσαν.
Θ' ἀρχίσω ἀπὸ τοὺς προγόνους μας. Δίκαιο καὶ σωστὸ σὲ τέτοια ὥρα νὰ τοὺς
κάνωμε τὴν τιμὴ τῆς μνήμης. Γιατὶ ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιὰ οἱ ἴδιοι πάντα ἔζησαν σ'
αὐτὴ τὴ γῆ και χάρη στὴν ἀνδρεία τους μᾶς τὴν παράδωσαν ἐλεύθερη.
β
καὶ ἐκεῖνοί τε ἄξιοι ἐπαίνου καὶ ἔτι μᾶλλον οἱ πατέρες ἡμῶν· κτησάμενοι γὰρ πρὸς οἷς
ἐδέξαντο ὅσην ἔχομεν ἀρχὴν οὐκ ἀπόνως ἡμῖν τοῖς νῦν προσκατέλιπον.
Ἔπαινος ταιριάζει στοὺς προγόνους μας, ἀλλὰ ἀκόμα μεγαλύτερος στοὺς
πατέρες μας. Μόχθησαν γιὰ νὰ προσθέσουν σ' ἐκεῖνα ποὺ κληρονόμησαν τὴν
ὅση ἐξουσία καὶ δύναμη μᾶς ἀφῆσαν.
γ
τὰ δὲ πλείω αὐτῆς αὐτοὶ ἡμεῖς οἵδε οἱ νῦν ἔτι ὄντες μάλιστα ἐν τῇ καθεστηκυίᾳ ἡλικίᾳ
ἐπηυξήσαμεν καὶ τὴν πόλιν τοῖς πᾶσι παρεσκευάσαμεν καὶ ἐς πόλεμον καὶ ἐς εἰρήνην
αὐταρκεστάτην.
Ἀλλὰ κ' ἐμεῖς οἱ ἴδιοι, ὅσοι εἴμαστε σὲ ὥριμη ἡλικία, αὐξήσαμε τὴν δύναμη τῆς
πολιτείας καὶ τῆς δώσαμε ἀπόλυτη αὐτάρκεια καὶ σὲ καιρὸ εἰρήνης καὶ σὲ
πόλεμο.
δ
ὧν ἐγὼ τὰ μὲν κατὰ πολέμους ἔργα, οἷς ἕκαστα ἐκτήθη, ἢ εἴ τι αὐτοὶ ἢ οἱ πατέρες
ἡμῶν βάρβαρον ἢ Ἕλληνα πολέμιον ἐπιόντα προθύμως ἠμυνάμεθα, μακρηγορεῖν ἐν
εἰδόσιν οὐ βουλόμενος ἐάσω·
Δὲν θά μακρυγορήσω γιὰ τὰ πολεμικὰ κατορθώματα ποὺ μᾶς ἔδωσαν τὴν
σημερινὴ μας κυριαρχία οὔτε γιὰ τὶς ἐπιδρομές, βαρβαρικὲς ἤ ἑλληνικές, ποὺ
ἀποκρούσαμε ἐμεῖς καὶ οἱ πατέρες μας. Αὐτὰ σᾶς εἶναι γνωστὰ καὶ θὰ τὰ
παραλείψω.
ε
ἀπὸ δὲ οἵας τε ἐπιτηδεύσεως ἤλθομεν ἐπ’ αὐτὰ καὶ μεθ’ οἵας πολιτείας καὶ τρόπων ἐξ
οἵων μεγάλα ἐγένετο, ταῦτα δηλώσας πρῶτον εἶμι καὶ ἐπὶ τὸν τῶνδε ἔπαινον,
Ἀλλὰ πρὶν ἔρθω στὸν ἔπαινο τῶν ἀνδρείων αὐτῶν, θέλω πρῶτα νὰ μιλήσω γιὰ
τοὺς θεσμοὺς καὶ τὶς ἀρχὲς ποὺ ἔχομε ἐφαρμόσει γιὰ νὰ προσδώσωμε στὴν
πολιτεία τὸ σημερινό της μεγαλεῖο,
στ
νομίζων ἐπί τε τῷ παρόντι οὐκ ἂν ἀπρεπῆ λεχθῆναι αὐτὰ καὶ τὸν πάντα ὅμιλον καὶ
ἀστῶν καὶ ξένων ξύμφορον εἶναι ἐπακοῦσαι αὐτῶν.
γιατὶ νομίζω πὼς σὲ τέτοια στιγμὴ ταιριάζει νὰ εἰπωθοῦν αὐτὰ καὶ εἶναι
ὠφέλιμο νὰ τ' ἀκούσουν ὅσοι πολίτες ἤ ξένοι εἶναι συγκεντρωμένοι ἐδῶ.

4. Θουκυδίδου Ἐπιτἀφιος
Ε.Σ.Ν. Σελίδα 4
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 37
ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
α
«Χρώμεθα γὰρ πολιτείᾳ οὐ ζηλούσῃ τοὺς τῶν πέλας νόμους,
παράδειγμα δὲ μᾶλλον αὐτοὶ ὄντες τισὶν ἢ μιμούμενοι ἑτέρους. καὶ
ὄνομα μὲν διὰ τὸ μὴ ἐς ὀλίγους ἀλλ’ ἐς πλείονας οἰκεῖν δημοκρατία
κέκληται·
Έχουμε πολίτευμα που δεν προσπαθεί ν’ αντιγράψει τους νόμους των άλλων, αλλά είμαστε εμείς
οι ίδιοι περισσότερο παράδειγμα σε μερικούς παρά μιμούμαστε άλλους. Και όσον αφορά το
όνομα, έχει ονομαστεί δημοκρατία, επειδή η εξουσία δε βρίσκεται στα χέρια των ολιγαρχικών,
αλλά του δήμου.
β μέτεστι δὲ κατὰ μὲν τοὺς νόμους πρὸς τὰ ἴδια διάφορα πᾶσι τὸ ἴσον, Όλοι όμως έχουν τα ίδια δικαιώματα σύμφωνα με τους νόμους στις προσωπικές τους διαφορές.
γ
κατὰ δὲ τὴν ἀξίωσιν, ὡς ἕκαστος ἔν τῳ εὐδοκιμεῖ, οὐκ ἀπὸ μέρους τὸ
πλέον ἐς τὰ κοινὰ ἢ ἀπ’ ἀρετῆς προτιμᾶται,
οὐδ’ αὖ κατὰ πενίαν, ἔχων γέ τι ἀγαθὸν δρᾶσαι τὴν πόλιν, ἀξιώματος
ἀφανείᾳ κεκώλυται.
Αλλά ως προς το κύρος (προσωπική προβολή) καθέναν τον προτιμούν να αναλάβει δημόσια
αξιώματα, ανάλογα με την προκοπή του σε κάποιον τομέα και όχι από τη σειρά περισσότερο
αλλά ανάλογα με την ικανότητά του.
Και ούτε πάλι επειδή κάποιος είναι φτωχός εμποδίζεται αν μπορεί να κάνει κάποιο καλό στην
πόλη εξαιτίας της ασημότητας της κοινωνικής του θέσης.
δ
ἐλευθέρως δὲ τά τε πρὸς τὸ κοινὸν πολιτεύομεν καὶ ἐς τὴν πρὸς
ἀλλήλους τῶν καθ’ ἡμέραν ἐπιτηδευμάτων ὑποψίαν, οὐ δι’ ὀργῆς τὸν
πέλας, εἰ καθ’ ἡδονήν τι δρᾷ, ἔχοντες, οὐδὲ ἀζημίους μέν, λυπηρὰς δὲ
τῇ ὄψει ἀχθηδόνας προστιθέμενοι.
Τις σχέσεις μας με την πολιτεία τις διέπει η ελευθερία και είμαστε απαλλαγμένοι από την
καχυποψία μεταξύ μας στις καθημερινές μας ασχολίες. Και δεν αγανακτούμε με τον πλαϊνό
μας αν κάνει κάτι όπως του αρέσει ούτε παίρνουμε το ύφος πειραγμένου πράγμα που δεν
βλάπτει (επιφέρει ποινή) αλλά στενοχωρεί.
ε
ἀνεπαχθῶς δὲ τὰ ἴδια προσομιλοῦντες τὰ δημόσια διὰ δέος μάλιστα
οὐ παρανομοῦμεν, τῶν τε αἰεὶ ἐν ἀρχῇ ὄντων ἀκροάσει καὶ τῶν
νόμων, καὶ μάλιστα αὐτῶν ὅσοι τε ἐπ’ ὠφελίᾳ τῶν ἀδικουμένων
κεῖνται καὶ ὅσοι ἄγραφοι ὄντες αἰσχύνην ὁμολογουμένην φέρουσιν.
Και ενώστιςιδιωτικέςσχέσειςδεν ενοχλούμε ο έναςτον άλλον,στη δημόσιαζωή δεν παρανομούμε
κυρίως από εσωτερικό σεβασμό, πειθαρχώντας σ’ αυτούς που κάθε φορά διοικούν την πόλη και
στους νόμους και ιδιαίτερα σ’ αυτούς που ισχύουν για να βοηθήσουν όσους αδικούνται και σ’
αυτούς που αν και είναι άγραφοι όμως προκαλούν αναμφισβήτητα ντροπή.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 38
ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
α
Καὶ μὴν καὶ τῶν πόνων πλείστας ἀναπαύλας τῇ γνώμῃ
ἐπορισάμεθα, ἀγῶσι μέν γε καὶ θυσίαις διετησίοις νομίζοντες,
ἰδίαις δὲ κατασκευαῖς εὐπρεπέσιν,
ὧν καθ’ ἡμέραν ἡ τέρψις τὸ λυπηρὸν ἐκπλήσσει.
Και πέρα απ’ αυτά φροντίσαμε να εξασφαλίσουμε για το πνεύμα μας πάρα πολλά μέσα ανάπαυσης
από τους κόπους έχοντας τη συνήθεια να τελούμε αγώνες και θυσίες σ’ όλη τη διάρκεια του
χρόνου, και έχοντας ο καθένας μας καλοσυγυρισμένα σπιτικά.
Η καθημερινή μας ευχαρίστηση από αυτά διώχνει μακριά τη λύπη.
β
ἐπεσέρχεται δὲ διὰ τὸ μέγεθος τῆς πόλεως ἐκ πάσης γῆς τὰ
πάντα, καὶ ξυμβαίνει ἡμῖν μηδὲν οἰκειοτέρᾳ τῇ ἀπολαύσει τὰ
αὐτοῦ ἀγαθὰ γιγνόμενα καρποῦσθαι ἢ καὶ τὰ τῶν ἄλλων
ἀνθρώπων.
Και ακόμη εισάγονται όλα τα προϊόντα από κάθε μέρος της γης εξαιτίας της δύναμης της πόλης μας
και συμβαίνει σε μας να απολαμβάνουμε τα προϊόντα που παράγονται εδώ με την ίδια ευκολία με
την οποία απολαμβάνουμε και τα προϊόντα των άλλων ανθρώπων.

5. Θουκυδίδου Ἐπιτἀφιος
Ε.Σ.Ν. Σελίδα 5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 39
ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
α
Διαφέρομεν δὲ καὶ ταῖς τῶν πολεμικῶν μελέταις τῶν ἐναντίων
τοῖσδε. τήν τε γὰρ πόλιν κοινὴν παρέχομεν, καὶ οὐκ ἔστιν ὅτε
ξενηλασίαιςἀπείργομέν τινα ἢ μαθήματος ἢ θεάματος, ὃ μὴ
κρυφθὲν ἄν τις τῶν πολεμίων ἰδὼν ὠφεληθείη,
πιστεύοντες οὐ ταῖς παρασκευαῖς τὸ πλέον καὶ ἀπάταις ἢ τῷ ἀφ'
ἡμῶν αὐτῶν ἐς τὰ ἔργα εὐψύχῳ·
Διαφέρουμε ακόμη από τους αντιπάλους μας και στην πολεμική εκπαίδευση στα εξής: γιατί
έχουμε την πόλη μας ανοιχτή σε όλους και ποτέ με απελάσεις ξένων δεν εμποδίζουμε κάποιον
από το να μάθει ή να δει κάτι που αν δεν το κρύβαμε και το έβλεπε κάποιος εχθρός θα μπορούσε
να ωφεληθεί.
Γιατί δε στηριζόμαστε στις προετοιμασίες και στα τεχνάσματα περισσότερο παρά στη
γενναιότητα που πηγάζει από μέσα μας την ώρα της μάχης.
β
καὶ ἐν ταῖς παιδείαις οἱ μὲν ἐπιπόνῳ ἀσκήσει εὐθὺς νέοι ὄντες τὸ
ἀνδρεῖον μετέρχονται, ἡμεῖς δὲ ἀνειμένως διαιτώμενοι οὐδὲν ἧσσον
ἐπὶ τοὺς ἰσοπαλεῖς κινδύνους χωροῦμεν.
Αλλά και στο εκπαιδευτικό σύστημα αυτοί από τη νεανική τους ηλικία αμέσως επιδιώκουν
να γίνουν ανδρείοι με επίπονη άσκηση. Εμείς αν και ζούμε άνετα βαδίζουμε με όχι κατώτερο
φρόνημα σε κινδύνους το ίδιο μεγάλους.
γ
τεκμήριον δέ· οὔτε γὰρ Λακεδαιμόνιοι καθ' ἑαυτούς, μεθ' ἁπάντων
δὲ ἐς τὴν γῆν ἡμῶν στρατεύουσι, τήν τε τῶν πέλας αὐτοὶ ἐπελθόντες
οὐ χαλεπῶς ἐν τῇ ἀλλοτρίᾳ τοὺς περὶ τῶν οἰκείων ἀμυνομένους
μαχόμενοι τὰ πλείω κρατοῦμεν.
Και απόδειξη είναι αυτό: οι Σπαρτιάτες δηλαδή ποτέ δεν εκστρατεύουν στη χώρα μας μόνοι τους
αλλά μαζί με όλους τους συμμάχους τους. Αντίθετα εμείς μόνοι μας εισβάλλουμε στη χώρα των
άλλων και παρόλο που πολεμάμε σε ξένο έδαφος νικάμε τις πιο πολλές φορές εύκολα
αυτούς που αγωνίζονται για τη σωτηρία της χώρας τους.
δ
ἁθρόᾳ τε τῇ δυνάμει ἡμῶν οὐδείς πω πολέμιος ἐνέτυχε διὰ τὴν τοῦ
ναυτικοῦ τε ἅμα ἐπιμέλειαν καὶ τὴν ἐν τῇ γῇ ἐπὶ πολλὰ ἡμῶν αὐτῶν
ἐπίπεμψιν·
Και κανένας εχθρός δεν αντιμετώπισε τη (συνολική) δύναμη συγκεντρωμένη ποτέ μέχρι τώρα,
γιατί φροντίζουμε ταυτόχρονα και για το ναυτικό και επειδή σε πολλά μέρη της στεριάς
στέλνουμε στρατό από μας τους ίδιους.
ε
ἢν δέ που μορίῳ τινὶ προσμείξωσι, κρατήσαντές τέ τινας ἡμῶν
πάντας αὐχοῦσιν ἀπεῶσθαι καὶ νικηθέντες ὑφ' ἁπάντων ἡσσῆσθαι.
Και αν πάλι συγκρουστούν κάπου με ένα τμήμα και αν νικήσουν μερικούς από μας καυχώνται ότι
μας έτρεψαν όλους σε φυγή και αν όμως νικηθούν λένε ότι ηττήθηκαν από όλους μας.
στ
καίτοι εἰ ῥᾳθυμίᾳ μᾶλλον ἢ πόνων μελέτῃ καὶ μὴ μετὰ νόμων τὸ
πλέον ἢ τρόπων ἀνδρείας ἐθέλομεν κινδυνεύειν, περιγίγνεται ἡμῖν
τοῖς τε μέλλουσιν ἀλγεινοῖς μὴ προκάμνειν, καὶ ἐς αὐτὰ ἐλθοῦσι μὴ
ἀτολμοτέρους τῶν αἰεὶ μοχθούντων φαίνεσθαι, καὶ ἔν τε τούτοις τὴν
πόλιν ἀξίαν εἶναι θαυμάζεσθαι καὶ ἔτι ἐν ἄλλοις.
Και όμως αν θέλουμε να ριχνόμαστε πρόθυμοι στον κίνδυνο περισσότερο ζώντας άνετα παρά με
επίπονες ασκήσεις και με ανδρεία που δεν πηγάζει τόσο από την επιβολή των νόμων όσο
από τον τρόπο της ζωής μας, μας μένει κέρδος και ότι δεν κουραζόμαστε προκαταβολικά
για τις δύσκολες στιγμές που είναι να έρθουν και όταν βρεθούμε αντιμέτωποι με αυτές να μην
αποδειχνόμαστε λιγότερο τολμηροί από αυτούς που πασχίζουν αδιάκοπα. Και γι’ αυτά λέω ότι
αξίζει να θαυμάζει κανείς την πόλη μας και για άλλα ακόμη.

6. Θουκυδίδου Ἐπιτἀφιος
Ε.Σ.Ν. Σελίδα 6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 40
ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
α
Φιλοκαλοῦμέν τε γὰρ μετ' εὐτελείας
καὶ φιλοσοφοῦμεν ἄνευ μαλακίας·
Γιατί και αγαπάμε το ωραίο με απλότητα
και φιλοσοφούμε χωρίς να χάνουμε τον ανδρισμό μας
β
πλούτῳ τε ἔργου μᾶλλον καιρῷ
ἢ λόγου κόμπῳ χρώμεθα,
καὶ τὸ πένεσθαι οὐχ ὁμολογεῖν τινὶ αἰσχρόν,
ἀλλὰ μὴ διαφεύγειν ἔργῳ αἴσχιον.
και τον πλούτο τον χρησιμοποιούμε πιο πολύ για να έχουμε τη δυνατότητα για κάποιο έργο
παρά για κομπορρημοσύνη,
και δεν νομίζουμε ότι είναι ντροπή να ομολογεί κανείς τη φτώχεια του
αλλά θεωρούμε μεγαλύτερη ντροπή να μην προσπαθεί να ξεφύγει απ’ αυτήν με τη δουλειά.
γ
ἔνι τε τοῖς αὐτοῖς οἰκείων ἅμα καὶ πολιτικῶν ἐπιμέλεια,
καὶ ἑτέροις πρὸς ἔργα τετραμμένοις
τὰ πολιτικὰ μὴ ἐνδεῶς γνῶναι·
Και συμβαίνει εμείς οι ίδιοι να φροντίζουμε και για τις ιδιωτικές και για τις πολιτικές υποθέσεις
ταυτόχρονα και ενώ ο καθένας μας καταγίνεται με διαφορετική απασχόληση (επάγγελμα) συμβαίνει
να γνωρίζουμε την πολιτική κατάσταση ικανοποιητικά.
δ
μόνοι γὰρ νομίζομεν τόν τε μηδὲν τῶνδε μετέχοντα
οὐκ ἀπράγμονα, ἀλλ' ἀχρεῖον,
καὶ οἱ αὐτοὶ ἤτοι κρίνομέν γε ἢ ἐνθυμούμεθα ὀρθῶς τὰ
πράγματα, οὐ τοὺς λόγους τοῖς ἔργοις βλάβην ἡγούμενοι,
ἀλλὰ μὴ προδιδαχθῆναι μᾶλλον λόγῳ πρότερον
ἢ ἐπὶ ἃ δεῖ ἔργῳ ἐλθεῖν.
Γιατί μόνο εμείς θεωρούμε αυτόν που δε συμμετέχει καθόλου στην πολιτική
όχι φιλήσυχο αλλά άχρηστο,
και εμείς οι ίδιοι διατυπώνουμε ορθές σκέψεις ή συλλογιζόμαστε σωστά για τις υποθέσεις,
γιατί πιστεύουμε ότι η συζήτηση δεν κάνει κακό στα έργα
αλλά ότι είναι περισσότερο επιζήμιο να μη διαφωτιστούμε προηγουμένως με τη συζήτηση
πριν προβούμε σε ενέργειες για όσα πρέπει να γίνουν.
ε
διαφερόντως γὰρ δὴ καὶ τόδε ἔχομεν ὥστε τολμᾶν τε οἱ αὐτοὶ
μάλιστα καὶ περὶ ὧν ἐπιχειρήσομεν ἐκλογίζεσθαι·
ὃ τοῖς ἄλλοις ἀμαθία μὲν θράσος, λογισμὸς δὲ ὄκνον φέρει.
κράτιστοι δ' ἂν τὴν ψυχὴν δικαίως κριθεῖεν
οἱ τά τε δεινὰ καὶ ἡδέα σαφέστατα γιγνώσκοντες
καὶ διὰ ταῦτα μὴ ἀποτρεπόμενοι ἐκ τῶν κινδύνων.
Γιατί και σ’ αυτό αληθινά ξεχωρίζουμε ώστε να τολμούμε να υπολογίζουμε με ακρίβεια τις συνέπειες
για όσα πρόκειται να κάνουμε.
Ενώ αντίθετα στους άλλους η άγνοια οδηγεί σε αλόγιστο θάρρος ενώ η σκέψη προκαλεί δισταγμό.
Όμως πολύ δυνατοί στην ψυχή δίκαια θα μπορούσαν να θεωρηθούν
όσοι γνωρίζουν πολύ καλά τους κινδύνους του πολέμου και τις απολαύσεις της ειρήνης
και παρ’ όλα αυτά δεν προσπαθούν να αποφύγουν τους κινδύνους.
στ
καὶ τὰ ἐς ἀρετὴν ἐνηντιώμεθα τοῖς πολλοῖς·
οὐ γὰρ πάσχοντες εὖ, ἀλλὰ δρῶντες κτώμεθα τοὺς φίλους.
Αλλά και για την ευεργετική διάθεση έχουμε διαφορετική άποψη από τους πολλούς.
Γιατί αποκτάμε τους φίλους όχι με το να μας ευεργετούν, αλλά με το να τους ευεργετούμε.
ζ
βεβαιότερος δὲ ὁ δράσας τὴν χάριν
ὥστε ὀφειλομένην δι' εὐνοίας ᾧ δέδωκε σῴζειν·
Και είναι πιο σταθερός φίλος ο ευεργέτης εφόσον επιδιώκει να παραμένει η ευγνωμοσύνη του
ευεργετημένου, με τη συμπάθεια που δείχνει σ’ αυτόν που πρόσφερε.
η
ὁ δὲ ἀντοφείλων ἀμβλύτερος,
εἰδὼς οὐκ ἐς χάριν,
ἀλλ' ἐς ὀφείλημα τὴν ἀρετὴν ἀποδώσων.
καὶ μόνοι οὐ τοῦ ξυμφέροντος μᾶλλον λογισμῷ
ἢ τῆς ἐλευθερίας τῷ πιστῷ ἀδεῶς τινὰ ὠφελοῦμεν.
Αντίθετα ο ευεργετημένος είναι πιο απρόθυμος φίλος
γιατί ξέρει ότι θα ανταποδώσει την ευεργεσία όχι για να του χρωστούν ευγνωμοσύνη
αλλά για εξόφληση χρέους.
Και μόνον εμείς βοηθάμε κάποιον άφοβα όχι τόσο από υπολογισμό του συμφέροντός μας
όσο από φιλελεύθερο φρόνημα ( την πίστη μας στην ελευθερία).

7. Θουκυδίδου Ἐπιτἀφιος
Ε.Σ.Ν. Σελίδα 7
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 41
ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
α
Ξυνελών τε λέγω τήν τε πᾶσαν πόλιν τῆς Ἑλλάδος
παίδευσιν2 εἶναι καὶ καθ’ ἕκαστον δοκεῖν ἄν μοι τὸν αὐτὸν ἄνδρα
παρ’ ἡμῶν ἐπὶ πλεῖστ’ ἂν εἴδη καὶ μετὰ χαρίτων μάλιστ’ ἂν
εὐτραπέλως τὸ σῶμα αὔταρκες παρέχεσθαι.
Και συνοψίζοντας λέω ότι και η πόλη μας σ’ όλες τις εκδηλώσεις της αποτελεί σχολείο της Ελλάδας
και μου φαίνεται ότι ο καθένας μας ως άτομο, μπορεί να παρουσιάσει τον εαυτό του αυτοδύναμο σε
πάρα πολλές δραστηριότητες και με πολλή χάρη ( πολλά χαρίσματα) και μεγάλη επιδεξιότητα.
β
καὶ ὡς οὐ λόγων ἐν τῷ παρόντι κόμπος τάδε μᾶλλον ἢ ἔργων
ἐστὶν ἀλήθεια, αὐτὴ ἡ δύναμις τῆς πόλεως, ἣν ἀπὸ τῶνδε τῶν
τρόπων ἐκτησάμεθα, σημαίνει.
Και ότι αυτά δεν αποτελούν τόσο παινέματα που ταιριάζουν στην περίσταση όσο αλήθεια
πραγματική το αποδεικνύει η ίδια η δύναμη της πόλης μας που την αποκτήσαμε από τέτοιους
τρόπους ζωής .
γ
μόνη γὰρ τῶν νῦν ἀκοῆς κρείσσων ἐς πεῖραν ἔρχεται, καὶ μόνη
οὔτε τῷ πολεμίῳ ἐπελθόντι ἀγανάκτησιν ἔχει ὑφ’ οἵων
κακοπαθεῖ οὔτε τῷ ὑπηκόῳ κατάμεμψιν ὡς οὐχ ὑπ’ ἀξίων
ἄρχεται.
Γιατί μόνον αυτή από τις σημερινές πόλεις βγαίνει από τη δοκιμασία ανώτερη από τη φήμη της και
μόνον αυτή δε δίνει το δικαίωμα στον επιτιθέμενο εχθρό ν’ αγανακτήσει από τι ανάξιους εχθρούς
νικιέται και ούτε στον υπήκοο δίνει αφορμή να παραπονεθεί ότι τάχα εξουσιάζεται από ανάξιους.
δ
μετὰ μεγάλων δὲ σημείων καὶ οὐ δή τοι ἀμάρτυρόν γε τὴν
δύναμιν παρασχόμενοι τοῖς τε νῦν καὶ τοῖς ἔπειτα
θαυμασθησόμεθα, καὶ οὐδὲν προσδεόμενοι οὔτε Ὁμήρου
ἐπαινέτου οὔτε ὅστις ἔπεσι μὲν τὸ αὐτίκα τέρψει, τῶν δ’ ἔργων
τὴν ὑπόνοιαν ἡ ἀλήθεια βλάψει,
Και επειδή παρουσιάσαμε τη δύναμή μας με απτές αποδείξεις και βέβαια όχι χωρίς μάρτυρες και οι
σύγχρονοί μας και οι μεταγενέστεροι θα μας θαυμάζουν και χωρίς καθόλου να έχουμε ανάγκη ούτε
από έναν Όμηρο για να μας υμνήσει ούτε από κάποιον άλλον που με τα λόγια του θα μας δώσει μια
πρόσκαιρη χαρά αλλά η αλήθεια θα διαλύσει την ιδέα που θα σχηματιστεί (αργότερα) για τα έργα
μας.
ε
ἀλλὰ πᾶσαν μὲν θάλασσαν καὶ γῆν ἐσβατὸν τῇ ἡμετέρᾳ τόλμῃ
καταναγκάσαντες γενέσθαι, πανταχοῦ δὲ μνημεῖα κακῶν τε
κἀγαθῶν ἀίδια ξυγκατοικίσαντες.
Αλλά (θα μας θαυμάζουν) γιατί αναγκάσαμε κάθε θάλασσα και στεριά να γίνει πέρασμα στην τόλμη
μας και επειδή στήσαμε παντού μνημεία παντοτινά και για τις αποτυχίες και για τις επιτυχίες μας
(για τις συμφορές και τις νίκες μας) .
στ
περὶ τοιαύτης οὖν πόλεως οἵδε τε γενναίως δικαιοῦντες μὴ
ἀφαιρεθῆναι αὐτὴν μαχόμενοι ἐτελεύτησαν, καὶ τῶν λειπομένων
πάντα τινὰ εἰκὸς ἐθέλειν ὑπὲρ αὐτῆς κάμνειν.
Για μια τέτοια πόλη λοιπόν και αυτοί εδώ θυσιάστηκαν πολεμώντας γενναία πιστεύοντας ότι ήταν
καθήκον τους να μη χαθεί αυτή , και είναι λογικό ο καθένας από τους επιζώντες με προθυμία να
μοχθεί για χάρη της.