Murat Varlı

1. 1
Doç. Dr. Murat Varlı
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Geriatri Bilim Dalı
TÜRKİYE
AKTİF VE SAĞLIKLI YAŞLANMA ZİRVESİ /3-4 Mart 2016
Kemikler eriyor! Ya Kaslarımız!
Sarkopeni
(Kasların erimesi)

2. 2
Sarkopeni (tanım)
• Yunanca bir terim olan sarkopeni,
“sarx (kas)” ve “penia (kayıp)”
kelimelerinin birleşiminden oluşur.
1989’da Irwin Rosenberg
tarafından tanımlandı.
• Sarkopeni kas kitlesi, kas gücü ve
fonksiyonunda ilerleyici jeneralize
kayıptır.
• Sarkopeni prevalansı;
Erkeklerde %14-53
Kadınlarda %23-43
Yaş artıkça prevalans artar.
( özl. 80 yaş üzeri)

3. 3
[The European Working Group on
Sarcopenia in Older People (EWGSOP)] 2010
Avrupa sarkopeni çalışma grubu yaşlıda sarkopeni
tanımı;
Fiziksel yetersizlik, düşük yaşam kalitesi ve ölüm
gibi kötü sonuçlara yol açabilen, jeneralize ve progresif kas
kütlesi ve kuvvet kaybı ile karakterize bir sendromdur.

4. 4

5. 5

6. 6
Sarkopeni değerlendirmesi neden önemli?
• Hastane, huzurevi ve bakımevlerinde sık
• Sarkopeni düzeltilebilir bir durumdur.
• Tarama yapılmazsa sıklıkla gözden kaçırılır!
• Ölümle sonuçlanabilen pekçok durumla ilişkilidir.

7. 7
Sarkopeni hangi durumlarla ilişkili?
• Hareketlerde kısıtlanma, dengesizlik, düşme, kırık riski
• Fiziksel özürlülük ve kırılganlık
• Bağımlılık (Bakıcı yükü)
• Yaşam kalitesinde azalma
• Bağışıklık sisteminde zayıflama, artmış enfeksiyon riski
• Bası yarası riski
• Uzun hastanede kalış ve sağlık maliyetlerinin artması
• Huzurevi ve bakımevlerine daha fazla başvuru
• Mortalite(ölüm) ve morbidite(hastalıklar) artar

8. 8
Sarkopeni risk faktörleri

9. • Presarkopeni (sarkopeni öncülü)
Kas kitlesinde azalma
Kas gücü veya fiziksel performans NORMAL
• Sarkopenik obezite
BKİ yüksek (OBEZ)
Sarkopeni kriterleri mevcut.
9

10. PRİMER(BİRİNCİL) SARKOPENİ
Yaşa bağlı olarak görülen normal bir durum
(Fizyolojik)
10

11. 11

12. AKTİVİTE İLE İLİŞKİLİ
Yatak istirahati
Hareketsiz(sedanter) yaşam tarzı
BESLENME İLE İLİŞKİLİ
Diyetle yetersiz enerji ve protein alımı
Bağırsakta besin emilimini etkileyen hastalıklar
(Malabsorbsiyon)
HASTALIKLAR İLE İLİŞKİLİ
Organ yetmezlikleri(Kalp, böbrek, karaciğer)
Kronik hastalıklar ve enfeksiyonlar
Kanserler
SEKONDER (İKİNCİL) SARKOPENİ

13. 13
Sarkopeni tanısı için
 Kas kitlesi,
 Kas gücü,
 Fiziksel performans
değerlendirilmelidir.

14. 14

15. 15
Antropometrik ölçümler
• Kilo
• Boy
• BKİ
• Üst kol ortası çevresi
• Baldır çevresi

16. 16
• BKİ risk eşiği ise 18-22 kg/m2’dir
• Yaşlıların yatağa bağımlı olması,
• Yaşa bağlı belirgin kifoz oluşması durumlarında
Vücut ağırlığı yerine “baldır çevresi” veya “üst
kol orta çevresi” ölçümlerinin kullanılması
önerilmektedir.

20. 20
• Üst kol orta çevresi
Kadında 22 cm 
Erkekte 23 cm 

21. 21
Baldır çevresi:
Anlamlı değer :  31 cm

22. 22
Kas gücü (El dinamometri)

23. 23
Kas kitlesi (Bioimpedans)

24. 24
EWGSOP yaşlılar için sarkopeni algoritması

25. 25

26. 26

27. • 1991-2012 arası 200’e yakın çalışma taranıyor 65-85
yaş arası 1287 yaşlıyı kapsayan 17 çalışma
değerlendiriliyor.
• Sonuç: Beslenme desteğinin sağlanması ile birlikte
fiziksel aktivite artışı sarkopeni tedavisinde olumlu etki
gösteriyor.
27

28. Güçlü kaslar için!
egzersiz
&
Güneş
28

29. 29

30. 30

31. oElde eşya taşımak,
oSırtta çanta taşımak,
oMekik ve şınav çekmek,
oAğırlık kaldırma egzersizleri yapmak.
Karın, sırt-bel, omuz-kol ve kalça-bacak kasları ayrı ayrı
kuvvetlendirilmelidir.
Kuvvetlendirme Aktiviteleri
Kuvvet egzersizleri yaparken iki gün üst üste yapılmamalı,
Her seansta farklı kas gruplarına yönelik kuvvetlendirme
yapılmalıdır.
Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi
TC Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 2014

32. oTempolu yürüme 5 -6 km/saat
o Bisiklete binme 9-12 km/saat
o Yüzme
o Tenis
o Ev işleri (elektrik süpürgesi kullanma, elde
çamaşır yıkama, cam silme)
o Hafif bahçe işleri (bahçe çapalama, bellemek, çim biçme)
Haftada 3-5 gün & 30 dakika/gün
Toplam 150 dakika/hafta
Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi
TC Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 2014
Orta şiddetli aktivite (aerobik egzersizler)

33. o Yatakta sık dönmeler,
o Derin nefes alıp-verme teknikleri ile diyafram ve yardımcı
solunum kasları aktiviteleri,
o Eklem hareket açıklığını korumaya yönelik hareketler
 Bacaklarını yana açma-kapama,
 Yukarı kaldırma,
 Topuklarını yatakta kaydırma,
 Ayak bileklerini hareket ettirme,
 Kollarını omuzdan ve dirsekten açıp-kapama,
 Ellerini açıp-kapama)
o Germe hareketleri (ayak parmakları ile yatak ucuna, kollar ile
yukarı yatak başına doğru uzanmaya çalışmak
her iki kolunu yanlara doğru olabildiğince açmak)
Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi
TC Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 2014
YATAĞA BAĞLI VEYA HAREKETLERİ KISITLI
YAŞLILARDA EGZERSİZ

34. o TV başında günde 2 saatten fazla zaman geçirmeyin,
o Günlük ev işlerini kendiniz yapın
o Var ise hayvanlarınızı gezdirin
o Çarşı, pazar ve alışverişe kısa mesafeler ise yürüyerek gidin, uzak
ise toplu taşıma araçlarından 1-2 durak önce inin.
o Torunlarınızla parklarda zaman geçirin
o Arkadaşlarınızla evde değil, dışarıda buluşup birlikte yürüyüş yapın
o Asansör yerine merdiven kullanın
Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi
TC Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 2014
AKTİF YAŞLANMAK İÇİN HAREKETLİ YAŞAM

35. 35
Tedavi ve Önleme
En önemli tedavi yaklaşımı egzersiz uygulamaları ve nütrisyonel
durumun düzeltilmesidir.
• Hormonal tedavi (testosteron, östrojen, büyüme hormonu, D vitamini)
• Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri kullanılabilir.
• Beslenme desteğinde protein alımının artırılması önemlidir.
• Yaşlıda protein alımının 1.2-1.3 g/kg/güne artırılması gereklidir.
• Özellikle zorunlu inaktivite dönemlerinde 1.5 g/kg/gün protein alımı
önerilmektedir

36. 36

37. 37

38. 38
Kaslarını Koru
Aktif Kal
Yaşam da Kal